Diễn Ðàn Thế Kỷ

Thứ Sáu, 23 tháng 9, 2022

Nguyễn Đức Tùng: Trần Quang Quý, Ta Lẻ Loi Đơn Chiếc Biết Nhường Nào

Thơ hôm nay không viết về đời sống, nó viết về cái thiếu của đời sống. Cũng vậy, nhà thơ không đi tìm giải thoát ra khỏi khổ đau, họ đi xuyên qua, sống với, những đau khổ, vì chúng làm nên tâm hồn chúng ta bây giờ. Không phải sự thật nào cũng đẹp, không phải chúng ta làm điều gì cũng đúng, đôi khi trái lại. Nhưng chúng ta làm, như thể đó là con đường, và không hối hận về sau. Con người không nắm giữ tương lai trong tay mình, không biết được tình yêu nào chờ ta cuối ngày. Nhưng khi một khoảng khắc tới, bạn lập tức nhìn ra nó, như khuôn mặt trong gương. Lúc ấy, Trần Quang Quý (1955- 2022) trở nên đằm thắm:

Trong nỗi đau tôi

Đêm nay bạn đến

Không hoa

Không rượu

Ánh mắt thẳm nỗi người

Tôi tin cậy nắm bàn tay im lặng

Nỗi riêng tôi

Hình như lặn bớt vào tim bạn

Hình như sự im lặng của bạn

Ngọn lửa không màu nhóm lại trái tim tôi

Nhận thức về sự thật, công bằng, bất công, chưa chắc đã làm thay đổi hiện thực, nhưng làm bạn sống thành thật, cao quý hơn. Nỗi buồn trong thơ hôm nay làm chúng ta thức tỉnh, biết tập trung chú ý, tăng cường sự tỉnh thức. Từ trong sự tỉnh thức ấy, tương lai tìm thấy hướng đi của nó. Đó là lúc con người rời bỏ, cắt đứt một niềm tin, thách thức một số phận. Đó là lúc chúng ta bắt đầu khung cảnh mới, chọn lấy thời gian của chúng ta, chọn lấy tình yêu.

Cúi xuống là đất

đất ken kín vết người

trong thẳm sâu bóng tối

Ngẩng lên là khoảng rỗng

nhưng sẽ thấy bầu trời

Trong một quán cà-phê ở con đường sách,
Nguyễn văn Bình, Sài Gòn

Sài Gòn vào mùa mưa, chiều nào trời cũng rớt một cơn rã rượi. Đôi khi, vừa hừng sáng, tôi chợt thức giấc vì tiếng mưa lao xao mái ngói. Những ngày này, không còn nghe vang vẳng tiếng rao hàng ghi băng lè rè thường lệ. Tôi nằm trong căn phòng kín màn, nhá nhem sáng tối, lắng nghe nhạc mưa vỗ về, rạo rực hân hoan như trẻ nhỏ một sáng không phải đi học.

Nhớ lại chiều hôm trước, tôi và bạn tới tham dự bữa cơm tái ngộ cùng các cháu trong một quán ăn Tây của đứa cháu trai ở Bình Thạnh. Đường từ quận bảy về Phan Xích Long xa dịu vợi. Vì đường sá chưa rành, nên chúng tôi lạc lối, chạy lòng vòng mất gần một tiếng mới tới nơi. Dự tính trước đó tạt ngang chùa Vạn Thọ ở đường Hoàng Sa, bên dòng kênh Nhiêu Lộc, Tân Định, để thắp nhang hồi hướng công ơn sinh thành và dưỡng dục của ba má, cũng như để tưởng nhớ vợ chồng cô em gái, phải dời lại ngày hôm sau.

Trong ký ức tôi, thuở thập niên một chín sáu mươi, chùa Vạn Thọ nằm sâu trong xóm Chùa, bên một ao nước thủy thảo thưa thớt, bùn lầy, rác rến hôi hám. Chỉ thấy thôi, chứ chưa lần nào tôi vào trong. Giờ đây, chùa đã được tân trang, tọa lạc trên đường Hoàng Sa, ven kênh đào Nhiêu Lộc, mà tôi nhớ thuở trước được gọi là sông Cầu Mới. Tro cốt ba má và vợ chồng đứa em gái được anh chị em và các cháu tôi đem gởi trong đó. Mỗi lần về Sài Gòn, tôi đều ghé ngang thắp nhang.

Trưa nay, trong khi tôi còn đang loay hoay cúi tìm hộp đựng tro cốt vợ chồng đứa em gái, thì một sư bà áo lam bước lại, giọng ân cần:

"Ông tìm tên ai?"

NguyễnĐToàn/LêCGiang 10/21

“...Mổ trái tim.

Xem:

Không gì trong đó

Mở đôi bàn tay

Những thứ chẳng còn…”

[ LCG ]

Mưa rơi trong màn hình laptop, tôi thèm nghe tiếng mưa. Đêm nay.

Mưa Cali hiếm hoi, cứ như chẳng bao giờ muốn có.

Nhưng dù đã cố gắng cách mấy, tôi vẫn không thể nhận ra cái rì rào ướt át, chút rét mướt của gió đêm, qua những giọt “mưa giả”, ” mưa máy móc”, “ mưa trong computer”.

Tôi mong, tôi ước ao tìm cho ra cái sướt mướt của anh Nguyễn Đình Toàn, nỗi nhung

nhớ về những đêm mưa Hà Nội, dù là đêm mưa nho nhỏ, mưa bão bùng, hay mưa dầm suốt hết cả đêm thâu.

Có ai tìm ra “mưa” của những năm xưa Hà Nội trong một Saigon vừa bước đến, một Saigon còn lạ xa? Saigon không ấp ủ những cơn mưa mơ màng tuổi mới lớn, khi Anh Toàn bỏ Hà Nội ra đi.

Mưa Saigon xầm xập, chấp chới trong ánh sáng kinh đô. Mưa ào ào, mưa bạt mạng như tiếng reo vui giữa lòng thành phố với trăm ngàn ánh đèn rực rỡ, yêu kiều.

Mưa Saigon chỉ đủ cho Nguyễn Đình Toàn, Thanh Tâm Tuyền, Mai Thảo… xót xa, tiếc nhớ thêm về những dấu yêu xưa, những kỷ niệm cũ thời sống với Hà Nội.

_________

Nhưng Saigon là của tôi, nơi sanh ra, ngày mới lớn.

Saigon những chiều Thứ Năm. Thoáng trong gió xa xăm có tiếng nói của Nguyễn Đình Toàn dặt dìu, ấm áp như thơ. Âm vang nhẹ rơi trong chút mơ màng của nắng chiều sắp tắt.

Saigon Thứ Năm, bàng bạc văn chương Nguyễn Đình Toàn với “Nhạc Chủ Đề”.

Nhạc như hương thơm rải trong lòng thanh thoát. Chúng tôi, những cô học trò nhỏ, đã thả hồn mơ theo mưa chiều, nắng sớm. Mắt nồng nàn đếm những chiếc lá vàng lao xao rơi rụng trước sân trường.

Saigon mưa vui, nắng hắt. Saigon líu lo.

Saigon. Chết.

