Phạm Phú Khải: Ngày Tình Nhân năm nay

Hôm nay là Valentine’s Day. Có người gọi là Ngày Tình nhân. Nghĩa rộng là tình yêu giữa con người với nhau. Nghĩa hẹp là giữa hai người với nhau. 

Lịch sử của Ngày Tình nhân có nhiều điều thú vị và tranh cãi. Điều đáng nói là vào đầu thế kỷ 18, người Mỹ đã bắt đầu trao cho nhau các món quà Valentine làm bằng tay, thư tình hay các kỷ vật biểu lộ tình cảm. Khi kỹ nghệ in ấn hiện hành vào thế kỷ 20, người ta bắt đầu gửi nhau thiệp in thay vì thư từ như trước. Tại Mỹ ước đoán khoảng 145 thiệp Valentine gửi cho nhau mỗi năm, số lượng này chỉ sau số thiệp Giáng Sinh (bây giờ có lẽ số lượng này đã giảm hẳn và thay vào đó là điện tin và điện thư). 

Sáng nay tôi đi làm sớm, đến nơi lúc 7 giờ 30 sáng. Ngồi không lâu thì có bốn đồng nghiệp cũng đến. Đều là phái nữ. Một người nói lớn Chúc mừng Ngày Valentine (Happy Valentine’s Day). Tất cả, kể cả tôi, đều lập lại lời chúc này cho nhau, và cùng cười ồ lên. 

Lê Hữu: Ông đồ trẻ, ông đồ già

(Ảnh: Hoàng Triều)

Chẳng tham ruộng cả, ao liền

Chỉ tham cái bút, cái nghiên anh đồ

(Ca dao)

Nhà thơ Vũ Đình Liên, giá mà còn tại thế, dạo bước trên những hè phố đông vui vào những ngày cận Tết, hẳn ông sẽ ngạc nhiên và thích thú lắm khi được tận mắt trông thấy có lắm “ông đồ trẻ” đang mải mê “hoa tay thảo những nét, như phượng múa rồng bay”.(*)Biết đâu nhà thơ lại chẳng ngẫu hứng mà đổi ít chữ trong bài thơ cũ của mình cho hợp tình, hợp cảnh.

Mỗi năm hoa đào nở

lại thấy ông đồ già

cùng nhiều ông đồ trẻ

bên phố đông người qua

Những “Phố ông đồ” ngày xuân

Những “phố đông người qua” ấy ngày nay được gọi là “Phố ông đồ”, dập dìu tài tử giai nhân trong những ngày Tết đến xuân về. Thường thì các “Phố ông đồ” này khởi sự hoạt động từ trung tuần tháng Chạp và kéo dài cho đến ngày rằm tháng Giêng của năm mới. 

Hạ Long Bụt sĩ: Triết Lý Tranh Con Lợn Ngày Tết

Triết lý bình dân Việt Nam bao giờ cũng thực tế, không nằm ở trên mây mà nằm ở bụng, nằm ở tim chứ không kênh kiệu trên óc, như trong bài ca dao Thằng Bờm :

Thằng Bờm có cái quạt moPhú ông xin đổi ba bò chín trâu 

Bờm rằng Bờm chẳng lấy trâuPhú ông xin đổi một xâu cá mè 

Bờm rằng Bờm chẳng lấy mèPhú ông xin đổi một bè gỗ lim 

Bờm rằng Bờm chẳng lấy limPhú ông xin đổi đôi chim đồi mồi 

Bờm rằng Bờm chẳng lấy mồiPhú ông xin đổi nắm xôi, Bờm cười !

