Trẻ con Xã Đan Lai, Huyện Con Cuông. Ảnh: Kiến Thức.

“Nói chung bọn quỷ này mà còn thì đất nước muôn đời không khá lên được!”


- H. K. Phuc (Độc giả Dân Luận)

 Mãi đến năm 2006, tôi mới nghe đến địa danh Con Cuông – sau khi có tai nạn chìm đò xẩy ra ở nơi đây, khiến cho 19 em học sinh thiệt mạng. Phóng viên của báo Tiền Phong Online tường thuật:
“Đêm 7/10, bản Chôm Lôm (Lạng Khê, Con Cuông) thức trắng. Tiếng khóc não nề cất lên từ những căn nhà sàn, bóng người bó gối ngồi bên bờ sông ngóng tìm con như hóa đá.”

Sáng hôm sau, đọc Tuổi Trẻ Online, tôi lại được tin thêm rằng đây không phải là lần đầu tiên Con Cuông bị nạn đắm đò:
“Một nguồn tin cho biết, sau ba lần bị chìm đò tại bến sông này làm thiệt mạng năm HS, năm 2004, dự án Luxembourg đã tài trợ cho xã Lãng Khê một thuyền lớn 12 sức ngựa, có thể chở từ 25 - 30 người để đưa các em HS qua sông đi học. Nhưng xã Lăng Khê lại không đưa vào sử dụng vì ‘tốn dầu’, thu sẽ không đủ chi. Thay thế chiếc thuyền này, xã đã thuê đóng chiếc thuyền có trọng tải dưới 1 tấn và ký hợp đồng với ông Lô Quốc Phong (sinh 1951) người bản Chôm Lôm làm người lái. Chính chiếc đò này đã gây vụ tai nạn thương tâm ngày 7-10.”



 Từ đó, cứ mỗi lần nghe báo chí trong nước nhắc đến huyện “Con Cuông” là y như rằng thế nào cũng có xẩy ra một chuyện gì đó “thương tâm,” hoặc chẳng lành:
- Báo Nông Nghiệp: Con Cuông - Nghệ An: Lật đò, 13 người thoát chết.

- Báo Dân Trí: Con Cuông hiện là một trong những huyện có tỉ lệ người nhiễm HIV/AIDS cao nhất tỉnh Nghệ An với hơn 200 người. Nguyên nhân phần lớn bắt nguồn từ “con lốc” ma túy trên mảnh đất này.

- Báo Dân Việt: Lúc 4h sáng nay ngày 7.12 , chiếc xe ben chở gỗ đang đi từ trên núi cao Pù Uột (xã Bình Chuẩn, huyện Con Cuông, Nghệ An) xuống lưng chừng núi thì bị lật ngửa, 10/14 người trên xe đã tử vong.
- Báo Tiền Phong: Bé gái 7 tuổi bị giết thả trôi sông... Cùng ngày, tên Kha Văn Lính (22 tuổi), nhà ở cạnh bé Hường đã tới công an huyện Con Cuông đầu thú. Hắn khai nhận rằng đã dùng tay bóp cổ cháu Hường cho đến chết, sau đó quẳng xuống sông Lam.

- Báo Hà Nội Mới: Toà án nhân dân huyện Con Cuông (Nghệ An) cho biết vừa mở phiên toà sơ thẩm xét xử đối với các bị cáo Lô Thị Xuân, Lê Thị Minh, Nguyễn Thị Minh, Lê Thị Đảm về tội “mua bán phụ nữ”.

- Báo Đại Đoàn Kết:  xã Đôn Phục (huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An) - địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa đặc biệt khó khăn, và từ nhiều năm nay được biết đến với nhiều vụ mất tích bí ẩn của nhiều phụ nữ, trẻ em gái, mà nhiều người nơi đây cho biết là bị "đưa đi” Trung Quốc.

- Dân Trí: Phó công an huyện Con Cuông bị côn đồ đánh trọng thương.

- Công An Nhân Dân: Truy bắt nhanh 9 tên cướp tài sản trên sông Lam, huyện Con Cuông.

Dân Trí: Chiều ngày 16/7, Công an TX Hương Trà (TT Huế) cho biết, Cơ quan CSĐT-CATX Hương Trà đã ra quyết định bắt khẩn cấp và tạm giữ đối với Nguyễn Thị Sáu (SN 1977, quê Con Cuông, Nghệ An) về hành vi môi giới mãi dâm.

- Người Đưa Tin: Công an huyện Con Cuông (Nghệ An) vừa phát hiện một số lượng súng tự chế tại nhà ông Lương Văn Trường ở bản Huồi Mác, xã Lạng Khê.


- Báo Nghệ An 24 Hour: 
* Tại xã Lạng Khê, Tòa án nhân dân huyện Con Cuông vừa mở phiên tòa xét xử lưu động 4 vụ án tàng trữ, mua bán chất ma túy.
* Con Cuông: Khám phá nhanh vụ cướp tài sản.
* Con Cuông: Báo động nạn mất cắp trâu bò.
* Con Cuông: Yêu râu xanh hai lần hiếp dâm bé gái.

 - Báo Đại Đoàn Kết:” Gần đây báo chí đã có lần phản ánh tình trạng người dân tại xã Thạch Ngàn và xã Cam Lâm, huyện Con Cuông tự ý lập cầu, đường chặn thu tiền người qua lại khiến dư luận bất bình. Nay vẫn tại Con Cuông lại xuất hiện tình trạng này ở xã Môn Sơn và xã Lục Dạ, tiếp tục gây bức xúc cho người dân...

Trước sự việc trên, ông Lưu Văn Cứu – Trưởng phòng Công thương huyện Con Cuông khẳng định, việc dân tự ý lập cầu thu phí phương tiện và người qua lại là việc làm không đúng. Biết là vậy, nhưng chính quyền không thể đứng ra làm cầu, do không có kinh phí...”

Trẻ con Xã Đan Lai, Huyện Con Cuông. Ảnh: Kiến Thức.

Điều “khẳng định” trên, xem ra, hơi khác với những gì  Bách Khoa Toàn Thư Mở Wikipedia ghi nhận về địa danh này:
“Con Cuông là một huyện trực thuộc tỉnh Nghệ An, Việt Nam. Huyện Con Cuông là một nằm ở phía tây tỉnh Nghệ An, phía đông nam giáp huyện Anh Sơn, phía đông bắc giáp huyện Quỳ Hợp và Tân Kỳ, phía tây bắc giáp huyện Tương Dương, phía tây nam có đường biên giới nước Lào dài 55,5km. Là huyện vùng cao, lợi thế về vị trí và điều kiện thuận lợi để phát triển nông-lâm nghiệp và du lịch, thương mại. Đây là huyện được UNESCO đưa vào danh sách các địa danh thuộc Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An.”

Những nhân vật lãnh đạo huyện Con Cuông, xem chừng, không lưu tâm lắm về “lợi thế về vị trí và điều kiện thuận lợi để phát triển nông-lâm nghiệp và du lịch, thương mại” của vùng đất này. Qúi vị lãnh tụ ở tận trung ương, dường như, cũng thế. Bởi thế, Con Cuông không có đủ ngân sách để xây một cái cầu, và người dân nơi đây không có điều kiện để “phát triển nông-lâm nghiệp và du lịch, thương mại.” Thay vào đó, họ đã “phát triển” theo những hướng sinh hoạt khác:bán dâm, buôn người, buôn ma túy, chở gỗ lậu, trộm cắp, cướp bóc, và làm cầu thu phí!

Chưa hết, chỉ qua một hôm – hôm Chủ Nhật ngày 1 tháng 7 năm 2012 – địa danh Con Cuông bỗng nổi như cồn, được tất cả những cơ quan truyền thông quen thuộc (ở nước ngoài) nhắc đến:
- RFA: Con Cuông Giọt Nước Tràn Ly.

- BBC: Những người đứng đầu giáo phận Vinh đã kêu gọi hợp thông sau khi họ cáo buộc linh mục và giáo dân ở huyện Con Cuông, thuộc tỉnh Nghệ An, đã bị đánh, tượng thánh bị đập vỡ hồi đầu tháng Bảy.

            - RFI: Hàng chục ngàn giáo dân dự lễ cầu nguyện cho Giáo điểm Con Cuông... Trong bức thư gởi Hội đồng Giám mục Việt Nam ngày 10/7, Tòa Giám mục Vinh còn tố cáo là tình hình ở Con Cuông vẫn tiếp diễn, chính quyền Nghệ An vẫn dùng quyền lực và phương tiện truyền thông để “bóp méo sự thật, vu khống các tín hữu, đồng thời tiến tới việc triệu tập, bắt bớ những người dân vô tội.”
   


Con Cuông, rõ ràng, là một vùng đất dữ – nếu nhìn qua những sự kiện vừa nêu. Tuy nhiên, vẫn theo Bách Khoa Toàn Thư Mở Wikipedia thì lại có một Con Cuông hoàn toàn khác:
“Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An có diện tích 1.303.285ha, thuộc địa bàn 9 huyện: Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Thanh Chương, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Quế Phong, Tân Kỳ, Anh Sơn; trong đó Vườn quốc gia Pù Mát làm trung tâm đang lưu giữ nhiều nguồn gen quý về động, thực vật với đầy đủ đại diện của 4/5 lớp quần hệ (rừng thưa, rừng kín, cây bụi và cây thảo).

Trong số gần 2.500 loài thực vật bậc cao có mặt tại khu vực này, thì có gần 2.000 loài thuộc nhóm chồi trên mặt đất chiếm tỷ lệ 74%, là yếu tố chủ đạo cấu thành nên hệ sinh thái rừng nhiệt đới và á nhiệt đới gió mùa ở Việt Nam. Khu hệ động vật hiện có 130 loài thú lớn, nhỏ, 295 loài chim, 54 loài lưỡng cư và bò sát, 84 loài cá, 39 loài dơi, 305 loài bướm ngày, 14 loài rùa, hàng ngàn loài côn trùng khác.

Đặc biệt, khu DTSQ có đặc trưng văn hóa-nhân văn nổi bật của cộng đồng người Thái, với những giá trị bản địa sâu sắc và không thể bỏ qua giá trị cội nguồn của tộc người Ơ Đu có dân số ít nhất trong cộng đồng dân cư Việt Nam.

Khu dự trữ sinh quyển Tây Nghệ An có tính đa dạng sinh học rất cao đại diện cho hầu hết các kiểu rừng của rừng mưa nhiệt đới, các sinh cảnh sống rất đa dạng bao gồm: núi, đất ngập nước, suối và sinh cảnh khác.

Đây là khu vực duy nhất của miền Bắc còn lại một diện tích lớn rừng nguyên sinh đang được bảo vệ tốt, đặc biệt là khu vực dọc biên giới Việt Lào. Trong khu vực có 1.297 loài thực vật đã được điều tra và ghi nhận. Một báo cáo gần đầy nhất thì khu vực này có khoảng 2.500 loài, trong đó có khoảng 2.000 loài thực vật bậc cao (74%); có 130 loài động vật lớn nhỏ đã được ghi nhận, trong đó có một số loài đặc biệt quý hiếm như: sao la, hổ, thỏ vằn trường sơn...; 295 loài chim; 54 loài lưỡng cư và bò sát; 83 loài cá và 39 loài dơi. Đây cũng là nơi có tính đa dạng về văn hóa dân tộc lớn nhất trong số các khu dự trữ sinh quyển Việt Nam với 9 dân tộc...”

Ở giữa một vùng đất thơ mộng, trù phú, và hiền hoà như thế, vài chục ngàn người dân Con Cuông – lẽ ra – phải có một sống an lành và phú túc. Tiếc thay, họ đã trở thành những nạn nhân của đói nghèo, dốt nát, bạo lực, cùng với tất cả những tệ đoan xã hội tệ hại nhất của thế kỷ này. an

Em Lương Thị Thuần, sáu tuổi, ở xã Đôn Phục (Con Cuông, Nghệ An), có mẹ bị lừa bán sang Trung Quốc và cha bỏ vào Tây Nguyên. Ảnh: phapluattp.vcmedia.vn

Nhìn từ Con Cuông, người ta không thấy có chút hy vọng nào ở tương lai. Cuộc sống không chỉ bất an mà còn tối tăm, ảm đạm.Và Con Cuông (nghĩ cho cùng) chính là hình ảnh của Việt Nam thu nhỏ.

Tưởng Năng Tiến

  Khi còn sống thì Ông Bà Cha Mẹ vẫn hay day dỗ con cái bằng nhiều hình thức, mang tấm gương của người tốt và cả người xấu ra để răn dạy trẻ, dạy con lúc vào đời là chuyện thường.

  Tuy nhiên, người lớn biết đến gương nào tốt thì mang ra, gương nào xấu cũng mang ra, cốt để cho con cái thấy rằng ở đời mọi thứ đều có nhân quả, cái nhục trong đời nếu ai mắc phải sẽ phải mang theo nó đến tận mồ. Đôi khi chính những sai lầm và tội lỗi của con cái lại mang lại nỗi nhục cho cả Cha Mẹ đến khi Cha Mẹ xuống mồ.

  Vài ví dụ mà người viết đưa ra đây sẽ là những câu chuyện minh họa cho chủ đề ấy:
  Ông Vũ Mão chắc nhiều người ở thế hệ trung niên trở lên thì đều biết, biết ông là tác giả của trò ấn nút trên bàn của các kỳ họp Quốc hội. Trước khi có trò do ông đưa ra thì các địa biểu phải giơ tay biểu quyết - giơ tay là yêu cầu mà ông Dương Trung Quốc vẫn kiên trì đòi hỏi duy trì trong các kỳ họp - như thế sẽ thể hiện được trách nhiệm của từng đại biểu trước mỗi quyết định của họ khi thay mặt cử tri đi họp, quyết sách nhiều vấn đề tầm cỡ Quốc gia.