Thảo Trường: Cái Búa

Chợt bà hỏi ông chuẩn úy thì đâu đã được gọi là quan, ông nói, trong chiến tranh Việt Nam, trong quân lực Cộng Hòa, cấp chuẩn úy là nòng cốt chiến đấu, là thành phần chỉ huy đông nhất, là những người chính thị làm chiến tranh không ai khác vào đấy cả. Nhưng họ lại không phải là những người chọn binh nghiệp làm sự nghiệp không lấy con đường đó làm tương lai huy hoàng mà họ chỉ là những quân nhân trừ bị lên đường tòng quân theo tiếng gọi của non sông khi đất nước hữu sự, để rồi sẽ rời bỏ quân ngũ khi chiến tranh chấm dứt. Họ là những trí thức từ ngoài đời vào quân trường, họ là những người chắt lọc từ tập thể binh lính trong quân đội đôn lên, họ vừa làm quan vừa làm lính, họ vừa phải chỉ huy vừa phải bắn súng, trong giao tranh họ có trách nhiệm làm trung đội trưởng cùng lúc với trách nhiệm binh nhì. Không nói đến một số ít trường hợp cá biệt có những sĩ quan trừ bị làm bộ trưởng, thứ trưởng hay tổng giám đốc, làm cố vấn chính trị cho ông tổng thống gốc gác tướng lãnh hiện dịch chuyên nghiệp... Cho nên, tuy là “chuẩn” nhưng chính họ là xương sống của quân lực. Có thể khi làm xong nhiệm vụ họ không còn là chuẩn úy mà đã theo dòng chảy của chiến tranh lên đến cấp cao hơn nhưng cái cốt lõi, cái khởi đầu của họ chính là chuẩn úy trừ bị.

Chuẩn úy, những quân nhân chưa được hưởng quyền lợi sĩ quan nhưng có trách nhiệm sĩ quan, những sĩ quan trừ bị, căn bản được đào tạo chỉ huy một trung đội nhưng có thể kiêm thêm việc của một tiểu đội trưởng nếu đơn vị thiếu hạ sĩ quan, hoặc cũng có thể được nâng lên xử lý thường vụ hay quyền đại đội trưởng nếu các ông thiếu úy, trung úy, đại úy đại đội trưởng tử trận. Khoảng gần cuối khóa 1 sĩ quan trừ bị “trường chuẩn úy trừ bị Bắc Việt” đặt trong khu đất nhà máy dệt Nam Định, các sinh viên đã được đặc cách nâng lên cấp thiếu úy trừ bị ngay khi mãn khóa rồi sau đó liên tiếp cho đến khóa 5 ở Thủ Đức, vì tình hình chiến sự khốc liệt các tân sĩ quan đều ra trường như thế. Nhưng từ khóa 6 trở về sau hàng trăm ngàn sinh viên sĩ quan ra trường mang cấp chuẩn úy lên đường bước vào QLVNCH để chỉ huy hàng triệu binh sĩ chống lại âm mưu của những kẻ đã làm cuộc chiến tranh vô ích cướp chính quyền cho ảo tưởng cộng sản.

Chuẩn úy, một từ ngữ lạ lùng, một cấp bậc lạ lùng, nó dưới ông thiếu úy, nó trên ông thượng sĩ nhất, có người coi nó là sĩ quan, có người coi nó là hạ sĩ quan. Ngay cả những tay trong cơ quan trung ương tình báo ở tòa đại sứ Mỹ tại Sài Gòn cũng chẳng biết dịch sang tiếng Anh thế nào cho ổn bởi vì trong quân đội nước bỏ tiền của ra làm cố vấn không hề có cái cấp bậc ấy. Hóa cho nên có tay thông ngôn bèn phịa ra một danh từ để chỉ những ông chuẩn úy của QLVNCH trong tiếng Mỹ là Third Lieutenant. Vâng các quí vị chuẩn úy ạ, các quí vị đã từng là 3rd Lt. trong những buổi trao đổi thảo luận ở tòa đại sứ Mỹ tại Sài Gòn về tình hình chiến sự Việt Nam.

Ngô Nhân Dụng: Lợi dụng tên Trump kiếm tiền

Đầu năm ngoái, một mạng thông tin và bình luận chính trị báo cho độc giả biết họ nhận được rất nhiều cú điện thoại yêu cầu ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump. Đó là những máy tự động gọi điện thoại (robocalls) có thể gọi đi hàng triệu nơi một lúc, người nghe muốn trả lời chỉ cần nhấn mấy cái nút là xong việc.

Nhiều cú robocalls gọi cho POLITICO nói ngay một mục tiêu rõ rệt, và cụ thể. Thí dụ, “Xin ông/bà tặng $100 đô la để vận động bắt công ty Twitter phải đưa Tổng thống Trump trở lại sử dụng diễn đàn”. Có lúc điện thoại yêu cầu đóng góp một số tiền nhỏ để bảo vệ bức tường của Tổng thống Trump ở biên giới U.S.-Mexico, vì đảng Dân chủ muốn phá hủy. Tặng một số tiền tương đương, quý vị có thể “chặn đứng Kamala Harris và chủ nghĩa xã hội.” Các cú điện thoại trên có khi kèm theo một câu do chính Tổng thống Trump nói, nghe đúng giọng của ông, trích từ một băng ghi âm nào đó. Nghe như thật!

Một công ty “tiếp thị viễn liên” (telemarketing) tạo những robocalls kiểu đó, đã quả quyết với nhà báo rằng “tất cả” tiền đóng góp đều được “chuyển thẳng tới Tổng thống Trump.” Nhưng không ai biết người nào đứng ra tổ chức, cũng không thấy các ủy ban vận động (PAC) của ông Trump, như Save America PAC nhắc gì đến chuyện này.

Nhiều telemarketers khác nói họ làm việc tình nguyện không lương cho “Chiến dịch Hỗ trợ Lãnh đạo Mỹ” (Campaign to Support American Leaders PAC). Nhưng không thấy ban vận động này ghi danh với Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC, Federal Election Commission). Năm 2019 một PAC mang tên gần giống, “Hỗ trợ Lãnh đạo Mỹ” (không có chữ Campaign) đã xuất hiện để ủng hộ ông Trump nhưng đứng ngoài, không quan hệ với ban tranh cử của ông. Nhóm này có thật, năm 2020 đã gây quỹ được $2.5 triệu mỹ kim, và đã sử dụng $375,000 để cổ động người dân bỏ phiếu cho ông Trump! Ngoài ra, họ không gửi đồng nào góp cho quỹ tranh cử của ông cả. Trả lời nhà báo POLITICO, ông Kelly Sadler, phát ngôn viên của ủy ban “Nước Mỹ trước hết” (America First super PAC) của chính ông Trump thật, nói rằng: “Chúng tôi không thể ngăn cản họ được.”