Ở đây, tương phản giữa phú ông giầu có ba bò chín trâu...nhưng hẳn là nhức đầu bực bội với đống vật chất nặng nề vô tri gỗ lim, đồi mồi, vớithằng bờm nghèo đói nhưng thảnh thơi phe phảy quạt mo...tìm thấy hạnh phúc sung sướng giản dị ở một nắm xôi thực tế, no bụng có thực mớivực được đạo.Thằng Bờm chính là hình ảnh một thiền sư đắc đạo, không cầu tìm đâu xa, không phiền phức tô vẽ cuộc sống bằng những sự vật chết, mà thấy thoải mái, đói thì ăn, nóng thì quạt, cần thì đổi, đói quan trọng hơn nóng nên đổi quạt lấy xôi, là đúng !

Ngô Nhân Dụng: Chuyện vui cuối năm

Tết Nguyên Đán Kỷ Hợi 2019 đã cận kề, tại làng gốm Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội) không khí làm việc những ngày cuối năm hối hả hơn hẳn. Theo tín ngưỡng dân gian, con heo mang ý nghĩa may mắn, phồn thịnh và đủ đầy. Tượng heo đất luôn nổi bật với thần thái tươi vui, dáng hình hoan hỉ hướng tới cuộc sống an nhiên, để khởi đầu một năm mới vạn sự như ý, ấm no, sung túc.

Trước Tết, nghe một tin vui, chắc là có điềm lành, chúng ta có thể chia mừng với nhau! Câu chuyện có thể gọi là “Cướp giật nhưng trả lại tiền vì thương nạn nhân!”

Chắc quý vị đã đọc câu chuyện trên báo này rồi. Một cô ở tỉnh Bình Dương đi xe gắn máy, bị một thanh niên áp sát xe, giật giỏ xách. Ngày hôm sau, người ta thấy một cái túi ni lông đặt trước trụ sở phường An Phú, xã Thuận An. Mở ra, là một bọc tiền 100 triệu đồng Việt Nam và hai điện thoại loại mới, đắt tiền. Kèm theo một lá thư của “tên ăn cướp” nhờ trả lại tiền cho cô khổ chủ! Lý do: anh ta không cần nhiều tiền đến thế!

Cướp giật nhưng chỉ lấy đúng số tiền mình cần, còn dư đem trả lại! Trên thế giới này lại có chuyện lạ như vậy sao?

Đọc xong, chúng tôi muốn nói một lời cảm ơn anh bạn cướp giật rồi trả lại! Anh cho thấy không phải những người đi ăn trộm, ăn cướp đều xấu. Anh giúp chúng tôi thêm tin tưởng rằng ở nước Việt Nam mình còn nhiều người muốn sống lương thiện, nhất định sống lương thiện. Anh làm tôi nhớ một câu chuyện gia đình.

S.T.T.D Tưởng Năng Tiến: Đêm Tam Giác Vàng & Ngày Trên Cầu Biên Giới

Đường đời muôn vạn nẻo Đâu lối về quê hương?  

Giao Chỉ – Vũ Văn Lộc 

Xong mấy việc lặt vặt ở Nam Vang, tôi qua Chiang Rai. Đây là một tỉnh lỵ ở cực bắc của Thái Lan – nằm một phần trong khu Tam Giác Vàng – thuộc vùng tam biên giữa Miến, Lào và Thái. Vì không “gây thương để nhớ” cho ai – ngoài dăm ba đứa trẻ thơ đen đủi, và ngơ ngác giữa Biển Hồ – nên tôi cứ lặng lẽ mà đi thôi, chả có song ca (hay hát đôi) bài Biệt Ly với bất cứ ai! 

Ấy thế mà vừa xuống phi trường Mae Fah Luang, đã thấy tin nhắn của cố nhân qua fb: 

- Còn ở Phnom Penh không? 

Đáp: 

- Sang Thái rồi. Tính mai chạy lên Tam Giác Vàng, rồi mốt đi bộ qua Miến Điện chơi chút xíu... 

- Trời! Muốn qua Burma thì nên xin visa cho nó đàng hoàng, dù có hơi tốn kém và mất công hơn chút xíu. Cũng như Golden Triangle, Myanmar không phải là đất lành đâu nha – thí chủ à! 

