Thứ Ba, 22 tháng 11, 2022
Annie Ernaux: Mẹ tôi qua đời (Dịch thuật: Ngu Yên)
My Mother Died- Trích Trong A Woman’s Story
Bản dịch Anh ngữ: Tanya Leslie
(A Woman’s Story là câu chuyện của Annie Ernaux "ảnh hưởng sâu sắc đến các bà mẹ và con gái, tuổi trẻ và tuổi già, ước mơ và hiện thực" (Kirkus Reviews). Sau cái chết của mẹ bà vì bệnh Alzheimer, Ernaux bắt đầu một cuộc hành trình đầy cam go xuyên thời gian, khi bà tìm cách nắm bắt một người phụ nữ thực sự. Ernaux viết: “ Tôi tin rằng tôi đang viết về mẹ tôi bởi vì đến lượt tôi đưa bà vào thế giới.")
 |
Vào thứ Hai ngày 7 tháng 4 từ nhà dành riêng cho người già cư ngụ nối liền với bệnh viện tại Pontoise, nơi tôi đã đưa bà vào ở, hai năm trước đây; y tá nói qua điện thoại: “Mẹ của cô đã qua đời sáng nay, sau khi ăn điểm tâm.” Lúc đó khoảng 10 giờ.
Lần đầu tiên cửa phòng của bà đóng lại. Thân thể đã được lau rửa sạch, một dải băng mỏng quấn quanh đầu và dưới cằm, đẩy tất cả vùng da đầy lên quanh mắt và miệng. Một tấm vải che từ thân lên đến vai, không thấy đôi bàn tay. Bà giống như một xác ướp nhỏ. Hai thành giường đã hạ xuống hai bên. Tôi muốn mặc cho bà chiếc áo ngủ trắng có viền móc mà bà đã mua cho đám tang của chính mình. Y tá nói, một trong đám nhân viên sẽ lo chuyện này, rồi lấy cây thánh giá được cất trong ngăn kéo cạnh giường, đặt lên ngực bà. Hai con vít để đóng hai cánh tay đồng vào thánh giá đã mất. Y tá không chắc họ có thể thay thế bằng vít khác.
Ngu Yên: Nobel và Nữ quyền - Annie Ernaux
 |
Annie Ernaux, nhà văn người Pháp 82 tuổi, đoạt giải Nobel văn học năm 2022, có lẽ được biết đến nhiều nhất ở Hoa Kỳ với cuốn sách phát hành năm 2000 "Happening", ghi lại trường hợp nạo phá thai bất hợp pháp mà bà đã trải qua, vào năm 1963 ở tuổi 23 và là nguồn cảm hứng cho bộ phim cùng tên của Audrey Diwan. Bộ phim đã được phát hành vào tháng 5 vừa qua, không lâu trước khi Tòa án tối cao pháp viện Hoa Kỳ kết thúc gần nửa thế kỷ Quyền bảo vệ sinh sản của liên bang bằng cách lật ngược Roe vs. Wade. (Tin msn, David L. Ulin, ngày 6 tháng 10 năm 2022.)
Dù sau khi cải cách, Hàn Lâm Viên Thụy Điển đã nỗ lực tuyên bố giải Nobel văn học đánh giá trên giá trị văn chương, nhưng câu hỏi vẫn được nêu ra: Giá trị văn chương và ảnh hưởng chính trị có biên giới ở đâu? Như trường hợp giải Nobel năm 2016, trao cho nhạc sĩ Bob Dyland. “Một nhạc sĩ kiêm nhà viết ca khúc, không phải tác giả. Mặc dù ông đã viết một hồi ký rất hay, một tập thơ dở và một bài diễn văn về The Eagles Woman.” (Nhận xét của Alex Shephard, biên tập viên của The New Republic, New York.) Việc này đưa đến nhiều dư luận phê phán, tạo ra tên gọi “kỷ nguyên hỗn loạn của giải Nobel.”
Tạp chí Đọc và Viết Số 13 tháng 12 năm 2022. Giáng Sinh
Diễn Đàn Thế Kỷ xin giới thiệu Tạp Chí Đọc và Viết Số 13 Tháng 12 năm 2022. Tạp chí duy nhất về dịch thuật văn học thế giới do nhà văn Ngu Yên dịch và thực hiện.