Tổng thống Trump thừa biết thế nào cũng có người lạm dụng tên ông. Ngay từ khi kinh doanh địa ốc ông đã chủ ý biến tên của mình thành một nhãn hiệu được đăng ký đáng giá. Ông xây dựng Tòa Tháp Trump giát vàng lộng lẫy ở New York để cả thế giới phải biết đến. Sau đó ông cho thuê tên mình, tòa nhà nào muốn mang tên Trump phải trả lệ phí và bị kiểm soát coi có đàng hoàng hay không. Khi ông vay mấy trăm triệu tiền mở sòng bài, sòng bài mang tên ông cũng phải trả lệ phí, ngoài số tiền lương trả cho ông khi ông làm chủ tịch hay giám đốc. Đến lúc sòng bài thua lỗ khai phá sản, ông đã thu hồi nhiều hơn số tiền bỏ vào góp vốn, còn các ngân hàng đành mất nợ.

Tiffany Wertheimer: Nữ hoàng Elizabeth II- Các lãnh đạo thế giới tưởng nhớ một 'Nữ hoàng nhân hậu'

Các nhà lãnh đạo và chính khách trên khắp thế giới bày tỏ lòng kính trọng đối với Nữ hoàng Elizabeth II, người vừa qua đời ở tuổi 96.

Các lãnh đạo đã tôn vinh tinh thần phụng sự và sự kiên cường, khiếu hài hước và lòng tốt của Nữ hoàng.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron dẫn dắt lễ tưởng niệm, tưởng nhớ "một nữ hoàng tốt bụng", "một người bạn của Pháp".

Cựu Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama nói rằng Nữ hoàng đã "khiến cả thế giới yêu mến" với một "triều đại được định hình bởi sự duyên dáng, thanh lịch và một tinh thần làm việc không mệt mỏi".

"Hết lần này đến lần khác, chúng tôi ấn tượng bởi sự ấm áp của bà, cách bà khiến mọi người cảm thấy thoải mái và cách bà mang lại sự hài hước và quyến rũ vô cùng cho những khoảnh khắc trong các nghi lễ tuyệt vời," ông Obama, người đã gặp Nữ hoàng nhiều lần, cho biết trong một tuyên bố.

Tổng thống Mỹ Joe Biden mô tả Nữ hoàng "còn hơn cả một vị quân vương - bà đã định nghĩa một thời đại".

Mô tả chuyến thăm của mình đến Vương quốc Anh vào năm 2021 trên cương vị tổng thống, ông Biden nói "bà đã quyến rũ chúng tôi bằng sự thông minh, khiến chúng tôi cảm động bằng lòng tốt, và hào phóng chia sẻ với chúng tôi sự thông sáng của bà."

Nữ hoàng Elizabeth II đã gặp 14 đời tổng thống Mỹ trong thời gian trị vì.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ "không bao giờ quên tình bạn hào hiệp, trí tuệ mẫn tiệp và khiếu hài hước tuyệt vời của Nữ hoàng.

"Nữ hoàng là một phụ nữ xuất chúng và xinh đẹp - không có ai như bà!" ông Trump viết trên nền tảng trực tuyến của mình, Truth Social.

Thoi Nguyễn: Ý kiến - Anh cần giữ chế độ quân chủ vì tương lai đất nước (Gửi tới BBC từ London)

Vào ngày thứ Năm 08/09/2022, tôi rất buồn khi nghe tin Nữ hoàng Anh Queen Elizabeth II đã qua đời.

Tôi được thấy Nữ hoàng lần đầu 13 năm trước khi người cha nuôi người Anh của tôi, bác sĩ Peter Fison, dẫn tôi đi xem sự kiện diễu binh của Hoàng gia Anh vào mùa hè năm đó gần Cung điện Buckingham.

Lúc đọc tin Nữ hoàng qua đời trên báo, tôi vẫn còn làm việc ở Dublin, thủ đô Cộng hòa Ireland. Một ngày sau đó, trên chiến bay Aer Lingus từ Dublin về sân bay Heathrow, tôi có trò chuyện với một công dân Ireland, tên là Mike Hannigan, ngồi chung cùng hàng ghế. Tôi có hỏi góc nhìn của anh về Hoàng gia Anh và được biết Mike là người có vợ ở Belfast, Bắc Ireland, vùng thuộc Vương quốc Anh. Anh nói từ kinh nghiệm của họ là nền quân chủ và Hoàng gia Anh đã giúp sự ổn định chính trị của hai miền Nam-Bắc trên hòn đảo Ireland.

Vào ngày 13/09/2022, sau khi vua Charles III lên ngôi, ông và phu nhân Camilla đã ghé thăm Belfast, Bắc Ireland với cương vị là vị nguyên thủ quốc gia và vị vua đứng đầu Hoàng gia Anh. Người dân Bắc Ireland hoan nghênh chào đoán vua Charles và vương hậu Camilla, gửi những lời chia buồn tới ông vì sự ra đi của người mẹ yêu dấu, tặng những vòng hoa bên ngoài lâu đài Hillsborough, trụ sở chính thức duy nhất của Hoàng gia tại Bắc Ireland, để tỏ lòng tôn kính.

Tin Nữ hoàng băng hà để lại nhiều nỗi buồn cho những người dân Bắc Ireland trong có nhiều người ủng hộ chế độ quân chủ theo Anh kể từ ngày Ireland thành một nước Cộng hòa.

Trải qua vài năm có văn phòng tư vấn làm việc tại thủ đô Dublin, tôi có dịp gặp gỡ và tiếp xúc với nhiều người Ireland. Phải nói rằng với một số người ở Cộng hòa Ireland, tin Nữ hoàng qua đời và di sản của Hoàng gia mà bà để lại làm dấy lên những cảm xúc lẫn lộn khác nhau. Một số phản ứng cho rằng bà đại diện cho chế độ thực dân Anh, để lại thời xung đột bạo lực (The Troubles làm chết hàng nghìn dân) Ireland đã giành lại độc lập từ Vương quốc Anh kể từ năm 1922, kết thúc thời cai trị của Anh. Nay Ireland là một nước cộng hòa có nền dân chủ đại nghị do Tổng thống Micheal Higgins, thủ tướng Micheal Martin hiện nay đang lãnh đạo. Từ đó nhìn sang Anh thì câu hỏi là đất nước Ireland đã thành cộng hòa vậy Anh có nên bãi bỏ chế độ quân chủ không?

Gideon Rachman: Cuộc chiến ở Ukraine đã đi đến bước ngoặt ( “The Ukraine war has reached a turning point,” Financial Times, 12/09/2022. Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng)

Sau khi người Nga thất thế, một giai đoạn mới và nguy hiểm hơn trong cuộc xung đột đã bắt đầu.

Cảnh tượng quân đội Nga rút lui thành hàng dài ở Ukraine là điều đáng chú ý – nhưng không có gì đáng ngạc nhiên.

Đối với Nga, cuộc chiến này đã đi theo hướng tồi tệ ngay từ những ngày đầu. Vladimir Putin đã không đạt được chiến thắng chớp nhoáng mà ông mong muốn vào ngày 24/02. Đến tháng 4, người Nga đã buộc phải rút lui trong nhục nhã sau khi tìm cách chiếm đóng Kyiv.

Những lợi ích hạn chế mà Nga đạt được trong sáu tháng qua đã phải trả giá rất đắt. Lực lượng ban đầu do Điện Kremlin tập hợp có khoảng 200.000 quân. Tháng trước, Mỹ ước tính rằng 70.000-80.000 người trong nhóm này đã bị giết hoặc bị thương kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược.