Nguyễn Hiền: Du lịch Costa Rica - quốc gia đi tìm sự cân bằng giữa môi trường và du lịch

Viết trong thời điểm 1000 CRC = 1,66 USD = 1,44 Euro

Costa Rica là một quốc gia từ ít chục năm nay trở thành một nơi hấp dẫn du khách thích cảnh trí thiên nhiên, do trào lưu du lịch sinh thái đang thịnh hành. Về mặt chính trị xã hội, trong khi những quốc gia lân cận gặp nhiều xáo trộn trầm trọng, Costa Rica là quốc gia duy nhất trong châu Mỹ Latinh gần như không bị ảnh hưởng gì từ những biến động trong vùng. Costa Rica có Chỉ số Hạnh phúc Thế giới (World Happyness Index) vào hạng rất cao và ít thay đổi (từ 2013 tới 2018 đứng hạng 12 - 14, Việt Nam năm 2013 còn được hạng 63, ba năm mới đây bị tụt hạng còn trên dưới 95). New Economic Foundation đã vinh danh Costa Rica là nước “xanh” nhất (greenest country) thế giới, và đã cho quốc gia này danh hiệu “quốc gia hạnh phúc nhất thế giới” hai lần, năm 2009 và 2012. Đó là những lý do khiến tôi làm chuyến du lịch tại đây để tìm hiểu lý do vì sao. Cộng thêm một lý do rất thực tế là KLM vừa thiết lập đường bay trực tiếp tới thủ đô San José (11/2018), không phải ghé Hoa Kỳ, một quốc gia với thủ tục xin nhập cư (dù chỉ là để đổi máy bay) phiền phức.

***

Khi nói đến Costa Rica, tưởng cũng nên nhắc tới vài nhầm lẫn thú vị. Đầu thế kỷ 16, nhà thám hiểm người Ý Cristoforo Colombo (Kha Luân Bố), khi đặt chân tới vùng đất này, ông ghi nhận là có nhiều người dân mang đồ trang sức bằng vàng, do đó ông gọi nơi đây là “bờ biển giàu có” (costa rica). Thực sự, dải đất hẹp này thời còn hồng hoang vốn là biển, sau đó các mảng lục địa ở hai bên chuyển dịch ép sát nhau, độn vùng này nổi lên thành eo đất nối Bắc với Nam Mỹ châu. Khi xưa, dải đất này là nơi giao thương rộn rịp giữa các nền văn minh Bắc Mỹ và Nam Mỹ, đưa tới hình ảnh xã hội giàu có mà Kha Luân Bố mô tả. Tới khi người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha chiếm các vùng đất Mỹ châu, thổ dân bị tàn sát và bị dịch bệnh hoành hành đến gần như tuyệt chủng. Thổ dân không còn, Costa Rica chỉ còn trơ lại một vùng đất hiểm trở, đầy núi lửa và rừng nguyên sinh.

Trần Mộng Tú: Nyotaimori - Cái Đĩa Thân Thể

Bất cứ có một cơ hội nào, một sự kiện nào xẩy ra trên thế giới, người Nhật và văn hóa Nhật hầu như luôn được mang ra làm tấm gương tốt đẹp cho cả thiên hạ soi chung. Từ phương cách giáo dục, tinh thần kỷ luật, đức hy sinh, lòng nhân đạo, sự trung thành (ngay cả của súc vật) lúc nào cũng thấy tỏa ra ở đất Nhật, người Nhật. Hoàn hảo đến nỗi người ta hầu như không tìm ra một khuyết điểm nào. Đặc biệt Trà Đạo và Hoa Đạo thì còn được thăng hoa với những vần thơ Haiku, chỉ có người Nhật mới viết xuống được.