MỤC LỤC Số 13
1. Cây Giáng Sinh và Đám Cưới. Fyodor Dostoyevsky.
2. Tin Văn Học Nghệ Thuật Thế Giới.
3. Nobel và Nữ Quyền . Annie Ernaux.
Truyện Ngắn: Mẹ Tôi Qua Đời
4. Thi Sĩ Thế Giới.
Jure Kastelan. Thi Sĩ Yugoslav.
5. Mục Thường Trực: Nhà văn viết về viết văn.
- Geraldine Brook.
- Carolyn Chute.
6. Truyện Ngắn Thế Giới. William Trevor. Nhà văn Ái Nhĩ Lan.
Học Trò Của Thầy Dạy Dương Cầm.
 |
1. Cây Giáng Sinh và Đám Cưới. Fyodor Dostoyevsky.
2. Tin Văn Học Nghệ Thuật Thế Giới.
3. Nobel và Nữ Quyền . Annie Ernaux.
Truyện Ngắn: Mẹ Tôi Qua Đời
4. Thi Sĩ Thế Giới.
Jure Kastelan. Thi Sĩ Yugoslav.
5. Mục Thường Trực: Nhà văn viết về viết văn.
- Geraldine Brook.
- Carolyn Chute.
6. Truyện Ngắn Thế Giới. William Trevor. Nhà văn Ái Nhĩ Lan.
Học Trò Của Thầy Dạy Dương Cầm.
Hải Di Nguyễn (BBC News Tiếng Việt) : 'My South Vietnam’: phim tài liệu dựng lại bức tranh về VNCH trước 1975
 |
| Đường phố Sài Gòn 1968, Wikipedia |
Vietnam Film Club, một nhóm làm phim tài liệu độc lập tại Mỹ về lịch sử và văn hóa Việt Nam, đang trong thời gian thực hiện ‘My South Vietnam’, một phim tài liệu nhiều tập về nhiều khía cạnh của Việt Nam Cộng Hòa.
Với chủ trương “Trình bày sự thật lịch sử và bảo tồn văn hoá Việt Nam”, Vietnam Film Club được thành lập năm 2010 bởi Giáo sư Nguyễn Ngọc Bích và ông Chu Lynh.
‘My South Vietnam’ là một nỗ lực “vẽ lại bức tranh tổng quát của Miền Nam Việt Nam, tức VNCH, dưới nhiều hình thức, từ kinh tế, văn hóa, giáo dục, âm nhạc, thể thao, phụ nữ cho tới quân đội.”
Đào Như: Tìm lại thiên đường
 |
Tôi đi tìm màu xanh hòa bình trong suốt hơn bốn mươi lăm năm xuyên qua màu khói lửa của thời hậu chiến. Tôi gặp toàn ánh mắt buồn của các anh em nhìn nhau qua lô cốt của những pháo đài cũ của hai chiến tuyến. Những lời uất hận, ăn năn, tự thú, tự đáy lòng chưa kịp thốt lên. Những cảnh huống nghiệt ngã của chiến tranh còn đọng lại trong mắt từng người chiến binh, từng người mẹ, từng người vợ, từng người con, từng người góa phụ. Nỗi băn khoăn trăn trở vẫn còn nguyên đó. Nghĩa trang quốc gia Arlington, Virginia, lặng lẽ soi mình dưới dòng sông Potamac. Tôi đã đi qua những thổ ngơi, những nghĩa trang của Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa ở Biên Hòa, tôi đã từng nghe tiếng khóc của mẹ tìm xác con, của vợ tìm xác chồng suốt dọc các nghĩa trang ở Trường Sơn. Những buồn tủi khôn nguôi của những chinh phụ hai bên bờ biển Thái Bình Dương, chờ người chinh phu không bao giờ trở lại trong những đêm chăn đơn gối lẻ...
Cuộc chiến Vietnam War đã giết chết: 59,000 thanh niên yêu nước Mỹ và gây ra 270,000 thương bịnh binh Mỹ. Hàng trăm ngàn Vietnam Veterans là nạn nhân của “hội chứng hậu chiến”-Post Traumatic Stress Disorders Syndromes- PTSD. Trong khi đó Việt Nam có hơn 4 triệu người (bằng 1/10 dân số Việt Nam vào thời đó) quân đội và thường dân bị giết chết; hơn 4 triệu thường dân, thương bịnh binh và có trên 10 triệu cô nhi quả phụ bị lãng quên sau cuộc chiến. Hơn 200,000 gái mãi dâm ngơ ngác thất lạc ngay chính trên quê hương mình. Với hơn 19 triệu gallon dioxine, thuốc độc khai hoang, một loại vũ khí chiến lược diệt chủng nguy hiểm nhất của Mỹ đã thả xuống suốt dọc vùng núi rừng Trường Sơn, đồng bằng sông Cửu Long và khắp ruộng vườn miền nam Viêt Nam. Với chừng ấy số liệu của tội ác chiến tranh, tưởng chừng không ai có thể vượt thoát để quên đi cái quá khứ man rợ ấy của loài người.