  Hậu quả của việc cái nút sinh ra thì ai cũng biết : tên Việt gian nào không ấn nút thông qua luật biển? ai biết được hắn là ai ? tại sao không ấn YES, tại sao ấn NO...?  còn nhiều vấn đề hệ trọng khác như xây dựng đường tàu cao tốc, làm hạt nhân, sáp nhập thôn tính Hà Tây vào Hà Nội... ai đồng ý, ai không đồng ý biểu quyết? lịch sử làm sao có cơ sở để xem xét lại cá nhân đại biểu nào chịu trách nhiệm với Đất nước?

  Thực ra trò lưu manh đó là cả một kế hoạch phi minh bạch hóa trách nhiệm của đại biểu. Thử nghĩ xem: một công nhân vận hành máy tính sau cánh gà được tên đầu lãnh chỉ đạo bảo cái này ấn cho tao 99%, cái kia 80%, cái kìa 100%... vậy là nó ấn, đó đâu phải là ý chí và nguyện vọng của các đại biểu đang ngồi trong hội trường ?

   Lỗi đó là của ông Vũ Mão.

   Chuyện khác: trong lịch sử Việt nam, chưa có đám tang nào lại vỗ tay rần rần ngoài đám tang của Cụ Trần Độ. Khi ông Vũ Mão lên đọc điếu văn trong tang lễ của Cụ Tướng thì bị cả gia đình, bạn bè, hội cựu chiến binh phản đối, không công nhận và cho phép đọc tiếp. Cả sân nhà vỗ tay nhất trí với yêu cầu của con trai Cụ Trần Độ - khi ấy cũng là sỹ quan cấp cao trong quân đội. Ông Vũ Mão phải chạy mất dép cùng đám tùy tùng.

   Ngày thân mẫu của ông Mão ra đi, hàng xóm láng giềng không ai đến viếng và đưa ma, hai vợ chồng ông phải mặc áo xô đi từng nhà xin hàng xóm tha thứ... thật hết nhẽ.

   Cho đến thân phận dân thường như một ông trưởng thôn ở làng Đại Bái Gia Bình Bắc Ninh - khi chết không ai trong làng đến viếng và đưa ra đồng chỉ vì mình ông quay lưng lại làng, nghe cán bộ huyện và doanh nghiệp Đài Loan câu kết cướp đất của bà con, ông mau lẹ lấy tiền đền bù trước tiên khi cả làng cả huyện đang khiếu kiện và không đồng ý bán đất cho doanh nghiệp Tàu.

    Huyện phải cho quân đến đưa ông ra đồng trong sự khinh rẻ của làng nước, xóm giềng.

    Ôi chao, nhục đến khi xuống mồ, miệng đời còn nhắc lại đến nhiều đời con cháu nếu còn ở quê.

   Thế đấy, thế nhưng nay vẫn còn những kẻ chưa nếm mùi nhục, vẫn nhơn nhơn coi thường miệng thế gian như Trần Gia Thái đang là giám đốc HTV1, Thái đang ra sức tay sai phỉ báng trí thức và người yêu nước từng xuống đường biểu tình chống lại sự xâm lược của giặc Tàu !

   Thời gian sẽ cho thấy kẻ nào phỉ báng lòng yêu nước của đồng bào rồi cũng sẽ phải nhận những sự khinh rẻ của nhân loại, gia đình và dòng tộc của kẻ ấy cũng sẽ chịu chung nỗi nhục khó tẩy rửa ấy.



(Ghi theo lời kể của anh bạn Hiệu Minh)

Sau bài “Rủ nhau mang ngoại tệ…nộp cho Tàu”, anh bạn Hiệu Minh kể cho một câu chuyện như sau:

-Nhớ lại những chuyện tổ chức đi tour, quảng bá cho du lịch Tàu, có nhiều chuyện không biết nên cười hay nên mếu:

+Một chuyện buồn cười khó quên nhất là nhân kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Trung Quốc và Năm Hữu nghị Việt – Trung 2010, -có một cái lễ là Lễ phát động quảng bá du lịch “Năm Hữu nghị Trung - Việt, chung tay vì phát triển du lịch” kết hợp dạ tiệc Đêm Trung Hoa tại Hà Nội tối 9/8/2010 (quảng bá điểm đến Tàu cho ngành du lịch và nhân dân Việt Nam) do Cục Du lịch quốc gia Tàu và Bộ VHTTDL Việt phối hợp tổ chức. Nhớ lại càng thấy nực cười.

Sau khi khách quảng bá điểm đến Trung Hoa bằng những màn biểu diễn nghệ thuật, phim ảnh cực kỳ hấp dẫn, chẳng rõ do rượu vào hay tình đồng chí hưng phấn đến cực điểm, lãnh đạo cơ quan quản lý du lịch TƯ hai bên hăng máu nhảy lên sân khấu tay nắm tay, khoác vai nhau hét váng: “Việt Nam – Trung Hoa, núi liền núi, sông liền sông, chung tình hữu nghị sáng như trời Đông… A À Á Á… anh nhìn sang đấy, tôi nhìn sang đây…”! Ở dưới bục, lổn nhổn cả đám người cầm máy ảnh, máy quay phim chen lấn nhau tác nghiệp tới tấp.

Sau, có cậu phóng viên ở đài truyền hình than thở về chương trình đó: “Đi làm buổi tối, tao làm chương trình gần 10 phút phát hoành tráng mà hôm sang tặng đĩa phim, bọn nó đưa có 1 triệu, về chi nhau mỗi thằng được 2 lít” (tức là phía đơn vị mời nhóm phóng viên này đến Đêm Trung Hoa làm chương trình, bồi dưỡng có nhõn 200.000 đồng/người). Hỏi: chê ít sao còn làm chương trình, Đáp: “Không làm thì biết phát cái gì thay vào”!

Thế là có thằng vỗ vai bảo cậu: “Lần sau, mày bảo tao, tao sẽ đưa cho nhóm của mày đúng số tiền mà bọn nó đưa. Với điều kiện là mày đừng làm những chương trình buồn nôn như thế nữa. Hoặc để giữ quan hệ, lần sau có việc gì bọn nó vẫn gọi mày, thì mày làm cái tin 30 - 40 giây thôi. Du lịch nội địa thiếu gì cái hay, cái đẹp mà sao không làm”!

Nhưng quả thật, làm phim về du lịch nội địa có khi còn chẳng được xu nào!

Anh bạn tôi kể tiếp: Nhưng làm phóng viên theo mảng du lịch cũng lắm cái nhục khác. Đôi khi, cái giá để làm cái bài nó thật rẻ mạt. Chỉ cần được “ai đó” mời đi khảo sát Tàu miễn phí (giá một chuyến đi bằng máy bay tính ra chỉ 7 – 8 triệu/người) là về đăng bài+ảnh to đùng, làm những phim hoành tránh 10 - 12 phút phát đi phát lại vài ba lần.., ca ngợi hết lời du lịch Trung Hoa và giấu đi những thối tha trong chuyến khảo sát.

Nếu tính thời lượng, nội dung bài-ảnh-phim này ra quảng cáo thuần túy thì giá sẽ đắt hơn hàng chục lần. Mấy anh Tàu khựa khôn lắm: đã mất tiền thuê thì phải thuê với giá rẻ mạt nhất.

Có đứa kể hồi tháng 3/2009, Shanghai Airlines và một tập đoàn du lịch lớn của Tàu tài trợ một đoàn trên 10 phóng viên cả báo giấy, báo hình, báo điện tử TƯ và địa phương (nhiều báo thuộc diện cực kỳ lề phải) sang khảo sát Thượng Hải – Hàng Châu – Tô Châu 5 ngày 4 đêm, nhân dịp khai trương đường bay thẳng Thượng Hải – Hà Nội.

Nhục một nỗi, phía chi tiền dặn đoàn phải giấu tung tích (đoàn khảo sát Hải Nam tháng 9/2009 cũng vậy), nhập cảnh như đoàn khách du lịch thuần túy vì phía Tàu xét duyệt rất chặt chẽ thủ tục cấp thị thực nhập cảnh cho báo chí nước ngoài. Xuống sân bay Phố Đông, đám báo giấy, báo điện tử qua hết, chỉ tội cho đám truyền hình: Đài truyền hình H. không thèm mang máy quay (cán bộ đi chơi thôi), 1 cuốn sổ ghi chép cũng không; Đài truyền hình V. sơ ý mang máy quay cỡ lớn chuyên dụng, bị hai em nhân viên hải quan cửa khẩu nghi ngờ ra mặt, cầm máy lên xoay ngược xoay xuôi, xủng xoẻng trao đổi một hồi rồi quyết định tạm giữ máy – khi nào đoàn xuất cảnh thì trả lại. Khi hai em hải quan sờ đến cái máy quay của Đài truyền hình V., cả nhóm lo ra mặt vì bị tạm giữ nốt thì cả 3 đài hết đường “trả nợ” nhà tài trợ. May sao, sau một hồi săm soi kỹ lưỡng, hai em béo hải quan đồng ý cho cái máy nho nhỏ này qua. 

 Gần kết thúc tour  khảo sát, đoàn tới thăm trụ sở Shanghai Airlines và gặp gỡ đại diện của hãng. Một phóng viên hỏi phía chi tiền xác định cơ cấu hành khách sử dụng đường bay Thượng Hải – Hà Nội như thế nào (qua thông ngôn)?

+ Chủ yếu là khách du lịch chi trả cao ở Hà Nội và các tỉnh, thành phố xung quanh!

- Shanghai Airlines có tổ chức quảng bá tour đến Việt Nam ở Thượng Hải và vùng phụ cận không?

+ Chúng tôi không có ý định đưa khách du lịch sang Việt Nam.

            Hai phóng viên trẻ (chắc không biết kiềm chế như mấy bác già lặng thinh) phản ứng ra mặt trước câu trả lời này:
            + Tại sao các vị mở đường bay mà chỉ muốn thu hút khách du lịch Việt Nam mà không muốn gửi khách sang? Như vậy là chơi không đẹp…

- Vậy Sở Du lịch Hà Nội hoặc Tổng cục Du lịch Việt Nam đã bao giờ sang xúc tiến ở Thượng Hải đâu. Các vị hãy xem Bộ Du lịch Campuchia đấy, họ sang xúc tiến ở Thượng Hải nên khách du lịch Thượng Hải sang Campuchia khá đông.

+ Thế Cục Du lịch Thượng Hải đã tổ chức xúc tiến điểm đến ở Hà Nội bao giờ chưa mà muốn thu hút khách sang? (phóng viên này chắc nóng mắt quá, nên quên mất rằng, phía Tàu bỏ tiền mời đoàn sang chuyến này, cũng là một cách xúc tiến điểm đến Thượng Hải tại Hà Nội rồi – than ôi, há miệng mắc quai rồi, bây giờ đứng trước mặt người ta thành ra cãi cùn).

Thông ngôn người Việt không dám dịch câu hỏi móc này. Mà cũng may là không dịch, vì dịch, nó bật lại: “Thế chúng tôi bỏ tiền cho các vị đi miễn phí chuyến này, không phải để về tuyên truyền cho du lịch Thượng Hải à” thì ê chề cả đám.

Một phóng viên báo điện tử xua tay, bảo mọi người không hỏi nữa, về thôi. Cả đoàn phóng viên ấm ức lên xe, chờ đến 30 phút sau, đại diện công ty du lịch Việt Nam kết nối giữa bên chi tiền với báo chí mới từ trong trụ sở Shanghai Airlines ra. Anh này kể vừa cự nự với cán bộ cấp cao của hãng này về việc trả lời báo chí Việt Nam như thế là không được…

Sau chuyến đi, đại đa số phóng viên đều đăng bài to – phim dài mang chủ đề ngợi ca cả. Kể cả hai bác cán bộ Đài Phát thanh-truyền hình H. “tay đút túi quần, miệng huýt sáo vang” không máy không móc cũng vẫn phát được phim hoành tráng (bắt đàn em đi xin băng của phóng viên kênh V., rồi về xào xáo), khuyến khích nhân dân Thủ đô và vùng phụ cận đi du lịch Tàu bằng máy bay Tàu.

Cũng phải thôi, đăng chuyện thối lên, lần sau nó không mời nữa thì thiệt, chẳng dại!

Chỉ có 2 phóng viên không viết bài với lý do: “Tàu thâm hiểm chỉ khai thác khách Việt như thế, viết bài ca ngợi tour Tàu làm gì” hoặc “chẳng có gì hay hớm để viết cả”. Thế là, chuyến khảo sát Hải Nam (nơi xuất phát của những đội tàu hải giám, tàu đánh cá xâm phạm chủ quyền lãnh hải Việt Nam, bắt bớ, cướp bóc ngư dân Việt Nam…) 5 ngày 4 đêm sau đó vào tháng 9/2009 – giá tour trọn gói khoảng 7 triệu đồng/khách, bên kết nối kia không mời 2 người này nữa. Còn lịch sử vẫn phải lặp lại thôi, hàng loạt bài viết, chùm ảnh, chương trình phim hoành tráng sau đó liên tiếp được đăng tải, bỏ qua vô số tình tiết tệ hại, phẫn nộ trong chương trình tour.

http://vnexpress.net/gl/xa-hoi/du-lich/2009/11/3ba154aa/
http://ngoisao.net/tin-tuc/an-choi-xem/2009/11/hai-nam-dao-ngoc-tinh-yeu-129896/
http://baobacgiang.com.vn/271/48081.bgo (bài này trên Hà Nội mới điện tử đã rút xuống)

Chỉ có 1 phóng viên không chịu viết bài Hải Nam vì “có cái đếch gì mà viết”! Tất nhiên, trong chuyến khảo sát Hà Nội - Ma Cao vào tháng 2/2010 (đoàn báo chí đã vào khu cách ly ở sân bay Nội Bài chờ hàng tiếng đồng hồ thì nghe tin Hãng hàng không Viva Macao ngừng bay vì phá sản) nhà kết nối không mời người này nữa.