Nghệ thuật trình bầy trong nhà, ngoài vườn của người Nhật luôn luôn cho người ta nhìn thấy sự tao nhã vượt hẳn lên trên hết. Từ cái tatami (chiếu) trải giữa buồng khách, đến viên đá ngoài sân, cây phong trước cửa, mỗi vật đều có tiếng nói riêng, đều có một khuôn vàng, thước ngọc phải theo. Đẹp đấy, thiên nhiên đấy nhưng vẫn phải có quy luật nhất định, như những bài thơ Haiku.

Người em rể vừa gửi cho tôi một cái clip về Thưởng Thức Shusi của Nhật. Mở ra là một số hình ảnh những phụ nữ nằm khỏa thân trên bàn ăn, và trên cái đĩa thân thể của họ là hoa, lá, tôm, cá sống, cơm cuốn, rong biển tươi, rong biển khô, bầy từ cổ, ngực, bụng, đùi, hai lòng bàn tay, ngay cả giữa hai đùi thiếu nữ (phần nhạy cảm nhất trên thân thể.) Rong rêu ngoài biển còn xanh biếc đã được đem về, tung ra như tơ tóc trang điểm cùng với hoa lá đặt lên thân thể phụ nữ, biến họ thành cái đĩa. Cái đĩa thân thể.

Hạ Long Bụt sĩ: Từ Vũ Trụ Nhất Thống Trường của Albert Einstein tới VẠN PHÁP DUNG THÔNG TRƯỜNG của nhà Phật Từ Vật Lý Lượng Tử Quantum tới Lân Không Diệu lý Hoa Nghiêm

Giải thưởng Nobel Vật Lý 2012 trao cho Serge Haroche và David Wineland về công trình nghiên cứu lượng tử Quantums, đo lường mà không làm hư hoại những hạt vi tử nhỏ nhất của vật chất và ánh sáng (smallest particles of matter and light), thấy sự kỳ diệu như trò chơi tinh quái (strange behavior like parlour trick), cùng lúc mà đặt được một vật vào 2 nơi !  

Haroche Nobel 2012 dùng phương pháp quan sát lượng tử qua các tấm gương, ném chúng nẩy qua nẩy lại (bouncing) để thấy tính cách kỳ lạ của các hạt. 

Wineland dùng tia Laser photons xạc điện lên điện tử (ion) để nghiệm chứng trạng thái kỳ diệu của điện tử. Từ đó có thể chế tạo ra đồng hồ chính xác nhất, và máy điện toán mới, cực mạnh và nhanh với một hệ thống lượng tử rất nhỏ (tiny quantum system). 

Cả hai phương pháp đã đo lường và xử nghiệm các hạt lượng tử, mà xưa nay tưởng như không thể làm được.

Quantum biến hoá kỳ diệu, sắc đó mà không đó, sắc bất dị không... chẳng xa với quán chiếu nhà Phật về diệu lý vạn pháp. Trung Quán Luận từng luận về giả không giả hữu, kinh Kim Cương thuyết rằng vạn hữu “như mộng huyễn bào ảnh”. Vật lý tiến gần tới Diệu lý chăng ?

VẬT LÝ PHÁ CHẤP

Điều kiện cần yếu để phát minh sáng tạo, theo A. Einstein, là tâm tư ngoại lệ, không chấp trước, không thành kiến, tự do tưởng tượng, vô bờ, fantaisies, chứ không phải là kiến thức đầy đặc thành khuôn nếp trong đầu, ông từng nói : "I am enough of an artist to draw freely upon my imagination...the gift of fantasy has meant more to me than my talent for absorbing positive knowledge", không tự do thì không có sáng tạo, không phá chấp, thì không thể chuyển hóa, cho nên giống như Phật pháp, cần phá chấp, không biên kiến, không bị kẹt vào có với không, nhỏ với to, cao hay thấp, tất cả chỉ là những danh từ, những kiến chấp, rất tương đối.