Thứ Sáu, 18 tháng 11, 2022
Thư gửi các tác giả, độc giả kính mến của Diễn Đàn Thế Kỷ,
Kính gửi các nhà báo, nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu-phê bình đã và đang cộng tác với Diễn Đàn Thế Kỷ,
Kính gửi độc giả của Diễn Đàn Thế Kỷ ở khắp mọi nơi,
Nhà văn Phạm Phú Minh đã có nhã ý và tin tưởng giao nhiệm vụ Chủ bút của Diễn Đàn Thế Kỷ cho Song Chi để về hưu, hoàn tất những công việc văn chương của riêng mình. Vì vậy, kể từ số báo ngày hôm nay 18/11/2022 Song Chi sẽ phụ trách những bài vở trên trang Diễn Đàn Thế Kỷ thay cho nhà văn Phạm Phú Minh.
Sắp tới, Diễn Đàn Thế Kỷ sẽ có thay đổi đôi chút về hình thức nhưng về nội dung, vẫn theo đúng tinh thần, chủ trương của những người thành lập bao lâu nay: là một diễn đàn đa nguyên, đa chiều, tự do, nhân bản, độc lập không phụ thuộc vào bất cứ tổ chức, đảng phái chính trị hay vì bất cứ mục đích nào ngoài việc cố gắng đem những bài viết, sáng tác giá trị đến độc giả.
Trong tương lai, DĐTK cũng sẽ cố gắng có thêm phần Media: podcast, video…nếu điều kiện cho phép.
Rất mong quý vị tác giả cũng như độc giả tiếp tục ủng hộ, đồng hành cùng Diễn Đàn Thế Kỷ như bao lâu nay.
Kính chúc Quý vị mọi điều an lành, tốt đẹp.
Song Chi
Kính gửi độc giả của Diễn Đàn Thế Kỷ ở khắp mọi nơi,
Nhà văn Phạm Phú Minh đã có nhã ý và tin tưởng giao nhiệm vụ Chủ bút của Diễn Đàn Thế Kỷ cho Song Chi để về hưu, hoàn tất những công việc văn chương của riêng mình. Vì vậy, kể từ số báo ngày hôm nay 18/11/2022 Song Chi sẽ phụ trách những bài vở trên trang Diễn Đàn Thế Kỷ thay cho nhà văn Phạm Phú Minh.
Sắp tới, Diễn Đàn Thế Kỷ sẽ có thay đổi đôi chút về hình thức nhưng về nội dung, vẫn theo đúng tinh thần, chủ trương của những người thành lập bao lâu nay: là một diễn đàn đa nguyên, đa chiều, tự do, nhân bản, độc lập không phụ thuộc vào bất cứ tổ chức, đảng phái chính trị hay vì bất cứ mục đích nào ngoài việc cố gắng đem những bài viết, sáng tác giá trị đến độc giả.
Trong tương lai, DĐTK cũng sẽ cố gắng có thêm phần Media: podcast, video…nếu điều kiện cho phép.
Rất mong quý vị tác giả cũng như độc giả tiếp tục ủng hộ, đồng hành cùng Diễn Đàn Thế Kỷ như bao lâu nay.
Kính chúc Quý vị mọi điều an lành, tốt đẹp.
Song Chi
THƯ TỪ GIÃ
Thân gửi quý độc giả và văn hữu của Diễn Đàn Thế Kỷ,
Chúng tôi là Phạm Phú Minh, chủ bút của Diễn Đàn Thế Kỷ từ khi tờ báo mạng này ra đời cách đây 12 năm, hôm nay xin có lời chào từ biệt quý vị. Lý do tôi thôi làm việc cho tờ báo mà tôi gắn bó nhiều năm rất đơn giản : tôi đã quá tuổi về hưu lâu rồi.
Tôi thôi làm báo, nhưng tờ Diễn Đàn Thế Kỷ thì vẫn tiếp tục. Con người có thể ngưng làm việc khi đã già yếu, nhưng tờ báo, khi đã thành một định chế, thì vẫn sống mạnh khỏe với người điều hành mới. Người mới đó của DĐTK sẽ là chị Song Chi, người từ 12 năm trước đã cùng một nhóm anh chị em thành lập nên Diễn Đàn Thế Kỷ.