Mới đây nhất, tháng 3/2012, một đoàn cán bộ và doanh nghiệp lữ hành Hà Nội sang khảo sát Hồ Nam – Trương Gia Giới – phim trường quay bộ phim 3D Avatar, kéo theo 1 đám phóng viên truyền hình chuyên mảng du lịch. Đi về, giám đốc một công ty lữ hành nhắn tin cho mình nhớ bật đài truyền hình H.., kênh du lịch trên truyền hình cáp V.., lúc mấy giờ, mấy giờ xem có quay mặt tao trên tivi đấy. Mình thì xem làm đếch gì, chỉ buồn cười tuần trước gặp, thấy anh này phàn nàn mới bán được 3 đoàn đi Hồ Nam, trong khi mất bao nhiêu chi phí quảng cáo. Đó là còn được truyền hình hỗ trợ tích cực, phát mấy phim toàn trên dưới 10 phút đấy!

Thật ra, tour Tàu trở nên ít khách là nhiều người dân mình  chủ động quay lưng với tour Tàu sau khi TQ ngày càng tỏ ra ngang ngược, ngày càng rõ bụng dạ thâm hiểm muốn cướp thêm nhiều vùng biển, đảo của ta chứ không phải báo chí Việt Nam (được mời) không chịu “hoàn thành trách nhiệm nhé”! Lần sau khảo sát nước ngoài miễn phí thì nhớ mời báo chí tiếp nhé. Tàu hay Tây cũng đăng, phát được tất!

Ngó tới chùm tour kích cầu nội địa (bay VNA, Vietjet) giảm giá trọn gói tới 25 - 40% mà lữ hành hai đầu Hà Nội, Sài Gòn vẫn trầy trật bán. Thị phần tour nội địa lãi mỏng nên có mấy doanh nghiệp lữ hành đủ khả năng tài chính để mời phóng viên truyền hình đi khảo sát, tuyên truyền đâu. Thế là chịu cảnh tour ngoại cao cấp giật mất “quần chúng” ngay trên sân nhà!

Một chuyện khác  cần ghi lại: Báo Gia đình & xã hội vừa đăng bài 13 cán bộ, Đảng viên của Bảo tàng Hà Nội đi du lịch Tàu gần 10 ngày (trong đó có cả lãnh đạo) dù chuyến đi này không được sự đồng ý của lãnh đạo cơ quan chủ quản là Sở VH,TT&DL Hà Nội và UBND TP. Hà Nội. Theo đơn thư phản ánh, giá tour 17 triệu/khách song mỗi người chỉ phải đóng có 3 triệu!? Tất cả những người yêu mến đất nước Trung Hoa này đang bị lãnh đạo Sở VHTTDL Hà Nội bắt viết kiểm điểm, chờ xử lý…





Trang blog “danoanbuihang.blogspot.com/2012/07” vừa post phóng sự ảnh về những nhân viên an ninh được giao cái việc chuyên theo dõi, khủng bố Bùi Hằng tại khắp mọi nơi: Hà Nội, Sài Gòn, Vũng Tàu, trên các tuyến đường, trước nhà Bùi Hằng ở Vũng Tàu... Không ít các nhân viên ấy, dù đi làm cái việc nhà nước giao, đường đường tư cách nhân viên công lực, đại diện cho nhà cầm quyền hẳn hoi, mà lại thực hiện những thủ đoạn hèn hạ, đê tiện: ẩn núp lén lút,  khẩu trang che mặt, cởi áo che biển số xe, lén giật biểu ngữ…

Những hành vi ấy đã tự nói lên bản chất của cái “công vụ” này: bẩn thỉu và hèn hạ, rất thiếu đàng hoàng, rất thiếu chính danh. Vô hình chung, hành vi của họ đã tố cáo phần nào bản chất của các vị lãnh đạo chóp bu của thể chế hiện hữu.

Rõ ràng, khác hẳn với những nữ thanh niên xung kích ngờ nghệch bị lãnh đạo tổ chức này lạm dụng huy động đi làm “lá chắn sống” (không che mặt) cho Sứ quán Trung Quốc vào sáng Chủ nhật 22-7-2012 ở Hà Nội, những mật vụ này biết việc chúng làm là xấu xa, là kiếp chó săn, là phản quốc hại dân, nên mới phải giở chiêu lén lút núp gốc cây bờ tường, đậy xe che mặt…

Thật đúng là “rau nào, sâu ấy”! Phía sau vài phát ngôn mị dân của các chóp bu về chủ quyền quốc gia, về quyết tâm bảo vệ lãnh thổ, quyết tâm chống tham nhũng… thi thoảng ầm ĩ trên báo chí lề đảng, như cách đánh bóng mặt nạ son phấn, là cái mặt thật sống chết bám víu thể chế độc tài toàn trị phản khoa học núp bóng cộng sản Mác – Lê lỗi thời, núp bóng “tư tưởng Hồ Chí Minh”, phản dân chủ, kìm hãm đất nước, quyết không buông đặc quyền đặc lợi tham nhũng vô hạn độ nhờ bám chặt “ngai vàng”.

Cùng bản chất lén lút của đám sai nha đầu trâu mặt ngựa chuyên theo dõi, khủng bố Bùi Hằng và rất nhiều người yêu nước, yêu tự do dũng cảm đường hoàng khác, các cuộc đi đêm với Bắc Kinh, kể từ cái sự kiện bí mật lén lút Hội nghị Thành Đô 1990 (xin 
emhttp://vi.wikipedia.org/wiki/Quan_h%E1%BB%87_Trung_Qu%E1%BB%91c_%E2%80%93_Vi%E1%BB%87t_Nam )  đê tiện và ô nhục quỳ mọp dưới chân Thiên triều cầu xin làm chư hầu, khi máu chiến sĩ biên cương, hải đảo chưa ráo… đến hàng loạt chuyến đi đêm sau đó của chóp bu Việt Nam có tạo nên sức mạnh của dân tộc?

Không! Dứt khoát không! Có yếu mới hèn. Có hèn mới lén lút!

Và hậu quả đang nhãn tiền: biên giới phía Bắc bị lấn, biển đảo bị nuốt dần, giặc tràn ngập Tây Nguyên, giặc nằm vùng khắp 3 miền, tay sai giặc (cố ý và vô tình) cấp nào, địa phương nào cũng có.

Một dân tộc từng dậy vang Hội nghị Diên Hồng oanh liệt, vì đâu lại đẻ ra cái Hội nghị Thành Đô lén lút khốn nạn? Một dân tộc từng sản sinh ra những Lý Thường Kiệt, Lê Đại Hành, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Nguyễn Huệ… không lẽ để bọn Lê Chiêu Thống, Trần Ích Tắc thời nay đè đầu cưỡi cổ mãi?

Vũ Văn (tác giả gởi bài đến blog nầy)



Năm 2010. Năm "Hữu nghị Việt-Trung"

(VOV) - Đây sẽ là sự kiện quan trọng trong quan hệ hai nước; góp phần tăng cường tin cậy, đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân hai nước, thúc đẩy mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện giữa hai nước không ngừng phát triển thuận lợi.                         
                                                                         
Trung quốc luôn luôn và mãi vẫn chỉ là những kẻ hữu nghị bằng mồm. Hành động thực tế là côn đồ: 5 giờ 58 sáng ngày 26.5, trong khi tàu thăm dò Bình Minh 02 thuộc Tập đoàn dầu khí VN đang khảo sát địa chấn tại lô 148 trong phạm vi thềm lục địa 200 hải lý của VN đã bị 3 tàu hải giám số 72, 17 và 84 của TQ cắt cáp thăm dò. Tọa độ bị cắt cáp ở vị trí 12o48’25” bắc và 111o26’48” đông, cách mũi Đại Lãnh (Phú Yên) khoảng 120 hải lý, nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam. Tàu cá Việt nam bị đâm chìm, ngư dân Việt Nam bị bắt bớ, bị cấm đánh bắt ngay trên biển quê hương của mình. Nhà đương cục Việt Nam lên tiếng yếu ớt, lấy lệ. Có lẽ trông chờ con sói động lòng khi thấy đám thỏ khoanh tay cúi đầu chăng?
Và người yêu nước biểu tình tiếp tục bị đàn áp.
               
Nhân dân bức xúc xuống đường biểu tình phản đối Trung quốc gây hấn. Phía nhà nước Việt Nam có những hành động kỳ lạ với nhân dân của mình. Những nhân viên an ninh mặc thường phục cũng như đồng phục đổ vào khu vực xung quanh Đại sứ quán Trung Quốc và niêm phong các tuyến đường xung quanh, người biểu tình bị theo đuổi bởi cảnh sát chống bạo động và hàng ngũ nhân viên an ninh dầy đặc.
                     
Đến một chiếc nón sơn hàng chữ HOÀNG SA-VIỆT NAM cũng bị an ninh giành giật nát bấy

Người ta sợ mấy chữ HOÀNG SA-TRƯỜNG SA vô cùng                      
                   
Người biểu tình bị bắt bớ giam cầm để "cải tạo giáo dục" cho tiệt lòng yêu nước chăng?                          
                 
Đại úy "Minh đạp" công an Hoàn kiếm với chiến công vang dội khắp thế giới này đã đưa anh lên hàng sỹ quan cao cấp: Thiếu tá.
             
Nhìn rõ gan ruột nhà đương cục Việt Nam, Trung quốc yên tâm lấn tới, ngang nhiên cho mời thầu 9 lô dầu khí ngay tại thềm lục địa cuả Việt Nam, chỉ cách đất liền Việt Nam vài chục cây số.
                             
Người Việt Nam yêu nước lại xuống đường biểu tình chống Trung quốc xâm lược      
                         
Lần này, nhà đương cục Việt Nam buộc phải thay hình đổi dạng. Đèn Xanh đã bật                
                             
Và các cháu áo Xanh được đưa ra tuyến đầu đối mặt với người biểu tình
           
Người biểu tình cũng như những người quan sát khách quan nhận thấy khác với năm 2011, các cuộc biểu tình ngày 1-8 và 22/7 vừa qua "được" nhà đương cục thừa nhận công khai là các cuộc biểu tình yêu nước và "tạo điều kiện" trong một chừng mực có kiểm soát bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ để người dân thể hiện chính kiến, thể hiện quyền công dân mà Hiến pháp quy định.

Tuy đã "bật đèn xanh" cho việc biểu tình nhưng các "tay máy" thừa thãi trơ trẽn và thiếu vắng liêm sỷ này vẫn được lệnh sử dụng các máy quay HD hiện đại dí vào mặt từng người biểu tình lấy tư liệu sẵn sàng phục vụ cho tình huống "chính trị trở cờ".

Bất kỳ một nhà nước nào cũng đều do nhân dân đẻ ra và đóng thuế nuôi dưỡng. Người  mẹ nhân dân có thể có những đứa con  ngoan, có thể có những đứa con hư. Nhưng những đứa con lấy Mẹ mình ra làm con tin, làm các con bài mặc cả cho vị trí quyền lực của mình chỉ có thể là những đứa con khốn nạn.

Bất cứ thể chế nào lợi dụng lòng yêu nước và khi cần thiết sẵn sàng thóa mạ, cầm tù lòng yêu nước thì ĐÓ LÀ NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA NỀN CHÍNH TRỊ SUY ĐỒI.

Mai Xuân Dũng





Nước Vệ triều nhà Sản năm thứ 67.

Vỡ nợ khắp nơi, thất nghiệp khắp nơi, kiện cáo khắp nơi, tham nhũng cũng nơi nơi và tăng giá cũng nơi nơi.

Mùa hè năm ấy, ngoài biển quân Tề triển khai tàu thuyền. Nỗ lực xây dựng nhà cửa, kho tàng, chiến lũy kiên cố trên đảo Lam Phu của Vệ. Khi việc xây cất đã xong, lựa ngày tốt bố cáo cho thiên hạ việc mở vùng đất mới, đặt tên là Sa Ta.

Việc động trời ấy, cố nhiên khiến nước Vệ xôn xao. Nhà Sản vô cùng khó xử, nước Tề bên ngoài là láng giềng, nhưng bên trong là tình huynh đệ. Bên Tề cũng do nhà Sản cai trị, anh em với nhau đã mấy mươi năm. Sau khi nhà Sản ở xứ Xa La Tư bị phế truất, Sản Vệ bơ vơ không nơi nương tựa. Triều thần kéo nhau sang Tề khóc thảm thiết mấy ngày trước điện, dâng thơ tha thiết nói rằng:

- Người xưa có câu "quyền huynh thế phụ" cha chết mọi việc do anh quyết. Nay phụ thân ở xứ Xa La Tư lạnh giá, không may đã chẳng còn. Anh em khác còn ở xa và thơ dại, duy chỉ có Tề là anh lớn nhất lại gần kề bên. Xin xá tội cho đứa em nhỏ dại mà nhận về đùm bọc, chỉ bảo, dạy dỗ đừng để bơ vơ thế lực bên ngoài lôi kéo làm tha hóa. Xấu mặt cả họ nhà Sản nói chung.

Tề nghe thấy bèn ra một số điều kiện. Vệ bấy giờ như chết đuối vớ phải cọc, cái gì cũng ừ, miễn sao có chỗ bám chắc chắn. Nhà Sản từ đó mới yên, mưa thuận, gió hòa chỉ việc đào tài nguyên, khoanh đất mà bán lấy tiền. Triều đình quan lại ung dung hưởng lộc, nhàn nhã, phú quý xênh xang. Tậu biệt thự ngoài biển, xây lâu đài trên núi, cuộc sống quan lại nhà Sản nước Vệ thịnh vượng, xa hoa hết chỗ nói.

Giờ nhà Tề chính thức tuyên bố lấy Lam Phu đặt thành quận huyện của Tề. Triều thần nhà Sản nước Vệ rụng rời, bối rối không biết xử lý ra sao. Một mặt chạy sang kêu nài Tề hay thư thả để vài năm nữa nói chuyện. Nhưng thế sự rối bời, mai này chưa biết về đâu, Tề nhất quyết lấy ngay bằng được.

Nhà Sản nước Vệ họp bàn kế sách về việc Lam Phu. Chả ai đưa ra được ý kiến, lúc cả triều đang vò đầu bứt tai thì có quan tuyên huấn đứng ra nói:

- Trong cái họa có cái phúc, nước Vệ gặp việc này càng may cho nhà Sản.