Bùi Bích Hà: Lại nói chuyện ‘cô đơn’

Cách đối phó hữu hiệu nhất một khi vô phương chống lại nỗi cô đơn là hãy ôm lấy nó như người bạn tri kỷ là chính bóng mình với nụ cười hòa bình trên môi... (Hình: DALE de la REY/AFP/Getty Images)

Mấy câu thơ Xuân Diệu viết từ thời tiền chiến, hẳn là ở độ tuổi thanh xuân với trái tim rộn ràng tình yêu đôi lứa.

“…Được giận hờn sung sướng biết bao nhiêu

Nay mình anh nghe tất cả buổi chiều

Vào chầm chậm ở trong hồn hiu quạnh

Anh nhớ em, anh nhớ hình, nhớ ảnh…”

Tôi thuộc lòng và thường đem ra đọc những khi cần khuyên can, hòa giải những người yêu nhau nhưng lại không thể nhường nhịn nhau để mỗi người… cứ lặng lẽ buồn một cõi riêng, quên rằng cuộc sống phù du ngắn ngủi thật vô cùng quý giá trong từng sát na mất hút vào hư vô, không bao giờ tìm lại được.

Trương Duy Nhất: Chỉ số niềm tin của người Việt

Kết quả, từ một cuộc khảo sát xã hội học của Viện nghiên cứu phát triển Mekong, với 1.400 người Việt được chọn lựa ngẫu nhiên: 90% cho rằng mình hạnh phúc, 90% tin tưởng vào hệ thống giáo dục, 90% tin tưởng vào hệ thống y tế và pháp luật, 68% tin tình hình tham nhũng sẽ được cải thiện trong 5 năm tới, 75% cho rằng triển vọng kinh tế và việc làm sẽ được cải thiện trong 5 năm tới (*).

Tôi tin, cuộc khảo sát có thể là nghiêm túc, khách quan. Nhưng, không quá ngạc nhiên về kết quả này.

Năm 2011, Viện dư luận BVA và tổ chức quốc tế Gallup cũng từng công bố một kết quả khảo sát tại 53 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới về chỉ số lạc quan của người dân: nước Việt đứng đầu, dân Việt được xem là lạc quan nhất thế giới.

Võ Thu Tịnh: Tiếng Cười Của Dân Việt

Rabelais, một văn hào Pháp, đã từng cho rằng "Cười là đặc tính của con người". (1) Loài người khác với loài vật ở chỗ loài người cười mà loài vật không biết cười. Trên thế gian nầy, không có dân nước nào là không biết cười. Nhưng ở mỗi dân tộc, cái cười lại còn tùy thuộc vào văn hóa và hoàn cảnh lịch sử của dân tộc ấy. 

Nhìn chung, tiếng cười của dân ta thể hiện qua ba phương diện: Cười để biểu hiện một sắc thái tâm lý, cười để giải tỏa ẩn ức sinh lý, cười nhằm một tác dụng xã hội. 

Những tiếng cười ấy không phải chỉ được nhận thấy trong cuộc sống bình thường mà còn qua những sáng tác thơ văn, chuyện kể dân gian và bác học. 

Tiếng cười ở cuộc sống bình thường 

Các tự điển Pháp ngữ như Larousse, Le Robert định nghĩa chữ "rire" (cười) là bày tỏ niềm vui hay chê bai, bằng một cử động của miệng, kèm theo những hơi thở ra đứt đoạn, ít nhiều ồn ào." 

Từ xưa, cuộc sống của dân gian ta vốn lao lực khó nhọc suốt tháng quanh năm. Cho nên, gặp được những lúc ngừng tay, nghỉ việc, hoặc những ngày vì thời tiết mà không ra đồng canh tác được, họ thường tập họp nhau lại để kể cho nhau những chuyện vui cười gọi là "tiếu lâm" (lâm: nhiều; tiếu: cười) để xả hơi, cho quên bớt mỏi mệt, hay để giải trí cho vui cửa, vui nhà giữa thân thuộc, bạn bè. Đó là một nhu cầu như bất cứ nhu cầu nào khác, một giải trí không tốn kém gì, đồng thời còn là một niềm an ủi cho cuộc sống lam lũ mệt nhọc của dân quê nữa. 