Chị Song Chi là nhà báo, nhà văn và cựu đạo diễn phim truyền hình. Tốt nghiệp Cử nhân khoa Đạo diễn Điện ảnh-trường Điện Ảnh VN tại TP.HCM (bây giờ là trường Đại học Sân khấu-Điện ảnh TP.HCM); đã có Văn bằng Sau Đại Học khoa Đạo diễn Điện ảnh và Truyền hình tại Viện Điện ảnh và Truyền hình Ấn Độ (Post Graduate Diploma in Film Direction, Film and Television Institute of India, Pune).
Chúng tôi là Phạm Phú Minh, chủ bút của Diễn Đàn Thế Kỷ từ khi tờ báo mạng này ra đời cách đây 12 năm, hôm nay xin có lời chào từ biệt quý vị. Lý do tôi thôi làm việc cho tờ báo mà tôi gắn bó nhiều năm rất đơn giản : tôi đã quá tuổi về hưu lâu rồi.
Tôi thôi làm báo, nhưng tờ Diễn Đàn Thế Kỷ thì vẫn tiếp tục. Con người có thể ngưng làm việc khi đã già yếu, nhưng tờ báo, khi đã thành một định chế, thì vẫn sống mạnh khỏe với người điều hành mới. Người mới đó của DĐTK sẽ là chị Song Chi, người từ 12 năm trước đã cùng một nhóm anh chị em thành lập nên Diễn Đàn Thế Kỷ.
Chị Song Chi là nhà báo, nhà văn và cựu đạo diễn phim truyền hình. Tốt nghiệp Cử nhân khoa Đạo diễn Điện ảnh-trường Điện Ảnh VN tại TP.HCM (bây giờ là trường Đại học Sân khấu-Điện ảnh TP.HCM); đã có Văn bằng Sau Đại Học khoa Đạo diễn Điện ảnh và Truyền hình tại Viện Điện ảnh và Truyền hình Ấn Độ (Post Graduate Diploma in Film Direction, Film and Television Institute of India, Pune).
Võ Thị Hảo: Lưỡi họa mi
 |
| Hình minh hoạ, FelixMittermeier, Pixabay |
1
Có cái gì đó như giọt máu rơi xuống tay Trinh.
Cô giật mình nhìn lên.
Trời ngăn ngắt xanh. Không một sợi mây. Tưởng như ai đó đã đánh phèn cả bầu trời.
Hoặc đã nhốt mây lại. Bóp.
Giết chết.
Những đám mây phiêu diêu. Vẩn vơ lang bạt, nhắc về một miền xa lắm. Về những miền có các giống người nào đấy sau khi chết đi thì trở thành thứ sinh vật nhẹ bỗng, lơ lửng, cày cấy và chăn dắt những gia súc bằng sương của họ trên những cánh đồng mây.
Ngô Nhân Dụng: Donald Trump tái tranh cử
Tổng thống Donald Trump đã tranh cử tổng thống hai lần, thắng một thua một. Như một võ sĩ không mệt mỏi, ông mới thượng đài đấu hiệp thứ ba, năm 2024. Trong đảng Cộng Hòa chưa thấy ai có thể qua mặt ông khi bỏ phiếu sơ bộ, kể cả Ron DeSantis, thống đốc Florida. Trong đảng Dân Chủ chưa biết có người nào sẽ thay Tổng thống Joe Biden hay không. Nếu Trump và Biden tái đấu, chưa biết ai thắng ai, nhưng trận đấu sẽ rất hào hứng!
Nhiều chính khách Cộng Hòa đề nghị ông Trump không tuyên bố tái tranh cử trước ngày 6 tháng 12 khi tiểu bang Georgia sẽ bỏ phiếu chọn giữa Cầu thủ Herschel Walker, Cộng Hòa và Nghị sĩ Raphael Warnock, Dân Chủ. Nếu ông hoãn lại tới sau ngày đó thì Walker sẽ có cơ hội gây quỹ nhiều hơn, sau khi được 5 nghị sĩ Cộng Hòa cùng lên tiếng ủng hộ. Nhưng ông Trump không quan tâm.
Chỉ có một đại biểu Cộng Hòa đến dự cuộc họp báo tái tranh cử của ông Trump; là Dân biểu Madison Cawthorn, tiểu bang North Carolina; ông Cawthorn sắp về hưu vì không được đảng đưa ra tranh cử năm nay. Hai người con lớn của ông, Ivanka và Don Jr., cũng không có mặt.