Triều đình mới hỏi phúc họa thế nào. Quan tuyên huấn nói:

- Việc Lam Phu mà Tề gây ra sẽ khiến dân tình bức xúc, trong sự bức xúc đó sẽ lộ ra nhiều đứa ai oán triều đình, phản đối quan hệ Tề-Vệ. Nay ta nhân cơ hội này mà làm cuộc thanh trừng, tảo phạt bọn phản nghịch ấy. Triệt hết mầm mống thì có phải nhà Sản ta lại kê cao đầu mà ngủ không?

Có quan hỏi:

- Thế còn chuyện Lam Phu nói với dân thế nào?

Quan tuyên huấn nói:

- Nói với dân thế nào chả được, nói rằng mọi việc đã có triều đình, làm dân phải yên ổn làm ăn, không được bàn tán thế sự để bọn xấu lợi dụng.

Một quan khác hỏi:

- Thế dân không nghe thì sao?

Quan tuyên huấn:

- Không nghe rõ là có ý nghịch, loại ấy là mầm mống, trước sau cũng nghịch. Chẳng phải đây là cơ hội ta phát hiện chúng sao, thế mới gọi là trong cái họa có cái phúc.

Lập tức hôm sau, nhà Sản cho người đi lu loa khắp phố phường những kẻ phản đối Tề xâm lược Lam Phu chỉ là mưu đồ nhằm lật đổ triều đình nhà Sản, những kẻ này sẽ bị trừng trị thích đáng. Đối với việc Lam Phu nhà Sản đang có đối sách, nhân dân tuyệt đối bình tĩnh làm ăn. Không nghe theo kẻ khác làm loạn.

Sau này Lam Phu bị mất về tay Tề, nhưng nhà Sản nước Vệ vững như bàn thạch, tọa cùng tuế nguyệt, xây thêm nhiều nhà thờ tiên đế khắp nơi để dân chúng cảm tạ.

Người Buôn Gió

Sự thay đổi tương quan lực lượng trong thế giới hiện nay đưa đến một số khuynh hướng liên minh mới. Bên cạnh “thế giới tây phương truyền thống” lãnh đạo bởi Hoa Kỳ, người ta nhận thấy nhiều liên hệ được củng cố quanh Trung Quốc, đầu tàu thứ hai của địa cầu. Trong số những đối tác mới này của Trung Quốc, ngoài Hoa Kỳ, một vài nước Âu Châu đặc biệt là Đức, một số nước Phi Châu và Trung Đông, người ta hiện chú ý nhiều đến Nga, cường quốc Âu Á đã từng một thời đóng vai trò đối trọng với Hoa Kỳ.


Nhiều người có thể xem liên minh Nga Hoa như sự hồi sinh của một tương quan “đồng chí” xa xưa. Trong thực tế, Nga và Trung Hoa thường đối nghịch hơn là thân thiết. Ý thức hệ Cộng Sản đã không bao giờ đủ để hàn gắn những rạn nứt do xung đột quyền lợi giữa hai nước này. Thêm vào đó thế lưỡng cực Nga - Mỹ đã khiến Trung Quốc không có khuynh hướng liên kết với Nga để phải chịu đứng sau nước này trong bối cảnh chiến tranh lạnh. Ý thức về vai trò lãnh đạo của mình, được thể hiện qua quốc hiệu Trung Quốc, luôn rõ nét trong suốt chiều dài lịch sử của nước này, kể cả vào những giai đoạn bị coi là yếu kém.

Ngày nay, sức mạnh của Trung Quốc đã gia tăng, đặc biệt là trong lãnh vực kinh tế. Tuy nhiên, điều ấy lại đưa đến những ưu tư mới. Quan trọng nhất là mở rộng và duy trì thị trường tiêu thụ cho nền sản xuất vượt bực của họ. Thứ đến là nguồn tiếp tế năng lượng và nguyên liệu. Sự suy kém của thị trường Âu Mỹ, do khủng hoảng, khiến Trung Quốc có lợi nếu nhích đến gần Nga, và trong một bước kế tiếp, gần đồng minh truyền thống của Nga, là Ấn Độ. Với xấp xỉ 1 tỷ rưỡi dân số, hai nước này là một thị trường quan trọng. Nga cũng là có thể cung cấp cho Trung Quốc một nguồn năng lượng đáng kể, cùng với các nước thuộc Liên Sô cũ.

Về phía Nga, sự lan rộng của Minh Ước Bắc Đại Đại Tây Dương đến giáp ranh lãnh thổ của mình, khiến nước này có khuynh hướng quay sang phía Đông, tìm một thế liên minh khả dĩ quân bình được áp lực dọc biên thùy tây phương của đế quốc. Trên mặt quân sự, Trung Quốc cũng có thể cảm thấy liên minh với Nga là cần thiết, vì sự khó khăn kết nối những quan hệ quốc phòng với Nhật, Nam Hàn, hay các nước Đông Nam Á, ngoại trừ vài trường hợp. Nếu coi áp lực quân sự của Hoa Kỳ và đồng minh trên Trung Quốc tương tự như áp lực của NATO đối với Nga, thì những quan hệ chiến lược giữa hai nước có nhiều hy vọng sẽ được phát triển thêm, vì đều phải đứng trước một đe dọa chung.

Một yếu tố khác khiến Nga cảm thấy có lợi khi đến với Trung Quốc là sự bấp bênh của kinh tế Âu Mỹ, khiến cho một phần các đầu tư của Nga hướng vào Trung Quốc. Quỹ đầu tư Nga – Hoa đã gia tăng mạnh mẽ trong năm vừa qua, và Nga hiện có mặt trong nhiều lãnh vực then chốt của kinh tế Trung Hoa như năng lượng, kể cả năng lượng hạt nhân.

Sự tranh dành một tư thế lãnh đạo giữa một thế giới đang chịu nhiều biến đổi cũng khiến cho Nga và Trung Quốc dễ đến gần nhau. Thật vậy, mặc dù khủng hoảng kinh tế, mặc dù  vấp phải nhiều thất bại và khó khăn, như tại Irak và Afghanistan, các nước Tây phương quanh Hoa Kỳ vẫn duy trì được một vai trò vượt trội trong các chuyển biến trên thế giới. Các cường quốc vốn mang cùng tham vọng lãnh đạo, như Trung Hoa và Nga, không khỏi cảm thấy bị gạt ra ngoài những quyết định quốc tế quan trọng. Sự kết hợp giữa họ là một phản ứng tự nhiên.

Ước muốn dành lại phần nào quyền quyết định trong tương quan quốc tế, từ tay “thế giới Tây Phương”,  đã là nền tảng của sự thành lập Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải bao gồm Trung Quốc (kể cả Đài Loan), Nga, và một số nước Liên Sô cũ. Trong số các quan sát viên và thành viên trao đổi của tổ chức này người ta ghi nhận sự hiện diện của Ấn Độ, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, và cả Afghanistan. Tổ chức này có nhiều triển vọng sẽ được củng cố trong những năm tháng sắp tới.

Tạm thời người ta nhìn thấy ảnh hưởng của nó trong những quyết định của Trung Quốc và Nga trên trường quốc tế, như trong các biến cố Lybia và Syria. Trong tương lai, một viễn tượng tấn công Iran chắc chắn sẽ gặp sự chống đối quyết liệt của cả Nga lẫn Trung Hoa. Dưới ảnh hưởng của “liên minh” này, tương quan giữa “thế giới Tây Phương" với Pakistan chắc chắn cũng sẽ ngày một thêm phức tạp, trong khi tình hình Afghanistan và Irak có thể nóng bỏng trở lại vào bất cứ lúc nào.

Tuy nhiên, điều cần nhận xét là trong bối cảnh toàn cầu hóa, quyền lợi của mỗi quốc gia đều liên hệ chặt chẽ đến các quốc gia khác. Trung Quốc muốn chống lại tư thế lãnh đạo của Hoa Kỳ, nhưng đồng thời lại là chủ nợ chính yếu của nước này (Trung Quốc tài trợ cho sức mạnh quân sự của Mỹ !), và tùy thuộc không nhỏ vào thị trường tiêu thụ Hoa Kỳ. Sự phân tranh lưỡng cực rất khó xảy ra. Người ta chỉ có thể quan niệm những cuộc tranh chấp cục bộ, hạn chế trong thời gian, để tránh ảnh hưởng lâu dài đến việc buôn bán. Yếu tố quyền lợi đã trở thành chỉ đạo trong thế giới tư bản toàn cầu hiện nay. Yếu tố này biện minh cho chính sách ngoại giao “đa phương" của Trung Quốc cho đến bây giờ.

Một điều có thể tạm thời lấn át quan tâm “quyền lợi” này là tham vọng áp đặt một hệ thống giá trị trên toàn thế giới. Hiện có hai khuynh hướng mang tham vọng bành trướng toàn cầu này, là khuynh hướng Hồi Giáo cực đoan và khuynh hướng tự do dân chủ Tây Phương. Cả Trung Quốc lẫn Nga đều không có tham vọng “toàn cầu hóa” mô hình quản lý quốc gia của mình. Trung Quốc chỉ có tham vọng tranh thủ thị trường và các nguồn tiếp liệu năng lượng cũng như nguyên liệu. Một chính sách chinh chiến triền miên để bành trướng đế quốc đến những vùng đất xa xôi, không đem lại những mối lợi kinh tế, cả trên lãnh vực phát triển thị trường lẫn gia tăng sản xuất, hai yếu tố sống còn đối với Trung Quốc. Nga thì đã hoàn toàn quay lưng lại với chủ nghĩa quốc tế của thời Cộng Sản. Nói cách khác, liên minh Nga Hoa có nhiều sắc thái tự vệ hơn là tấn công : chủ yếu là tự vệ trước nỗ lực bành trướng mô hình tự do dân chủ của Tây phương.

Nói thế, nghĩa là thái độ của Tây Phương sẽ quyết định hướng đi của liên minh này trong tương  lai. Một thái độ tự vệ, nếu bị dồn vào đường cùng sẽ có thể biến thành hung hãn, tấn công, với những hậu quả không còn lường  trước được, vì đã thoát khỏi giới hạn của suy tư duy lợi thuần lý.

Một nguy cơ khác là quan điểm của một số người cho rằng trước bế tắc toàn diện hiện nay, cần một cuộc chiến tranh tàn phá rộng lớn để kích hoạt lại hệ thống kinh tế toàn cầu. Nga và Trung Quốc là những tác nhân hay đối tượng tốt cho một cuộc chiến tranh tương tự, cũng như khối Hồi Giáo, và có thể một số quốc gia Nam và Trung Mỹ.

Vai trò của Việt Nam sẽ rất tế nhị nếu suy nghĩ theo mô hình đế quốc bá quyền. Dù đứng về phía đế quốc nào đi chăng nữa, Việt Nam cũng sẽ mất đi quyền quyết định vận mạng của mình, vì các đế quốc ấy sẽ thương thảo giữa họ để quyết định “giúp” mình. Trong trường hợp chiến tranh xảy ra, thì Việt Nam khó tránh được sự tàn phá, bất chấp quy phục khối này hay khối kia. Kinh nghiệm “tiền đồn”, “chiến tranh đại lý”, không xa lạ với những người Việt còn chút trí nhớ.

Sinh lộ của Việt Nam là suy nghĩ và hành xử theo mô thức duy lợi, thuần lý. Việt Nam là một thị trường 80 triệu dân, liên hệ chặt chẽ với một khối quốc gia có thể quy tụ hơn 1 tỷ người. Việt Nam cũng là một nguồn năng lượng và nguyên liệu đáng kể, với tiềm năng sản xuất cao. Trung Quốc hay Hoa Kỳ, Cộng Đồng Âu Châu và cả Nga, cũng như nhiều nước khác, đều có lợi nếu Việt Nam phát triển tốt. Sự yên bình và phát triển của Việt Nam cần được nêu cao như một lợi điểm đối với các quốc gia này, và sự hợp tác của họ vào tiến trình phát triển ấy, như một phản xạ hiếu lợi, thậm chí sinh tồn, tự nhiên. Nếu cần một thí dụ, chúng ta có thể nghĩ đến Thụy Sĩ, một nước nhỏ nhưng luôn yên tĩnh làm giàu, kể cả trong các cuộc đại thế chiến.

Trên phương diện chiến lược, vị trí của Việt Nam có thể được coi như một vùng trung gian giữa Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á. Thái độ của Việt Nam có thể quyết định tương lai an bình hay máu lửa của toàn vùng, với nguy cơ sụp đổ dây chuyền, về kinh tế cũng như chính trị.

Biết khai thác những tư thế ấy, Việt Nam sẽ bước lên một vai trò mới trong một vận hội mới của toàn vùng.

Nguyễn Hoài Vân
25 tháng 7 - 2012

Sự sụp đổ của hệ thống Cộng Sản trong phạm vi thế giới từ cuối thập niên 1980 đã tạo điều kiện cho các dân tộc vùng Đông Âu tìm về bản sắc văn hóa và cội nguồn lịch sử của mình. Sự phục hưng và phát triển vượt bực của Slovakia, Estonia, Czech, Slovenia, Latvia và Lithuania hiện nay cho thấy yếu tố văn hóa không những là động lực chính của phong trào độc lập mà còn là nguồn thúc đẩy cho phát triển kinh tế dù đó là những nước chật hẹp về đất đai và rất ít về dân số. Sức sống dân tộc và đôi cánh tự do dân chủ đã giúp cho các quốc gia này ngày càng thịnh vượng.


Nhưng không phải lãnh đạo nào cũng đức độ như Vaclav Havel của Czech hay tài ba như bà Vaira Vīķe của Latvia, từ Hitler với đảng Quốc Xã Đức đến Đặng Tiểu Bình với đảng CS Trung Quốc, nhân loại đã chịu đựng nhiều tai họa chỉ vì giới lãnh đạo độc tài tại các quốc gia này đã sử dụng chủ nghĩa dân tộc như một phương tiện phục vụ cho mục tiêu bành trướng bá quyền.