Trần Doãn Nho: Tác phẩm được yêu thích nhất nước Mỹ - “To Kill a Mockingbird”

“To Kill A Mockingbird” (Giết con chim nhại tiếng), tiểu thuyếtcủa Nelle Harper Lee,đã trở thành tác phẩm được người Mỹ ưa thích nhất, America’s #1 Best-Loved Book, qua một cuộc bầu chọn do “The Great American Read” tổ chức. “The Great American Read”, một chương trình truyền hình thuộc tổ hợp truyền thanh và truyền hình Hoa Kỳ “Public Broadcasting Service” (PBS), phụ trách thăm dò và vinh danh quyền năng đọc sách, xuyên qua lăng kính của 100 tác phẩm được ưa chuộng nhất được chọn lựa qua một cuộc thăm dò trong toàn quốc. Qua chương trình, người ta tìm hiểu phương cách và lý do thúc đẩy các nhà văn tạo ra cái thế giới tưởng tượng của họ cũng như tìm hiểu lý do tại sao độc giả lại thích những câu chuyện do họ sáng tác và các tác phẩm này nói gì về Hoa Kỳ và về kinh nghiệm chung của loài người.

(Hình: hãng thông tấn AP)

Lưu Văn Vịnh: Carl Jung- Thiền Và Tâm Lý Trị Liệu Pháp

Bệnh điên đảo tưởng chấp kiến Tọa vong- ẩn kỷ và ngồi Thiền Khóa Hư Lục và nhà vua hiền triết VN 

Thiền và Tâm Lý Trị Liệu Pháp 

Đức Phật từng nói: như nước biển chỉ có một vị là vị mặn, đạo ta chỉ có một vị là diệt khổ giải thoát. Sinh, Lão, Bệnh, Tử là khổ, khổ thể xác và khổ tinh thần, cái khổ toàn diện thân tâm, khổ khách quan, khổ chủ quan “một mình mình biết, một mình mình hay.” Những nỗi khổ đau có thể trở thành tâm bệnh nên đạo diệt khổ là một phương thuốc trị liệu trên tầm mức rất cao, như Bác sĩ tâm thần Đức Carl Jung (1875- 1961) đã viết : “Tôi đến với thế giới tư tưởng Phật giáo, không phải vì tìm hiểu lịch sử tôn giáo, không phải vì nghiên cứu triết lý, mà chính vì lợi ích cho nghề nghiệp y sĩ... Nhiệm vụ của tôi là chữa bệnh khổ tâm não, vì thế tôi phải làm quen với lối nhìn và phương pháp của bậc vạn thế sư biểu nhân loại... Nếu như vậy, là một bác sĩ, tôi xác nhận những giảng dạy của nhà Phật đã giúp tôi và kích thích tôi hết sức lớn lao, thì cũng chỉ là noi theo con đường đã vạch ra từ hơn hai ngàn năm trong dòng tư tưởng nhân loại.” ( It was neither the history of religion nor the study of philosophy that first drew me to world of Buddhist thought, but my professional interest as a doctor. My task was the treatment of psychic suffering, and it was this that impelled me to become acquainted with the views and methods of that great teacher of humanity... So if, as a doctor, I acknowledge the immense help and stimulation I have received from the Buddhist teachings, I am following a line which can be traced back some two thousand years in the history of human thought.). 