Không muốn thừa nhận rằng Nga đang có chiến tranh, Putin đã từ chối áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc. Ngược lại, Ukraine đã huy động toàn bộ dân số nam giới ở độ tuổi trưởng thành. Kết quả là, Ukraine hiện có nhiều binh sĩ trên chiến trường hơn Nga.

Người Ukraine cũng có lợi thế về tinh thần chiến đấu và vũ trang. Họ đang chiến đấu để bảo vệ đất nước của mình. Nguồn cung cấp vũ khí tiên tiến từ Mỹ và châu Âu – đặc biệt là tên lửa tầm xa chính xác – có nghĩa là họ hiện đang được trang bị tốt hơn so với Nga.

Viễn cảnh Nga bị đánh bại là có thật và đáng để phấn khởi. Nhưng những bước tiến của Ukraine cũng mở ra một giai đoạn mới và nguy hiểm hơn trong xung đột.

Hình ảnh dân thường khóc nức nở ôm hôn binh sĩ Ukraine khi họ giải phóng các thị trấn và làng mạc khỏi tay quân Nga đã nhấn mạnh mục đích của cuộc chiến. Nếu bị Nga chiếm đóng vĩnh viễn, người ta sẽ mất đi tự do chính trị, và sẽ bị cưỡng chế bằng các vụ giết người, tra tấn, và trục xuất.

Một chiến thắng dễ dàng của Nga ở Ukraine cũng sẽ mở ra cánh cửa để tiếp tục gây hấn với các nước láng giềng – bao gồm Moldova, và có lẽ cả các thành viên NATO như Estonia, Latvia, và Litva. Khả năng đó đủ đáng báo động để thuyết phục Phần Lan và Thụy Điển xin gia nhập NATO.

Trần Yên Hòa: Nhớ thương cậu Hối (Họa sĩ Vũ Hối)

Thật ra, tôi và họa sĩ Vũ Hối không có bà con máu mủ gì. Nhưng mà đã từ lâu, từ thuở còn bé, khoảng 8, 9 tuổi gì đó, tôi đã gọi ông là cậu Hối rồi. Nguyên nhân là: Vũ Hối quê ở làng Dương Đàn (quê tôi gọi là Diên Đàn), tên xã hồi VNCH là Kỳ Long, Tam Kỳ, Quảng Nam. Ông có người chị lớn lấy chồng quê tôi, bà là vợ ông Trịnh Tường, một giáo viên tiểu học. Nhà ông Trịnh Tường và nhà tôi gần nhau, cho nên con trai ông Trịnh Tường là Trịnh Tộ, bạn thân của tôi, gọi ông là cậu Hối, nên tôi bắt chước gọi theo.

Tôi biết tên Vũ Hối từ ngày đó.

Thư họa của Vũ Hối

Cũng những năm tôi được 14, 15 tuổi, một hôm, Trịnh Tộ đem đến khoe với tôi một cuốn Thế Giới Tự Do, trong đó có đăng hình ông Vũ Hối. Ông được đi thăm nước Mỹ, được mời vào tòa Bạch Ốc để vẽ hình cho tổng thống Kenedy. Tôi cảm thấy thật hãnh diện. Cầm tờ báo Thế Giới Tự Do trên tay, nhìn ông Vũ Hối mặc áo quần rất lịch sự, đứng bên mấy bức tranh của ông được giải thưởng, tôi thấy nể trong bụng quá.

Thời gian như nước chảy qua cầu, thời cuộc cũng xoay chuyển, 30-4- 75 đến làm thay đổi bao nhiêu cuộc đời. Tôi vào tù vì tội sĩ quan chế độ cũ, còn họa sĩ Vũ Hối cũng vào tù vì tội văn nghệ sĩ phản động. Sau này qua Mỹ, gặp ông Vũ Hối, nghe ông nói đã bị cai tù đánh hư một con mắt, và ông được hội đồng nhân quyền Liên Hiệp Quốc bảo trợ qua Mỹ.

Khoảng 2001, tôi có viết một hồi ức có tên là "Ký Ức Mẹ, Đi Về Phía Hoàng Hôn" đăng trên các báo Việt Ngữ ở Mỹ, sau đó được trích đăng trong nhiều tờ báo ở Úc, Pháp... trong đó có đoạn như sau:

"Trong những ngày phát động chiến dịch cải cách ruộng đất, tôi luôn nhớ những đêm tối có những tiếng loa vang vang khắp thôn xóm. Tiếng loa thông báo hôm nay có đấu tố tên địa chủ nào, ở đâu, và kêu gọi đồng bào đi tham dự đấu tố. Tôi còn nhớ hai lần mẹ tôi đã đi. Mẹ tôi bỏ hai ngày làm ruộng cùng dân chúng trong xã lên đến tận xã Kỳ Long, nơi có cuộc đấu tố ông Vũ Ấn, được gọi là “tên địa chủ ác ôn” (ông Vũ Ấn là cha giáo sư Vũ Ký và họa sĩ Vũ Hối) và cuộc xử tử ông Hồ Đệ, một đảng viên Việt Nam Quốc Dân Đảng."

Nguyễn Tường Thiết: Đội Mưa Mà Đi

Vua Lý Thái Tổ nhìn xuống Hồ Gươm. Từ trên tầm cao 10 mét mắt ngài chiếu thẳng Tháp Rùa. Trước mặt ngài không phải cố đô Thăng Long mà là thủ đô Hà Nội một nghìn năm sau.

Ngài uy nghiêm đứng giữa vườn hoa Chí Linh. Trước mặt ngài là phố Đinh Tiên Hoàng, tả hữu có hai phố Lê Thạch, Lê Lai, sau lưng có con phố mang tên ngài, Lý Thái Tổ. Nhà vua đảo mắt nhìn phía dưới chân. Ngài khó chịu thấy mình đang bị quan sát. Một thanh niên bận chiếc áo khoác có nhiều túi cúi xuống lôi trong bọc một vật gì màu đen rồi giơ vật ấy về phía ngài.

Quang nhìn lên ngắm nghía pho tượng đồng cao. Anh tự hỏi lần về Hà Nội mấy năm trước không thấy bức tượng này đặt ở đây. Nếu có chắc chắn là phải hiện trong bộ phim ảnh của anh vì lần nào về Hà Nội anh cũng chụp mấy bức ảnh Hồ Gươm và Tháp Rùa đứng từ phía vườn hoa Chí Linh. Quang giơ chiếc máy ảnh về phía tượng và điều chỉnh ống kính. Anh đi tới đi lui. Rồi anh quỳ xuống ngước máy lên để chụp toàn bộ bức tượng có hàng chữ ở dưới bệ: Vua Lý Thái Tổ (974-1028).

Nhà vua không nhìn thanh niên, ngó sang một thiếu nữ đứng cách đó chục thước mặc chiếc áo đỏ đội chiếc mũ trắng tay cầm một vật gì giống hệt như vật trong tay thanh niên và hướng nó về phía hai người đứng trước, hai người ấy trông như hai mẹ con.