Khi Đặng Tiểu Bình chết, 17 tháng Hai, 1997, nhiều lãnh đạo quốc gia, chính khách ca ngợi y như là một thiên tài kinh tế, nhà chính trị lỗi lạc, can đảm và cũng là người giúp ngăn Trung Quốc khỏi rơi vào hố thẳm. Tuy nhiên, các thành tựu kinh tế của Trung Quốc được đổi bằng sự chịu đựng, hy sinh, mồ hôi, xương máu của nhiều dân tộc khác và ngay tại Trung Quốc hàng trăm triệu dân thiểu số vẫn phải tiếp tục sống trong độc tài, nghèo đói, bất công và bạc đãi. Nhiều học giả so sánh giữa Hitler và Statin, Hitler và Mao nhưng rất ít người so sánh giữa Hitler và Đặng Tiểu Bình bởi vì họ chỉ nhìn những điểm sáng của Đặng Tiểu Bình mà bỏ qua phía tối của y.

Các điểm giống nhau giữa Hitler và Đặng Tiểu Bình

Hitler và Đặng Tiểu Bình có nhiều chủ trương rất giống nhau: (1) Cả hai đều dùng yếu tố chủng tộc để khích động lòng yêu nước cực đoan; (2) cả hai đều triệt để khai thác hận thù trong quá khứ giữa các quốc gia (3) cả hai đều tận dụng các kỹ thuật tuyên truyền tinh vi để tẩy não, đầu độc, vận dụng và điều khiển nhận thức người dân; (4) cả hai đều chủ trương bành trướng, mở rộng biên giới để chiếm đoạt tài nguyên nhằm phục vụ cho các mục đích kinh tế và bá quyền nước lớn.

1. Yếu tố chủng tộc ưu việt: Giống như quan điểm của Hitler đề cao chủng tộc Aryan, Đặng Tiểu Bình và các lãnh đạo kế thừa y đề cao chủ nghĩa dân tộc cực đoan Đại Hán. Edward Friedman, một chuyên viên về Trung Quốc tại đại học Wisconsin phát biểu “Khi Đặng Tiểu Bình nắm quyền 1977, chủ nghĩa dân tộc và tinh thần chống Nhật đã trở thành chất keo giữ chặt xã hội lại với nhau”. Ngoài 1.2 tỉ người gốc Hán đang sống tại lục địa còn có 22 triệu người gốc Hán tại Đài Loan, 6 triệu người gốc Hán tại Hong Kong, 10 triệu người gốc Hán tại Nam Dương, gần 4 triệu người gốc Hán tại Singapore và hầu như khắp nơi trên thế giới nước nào cũng có người gốc Hán. Đặng Tiểu Bình khi đề cao chủng tộc Hán, y cũng không chỉ nhắm tới nhân dân Trung Hoa lục địa mà ở bất cứ nơi nào trên thế giới. Theo họ Đặng “bất cần người Hoa mặc áo quần màu gì hay có quan điểm chính trị gì” mà chỉ cần “yêu Trung Quốc”.

2. Khai thác hận thù trong quá khứ giữa các quốc gia: Giống như chủ trương của Hitler khai thác nội dung trừng phạt Đức nặng nề trong hiệp ước Versailles, Đặng Tiểu Bình từ 1977 đã đề cao chủ nghĩa dân tộc cực đoan bằng cách khích động lòng thù hận với các nước Tây phương qua các hiệp ước bất bình đẳng dưới thời nhà Thanh. Đặng Tiểu Bình nhiều lần nhắc đến “100 năm sỉ nhục”, thời gian Trung Quốc bị các đế quốc khinh thường. Y nói: “Tôi là người Trung Hoa, và tôi quen thuộc với lịch sử chịu đựng dưới sự xâm lược của ngoại bang”. Phần dẫn nhập của hiến pháp Trung Quốc 1982 nhấn mạnh đến những vết nhục trong thời gian bị nước ngoài chia năm, xẻ bảy và công lao thống nhất đất nước của đảng CS. Quá khứ “100 năm sỉ nhục” đã để lại dấu ấn sâu đậm trong nhận thức của người dân và đã được đảng CS khai thác tận tình. Bất cứ hành động nào trong quan hệ ngoại giao quốc tế, bất lợi cho đảng CS Trung Quốc, câu chuyện “100 năm sỉ nhục” lại được nhắc đến. Ngay cả việc chính phủ các nước tiếp đức Đạt Lai Lạt Ma, bán võ khí cho Đài Loan, chỉ trích chính sách ngăn chận Internet của Trung Quốc, cũng được bộ máy tuyên truyền CS giải thích cho nhân dân Trung Quốc đó những hành động khơi dậy “100 năm sỉ nhục” và xúc phạm đến danh dự của Trung Quốc.

3. Tận dụng các kỹ thuật tuyên truyền để đầu độc nhân dân: Giống như Hitler chủ trương “Một dân tộc, một quốc gia, một lãnh tụ”, bộ máy tuyên truyền của đảng CS Trung Quốc lập đi lập lại rằng chỉ có đảng CS mới là cứu tinh Trung Quốc, phục hồi Trung Quốc như một cường quốc vốn từng vang danh năm ngàn năm. Một trong những lý luận quan trọng trong Lý Thuyết Đặng Tiểu Bình là việc thay đổi khái niệm từ “trung thành với giai cấp” sang “trung thành với quốc gia” nhưng “trung thành với quốc gia” trước hết phải “trung thành với đảng Cộng Sản”. Thực chất của chủ nghĩa dân tộc cực đoan trong quan điểm họ Đặng là một hình thức khác của chế độ độc tài toàn trị Cộng Sản trong thời đại toàn cầu.

Tại Trung Quốc không có báo chí đúng nghĩa để chuyển tải tin tức giữa hai nguồn một cách khách quan nhưng chỉ là phương tiện tuyên truyền độc quyền của đảng. Không giống như giai đoạn đầu của chính sách đổi mới chỉ có vài tờ báo đảng, năm 2005, Trung Quốc có trên hai ngàn tờ báo, chín ngàn tạp chí nhưng tất cả tập trung vào mỗi một mục tiêu là củng cố vai trò lãnh đạo của đảng CS. Trang đầu của các báo gần như giống nhau với khuôn mặt tươi cười của các lãnh đạo đảng và nhà nước CS, với những thành tựu kinh tế chính trị. Không có tờ báo nào có bộ phận tin quốc tế độc lập và tất cả đều trích từ bản tin thế giới tổng hợp hàng ngày của Tân Hoa Xã. Bản tin quan trọng quốc nội và quốc tế lúc 7 giờ tối của hệ thống truyền hình cũng đọc lại tin của Tân Hoa Xã. Để tiết giảm chi phí, sau này nhà nước đã tư hữu hóa các đài truyền hình, tuy nhiên, các tin tức quan trọng ảnh hưởng đến chính sách đối nội và đối ngoại vẫn bị kiểm duyệt và chi phối bởi một cơ quan thông tin trực thuộc trung ương đảng CS.

4. Bành trướng, mở rộng biên giới để chiếm đoạt tài nguyên nhằm phục vụ cho các mục đích kinh tế và bá quyền nước lớn: Giống như Hitler chiếm các nguồn tài nguyên năng lượng để nuôi dưỡng bộ máy chiến tranh, Đặng Tiểu Bình mở rộng biên giới, độc chiếm tài nguyên để nuôi dưỡng sự phát triển kinh tế. Song song với phát triển kinh tế, Trung Quốc, nơi cư ngụ của một phần năm nhân loại, cũng chuyển mình từ một một nền kinh tế tự túc xã hội chủ nghĩa để dần dần trở thành một xã hội tiêu thụ. Nhu cầu năng lượng, vì thế, trở nên bức thiết.

Tại Phi châu, Trung Quốc khai thác mọi bất đồng giữa các nước phương Tây và các quốc gia nghèo nhưng giàu tài nguyên. Trung Quốc ngày nay đã thay thế vai trò của các đế quốc Anh, Pháp, Bồ Đào Nha đã từng đóng tại Châu Phi thế kỷ 19. Để hút cạn nguồn dầu hỏa châu Phi, Trung Quốc không những nuôi dưỡng các tầng lớp lãnh đạo độc tài mà còn tiếp tay cho chúng để đàn áp các thành phần đối lập, tàn sát các tầng lớp nhân dân da đen thiếu học, không một tấc sắt trong tay bằng những phương tiện vô cùng ác độc. Giống như chế độ thực dân đế quốc trước đây, Trung Quốc bao che giới lãnh đạo, cung cấp cho chúng tiền bạc, súng đạn, che chở an ninh cá nhân và bảo vệ chế độ bằng quyền phủ quyết trong các cơ quan quốc tế như Liên Hiệp Quốc.

Đối với các nước Á Châu, trong giai đoạn từ 1979 và sau chiến tranh biên giới với Việt Nam, Trung Quốc tập trung mọi nỗ lực để theo đuổi Bốn Hiện Đại Hóa. Cuối thập niên 1980, Đặng Tiểu Bình thực hiện chính sách hòa hoãn và quan hệ ngoại giao tốt đối với các nước láng giềng Á Châu qua việc tái lập quan hệ ngoại giao với hàng loạt quốc gia như Ấn Độ (1988), Mongolia (1989), Indenosia (1990), Singapore (1990), Brunei (1991). Trung Quốc cũng tái lập quan hệ với Cộng Sản Việt Nam năm 1991. Như vậy vào thời điểm 1991, Trung Quốc đã thiết lập quan hệ ngoại giao với cả mười quốc gia thuộc khối ASEAN.

Về mặt ngoài, Đặng Tiểu Bình chủ trương mở rộng quan hệ láng giềng tốt chỉ vì y không muốn các quốc gia nhỏ cảm thấy bị đe dọa và kết thành một khối chung quanh Mỹ như họ đã làm trước đây trong thời kỳ Chiến tranh lạnh giữa Mỹ và Liên Xô, nhưng đối với từng quốc gia, Đặng Tiểu Bình áp dụng một chính sách riêng biệt tùy thuộc vào điều kiện chính trị, thế mạnh thế yếu của quốc gia đó. Phía sau của chính sách hòa hoãn, ổn định để phát triển, giới lãnh đạo CS Trung Quốc luôn xem các nước nhỏ trong vùng thuộc vòng đai kiểm soát của họ. Trung Quốc cũng dùng các nước Á Châu nhỏ như là hàng rào an ninh bao bọc lục địa Trung Hoa và sẵn sàng dùng võ lực để bảo vệ vòng đai an ninh này như trường hợp đối với Việt Nam từ 1974 đến nay.

Đặng Tiểu Bình và quá trình xiển dương chủ nghĩa dân tộc cực đoan tại Trung Quốc: Giai đoạn đổi mới 1978: Sau khi nắm toàn bộ quyền hành sau Hội Nghị Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Lần vào tháng 12, 1978, Đặng Tiểu Bình vận dụng chủ nghĩa dân tộc để đẫy mạnh Bốn Hiện Đại Hóa (Công Nghiệp, Nông Nghiệp, Quốc Phòng, và Khoa Học Kỹ Thuật). Từ sau hội nghị Lư Sơn và rõ nhất là sau Hội Nghị Trung Ương Đảng tại Bắc Kinh 1961, quan điểm của Đặng Tiểu Bình gần giống với Lưu Thiếu Kỳ, dùng mọi cách để nâng cao sản xuất bất chấp các nguyên tắc kinh tế xã hội chủ nghĩa tập trung. Câu nói “Mèo đen hay mèo trắng không quan trọng miễn là nó bắt được chuột” của Đặng Tiểu Bình thật ra chỉ lập lại một câu châm ngôn trong văn hóa Trung Quốc nhưng phản ảnh không những về đường lối, chính sách hiện đại hóa mà cả quan điểm của y về học thuyết Mác. Theo Bác sĩ Lý Chí Thỏa, bác sĩ riêng của Mao Trạch Đông, giai đoạn kinh hoàng 1959 đến 1962, Đặng Tiểu Bình chủ trương “không quan tâm mèo đen hay mèo trắng, công khai ủng hộ cho bất cứ chính sách gì miễn là gia tăng sản xuất nông nghiệp”. Đặng Tiểu Bình nổi tiếng qua câu nói lịch sử này nhưng cũng nhiều lần khổ sở vì nó. Cây gậy “mèo đen mèo trắng” được phe Giang Thanh và Khang Sinh dùng để đánh họ Đặng trong Cách Mạng Văn Hóa khi Mao còn sống, đã được cánh tả khuynh dùng để đánh y lần nữa sau khi Mao qua đời.

Sau cái chết của Mao, Đặng Tiểu Bình lần nữa đối đầu với một thử thách có tính quyết định không chỉ sự nghiệp chính trị mà cả mạng sống. Y đã liên minh với Hoa Quốc Phong và các lãnh đạo thuộc thế hệ già trong nội bộ đảng để chống lại “Bè lũ bốn người” gồm Giang Thanh, Trương Xuân Kiều, Diêu Văn Nguyên và Vương Hồng Văn. Họ Đặng đã thắng. Sau khi dẹp tan “Bè lũ bốn người”, cô lập Hoa Quốc Phong, nhận sự ủng hộ trung thành của thành phần lãnh đạo mới lên như Hồ Diệu Bang, Triệu Tử Dương, lôi kéo được nhóm lãnh đạo thời Vạn Lý Trường Chinh như Diệp Kiếm Anh, Bành Chân, Lý Tiên Niệm, Uông Đông Hưng, Đặng Tiểu Bình không còn đối thủ nào đủ tầm vóc, thâm niên đảng tịch và tài năng hơn y. Trong cương vị Chủ tịch Quân Ủy Trung Ương, họ Đặng trong thực tế là lãnh tụ tối cao của đảng Cộng Sản và nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa.