Song Chi : Vết Thương
 |
| Hình minh hoạ, Roman Kogomachenko, Pixabay |
Chiếc xe hơi chạy trên con đường hẹp, uốn lượn, hai bên là những cánh đồng lúa mì hầu hết đã được gặt xong, đây đó những bó rơm, cỏ khô được cuộn tròn nằm rải rác, những cánh rừng thưa xanh ngắt, những bụi cỏ lau màu tím hồng phất phơ trong gió, những trang trại với hàng chục con cừu, bò, và cả ngựa đang thong dong gặm cỏ, những căn nhà, quán rượu, nhà thờ…hầu hết được xây bằng đá đã xỉn màu vì thời gian, với những cửa sổ bằng kính có khung sơn trắng và kiến trúc đặc thù của vùng Yorkshire. Xe chạy một lúc thì tới vùng thung lũng Yorkshire Dale nổi tiếng về cảnh quan. Những cánh đồng ngút ngàn lên cao, xuống thấp, được chia cắt bởi những bức tường thấp bằng đá, từ xa trông như một bàn cờ có những ô màu lá mạ, màu xanh lá cây sẫm, màu vàng của rơm rạ, màu nâu của đất…và những khối cây to màu xanh sậm. Phía xa xa là những ngọn đồi cao thấp chập chùng, nổi bật trên nền trời trắng xám bồng bềnh mây.
Nếu bình thường, có lẽ Lam sẽ cho xe chạy chậm để thưởng thức quanh cảnh xung quanh. Lam vốn yêu thiên nhiên và những kiến trúc cổ kính vùng Yorkshire. Nơi Lam sống cùng với Mark là một thị trấn nhỏ, “đi dăm phút đã về chốn cũ”, giống như câu hát trong bài “Còn chút gì để nhớ” của cố nhạc sĩ Phạm Duy, phổ từ bài thơ cùng tên của cố thi sĩ Vũ Hữu Định, nói về vẻ đẹp của thành phố nhỏ Pleiku vùng cao nguyên.
Chính Luận Trần Trung Đạo: Bệnh Lười Dưới Chế Độ CS
Ngày 24 tháng 8, 2016, VietNamNet có bài viết “Việt Nam mãi nghèo vì người Việt quá lười? Ngẫm sâu hơn, có thể bạn sẽ nghĩ khác!”
Tác giả bài báo dùng các ví dụ về hợp tác xã nông nghiệp để phân tích và dù tránh đụng đến nguyên nhân sâu xa, cũng đã thừa nhận tệ trạng lười biếng phát xuất từ chính sách: “Dân lười nên nghèo hay chăm chỉ có của ăn của để do chính sách nông nghiệp khác nhau tạo ra môi trường khác nhau.” [1]
Một bài viết khác khá chi tiết “Đất nước của những kẻ lười biếng” của tác giả Lục Phong tập trung vào việc phê bình người Việt “lười học”, “lười làm”, “lười suy nghĩ”, “lười tập thể dục”, “lười tranh đấu.” [2]
Nói chung, đủ thứ lười. Những điều các tác giả đưa ra đều đúng. Không chỉ hai bài trên, quý vị chỉ cần vào google và đánh ba chữ “Việt Nam lười” sẽ hiện lên hàng chục bài viết tương tự.
Quảng Tánh Trần Cầm: Một thuở như thế
 |
| Quảng Tánh Trần Cầm |
có một thời bầu khí quyển mịt mù
khói xe khói thuốc lá khói hỏa châu
con chim hồng vật vã đập cánh từng chập
mất điểm mốc mất định vị
ngã sấp mặt trên sân thượng
sáng ngày tỉnh ra tất cả đêm qua là ảo giác
kể cả lũ bạn quay quần trầm ngâm
bên ly cafe cận giờ giới nghiêm
2.
nằm trên bãi cát dọc theo xa lộ
dưới ánh đèn hiu hắt trải dài mút mắt
khoanh tay dựa vào bóng mình
nghe sóng xô từng lớp rào rạc đêm dài
một thuở nhắm mắt nhảy qua đường ray
lênh đênh trong hơi thở
nhẹ nhõm trên đường bay
và đáp sấp mặt trên bãi rong biển tanh nồng
Trùng Dương: Lê Thành Nhơn (1940-2002) - Những mộng lớn & những tác phẩm còn, mất
Tháng 11 năm nay là tròn 20 năm từ ngày điêu khắc gia Lê Thành Nhơn (1940-2002) qua đời tại Melbourne, Úc, nơi anh định cư từ năm 1975.