– Chị muốn chụp phông nào? Lấy vua hay lấy hồ.

Vi hỏi người đàn bà. Người ấy nhìn chung quanh nói:

– Tượng vua cao thế kia có lấy được hết không?

Vi nói:

– Được!

Cô chạy lại gần con bé, bẻ lại cổ áo, vuốt lại tóc nó. Rồi cô khen con bé:

– Xinh nhất đấy!

Con bé vênh mặt lên khi thiếu nữ quỳ xuống ngửa ống kính chụp hai mẹ con, cái phông tượng ở sau.

Vua Lý Thái Tổ nghĩ thầm: “Đám người kia chiêm ngưỡng ta.”

Dưới kia không phải là thần dân của ngài. Thần dân ngài đâu có ăn mặc dị hợm và có những hành động kỳ khôi như thế. Trên đường Đinh Tiên Hoàng những cỗ xe chạy như mắc cửi. Xe hai bánh chạy chen giữa những xe bốn bánh, phát tiếng động chói tai. Ngay sát dưới chân ngài, trên một khoảng rộng hình tròn lát đá, những cỗ xe bốn bánh bé tí teo có những đứa bé ngồi. Xe chạy lòng vòng, đâm nhau loạn xạ. Chung quanh có đám đông đứng xem. Trong số có mấy người mặt trắng cao to dị thường. Nhà vua nghĩ thầm: “Bọn bạch quỷ này chắc ở đâu đến. Chúng đến càng ngày càng đông.”

Song Thao: Cờ Tây

Một buổi sáng, mắt nhắm mắt mở ngủ dậy, thấy có một e-mail của một anh bạn ở Toronto gửi mà giật mình. Dụi mắt nhìn cho rõ mà lòng còn hồ nghi. E-mail cho biết là tại Toronto vừa có một công ty chuyên bán thịt chó mời khách vãng lai nếm thử tại một công viên đông người.

color logo.png

Logo của « Elwood’s Organic Dog Meat”.

Thiệt không? Ngụ cư tại Canada gần bốn chục năm, tôi chưa hề nghe nói là ở đây có bán cầy tơ công khai. Lùng sục một hồi trên mạng, tìm thấy bài báo của tờ báo địa phương Thời Báo cho biết sự tình. Ngày thứ năm 4/8/2022, công ty Canada chuyên bán thịt chó Elwood’s Organic Dog Meat đã thiết lập một lều ngay trong công viên Christie Pits của thành phố Toronto và mời khách vãng lai ăn thử thịt chó. Công ty này có trụ sở tại Labrador thuộc miền Bắc Canada. Chó được làm thịt là chó được thả chạy tự do trong vườn, không cho ăn những chất hóa học, nuôi với mục đích cung cấp thực phẩm cho người chứ không phải là chó kiểng hay chó hoang. Vậy đây là thịt chó organic đàng hoàng!

Thử tìm vào báo tây cho chắc ăn, tôi đọc được trên trang TO. Họ cho biết là chuyện này có thật. Khách vãng lai được mời ăn thử. Có người ăn và nói cũng giống như thịt bò thôi. Có người kinh tởm, tức giận khi được mời nếm thử. Công ty Elwood’s Organic Dog Meat phát cho khách tờ quảng cáo có ghi: “Thịt chó ngon, từ năm 1981. Hãy dọn lên bàn ăn thứ thịt được ưa thích nhất. Nếu thịt chó của chúng tôi làm quý vị bối rối, xin nghĩ lại: thịt chó của chúng tôi làm từ chó được nuôi để ăn thịt. Ăn thịt chó là sự lựa chọn của từng người. Có người thích vị của thịt chó. Thịt này cung cấp nhiều chất bổ dưỡng. Chó được giết một cách êm thắm”. Họ có hẳn một website. Tôi tìm vào ngay, chuyện…sống chết vậy mà không tò mò ngay tức thì sao đặng. Họ viết như sau: “Hãy dọn bàn ăn với thứ thịt ngon nhất. Elwood’s Organic Dog Meat là một công ty gia đình đã hoạt động qua hai thế hệ. Chúng tôi cam đoan gửi tới các bạn thứ thịt chó ngon nhất được nuôi để ăn thịt. Chúng được nuôi trong các cánh đồng trong những ngày tháng hạ và chỉ được ăn những thực phẩm organic và không có đậu. Chó của chúng tôi: được chạy nhảy tự do, giống chó địa phương, organic, tươi ngon không bao giờ đông lạnh, không ăn thực phẩm có trụ sinh, được nuôi cẩn thận, giết thịt một cách êm ái, được thương yêu. Website ghi rõ: khách hàng có thể mua một miếng, một phần tư con, nửa con hay nguyên con. Công ty cũng có một số ít nước hầm xương chó, khách có thể đặt mua trước”.

Mơ mòng, tranh Hoàng Thanh Tâm

Người bạn nàng, bạn thời trung học, tha thiết rủ rê nàng sang Mỹ chơi một chuyến. Hắn bảo, nhà cửa hắn rộng rãi thoải mái, không việc gì phải nộp tiền cho khách sạn. Vẫn giọng cà chớn ngày xưa, hắn cười ha hả trong điện thoại:

-Đi cho biết đó biết đây, ở hoài bên Đức biết ngày nào khôn.

Nàng ngoa ngoắt trả lời:

-Ừa, hồi nào ế độ, tui sẽ qua, chủ yếu thăm bạn bè. Chớ tui đâu mặn mà gì với xứ của mấy người phổi bò như ông.

Thế mà, khi nàng viết điện thư cho hắn, báo ngày giờ nàng cùng gia đình du lịch Hoa Kỳ, hắn xuýt xoa xin lỗi: “Chết dở, trọn mùa hè tui không có nhà. Tui đi làm bên Anh”. Quá áy náy, hắn nhờ người quen, thay mặt hắn, đón tiếp, trao chìa khóa nhà hắn cho gia đình nàng trọn quyền sử dụng. Hắn gởi cho nàng mấy dòng, ghi tên người quen, tên Việt hẳn hoi, nhưng lạ hoắc, kèm theo địa chỉ điện thư để liên lạc. Họ hàng, bạn bè của nàng chẳng có ai tên như vậy. Nàng thất vọng, ngại quá. Nhưng đâu còn cách giải quyết nào khác. Nàng tiến hành thủ tục trao đổi thông tin. Nàng kính cẩn thưa gởi “người xa lạ”. Chắc “người xa lạ” được nhiều trận cười, khi nhận những lá thư với những câu hỏi lẩm cẩm của nàng. Dần dà, nàng thấy ra, hình như “người xa lạ” không hẳn là người lạ. Theo lời anh ấy kể, anh và nàng có quen biết chung ít nhất một người. Thời trung học, nàng đi học thêm Anh văn ở trung tâm Việt Mỹ. Nàng học cùng lớp với chị hoa khôi của trường. (Anh văn là sinh ngữ phụ của chị. Bởi vậy, chị phải vào lớp chung với mấy đứa nhóc tì thua chị ba, bốn tuổi). Nghe kể, chị hoa khôi hồng nhan đa truân. Thời đi học, ong bay, bướm lượn dập dìu. Thế mà, chị trở thành “góa phụ ngây thơ”, khi tuổi chưa đến tứ tuần. Anh ấy bảo, cũng may, mạng anh còn lớn. Hồi đó, anh xin đi học thêm ở trung tâm Việt Mỹ, chỉ vì bị người đẹp hớp hồn. Thời học trò, anh luôn tìm cách học bớt, chứ anh bận đi chơi, làm gì có thì giờ học thêm. Nếu ngày xưa, chị hoa khôi nhận đơn của anh, chắc giờ này anh đang bơi lội trong mấy chảo dầu dưới địa ngục rồi. Nàng vẫn chưa nhớ ra anh là ai. Nhưng lối anh kể chuyện, nàng thấy ngồ ngộ.