Chiến dịch Mùa xuân Bắc Kinh và Bức tường dân chủ: Đặng Tiểu Bình phát động chiến dịch Mùa xuân Bắc Kinh trong đó cho phép hình thành một diễn đàn chưa bao giờ có trong xã hội Cộng Sản: Bức tường dân chủ. Bức tường dân chủ là bức tường gạch ở phố Tây Đơn, quận Tây Thành, Bắc Kinh. Đây là nơi để người dân nêu lên các ý kiến có tính phản biện các chính sách của nhà nước. Nhiều bài thơ ca ngợi tự do dân chủ cũng được dán lên đây. Chủ nghĩa dân tộc cực đoan được họ Đặng khơi dậy trong giai đoạn này nhằm lôi kéo quần chúng về phía mình, thu hút sự tham gia của các tầng lớp nhân dân gia tăng sản xuất, tấn công vào tầng lớp tả khuynh bảo thủ đang cản trở các thay đổi kinh tế chính trị của y.

Bức tường dân chủ của Đặng là con dao hai lưỡi. Những người góp ý kiến trong Bức tường dân chủ không chỉ tấn công vào tàn dư của phe nhóm Giang Thanh hay tham vọng tôn thờ cá nhân của Hoa Quốc Phong mà dần dần tiến đến việc phê bình các chính sách của họ Đặng. Nhà vận động dân chủ Wei Jingsheng vào ngày 5 tháng 12 năm 1978 đã dán lên bức tường lời kêu gọi “Hiện đại hóa thứ năm” tức Dân Chủ Hóa.

Ý thức sự đe dọa của ngọn lửa dân chủ bắt đầu nhen nhúm trong dân chúng, Đặng Tiểu Bình chỉ thị di chuyển Bức Tường Dân Chủ vào bên trong một công viên nhỏ, và cuối cùng hủy bỏ. Dù sao, các ý kiến được dán lên Bức Tường Dân Chủ đã cho thấy sự hiện diện của hai trường phái tư tưởng đối lập tại Trung Quốc: dân chủ và độc tài, Mác và không Mác. Đây là nguồn gốc sâu xa dẫn tới phong trào Thiên An Môn mười năm sau đó.

Mùa xuân Bắc Kinh đã tàn nhưng hạt mầm dân chủ gieo trồng vào ý thức người dân Trung Hoa, nhất là giới trẻ đã dần dần lớn lên. Các cuộc biểu tình của sinh viên đã xuất hiện từ 1985, 1986 tại các thành phố lớn như Thượng Hải, Bắc Kinh với các khẩu hiệu “Dân chủ muôn năm”, “Luật pháp chứ không phải độc tài lãnh đạo”. Lễ tưởng niệm dành cho Hồ Diệu Bang, lãnh tụ CS có đầu óc đổi mới qua đời ngày 15 tháng Tư, 1989 đã biến thành cuộc tuần hành đòi dân chủ lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc hiện đại. Sáng 22 tháng Tư, hàng trăm ngàn người thuộc nhiều giới, trong đó có các đảng viên Cộng Sản trẻ, các nhóm Cộng Sản có khuynh hướng cải cách tập trung để thương tiếc cựu tổng bí thư và phản đối chính sách trung ương tập quyền của đảng, đòi hỏi các cải cách chính trị, kinh tế.

Dù gây một tiếng vang lớn, phong trào Thiên An Môn của sinh viên Trung Quốc đã không đạt được mục đích như đã đề ra trong tuyên bố bảy điểm và để lại cho các phong trào dân chủ trẻ thế giới nói chung và tại các quốc gia Cộng Sản nói riêng. Chế độ CS lần nữa sống sót sau trận bão dân chủ thổi qua Liên Xô và các nước Đông Âu đầu thập niên 1990.

Những cây cột chống đỡ chế độ Cộng Sản tại Trung Quốc hiện nay

Tiếp tục củng cố tính chính danh của đảng CS: Đặng Tiểu Bình và các lãnh đạo CS tại Trung Quốc biết rõ hơn ai hết, cây cột duy nhất có thể giữ chế độ CS khỏi sụp đổ trước mắt là xây dựng tính chính danh lãnh đạo của đảng CS. Giáo sư Peter Hays Gries, một chuyên gia về Trung Quốc, viết “Thiếu vắng tính hợp luật dựa theo thủ tục để bầu ra các chính phủ theo các nguyên tắc dân chủ, và đối phó với sự sụp đổ của hệ tư tưởng Cộng Sản, đảng Cộng Sản Trung Hoa gia tăng phụ thuộc vào các tiêu chuẩn dân tộc để cai trị đất nước.”

Đặng Tiểu Bình bảo vệ yếu tố chính danh: “Hình ảnh một Trung Quốc hiện đại không phải được tạo ra bởi nhà Thanh hay bởi các lãnh chúa quân phiệt, và cũng chẳng phải do Tưởng Giới Thạch hay con trai của ông ta. Chính là do Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa đã thay đổi hình ảnh của Trung Quốc”. Khác với lý thuyết kinh điển CS trong đó giải thích các yếu tố giai cấp là nguyên nhân của hình thành đảng CS và đấu tranh giai cấp, các quan điểm CS ngày nay giải thích sự có ra đời của đảng CS Trung Quốc, trước hết phát xuất từ lòng yêu nước. Giáo sư Liu Kang, Duke University, nhận xét rằng hiện nay tại Trung Quốc, chủ nghĩa dân tộc trở thành một yếu tố chính danh mạnh mẽ.

Giới lãnh đạo CS Trung Quốc tận dụng mọi cơ hội để tiêm nhiễm chủ nghĩa dân tộc cực đoan vào nhận thức người dân. Trong các sách vở, tài liệu, kể cả trong đại lễ kỷ niệm 60 năm thành lập Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa hay trong lễ khai mạc Thế Vận Hội, tinh thần Đại Hán được biểu dương đến mức cao nhất. Việc tổ chức vô cùng rầm rộ Thế Vận Hội 2008 về mục đích cũng chỉ là một cách bắt chước dụng ý của Hitler trong việc tổ chức Thế Vận Hội 1936 với cả hệ thống truyền hình và truyền thanh đạt tới 41 quốc gia. Cả hai đều là cơ hội để chế độ độc tài củng cố quyền lực và hợp thức hóa vai trò cai trị của họ.

Để tập hợp toàn dân sau lưng đảng và hoán chuyển đối tượng đấu tranh của tuổi trẻ sang mục tiêu khác hơn là cơ chế độc tài đảng trị, bộ máy tuyên truyền của đảng CS luôn nhấn mạnh đến các “thế lực thù địch” đe dọa sự sống còn của Trung Quốc. Bộ máy tuyên truyền cũng làm tất cả những gì cần thiết để “thế lực thù địch” luôn hiện diện không chỉ trong suy nghĩ, nhận thức mà cả trong đời sống của người dân.
“Thế lực thù địch” là ai?

Trước hết là Mỹ. Đối với Mỹ, mặc dù giữa hai quốc gia có một mối quan hệ kinh tế phụ thuộc vào nhau một cách phức tạp và sâu xa, Trung Quốc, về đối nội, luôn vẽ một hình ảnh Mỹ đầy đe dọa trong nhận thức của nhân dân Trung Hoa. Mỹ là thị trường lớn nhất cho hàng hóa Trung Quốc, tuy nhiên trong thống kê do BBC thực hiện vào 2009, 58% dân Trung Quốc có cái nhìn tiêu cực về Mỹ. Trong Sách Trắng Quốc Phòng Trung Quốc 2002 (China Defense White Paper 2002), Trung Quốc cho rằng việc tăng cường đồng minh giữa Mỹ với các nước đồng minh Á Châu là “yếu tố của bất ổn” trong khu vực này.

Ngày 8 tháng Năm, 1999, một máy bay Mỹ ném bom lầm vào tòa đại sứ Trung Quốc tại Belgrade làm thiệt mạng 3 nhân viên tòa đại sứ và bị thương một số người khác. Biểu tình bùng nổ khắp Trung Quốc để tố cáo Mỹ “xâm phạm thô bạo chủ quyền Trung Quốc”. Trên internet, các hacker tấn công trang web của tòa đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh và dán ngay trong trang đầu hàng chữ “Đả đảo bọn người dã man”. Tức khắc sau tai nạn, chính phủ Mỹ làm tất cả những gì họ nghĩ ra để chứng tỏ sự hối tiếc kể cả việc hạ cờ thấp nửa cột tại tòa đại sứ Mỹ ở Belgrade. Trung Quốc cũng từ chối cho phép Đại Sứ Mỹ Sasser tham dự lễ tiễn đưa cũng như không cho phép một phái đoàn cao cấp của chính phủ Mỹ đến tận Bắc Kinh để xin lỗi.

Giới lãnh đạo Trung Quốc cố tình trì hoãn việc công bố lá thư xin lỗi của Tổng Thống Clinton để nhân dân Trung Quốc có dịp trút căm thù lên “thế lực thù địch” đế quốc Mỹ. Các trường đại học cung cấp xe bus để chở sinh viên đến bao vây tòa đại sứ Mỹ. Tất cả mười ngàn tờ báo tại lục địa Trung Hoa đăng những bài bình luận có tính khiêu khích lòng tự ái dân tộc và kết luận tai nạn làm chết ba người Hoa tại Belgrade là “hành động cố ý”. Ba người chết trong tai nạn thâm chí còn được là ba “thánh tử đạo”. Các báo đảng được tự do kết tội Mỹ. Vài tờ báo so sánh hành động máy bay Mỹ ném bom lầm tàn ác không thua gì tội ác chiến tranh do Đức Quốc Xã gây ra. Trang đầu của Nhân Dân Nhật Báo, cơ quan ngôn luận chính thức của nhà nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa, phân tích các điểm giống nhau giữa việc Mỹ ném bom với cuộc tấn công của các đế quốc sau Loạn Quyền Phỉ (Boxer Rebellion). Nhưng quá khích nhất là tờ Tuổi Trẻ Bắc Kinh với những bài bình luận với nội dung khích động bầu máu nóng của thanh niên. Ban Tuyên Huấn Trung Ương Đảng sau đó đã trao giải thưởng đặc biệt cho tờ báo này. Các phản ứng mang tích kích động hận thù Mỹ cũng được thể hiện qua nhiều biến cố khác như trường hợp máy bay thám thính U.S. EP-3 có thể bay lạc vào không phận Trung Quốc vào tháng Tư 2001 chẳng hạn.

Thái độ quá khích của giới lãnh đạo CS Trung Quốc phát xuất từ một lý do khác: nỗi sợ bị bao vây. Từ thập niên 1990 đến nay, Trung Quốc luôn chống đối mọi sự liên minh theo dạng “khối quân sự” ám chỉ sự liên kết giữa Mỹ và các nước Đông Á cũng như sự có mặt của quân đội Mỹ tại Nhật Bản, Nam Hàn và mới đây tại Trung Á. Hiện nay, các quốc gia Đông Á vẫn là đồng minh với Mỹ về mọi mặt, từ kinh tế chính trị và cả quân sự. Do đó, mối lo lớn nhất của Trung Quốc là bị bao vây và thật sự nước Cộng Sản này đang bị bao vây. Để đối phó lại các liên minh quân sự khối, Trung Quốc cố gắng phát triển mối quan hệ đa phương với Nga và các quốc gia nhỏ khác vùng Trung Á như Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Uzbekistan qua Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải (SCO), tuy nhiên tổ chức này chưa phải là đối lực của các khối thân Mỹ. Tuy mặt ngoài thân thiện, các cơ quan truyền thông của đảng CS Trung Quốc cho rằng Mỹ và các nước Tây Phương âm mưu làm cản trở đà tiến của Trung Quốc. Một số lãnh đạo Trung Quốc còn tố cáo rằng Mỹ đang lừa Trung Quốc vào cuộc Chiến Tranh Lạnh như Mỹ đã từng áp dụng với Liên Xô để cuối cùng dẫn đến cả hệ thống Liên Xô tan rã.

“Thế lực thù địch” thứ hai là Nhật. Không thể và cũng không ai phủ nhận chính sách hà khắc của các chế độ quân phiệt Nhật với Trung Quốc và Triều Tiên. Những biến cố như vụ Tàn Sát Nam Kinh (Nanking Massacre) hay còn gọi Hiếp Dâm Nam Kinh (Rape of Nanking) sau khi thành phố này rơi vào tay Nhật trong chiến tranh Hoa Nhật lần thứ hai (1937 – 1945) đã được thế giới biết qua nhiều sách vở, phim ảnh. Từ 1950 đến 2010, lãnh đạo các chính phủ Nhật đã 52 lần xin lỗi về các tội ác do quân đội Nhật gây ra.

Thái độ chống đối hay ngay cả thù ghét, căm hận Nhật trong tình cảm của nhân dân các nước bị xâm lăng trước đây là một phản ứng tình cảm tự nhiên. Theo thống kê 2010, 24 phần trăm người dân Nam Hàn nghĩ rằng Nhật chưa bao giờ xin lỗi và 58 phần trăm tin rằng Nhật không xin lỗi một cách thành thật. Tuy nhiên, chánh phủ Nam Hàn không trộn lẫn các tình cảm chống Nhật vào các chính sách kinh tế, chính trị và bang giao quốc tế. Tại Trung Quốc thái độ chống Nhật là một loại vũ khí tuyên truyền của đảng CS.

Giới lãnh đạo CS Trung Quốc kiểm soát tuyệt đối không chỉ đời sống vật chất mà cả đời sống tình cảm, tinh thần thương ghét của người dân. Quá nhiều phim ảnh, sách báo tập trung vào một cuộc chiến đã chấm dứt 60 năm trước. Một đứa bé Trung Quốc khi mới bắt đầu tập đọc sách đã được dạy căm thù Nhật Bản. Việc đi thăm viếng và học hỏi tư liệu từ các viện bảo tàng tội ác Nhật là một phần trong chương trình học của học sinh trung học. Phóng viên tạp chí Time đã phỏng vấn một nữ sinh 15 tuổi sau khi em vừa viếng thăm Viện Bảo Tàng Chiến Tranh Chống Nhật và em đã trả lời “Xem xong, em thù Nhật hơn bao giờ hết”.