Cách đây gần 10 năm khi lang thang quanh trên 200 pho tượng trong công viên điêu khắc nổi tiếng nhất thế giới Vigeland ở Oslo, Norway, tôi nhớ đã tự hỏi không biết hồi còn sinh tiền Nhơn có dịp ghé nơi này—làm sao đã không được!--, và tưởng tuợng nguồn cảm hứng anh có được, mặc dù hình như không lúc nào mà, theo hồi tưởng của nhiều bằng hữu, anh lại thiếu cảm hứng cả. Gần đây, khi soạn bài “Hành trình của Mẹ” và chiêm ngưỡng các hình chụp những pho tượng độc đáo gợi nhiều cảm xúc của điêu khắc gia Ron Mueck, tôi cũng ước ao giá Nhơn có dịp viếng một trong những buổi triển lãm của người nghệ sĩ tạo hình tài ba này. Ở Mueck có cái đam mê hoang dại—như Nhơn--mà lại rất thiết tha, dịu dàng, phản ảnh qua các tác phẩm độc đáo siêu hiện thực của anh. Cảm nghĩ tôi có về nghệ thuật nơi Nhơn cũng vậy: choáng ngợp vì tính cách vĩ đại, song đầy đam mê, tha thiết, dịu dàng, chứa chan tình tự qua những tác phẩm anh đã thực hiện.
Nhân 20 năm kể từ ngày anh qua đời, tôi thu vén hồ sơ cả điện tử lẫn còn trên giấy, thư từ trao đổi còn giữ được dù không nhiều, cùng là nghiên cứu thêm. Trong khi xục xạo trên Internet hầu cập nhật khoảng trống thông tin trong 20 năm qua, tôi bắt gặp một tiếng nói lần đầu nghe được, song thú vị, giúp tôi lấp được phần nào khoảng trống kéo dài nhiều thập niên thiếu vắng thông tin về Lê Thành Nhơn kể cả khi anh còn sống. Thỉnh thoảng Nguyễn Hưng Quốc bên Úc vẫn gửi thông tin về Nhơn, và điện thư cuối cùng gửi chung cho thân hữu khắp nơi báo tin Nhơn đã từ trần chiều ngày 4 tháng 11, 2002 tại Melbourne.
Trần Trung Đạo: Người hành khất Việt Nam
 |
| Hình minh hoạ, Tác giả Trần Trung Đạo |
Chỉ mong một chút tình người Việt Nam
Đời tôi nắng dãi mưa dầm
Ôm thương nhớ đứng gọi thầm tên nhau
Con tôi lưu lạc phương nào
Đứa ra miền Bắc, đứa vào miền Nam
Đứa về theo núi theo sông
Chết trong Trại Cấm, chết lòng biển sâu
Nhà tôi dột nát đã lâu
Bốn ngàn năm để một màu khăn tang
Tôi người hành khất Việt Nam
Ngồi nghe máu nhỏ xuống bàn tay khô
Tôi không giành giật cơ đồ
Chỉ mong một chút tự do làm người.
Trần Trung Đạo
13.11
Trần Thị Nguyệt Mai : Khánh Trường - người kết nối muôn phương
 |
| Khánh Tường, tranh Đinh Cường |
Tháng 10/1991, Hợp Lưu ra đời. Tôi đã có mặt ở Mỹ vài năm, còn thuộc diện dân mới nhập cư. Cảm thấy không kham nổi việc làm nặng nhọc với vóc dáng “mình hạc xương mai”, nên dù đã xa tuổi thiếu nữ, tôi vẫn cố công đèn sách tạo dựng tương lai. Xứ sở mới, ngôn ngữ không là tiếng mẹ, đầu óc tiêu thụ chậm, nên trong khi người khác chỉ cần học một giờ thì tôi phải ngốn gấp ba bốn lần nhiều hơn. Cộng thêm gia đình, con nhỏ... chẳng còn thời gian nào để nghĩ đến chuyện văn chương. Thành phố tôi ở có ít người Việt, sách báo tiếng Việt cũng không. Mà nếu như có, chắc tôi cũng đành phải giả đò ngó lơ “cầm bằng như không biết mà thôi”...