Võ Phiến: Cô Quì Còn Không?

Bình Nguyên Lộc có tập truyện bằng văn vần, gọi là Thơ Ba Mén. Truyện ấy hình như chưa bao giờ xuất bản. Thơ Ba Mén là thơ thế nào, tôi không biết. Chỉ tình cờ biết qua lời khai từ, trên vài chục câu. Và chỉ nhớ vài câu:

“Ghe ơi, vài bữa ghe về

Nhắn người dưới ruộng, cô Quì còn không?”

“Ghe ơi”, ghe ấy tức những chiếc ghe thương hồ đậu ở bến sông Ông Lãnh một buổi sáng mưa dầm. Trong thời chiến tranh, chốn nông thôn bất an, lắm kẻ bỏ quê lên tỉnh sinh sống. Trong số những kẻ ấy có người đã yên thân làm ăn ở Sài Gòn; nhưng thân có yên mà lòng chưa chịu yên. Những hôm mưa rơi nhẹ nhàng, tiết trời lành lạnh, người nọ ra bến sông, ngồi uống tách cà-phê nóng ở một quán nhỏ, nhìn lũ ghe thương hồ từ dưới quê chở nông phẩm lên bán mà nhớ về làng xóm cũ. Ghe đi vài bữa ghe về, mà mình thì biền biệt, nhớ cô Quì muốn chết. Một ông khách bới tóc (tức cũng người gốc quê) ngồi bàn bên cạnh liếc sang có trông thấy người nọ khóc trộm. Thảm quá.

Vì bấy nhiêu mà tôi không quên được thơ Ba Mén. Mà tôi bị thơ Ba Mén ám ảnh.

Áng chừng người nọ bỏ quê ra đi cũng không lâu mấy. Cô Quì vẫn còn gọi được là cô Quì thì xa cách có gì là lâu. Xa như chúng ta — một số đông đảo trong chúng ta, những kẻ rời bỏ xóm làng từ tuổi đôi mươi cho đến tận cuối đời — xa nhau đến thế thì nhớ về người cũ đâu còn nỡ gọi nhau là cô! Từ lục tuần thất tuần về sau, dẫu có còn đấy các cô Quì cũng thành ra cụ Quì cả thôi.

Đàng này, mới tách lìa nhau đấy đã mếu máo, đã rối rít: “Cô Quì còn không?” — Làm gì mà chả còn. Lo sao lo quá lắm vậy.

Ngô Nhân Dụng: Bao giờ quân Nga đầu hàng?

Quân đội Ukraine đã chuyển lực lượng xuống phía Nam từ giữa tháng Tám, mở đầu một giai đoạn mới trong chiến cuộc với mục tiêu giải phóng tỉnh Kherson. Họ sử dụng những đại pháo và hỏa tiễn tầm xa, lực lượng đặc biệt, và các toán dân quân đánh du kích đằng sau phòng tuyến quân địch.

Ngày 7 tháng Chín, quân Ukraine lại mở cuộc tấn công mới từ thành phố Kharkiv ở biên giới phía Bắc tiến về hướng Đông để chặn đường tiếp tế của quân Nga cho mặt trận phía Nam, theo tin của các bloggers Nga theo dõi chiến cuộc. Cuộc tiến quân này cũng đe dọa quân Nga ở thành phố Izyum, một cứ điểm then chốt trong hệ thống chuyển quân và tiếp vận.

Ở phía Nam, cuối tuần qua quân Ukraine đã vượt qua sông Inhulets. Nhiều video cho thấy quốc kỳ Ukraine đã được treo lên tại nhiều thị xã chỉ cách thành phố Kherson 60 km hoặc 100 km.

Hai hướng tấn công, về phía Đông và ở phía Nam, cho thấy Ukraine đang làm chủ chiến trường.

Quân Ukraine tấn công khi nào và ở địa điểm nào họ thấy chắc thắng, nếu cần thì rút nhanh, trong khi quân Nga chỉ lo phòng ngự. Ukraine đã phá hủy những cây cầu chính khiến quân Nga phải dùng cầu phao, tiếp tế khó khăn. Nhiều binh sĩ tử trận, vũ khí, chiến cụ bị tiêu hủy, tinh thần quân Nga xuống thấp.

Quân đội Ukraine dùng những hỏa tiễn “tinh khôn” do Mỹ, Anh, Đức và Thụy Điển viện trợ nhắm vào các kho vũ khí và các căn cứ ở sau lưng quân địch hơn 50 cây số. Hệ thống vệ tinh nhân tạo của Anh, Mỹ, và của cả các công ty tư nhân cung cấp tọa độ chính xác, chỉ sai chừng 5, 10 mét. Những máy bay không người lái, giá rẻ $3,000 mỹ kim, có thể bay thấp, quan sát và gửi tọa độ cho pháo binh và hỏa tiễn, đánh trúng mục tiêu trong vòng 20 giây đồng hồ, theo báo Wall Street Journal.

Nhiều thanh niên Ukraine thông thạo tin học đã dùng “mỹ nhân kế” để dụ cho quân Nga tiết lộ vị trí của họ. Nikita Knysh, 30 tuổi, một chuyên gia tin học, nói với nhật báo The Financial Times rằng ngay khi quân Nga tấn công, anh và một số 30 người bạn sống ở nhiều nơi, đã nghĩ cách sử dụng tài xâm nhập máy vi tính (hacking) của địch để giúp nước, lập ra một nhóm tên là Hackyourmom.

Lan Bùi: Trump sập bẫy Biden?

Trong một bài xã luận trên tờ The Atlantic hôm Chủ Nhật, tác giả David Frum – người từng soạn diễn văn cho cựu Tổng thống George W. Bush, cho rằng Donald Trump đã mắc mưu Joe Biden khi ông ta mượn buổi rally hôm tối thứ Bảy để trả đũa Biden và đảng Dân Chủ bằng một cuộc nói chuyện dài lê thê mang nặng tâm lý “một kẻ ái kỷ bị chấn thương” mà phe Biden đoán trước sẽ xảy ra. Frum viết:

On and on it went, in a protracted display of narcissistic injury that was exactly the behavior that Biden’s Philadelphia speech had been designed to elicit.