Bác sĩ Carl Jung đã học hỏi và áp dụng Phật pháp ở những điểm nào trong việc chữa trị tâm bệnh ? Ông nhận định : 

Facebook Ngọc Vinh: Dân tộc… lưu vong

Bức ảnh được chụp vào ngày 28 Tháng Mười Hai 2018, khi các giới chức di trú Đài Loan áp giải một người phụ nữ Việt Nam (giữa) bị bắt tại thành phố Tân Bắc, trong số 152 du khách Việt Nam bỏ trốn, khi du lịch đến đảo quốc này. (Hình: AP/Photo)

1.

Trong lịch sử nhân loại, có hai dân tộc chịu số phận bi thảm hơn các dân tộc khác. Rất không may, một trong hai lại là dân tộc Việt chúng ta. Một trong hai còn lại là Do Thái.

Cái “lỗi” của dân tộc Do Thái là sinh ra Chúa rồi hành hình Chúa trên thập giá. Họ đã bị kỳ thị, xua đuổi, bị truy bức giết hại và lưu vong khắp nơi. Năm 1947, cái dân tộc rã rời nát vụn đó đã cùng nhau gom góp từng đồng tiền, từng mảnh đất để gầy dựng lại quốc gia của mình. Định mệnh bi thảm của dân tộc đã khiến họ gắn kết với nhau thành một khối, nhờ đó quốc gia Israel đã phát triển không ngừng. Một mình họ đã đánh bại quân đội của liên minh các nước Ả rập để bảo vệ sự tồn vong của đất nước. Và giờ, họ đã có bom nguyên tử…

Khác với dân tộc Do Thái lưu vong hơn ngàn năm trước, dân Việt chỉ bắt đầu lưu vong đại trà từ sau 30-4-1975. Dân tộc này không hành hình Chúa nhưng vẫn phải chịu một định mệnh bi thảm không kém. Cuộc chiến tranh giữa hai miền anh em với vũ khí bom đạn của ngoại bang kết thúc, đất nước được gom về một mối những tưởng sẽ bắt đầu một thời đại vàng son, nhưng không ngờ, thời đại đó biến thành một cuộc phân ly bi thảm.

Vương Trí Nhàn: Tên phố và sự cố định hóa lịch sử

Qua nhiều chuyến du lịch bụi ở Trung Quốc tôi thấy ở các thành phố từ trung ương đến địa phương người ta đều có lối đặt tên phố theo những địa danh cũ, hoặc tên các khái niệm văn hóa xã hội, thậm chí là tên các loài hoa. Mấy cái tên to đùng như Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai không được đặt đã đành, mà những loại như Tập Trọng Huân cha đẻ của ông Tập đặt - mình - ngang - cỡ Mao hiện nay cũng không có nốt. 

Chỉ duy nhất có một cái tên đại lộ mà ở thành phố nào cũng có là (Tôn) Trung Sơn, nhưng là được đặt từ thời Quốc dân đảng.

Làm thế theo tôi có cái lợi là không cố định hóa lịch sử. 

Ở Trung quốc các thế hệ cầm quyền có một ám ảnh là làm khác những người đi trước và đó chính là cách biểu lộ lòng trung thành với quá khứ một cách tích cục nhất. 

Trung thành với quyền lợi của nước Trung Hoa chứ không trung thành với riêng ai cả.

Xứ sở của giáo điều – theo khoa chính trị học hiện đại – hóa ra chính là xứ sở của xét lại.

Tên phố ở ta hiện nay được hình thành từ khi người Pháp cai trị và lấy Hà Nội làm thủ phủ của cả Đông Dương. Bấy giờ các tên phố phần lớn được đặt theo tên danh nhân nước Pháp.

Hồ Đắc Túc: Normandie, những mộ phần bên nhau

Tôi vào tiệm tạp hóa Tàu ở Luân Đôn mua một thẻ nhang ngắn rồi xuống Portsmouth, bắt phà qua Normandy. 