Tôi bắt đầu nghe tên anh khi đọc bài viết “Khánh Trường, Sức Mạnh Của Im Lặng” của họa sĩ Đinh Cường vào tháng 1/2012 nhân dịp anh bày 30 bức tranh Thiền. Lúc đó, tôi chỉ biết anh là một họa sĩ như anh Đinh Cường đã nhận xét, “Tôi thật sự cảm phục bạn ở Sức Mạnh Của Im Lặng và tìm chốn nương tựa cho tâm hồn mình: Đức Quan Thế Âm Bồ Tát. Như Nietzsche với hình ảnh Zarathustra đã gợi lên lộ trình sâu rộng của một bậc Đại Bồ Tát giữa lòng đen tối của thế gian. Khánh Trường là hình ảnh của Zarathustra “Trong tất cả những tác phẩm, ta chỉ yêu những tác phẩm nào đươc tác giả viết bằng máu của chính mình. Ngươi hãy viết bằng máu rồi ngươi sẽ biết được rằng máu chính là tinh thần.” Zarathustra đã nói như thế Khánh Trường đã vẽ như thế.” [1]
Bùi Văn Phú: Kỷ niệm 40 năm Bức tường Đá đen
 |
| Tên của 60 nghìn lính Mỹ tử trận trong cuộc chiến Việt Nam được khắc trên những phiến đá đen (Ảnh: Bùi Văn Phú) |
Khi mới đến Mỹ định cư, cuối thập niên 1970 tôi gặp một cựu chiến binh Mỹ từng phục vụ tại Việt Nam. Anh Mark khi đó tuổi chưa đến 30, nhập ngũ đầu thập niên 1970 theo lệnh động viên, có hai năm đóng quân ở Cần Thơ, Biên Hoà. Hết hạn nghĩa vụ, anh về làm việc ở thư viện Đại học Berkeley và tôi gặp anh ở đó, khi còn là sinh viên.
Thỉnh thoảng chúng tôi đi ăn trưa, kể chuyện Việt Nam cho nhau nghe, phần tôi còn muốn học hỏi từ anh về nếp sống Mỹ. Qua anh, tôi mới hiểu rằng dư luận và xã hội Hoa Kỳ trong những năm của thập niên 1970 không trân trọng những người lính đã từng qua Việt Nam chiến đấu.
Nhất Linh: Giòng sông Thanh Thủy
 |
CHƯƠNG SÁU
Sáng hôm sau, Ngọc rủ Nam vào đảng bộ Trung Hoa Quốc dân Đảng để xin đảng bộ cấp giấy về biên giới.
Tới một chỗ vắng, Ngọc khẽ bảo Nam:
“Tứ và Nghệ không phải đồng chí đâu.”
Rồi Ngọc kể cho Nam nghe hết đầu đuôi câu chuyện. Nam nói:
“Chú không lo. Tôi rất tự nhiên. Quen rồi mà. Chú không biết chính tôi, tôi đã thủ tiêu một tay cộng sản lợi hại ở Trùng Khánh về qua đây, độ hai tháng trước.”
Ngọc mở to mắt kinh ngạc. Cuộc đời của Nam, Ngọc đã rõ hết. Nam là con một ông quản, làm y tá, vì nhà sa sút lên lấy một người Tàu và vì thế nên theo chồng sang Văn Sơn. Về sau chồng mất, nàng ở hẳn lại đó và quanh vùng ấy ai cũng đến xin thuốc coi nàng như một y sĩ vì dân Tàu ở biên giới vẫn thường cho những người học ở Hà Nội là những người giỏi. Về sau Nam gia nhập Việt Quốc; nhà nàng chỉ là chỗ anh em đi lại nghỉ chân trước khi đi công tác trạm Ma-Lì-Pố hay Mã Quan. Nàng lại là người rất hiền lành thế mà bây giờ nàng cũng giết người, không khác gì chàng.
Thứ Sáu, 11 tháng 11, 2022
Nguyễn Tường Thiết: Một chút tri kỷ muộn màng
“Truyện của Nguyễn Tường Thiết rất gần gũi với tôi. Khi đọc chúng tôi thấy cảm động một cách tin cậy và có nhiều mối đồng cảm với tác giả. Có thể chúng tôi có nhiều mẫu số chung với nhau trong thời trẻ tuổi của chúng tôi, mặc dù anh Thiết và tôi mãi đến... tuổi già mới quen nhau ở Hoa Kỳ. Một trong các mẫu số chung đó có thể là Tự Lực Văn Đoàn và nhà văn Nhất Linh, có thể là tình hình chính trị tại Việt Nam khi chúng tôi vừa bước vào tuổi thanh niên. Đó là những chuyện đã xa lắm rồi. Bây giờ chúng tôi bắt đầu bước vào tuổi già, anh Thiết lại bắt đầu viết hăng, tôi chỉ biết gửi gắm đôi nét của lòng mình vào tác phẩm của anh, gọi là đánh dấu một chút tri kỷ muộn màng...”