Số là hai đêm trước đó Tổng thống Biden đã có một buổi diễn thuyết tại Independence Hall, nơi khai sinh bản Tuyên ngôn Độc lập, với đề tài “Cuộc chiến giành lại linh hồn nước Mỹ vẫn tiếp diễn” – “Continued Battle for the Soul of the Nation.” Trong bài nói chuyện ấy, Biden nêu đích danh Donald Trump và gọi MAGA là những kẻ đang đánh phá nước Mỹ:

Quá nhiều chuyện đang xảy ra trên đất nước này ta phải công nhận là bất bình thường. Donald Trump và nhóm Cộng Hoà MAGA đại diện cho một thứ chủ nghĩa cực đoan đang làm băng hoại nền dân chủ nước nhà.

“Too much of what’s happening in our country today is not normal. Donald Trump and the MAGA Republicans represent an extremism that threatens the very foundations of our republic.”

Sau khi trấn an dân chúng rằng số người theo chủ nghĩa MAGA chỉ là thiểu số trong đảng Cộng Hoà, và bản thân ông vẫn từng làm việc với vô số dân biểu nghị sĩ Cộng Hoà chân chính, ông Biden tuyên bố:

Những người Cộng Hoà MAGA không tôn trọng Hiến pháp. Họ không thượng tôn pháp luật. Họ không công nhận quyền tự quyết của người dân. Họ không chấp nhận kết quả đầu phiếu tự do.

“MAGA Republicans do not respect the Constitution. They do not believe in the rule of law. They do not recognize the will of the people. They refuse to accept the results of a free election.”

Trần Đông A: Giải mã sự yêu gét đối với Gorbachev ở Việt Nam

Đó là bài học đắt giá từ những diễn biến tiêu cực trong mấy thập kỷ qua, làm triệt tiêu thành quả Đổi Mới từ thập kỷ thời Gorbachev – Trần Xuân Bách. Và giờ đây, Việt Nam vẫn đang sa lầy giữa ngã ba đường ý thức hệ.

TBT Nguyễn Phú Trọng muốn giải quyết vấn đề kiểm soát quyền lực và tham nhũng mà không phải thay thể chế, tức là không phải thay đổi mô hình đảng trị (party rule) bằng pháp quyền (rule of law).

Nhớ “cơn sốt Gorby” ngày ấy và bây giờ… Được biết nước Nga của Putin không tổ chức quốc tang Gorbachev và ĐCSVN của Nguyễn Phú Trọng cũng không chia buồn với gia đình ông, tôi thấy chính trị thật là bạc bẽo. May mà còn có mấy lời ai điếu cảm động từ các nguyên thủ châu Âu và Hoa Kỳ. Đó mới đúng là những chính khách lịch lãm và có văn hóa…

Trần Đông A

Đón vị Giáo sư – Trưởng khoa tại sân bay quốc tế Nội Bài vào một trưa mùa hè oi ả năm 1987. Giáo sư đến thăm Viện tôi theo thỏa thuận giữa hai Đại học. Vừa vứt áo com-lê vào chiếc Volga nóng như một lò thiêu, ông phàn nàn ngay: “Sao chú mày không mang về Hà Nội một ít ‘gió’ của ‘tư duy mới’ và ‘peresroika’? Bức bối như thế này thì tao chỉ sang Hà Nội lần này là lần cuối”. Suốt từ Nội Bài về Nhà Khách Chính phủ ở 12 Ngô Quyền, câu chuyện giữa chúng tôi xoay quanh cơn sốt “Gorbymania” (cuồng Gorbachev) ở nước ông và ông muốn tôi cho biết phản ứng của Hà Nội thế nào. Giáo sư tỏ phấn khích khi tôi nói về “tư duy mới” và ghi nhận chính sách vừa ban bố của Liên Xô đối với châu Á có nhiều điều khá hấp dẫn.

“Gorbymania” ngày ấy và bây giờ…

Tâm lý “mê Gorbachev” (Gorbymania) là hoàn toàn có cơ sở khách quan ở Việt Nam thời bấy giờ. Đại hội ĐCSVN lần thứ VI (15 – 18/12/1986) là một Đại hội lịch sử, xét cả về mặt nội trị lẫn xây dựng Đảng. Rất nhiều tài liệu nước ngoài ghi nhận rằng, chính sách perestroika (cải tổ), glasnot (công khai), cùng với 2,88 tỷ USD (được quy đổi từ đồng Rúp) tiền viện trợ của Matxcơva đã khiến Hà Nội vững tin hơn để chấn chỉnh có hạn chế cách điều hành kinh tế kiểu cũ, thực chất là bỏ dần các sai lầm tự mình gây ra, về sau được gọi là “Đổi Mới”. Việt Nam vừa thoát khỏi hàng chục năm chiến tranh ác liệt, lại phải đương đầu chống Khmer Đỏ do Trung Quốc chống lưng, tiếp theo là đối phó với cuộc xâm lược của chính Trung Quốc tại 6 tỉnh biên giới. Trong bối cảnh ấy, ĐCSVN chỉ còn mỗi hy vọng, dựa vào Liên Xô để triển khai kế hoạch kinh tế 5 năm tiếp theo.

Trần Thái Tĩnh: Đổi mới chưa trọn- Nhớ về Trần Xuân Bách ‘hạt mầm Gorbachev' ở Việt Nam (Gửi tới BBC News Tiếng Việt từ TP.HCM)

Truyền thông Việt Nam và trên thế giới tuần này đang đăng nhiều bài, cả khen cả chê về cựu TBT, Tổng thống đầu tiên của Liên Xô vừa qua đời, ông Mikhail Gorbachev (1931-2022).

Đã có các ý kiến nhắc rằng nhờ công cuộc Cải tổ - Perestroika mà Việt Nam có Đổi mới.

Nhưng ít ai ở Việt Nam hiện nay nói về sự xuất hiện của một 'hạt giống Gorbachev' ở Hà Nội khi đó, ông Trần Xuân Bách.

Sự lóe sáng rồi lụi tàn của Trần Xuân Bách trên chính trường Việt Nam để lại một thứ Cải tổ tật nguyền, mà hệ quả đang khiến Việt Nam rơi vào ngõ cụt của cải cách chính trị.

Xin nhắc lại bối cảnh năm 1986. Từ sau Đại hội Đảng CSVN lần thứ VI, TBT Nguyễn Văn Linh đã có các trao đổi cao nhất với TBT Gorbachev về đường hướng thay đổi ở VN. Liên Xô cho công bố các điều này trên báo Pravda ngày 20/5/1987. Ông Gorbachev cho biết:

“Tôi và đồng chí Nguyễn Văn Linh đã thảo luận chi tiết về các vấn đề phức tạp của hợp tác Việt-Xô... và cùng nhau nhận định rằng các mặt yếu kém của quan hệ này đã hiện ra rõ ràng và không còn phù hợp với tình hình hiện tại. Chúng tôi đồng ý rằng cơ chế kinh tế và hình thức hợp tác phải tương ứng với nhu cầu và của thời cuộc và tăng tính hiệu quả”.

Theo các nguồn Phương Tây, viện trợ của Liên Xô cho Việt Nam đến đầu 1982 vẫn không giảm, thậm chí còn tăng lên trên 1 tỷ USD năm đó, theo nghiên cứu của Sally Stoecker. Tính ra 1 tỷ USD thời đó – mà Liên Xô viện trợ cho VN bằng ruble – tương đương 2,88 tỷ bây giờ.