Năm 2005, khi Nhật Bản vận động để trở thành hội viên thường trực của Hội Đồng An Ninh Liên Hiệp Quốc, lãnh đạo CS Trung Quốc lại lần nữa xúi giục hàng vạn sinh viên Trung Quốc xuống đường phản đối. Các thành phố lớn, sinh viên tấn công các tòa lãnh sự, các cơ sở thương mại, siêu thị, nhà hàng Nhật kể các công ty hàng hóa Nhật do người Hoa làm chủ. Giới lãnh đạo CS biết, tội ác của Nhật càng nặng bao nhiêu thì vai trò cứu rỗi dân tộc của đảng CS Trung Quốc càng to lớn bấy nhiêu. Hầu hết các nhà phân tích chính trị thế giới đều đồng ý việc tuyên truyền công lao của đảng CS trong cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc chỉ nhằm biện hộ cho vai trò lãnh đạo lâu dài của đảng.

Chủ nghĩa dân tộc cực đoan đe dọa sự sống còn của đảng CS

Chủ nghĩa Đại Hán là con dao hai lưỡi: Giáo sư Susan L. Shirk, nguyên Phụ tá Bộ Trưởng Ngoại Giao đặc trách Trung Quốc nhận xét, trong lúc ảnh hưởng của Trung Quốc ngày càng mạnh trên trường quốc tế, quốc gia này lại rất mong manh trong nội bộ. Sau biến cố Thiên An Môn, để mua chuộc giới trung lưu có quyền lợi mâu thuẫn với đảng, giới lãnh đạo đảng CS đã gia tăng tiền lương, nâng cao mức sống của giới này, cung cấp công ăn việc làm trong hệ thống nhà nước, thu hút họ gia nhập đảng CS. Mức lợi tức bình quân đầu người tại Thượng Hải vào khoảng 9000 đô la, cách quá xa so với các khu vực ngoại ô nghèo nàn. Sự khác biệt giàu và nghèo, thành phố và thôn quê đang báo hiệu một tai họa. Ngoài ra, như lịch sử đã chứng minh sự phát triển của giai cấp trung lưu là nguồn thúc đẩy của cách mạnh dân chủ vì đó là giai cấp có học thức, có phương tiện và có nhiều nhu cầu vật chất cũng như tinh thần cần được thỏa mãn. Tại Trung Quốc, giới lãnh đạo đảng CS đến nay đang thành công trong việc cầm chân giới trung lưu nhưng không thể nào giữ được lâu dài.

Đối với các dân tộc thiểu số, chỉ riêng ba tháng đầu năm 2009, Trung Quốc đã có 50 ngàn vụ xung đột có tính bạo động lớn nhỏ giữa dân thiểu số và lãnh đạo CS tại địa phương. Các cuộc nổi dậy chống chính sách Hán hóa tại 5 khu vực tự trị Tân Cương (Xinjiang), Ninh Hạ (Ningxia), Nội Mông Cổ, Tây Tạng và Yining (thủ phủ khu tự trị dân tộc Kazakh Ili) cũng như với 50 nhóm thiểu số khác khắp Trung Quốc ngày càng gia tăng. Lợi thế của các dân tộc thiểu số tuy ít về dân số nhưng sở hữu những vùng đất rộng mênh mông rất dễ gây khó khăn cho chính quyền trung ương.

Cũng trong tác phẩm "Trung Quốc, siêu cường dễ vỡ" (China Fragil Superpower), Giáo sư Susan L. Shirk nhận xét giới lãnh đạo CS Trung Quốc luôn sống trong tình trạng bất an khi nghĩ về ngày vĩnh biệt không thể tránh khỏi của chế độ CS tại lục địa Trung Hoa. Chủ nghĩa dân tộc cực đoan phát triển đến một giai đoạn không còn kiểm soát được đang trở thành mối đe dọa cho sự tồn tại của đảng CS và bộ máy độc tài.

Chủ nghĩa Đại Hán làm gia tăng bất hòa, thù địch với các nước láng giềng và sẽ đẩy các nước nhỏ không có chọn lựa nào khác hơn là liên minh quân sự: Từ thập niên 1990 đến nay, Trung Quốc luôn chống đối mọi sự liên minh theo dạng “khối quân sự” ám chỉ sự liên kết giữa Mỹ và các nước Đông Á cũng như sự có mặt của quân đội Mỹ tại Nhật Bản, Nam Hàn và mới đây tại Trung Á. Phần lớn các quốc gia vùng Đông Á vẫn là đồng minh với Mỹ về mọi mặt, từ kinh tế chính trị và cả quân sự. Mối lo lớn nhất của Trung Quốc là bị bao vây và thật sự nước Cộng Sản này đang bị bao vây. Để đối phó lại các liên minh quân sự khối, Trung Quốc cố gắng phát triển mối quan hệ đa phương với Nga và các quốc gia nhỏ khác vùng Trung Á như Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Uzbekistan qua Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), tuy nhiên tổ chức này chưa phải là đối lực của các khối thân Mỹ. Tuy mặt ngoài thân thiện, các cơ quan truyền thông của đảng CS Trung Quốc được chỉ thị phải liên tục tố cáo Mỹ và các nước Tây Phương âm mưu làm cản trở đà tiến của Trung Quốc. Một số lãnh đạo Trung Quốc còn nghĩ rằng Mỹ đang dẫn dắt Trung Quốc vào cuộc Chiến Tranh Lạnh như Mỹ đã làm với Liên Xô để cuối cùng dẫn đến cả hệ thống Liên Xô tan rã.

Chiếc mặt nạ chủ nghĩa dân tộc sớm muộn sẽ rớt xuống: Trung Quốc mặt ngoài rất hung hăng, cứng rắn, ăn hiếp láng giềng qua các đụng độ quân sự nhỏ nhưng rất sợ chiến tranh quốc tế hay khu vực bởi vì như nhà ngoại giao kỳ cựu Ngô Kiến Dân cảnh cáo “Rất nhiều người cho rằng cứ tiến hành chiến tranh để giành chiến thắng là ổn. Thực ra không phải vậy, mà ngược lại, sẽ chỉ làm tình hình xung quanh Trung Quốc rơi vào hỗn loạn.” Nhà ngoại giao Ngô Kiến Dân cũng so sánh giữa chủ nghĩa dân túy của Hitler và chủ nghĩa dân tộc cực đoạn tại Trung Quốc hiện nay “Hitler có yêu nước Đức không? Dĩ nhiên có, nhưng hắn theo chủ nghĩa dân túy. Thanh niên ngày nay cần có tầm nhìn rộng mở, phải có trái tim bao dung thiên hạ. Thứ chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa yêu nước hẹp hòi là không thể được. Một quốc gia chỉ biết cái lợi riêng mình thì sẽ mất hết bạn bè, sẽ bị cô lập. Thời nay, cô lập là tai họa….Trong thời đại toàn cầu hóa, tin học hóa khiến lợi ích các nước gắn kết chặt chẽ với nhau như hiện nay, đã đến lúc chúng ta không thể đóng cửa lại để tuyên truyền thứ chủ nghĩa yêu nước hẹp hòi.”

Giới lãnh đạo CS Trung Quốc không phải không ý thức hiểm họa đó, tuy nhiên, để kéo dài sự sống, giới lãnh đạo CS Trung Quốc không có chọn lựa nào khác hơn là tiếp tục giương cao ngọn cờ chủ nghĩa dân tộc và xoay xở bằng mọi cách để phát triển kinh tế. Cả hai điều kiện đều bất khả thi. Không một nền kinh tế nào có thể duy trì được mức phát triển cao một cách liên tục và không sự thật nào được che giấu mãi mãi. Sự phẫn nộ của dân chúng trước các suy thoái kinh tế xã hội sẽ trút lên đầu đảng CS. Sắc dân Hán tuy đông nhưng sẽ không cứu được đảng CS. Lịch sử đã chứng minh, không phải ngày nay sắc dân Hán mới chiếm đa số mà đã là đa số trong nhiều ngàn năm trước nhưng vẫn bị các sắc dân nhỏ uy hiếp, tấn công và ngay cả cai trị. Sự suy yếu bên trong và áp lực bên ngoài là những mối đe dọa thường trực và trực tiếp cho quyền cai trị của đảng CS.

Bài học Tiệp Khắc trước chủ nghĩa dân tộc cực đoan Đại Hán ngày nay

Chủ trương bành trướng về phía Đông Âu của Hitler để làm bàn đạp chinh phục Âu châu cũng không khác gì nhiều so với chủ trương bành trướng Đông Nam Á làm bàn đạp chinh phục Á châu của giới lãnh đạo CS Trung Quốc hiện nay.

Sau khi sáp nhập Áo không có một phản ứng mạnh nào từ phía các cường quốc Âu Châu, Hitler đòi vùng Sudelenland trù phú với đa số dân nói tiếng Đức từ Tiệp Khắc. Anh Pháp nhượng bộ. Hiệp ước Munich được ký kết bất chấp sự chống đối của chính phủ Tiệp. Không lâu sau đó, Hitler chiếm luôn Tiệp Khắc.
Tháng Chín 1939, Đức tấn công Ba Lan. Anh và Pháp cam kết ủng hộ Ba Lan và tuyên chuyến với Đức. Thế chiến thứ hai thật sự bùng nổ. Hậu quả, khoảng 60 triệu người trên thế giới đã chết trong sáu năm kinh hoàng nhất trong lịch sử nhân loại.

Trường hợp Tiệp Khắc là bài học lớn cho dân tộc Việt Nam và sẽ được phân tích trong bài viết đầy đủ hơn sau này. Tuy nhiên một cách vắn tắt, lý do chính làm Tiệp Khắc bị xóa tên trên bản đồ thế giới ngay cả trước khi Thế chiến thứ hai bùng nổ, chưa hẳn vì Anh và Pháp đã bán đứng cho Hitler tại hội nghị Munich như nhiều sử gia đồng ý. Chính sách nhân nhượng (appeasement policy) của các lãnh đạo chủ hòa châu Âu đứng đầu là Thủ tướng Anh Neville Chamberlain chỉ là nguyên nhân khách quan, nằm ngoài vòng kiểm soát chủ động của chính phủ và nhân dân Tiệp. Tiệp Khắc rơi vào tay Hitler nhanh chóng chỉ vì Tiệp Khắc là một quốc gia ô hợp, phân hóa, suy yếu, có nhiều chính khách làm tôi mọi ngoại bang và không có quyết tâm bảo vệ chủ quyền đất nước. Hitler nhắm vào Tiệp Khắc vì y biết Tiệp Khắc là một quốc gia nhưng không có nội lực của một dân tộc thống nhất.

Như người xưa nhắn nhủ muốn thắng kẻ thù trước hết phải chiến thắng chính mình. Trong phạm vi dân tộc cũng thế, trước khi thắng được ngoại xâm một dân tộc phải biết vượt qua mọi bất đồng, biết hy sinh, biết đoàn kết thành một mối, và nếu cần phải biết chết cho các thế hệ tương lai của dân tộc được sống còn.

Trần Trung Đạo



Tham khảo:
Susan L. Shirk, China Fragil Superpower, Oxford University Press, 2007.
– Center for Strategic and International Studies and the Peter G. Peterson Institute for International Economics, China: The Balance Sheet, Public Affairs 2007
– Wenfang Tang and Gaochao He, Separate but Loyal: Ethnicity and Nationalism in China, East-West Center 2010, Hawaii University 2010.
– Roderick MacFarquhar, Michael Schoenhals, Mao’s Last Revolution, Cambridge, MA, Belknap Press of Harvard University 2010.
– The Democracy Wall Movement and the Variations of Socialist Democracy, Department of Contemporary History. The 7th Biennial Nordic Conference on Chinese Studies, Helsinki 7-9 June 2005
– Jayshree Bajoria, Nationalism in China, Council on Foreign Relations, April 23, 2008
– Wei Jingsheng: China’s Spirit of Democracy
– Tiananmen Square, 1989.The Declassified History
– Robert Kagan, The End of History, The New Republic, April 23, 2008
– Joshua Kurlantzick, Nonstop party, The surprising persistence of Chinese communism, Boston Globe, November 22, 2009.
– Maria Hsia Chang, Thoughts of Deng Xiaoping, The Regents of the University of California 1996
– Peter Hitchens, How China has created a new slave empire in Africa, Mail, 28th September 2008
– Trần Trung Đạo, Từ Olympic đến Darfur, đế quốc đỏ trên lục địa đen, Talawas, 19th August 2008
– Matthew Forney, Why China Loves to Hate Japan, Time, Dec 10 2005
– Austin Ramzy, Bao Tong on Deng Xiaoping, ON THE WEB, 30 December 2008
– Ngô Kiến Dân, Vũ lực không giải quyết được tranh chấp ở Biển Đông Tiền Phong, 15/07/2012
– Robert L. Worden, Andrea Matles Savada and Ronald E. Dolan, China: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress, 1987

Một học giả nổi tiếng với luận thuyết tương lai thuộc về châu Á phê phán Trung Quốc "bắt đầu có những sai lầm nghiêm trọng", thể hiện qua hội nghị Asean ở Campuchia.

Giáo sư người Singapore Kishore Mahbubani được độc giả ngoài vùng Đông Nam Á biết đến với các tác phẩm khẳng định phương Tây đang đi xuống và trật tự thế giới mới sẽ thuộc về châu Á, với vai trò dẫn đầu của Trung Quốc.

Nhưng trong  bài bình luận hôm 26/7, người đứng đầu Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu ở Singapore than phiền "sau 30 năm khôn khéo về địa chính trị, người Trung Quốc dường như đang trên đà để mất sự khôn khéo đó ngay khi họ cần nó nhất".

Ông cho rằng Trung Quốc đã phạm sai lầm lớn tại hội nghị Asean ở Campuchia hồi tháng Bảy, khi Asean lần đầu tiên trong lịch sử không đưa ra được tuyên bố chung.

Chủ nhà Campuchia không muốn bản tuyên bố nhắc đến tranh chấp Biển Đông.

Giáo sư Kishore Mahbubani nói: "Cả thế giới, gồm đa số các nước Asean, xem lập trường của Campuchia là do sức ép to lớn của Trung Quốc."

Ông nói Trung Quốc "thắng trận chiến tuyên bố chung, nhưng có thể đã đánh mất 20 năm gây dựng thiện chí".