Trên đây là đoạn kết Bài Tựa của Phạm Phú Minh viết cho tập truyện Mùa Hạ Năm Ấy của tôi xuất bản năm 2008.
*
Anh Phạm Phú Minh ơi, câu kết của anh “đánh dấu một chút tri kỷ muộn màng” cũng là nội dung bài viết tôi dành riêng cho anh hôm nay đây.
Như anh Minh nói chúng tôi quen biết nhau khá muộn khi cả hai chúng tôi đều đã bước qua tuổi 60. Do duyên văn nghệ chúng tôi quen nhau đúng 20 năm trước. Năm 2002, anh Minh lúc ấy là chủ bút tờ Thế Kỷ 21 thực hiện ở Nam California một số báo Tưởng Niệm Nhất Linh nhân ngày 7 tháng 7. Cùng thời gian ấy ở Seattle tôi đánh máy sửa soạn tái bản tác phẩm Xóm Cầu Mới của thân phụ tôi. Để lần tái bản này thêm trang trọng tôi gửi bản sao một số trang bản thảo của ông Cụ tôi cho nhà văn Võ Phiến để nhờ anh viết Lời Bạt cho cuốn sách này. Anh Võ Phiến gửi tôi bài viết “Đọc bản thảo của Nhất Linh”. Cùng lúc ấy anh Phạm Phú Minh cũng xin anh Võ Phiến một bài để đi trong số Tưởng Niệm. Anh Võ Phiến cho anh Minh hay anh vừa viết xong một bài mới về Nhất Linh nhưng đã gửi bài ấy cho tôi rồi, nay nếu anh Minh muốn đăng bài ấy trên Thế Kỷ 21 thì anh nên “thương lượng với anh Thiết”. Thế là do môi giới của nhà văn Võ Phiến anh Minh và tôi quen nhau từ đó.
Trần Mộng Tú: Ngưng Lại Để Tiếp Tục Đi
Một người sống bao lâu trong một kiếp người được coi là sống đủ. Gây dựng được bao công trình trong đời sống được coi là hài lòng.
Khi nào thì ta dừng và ngoái đầu nhìn lại, nhận biết bao đoạn đường ta đã đi qua, đã sống và tự hỏi: “Còn gì cần làm tiếp theo nhỉ?
Đã đến lúc phải dừng lại, buông xuống, trở về làm nốt những điều chưa hoàn thành.
Deep River
Deep river,
My home is over Jordan
Deep River, Lord.
I want to cross over into campground.
Ngô Nhân Dụng: Cộng Hòa thắng nhưng không thắng lớn
Đáng lẽ đảng Cộng Hòa phải đại thắng trong cuộc bỏ phiếu ngày 8 tháng 11. Trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của một tổng thống, đảng đối lập thường chiếm ưu thế. Thời Bill Clinton năm 1994, Đảng Dân Chủ mất 54 ghế ở Hạ viện; năm 2010 Barack Obama mất tới 63 ghế. Uy tín tổng thống Joe Biden đang xuống thấp, chỉ được 43% dân chúng ủng hộ, 55% chống, theo cuộc nghiên cứu dư luận của nhật báo Wall Street Journal. Đáng lẽ đảng Cộng Hòa phải chiếm thêm ít nhất 60 ghế dân biểu, nhưng chưa đạt được một phần ba.
Kết quả cuộc bỏ phiếu cho thấy dân Mỹ muốn bày tỏ nỗi bất mãn về Tổng thống Joe Biden, nhưng không muốn dồn hết quyền lực cho đảng Cộng Hòa. Các cử tri tỏ ra lo lắng nhất về tình trạng kinh tế và lạm phát, và tin rằng đảng Cộng Hòa có khả năng cải thiện hơn. Nhưng nhiều người cũng muốn bảo vệ quyền được phá thai, nghiêng về phía đảng Dân Chủ. Dân chúng các tiểu bang Michigan, California và Vermont bỏ phiếu cho các đề án bảo đảm quyền phá thai. Tại Kentucky, dân đã bác bỏ một đề án xóa bỏ quyền phá thai đã ghi trong hiến pháp; giống như dân Kansas trước đây.
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)