Bất đồng về việc chi tiêu đồng tiền của Liên Xô sao cho hiệu quả là lý do đầu tiên khiến Gorbachev nhấn mạnh đến nhu cầu buộc lãnh đạo Việt Nam phải đổi mô hình quản lý kinh tế.

Tuy nhiên, phải đọc thật kỹ tác phẩm nổi tiếng “Bên thắng cuộc” của nhà báo Huy Đức, đặc biệt là toàn bộ Chương 13, mới thấu cảm hết sự cọ xát quyết liệt giữa xu hướng trì trệ và bảo thủ với làn gió mới khai phóng và cấp tiến trên thượng tầng chính trị VN giai đoạn từ năm 1987 đến khi ông Bách buộc phải rời chính trường.

Riêng phần hồi ức về giai đoạn đầy “máu lửa” này, thiết tưởng đường link sau đây sẽ cho bạn đọc một bức tranh toàn cảnh và chân thực về tầm nhìn và tư tưởng của một vị “Bí thư Trung ương Đảng” vô tiền khoáng hậu trong lịch sử ĐCSVN.

Xe điện VinFast VF8 trong phòng trưng bày ở thành phố Berkeley, miền bắc California (Ảnh: Bùi Văn Phú)

Chính quyền California vừa ban hành chính sách giới hạn việc bán xe chạy xăng dầu cho cư dân tiểu bang, với số bán xe mới chạy bằng điện phải tăng dần để rồi sẽ không cho bán xe mới có khí thải trong tiểu bang vào năm 2035.

Theo chính sách này, đến năm 2035 cư dân California muốn mua xe mới thì chỉ có thể mua xe điện. Việc lưu hành các xe chạy xăng dầu đã đăng ký trước đó không bị ảnh hưởng trong việc mua đi bán lại.

Luật mới qui định số xe điện được bán ra trong tiểu bang phải đạt 35% vào năm 2026, 68% vào năm 2030 và 100% vào năm 2035.

Đây là đề xướng của Thống đốc California Gavin Newsom hai năm trước, nay chính thức trở thành chính sách cho tiểu bangsau khi Tổng thống Joe Biden ký luật về biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên luật này của California sẽ gặp thử thách vì không phù hợp với luật liên bang và có thể không được thi hành nếu điều khoản miễn trừ dành cho các tiểu bang trong việc đặt ra các tiêu chí về khí thải không được Cơ quan Bảo vệ Môi sinh (EPA, Environment Protection Agency) phê chuẩn. California đã đi tiên phong, nếu được EPA chấp thuận, các tiểu bang Massachusetts, New York, Oregon, Vermont và Washington cũng sẽ theo sau về số lượng xe khí thải và xe điện được bán trong tương lai.

Mùa hè đã qua, một mùa hè bận rộn. Chúc mừng con hoàn thành lớp cứu nạn của huấn luyện viên bơi lội thiếu niên. Chúng ta phải học cách tiếp xúc với nguy hiểm. Nhận ra nó, chọn cách ứng phó, học cách giúp đỡ người khác. Gặp nạn, có người bình tĩnh, có người không. Hầu hết là không.

Cảm giác nguy hiểm trong đời, chết đi sống lại, có lẽ con đã biết nhưng con sẽ quên. Vì ký ức cay đắng không tồn tại lâu. Một ngày hè nóng nực ta lái xe từ California về nhà, dọc xa lộ I-5. Bên trái là biển, vịnh nước dài nửa như hồ nửa như sông. Chiếc xe cà tàng, không có điều hòa không khí, thật nóng. Ta dừng xe ngồi nghỉ một lát, nhìn mặt nước êm ả. Sức hấp dẫn của nó không cưỡng được. Theo kinh nghiệm ta biết hồ nước khá sâu khi ra xa, mặc dù trong bờ cạn, cát chạy dài thoai thoải. Ta cởi quần áo, mặc quần sọt vốn không phải quần bơi, nhảy xuống. Dòng nước dịu dàng đưa đi. Thấy bên kia bờ những căn nhà nhỏ ẩn hiện trong rừng thông, ta bơi liền một mạch, dễ dàng. Cái hồ không rộng, dự định bơi qua phía bên kia, nơi có ngọn núi mà đường đi lên thật đẹp. Nhưng quá nửa đường, ta đổi ý vì không nhìn ra đường đi bộ vòng quanh, như thế khi về phải bơi ngược lại, đó là quãng đường khá xa. Chính vào lúc ta đột ngột quay người lại, đổi hướng, bơi về chỗ cũ, về chiếc xe hơi của mình, ta cảm thấy hai gót chân tê dại.

Nhìn lên bờ không có ai, cảm thấy lo sợ. Càng lo sợ, bắp chân càng tê cứng lại. Càng tê cứng, chúng càng đau, nhất là chân phải. Tay vẫn vận động được, khoát sóng nhưng hai chân bất động hoàn toàn. Khi bất động, chúng nặng lên trầm trọng. Hai chân trở thành gánh nặng của cơ thể, kéo xuống. Ta cố lấy bình tĩnh. Thả lỏng. Đổi cách bơi. Bơi ngửa. Bơi ếch. Để thả trôi tự nhiên, cố giữ cho người nổi trôi như một chiếc lá, nhớ lại tất cả những lời dạy của huấn luyện viên. Nhưng hai chân ta ngày càng nặng, càng tê, càng đau nhức. Cơn đau nhức khủng khiếp như bị tra tấn. Đúng ra khi bơi qua hồ, ta có thói quen đếm số lần sải tay để tính đường về, nhưng hôm ấy trời nóng quá sau một ngày lái xe mệt mỏi, thích thú với làn nước ta quên mất đếm. Ta đếm ngược lại. Biết mình chìm xuống. Nhìn lên bờ, cầu khẩn, tuyệt không có bóng người ở đó. Ta đoán phải bơi ba trăm sải tay trước khi đến được bờ. Kiệt sức. Chính hai bắp chân tê dại làm kiệt sức. Ngẩng đầu lên, nhìn thấy bờ hồ, bãi cát, những hòn đá rất đẹp mà thổ dân xếp chồng lên nhau. Nhìn ra xa thấy đường xe hơi chạy, chiếc xe màu mận chín của ta lấp loáng sau cành lá. Bắt đầu đuối. Ta biết rõ vậy. Hai chân như bị một con thủy quái vô hình cầm lấy kéo xuống, kéo từ từ nhưng chắc chắn, từng chân một. Sặc nước nhiều lần.

Home

Thứ Sáu, 23 tháng 9, 2022

Nguyễn Đức Tùng: Trần Quang Quý, Ta Lẻ Loi Đơn Chiếc Biết Nhường Nào

Ngô Nguyên Dũng: Về Giữa Mùa Mưa (Phần 2) - Năm Ngày Ở Sài Gòn

Lê Chiều Giang: Nguyễn Đình Toàn - Mưa Hà Nội

Thảo Trường: Cái Búa

Thứ Sáu, 16 tháng 9, 2022