"Quan trọng nhất, các lãnh đạo trước đây của Trung Quốc tính toán rằng một Asean mạnh và đoàn kết là đệm chắn hữu ích chống lại mọi chiến lược kiềm chế của Mỹ."

"Nay, khi chia rẽ Asean, Trung Quốc đã giúp Mỹ có cơ hội địa chính trị tốt nhất trong vùng."

"Nếu Đặng Tiểu Bình còn sống, ông sẽ lo ngại sâu sắc," tác giả cảm thán.

Tấm bản đồ 'đeo cùm vào cổ'

Đáng chú ý, vị giáo sư người Singapore dành nhiều đoạn trong bài để chỉ trích yêu sách đường 9 đoạn (đường lưỡi bò) của Trung Quốc.

Giáo sư Kishore Mahbubani nói đường đứt khúc 9 đoạn này "có thể sẽ chỉ là cái cùm lớn đeo vào cổ Trung Quốc".


Nhắc lại ngày 7/5/2009, Trung Quốc đã gửi Công hàm, trong đó kèm bản đồ có hình “đường lưỡi bò”, lên Liên Hiệp Quốc (LHQ).

Công hàm này nhằm phản đối báo cáo chung về thềm lục địa mở rộng của Việt Nam và Malaysia cũng như báo cáo về thềm lục địa mở rộng của riêng Việt Nam.

Ông nói việc gửi kèm bản đồ năm 2009 của Trung Quốc là "không khôn ngoan" vì đó là lần đầu tiên Bắc Kinh kèm bản đồ trong văn thư chính thức cho LHQ.

"Sau khi đệ trình đường đứt khúc 9 đoạn lên LHQ, Trung Quốc bước vào thế không lối ra, vì khó khăn của việc biện hộ cho bản đồ theo luật quốc tế."

"Như sử gia lớn Wang Gungwu đã chỉ ra, các bản đồ đầu tiên đòi Biển Nam Trung Hoa là của người Nhật, và được Trung Hoa Dân Quốc thừa kế," theo nhà nghiên cứu này.

Ông nói tiếp: "Ở trong nước, đường 9 đoạn có thể gây rắc rối cho chính phủ khi đem lại cho những người chỉ trích một vũ khí hữu ích."

"Mọi dấu hiệu thỏa hiệp sẽ gây khó chính trị cho giới chức," ông nói.

Ông khẳng định Trung Quốc "sẽ phải tìm cách để thỏa hiệp quanh đường 9 đoạn".

"Họ đã ngầm làm thế rồi. Mặc dù đường này bao gồm cả vùng biển đông bắc của đảo Natuna thuộc Indonesia, chính phủ Trung Quốc khẳng định với Indonesia rằng Trung Quốc không đòi đảo Natuna hay Vùng Đặc quyền Kinh tế của nước này."

'Đa nguyên chính trị'

Ông nói cả Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình đều sẵn lòng nhượng bộ về lãnh thổ để giải quyết tranh chấp.

"Điều này giải thích vì sao Trung Quốc rộng rãi với Nga trong việc xác định biên giới."

"Mao và Đặng làm được vì cả hai đem lại cho Trung Quốc sự lãnh đạo mạnh mẽ."

"Thách thức hiện nay cho thế giới là Trung Quốc đã trở nên đa nguyên chính trị: không lãnh đạo nào đủ mạnh để có nhượng bộ đơn phương khôn ngoan," học giả người Singapore nhận xét.

Giữa rất nhiều bình luận hàng ngày về Trung Quốc và Biển Đông của giới quan sát, sự chê trách của ông Kishore Mahbubani có thể được giới học giả Trung Quốc chú ý vì lâu nay ông vẫn chê phương Tây và dự đoán Trung Quốc sẽ thay Mỹ ở vị trí số một thế giới.

Quyết tâm của Trung Quốc trong việc dùng đòn bẫy kinh tế để giải quyết các tranh chấp quốc tế nhằm có lợi cho mình là một xu thế đáng lo ngại. 

Khi 10 quốc gia thành viên của ASEAN không đạt được thỏa thuận về cách dùng từ ngữ trong một thông cáo chung lần đầu tiên trong 45 năm, hầu hết mọi nhà nghiên cứu đều đổ lỗi cho nước chủ tọa ASEAN năm nay là Campuchia đã không tạo được một sự đồng thuận. Nhưng, đằng sau thái độ thụ động của Phnompenh là sức ép từ Bắc Kinh nhằm gạt ra ngoài bản tuyên bố cuối cùng bất cứ một nhắc nhở nào nói đến Biển Đông, đặc biệt là nói đến cuộc đối đầu giữa TQ và Philippines tại Bãi cạn Scarborough. Việc TQ đang có thế lực tại Campuchia không phải là một điều đáng ngạc nhiên. Bắc Kinh đã cung cấp hàng tỉ đôla viện trợ cho Campuchia. Nội năm 2010 mà thôi lượng tiền đầu tư nước ngoài mà TQ cam kết với Phnom Penh lớn gấp 10 lần tiền đầu tư mà Mỹ hứa hẹn.


Hơn một thập kỷ nay, TQ theo đuổi một chiến lược tại Đông Nam Á chủ yếu đựa vào củ cà rốt kinh tế để gia tăng phần thưởng cho các nước Đông Nam Á trong việc duy trì quan hệ hữu hảo với TQ. Hiệp định Tự do Thương mại TQ - ASEAN (China - ASEAN TFA), vốn trực tiếp đầu tư nước ngoài, ngoại viện, và thương mại của TQ tất cả đều được sử dụng để khuyến khích các nước phải xét đến lợi ích của Bắc Kinh khi hình thành chính sách và tránh các hành động mà TQ sẽ coi là đáng chê trách. Nhưng, trong vài năm vừa qua, TQ đã trực tiếp sử dụng quan hệ kinh tế để buộc các nước trong tầm ngắm phải thay đổi chính sách của mình. Và xu thế đang gia tăng này là đáng lo ngại.

Mục tiêu gần đây nhất của việc TQ dùng biện pháp kinh tế với mục đích o ép là Philippines, khi nước này vào ngày 10 tháng Tư phái một tàu khu trục của hải quân đến điều tra sự xuất hiện của tàu đánh cá TQ trong phá của Bãi cạn Scarborough, nằm ngay trong Khu đặc quyền Kinh tế 200 hải lý của Philippines. Sau khi một toán hải quân Phi có vũ trang leo lên tàu cá TQ phát hiện những con sò khủng, san hô, và cá mập còn sống trên tàu, họ toan bắt giữ người ngư dân nhưng bị hai tàu dân sự của Hải giám TQ xuất hiện cản trở. Philippines bèn rút tàu hải quân về và thay vào đó bằng một tàu Tuần duyên [là tàu dân sự thuộc Bộ Giao thông Vận tải – dịch giả]. Còn TQ thì gửi một tàu Ngư chính có vũ trang để tăng cường tuyên bố chủ quyền của mình. Cuộc đối đầu giữa hai nước kéo dài hơn một tháng.

Giận dữ vì Manila không chịu rút khỏi Bãi Cạn, TQ bèn dùng biện pháp kinh tế để trừng phạt Philippines vì cho rằng nước này đã vi phạm chủ quyền TQ. Báo chí cho biết các cơ quan kiểm dịch TQ đã ngăn chặn hàng trăm công-ten-nơ chuối Philippines không cho vào các hải cảng TQ, với lý do là chuối có sâu bọ.
Quyết định kiểm dịch chuối do TQ đưa ra đã giáng một đòn kinh tế nặng nề vào Philippines là nước xuất khẩu 30% số chuối của mình sang TQ. Tiếp theo đó, TQ bắt đầu cho câu dầm việc kiểm dịch đu đủ, xoài, dừa, và quả dứa đến từ Philippines. Thêm vào đó, các cơ quan du lịch trên lục địa TQ ngưng gửi các toán du khách sang Philippines, nói là vì quan ngại cho sự an toàn của du khách. Vào tháng Giêng, TQ đã qua mặt Nhật Bản để trở thành nguồn du khách lớn thứ ba cho Philippines. Các lãnh đạo doanh nghiệp Phi đã áp lực chính phủ từ bỏ đường lối đối đầu tại Bãi cạn Scarborough, điều này chính là một kết quả mà TQ mong muốn. Vào đầu tháng Sáu, Bắc Kinh và Manila đi đến thỏa hiệp hai bên cùng một lúc rút hết tàu bè ra khỏi phá Scarborough. Philippines làm đúng thỏa hiệp đó, rồi rút hết tàu bè của mình ra khỏi Bãi Cạn vì thời tiết xấu vào cuối tháng. Theo tin tức của Manila, tàu cá TQ vẫn tiếp tục ở lại trong phá Scarborough, vi phạm thoả hiệp nói trên. Báo chí còn cho biết gần đây tàu TQ đã chặn cửa phá, không cho bất cứ tàu bè và thuyền đánh cá Phi Luật Tân vào lại trong vùng này.

Một trường hợp được báo chí loan tải rộng rãi hơn về việc TQ dùng thương mại như một vũ khí để buộc một nước khác thay đổi chính sách đã diễn ra vào tháng Chín năm 2010 khi Bắc Kinh ngăn chặn việc chở các loại khoáng đất hiếm sang Nhật Bản. Biện pháp này được dùng để trả đũa việc Nhật Bản giam giữ viên thuyền trưởng của một tàu đánh cá TQ trong một vụ việc xảy ra gần đảo Senkaku, hiện do Nhật Bản kiểm soát nhưng cũng được TQ và Đài Loan tuyên bố chủ quyền. Hải quan TQ thông báo cho các công ty rằng họ không được phép xuất khẩu sang Nhật bất cứ loại ốc-xít đất hiếm, muối đất hiếm, kim loại đất hiếm ròng, mặc dù việc chuyên chở khoáng chất này vẫn tiếp tục được cho phép đi đến Hồng Kong, Singapore, và nhiều nước khác. Tiếp sau đó, chính quyền TQ còn trì hoãn việc xuất khẩu đất hiếm sang Hoa Kỳ và các nước châu Âu, lấy cớ TQ đang có nỗ lực làm sạch công nghệ khai thác đất hiếm, một công nghệ đã và đang gây ô nhiễm nghiêm trọng tại một số vùng mà khoáng sản này được khai thác. Hành động của Bắc Kinh đã gây báo động cho Tokyo và là một yếu tố chính trong việc chính phủ Nhật quyết định trả tự do cho viên thuyền trưởng TQ. Hành động cấm vận này của TQ đã được nhiều chuyên gia coi là một bằng chứng của việc TQ cố tình dùng đòn bẫy kinh tế để giành phần thắng trong một tranh chấp quốc tế.

TQ không chỉ nhắm mũi dùi kinh tế vào các quốc gia châu Á. Một trường hợp điển hình thứ ba của việc TQ sử dụng sức ép kinh tế đã nhanh chóng diễn ra khi Ủy ban Nobel của Na Uy quyết định trao giải Nobel Hoà bình 2010 cho nhà bất đồng chính kiến TQ Lưu Hiểu Ba. Sau khi thông báo giải thưởng được đưa ra vào tháng Mười 2010, Bộ Ngoại giao TQ cảnh báo rằng quyết định này sẽ gây tổn thất cho quan hệ giữa Bắc Kinh và Oslo, bất chấp sự kiện Ủy ban Nobel hoàn toàn độc lập với Chính phủ Na Uy. TQ cũng cảnh báo các nhà ngoại giao nước ngoài rằng việc gửi đại diện đến tham dự buổi lễ trao giải Nobel Hoà bình sẽ có hậu quả bất lợi cho nước họ. Mười tám nước, phần lớn là những quốc gia có hồ sơ nhân quyền tồi tệ, quyết định không tham dự.

Trong những tháng sau đó, TQ đã cho đóng băng các cuộc đàm phán FTA (hiệp định tự do thương mại) với Na Uy và áp đặt những biện pháp kiểm dịch mới đối với cá hồi nhập khẩu từ Na Uy, đưa đến việc cắt giảm nghiêm trọng. Lượng cá hồi mà TQ nhập khẩu từ Na Uy đã giảm bớt 60% trong năm 2011, mặc dù thị trường cá hồi TQ đã tăng thêm 30%.

TQ đã trở thành một đầu máy tăng trưởng rất cần thiết cho kinh tế toàn cầu. Hơn nữa, sự hào phóng kinh tế của TQ đã mang lại ích lợi cho nhiều nước trên khắp thế giới. Nhưng, sự thể ngày càng lộ ra rằng, hợp tác kinh tế với TQ có nhiều rủi ro trong đó. Các nước cần phải cảnh giác việc TQ ngày càng có khuynh hướng sử dụng các phương tiện kinh tế để ép buộc các nước trong tầm ngắm của mình thay đổi chính sách sao cho phù hợp với lợi ích của TQ. Quá lệ thuộc vào TQ có thể gia tăng nguy cơ của đất nước trước sức ép kinh tế của họ.

Trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương và xa hơn nữa, các quốc gia đang theo dõi hành vi của TQ khi nước này bắt đầu trỗi dậy như một đại cường. Phần lớn các nước vẫn còn nuôi hy vọng rằng trong khi vươn dậy, TQ sẽ biết tuân theo các qui phạm quốc tế và khu vực và củng cố hệ thống quốc tế đang thịnh hành, mà từ đó TQ đã hưởng nhiều lợi lộc trong các thập niên gần đây. Nhưng nếu muốn một kịch bản tích cực như thế trở thành hiện thực, các nước sẽ phải đẩy lùi quyết tâm ngày càng gia tăng của TQ trong việc sử dụng đòn bẩy kinh tế để o ép các nước khác thay đổi chính sách cho phù hợp với tham vọng của Bắc Kinh.
B. S. G.

Bonnie S. Glaser là hội viên thâm niên nghiên cứu về tình hình TQ tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) và là một cộng sự viên thâm niên tại Diễn đàn Thái Bình Dương của CSIS. Bài báo này thoạt đầu được xuất bản bởi bản tin hang tuần Pacific Forum CSIS Pacnet và chỉ là quan điểm riêng của tác giả.

Nguồn: Bauxite Việt Nam