Chiếc phà mang tên Normandie của Pháp rời bờ biển Anh lúc gần nửa đêm. Mùa hạ năm nào. Vào giờ này những người lính nhảy dù Anh sắp nhảy xuống chiếm và giữ chiếc cầu Pegasus cách bờ biển Normandy chừng 7 cây số, như trong phim The Longest Day (Ngày Dài Nhất). Giờ này, những người lính nhảy dù Mỹ đã trên phi cơ nam tiến. Tôi muốn đến Normandy vào sáng sớm, lúc mặt trời chưa lên. 

Bây giờ là mùa đông. Khi phà tiến gần vào bờ cho đến khi cặp bến Ouistreham nằm phía cực đông của bờ biển Normandy, trời còn rất tối. Sao Mai sáng long lanh, các ngọn đèn rải thưa quanh bến tàu, ánh sáng vàng đứng bóng, không hắt hiu. Yên tĩnh. Trong bóng đêm lành lặn, không thấy dấu tích gì, như trong phim, và sau này, phim Saving Private Ryan. 

Lê Phan: Chúng ta đồng hành trên cùng một hành tinh

Ðịa Cầu xuất hiện trên đường chân trời của Mặt Trăng, được chụp bởi phi hành đoàn Apollo 15, năm 1971. (Hình: Hulton Archive/Getty Images)

Vào đêm Giáng Sinh năm 1968, con người lần đầu tiên đi quanh quỹ đạo của Nguyệt Cầu. Tin tức từ sự thành công của phi thuyền Apollo 8 của Cơ Quan Hàng Không và Không Gian Quốc Gia (NASA) chế ngự tin tức thế giới. Ở Sài Gòn, Phòng Thông Tin Hoa Kỳ USIS tổ chức loan tin về chuyến du hành. Thông tấn xã AP ngày hôm sau nói một người Việt, sau khi chứng kiến cuộc du hành, đã trong giây lát quên cuộc chiến ác liệt đang tàn phá Việt Nam, ôm lấy một người Mỹ sung sướng nói: “Chúng ta đã lên đến Mặt Trăng.”

Trên tờ New York Times ngày hôm sau, thi sĩ Archibald MacLeish đã viết một bài ghi lại cảm xúc trước những gì ông được chứng kiến và được nghe tối hôm trước. Và 50 năm sau, những lời cảm động của ông nói lên hình ảnh Địa Cầu mà chúng ta có ngày nay, hình ảnh chụp được của phi hành gia William Anders, mà khi được phổ biến đã được mệnh danh “Earthrise” tức là “Địa Cầu mọc” như là chúng ta vẫn thường thấy “Trời mọc” hay “Trăng mọc.” Qua thời gian, cả bài luận văn lẫn hình ảnh đã quyện vào nhau thành một bức chân dung gây kinh ngạc: Địa Cầu tròn trịa, xanh một cách rực rỡ, nổi trong không gian đen tối trên một chân trời khô cằn của Mặt Trăng. Nó là một hình ảnh đã cho chúng ta thấy nhân loại nhỏ bé đến mức nào – nhưng hơn thế, hình ảnh đẹp đến nín thở của hành tinh của chúng ta, ngôi nhà tuyệt vời, mong manh, và không thể nào thay thế được của chúng ta. Địa Cầu là một báu vật. Địa Cầu là một ốc đảo.

Tương Lai: Thời gian nghiệt ngã và những bước đi oái oăm của lịch sử

Lịch sử là con người nhân với thời gian. Mà thời gian thì không ngừng cuộn chảy, cuốn theo những biến động dữ dội. Trong miệt mài dòng chảy ấy, thời gian nghiệt ngã đã xóa nhòa biết bao những điều cứ ngỡ như mãi có giá trị, đồng thời làm nổi bật những giá trị không sợ sự khảo nghiệm của thời gian. Lại cũng chính thời gian đang kết nối quá khứ với hiện tại. 

Một quá khứ gần và một quá khứ xa đang hòa quyện, trộn lẫn với nhau trong những biến động của thời cuộc, chất chứa bao câu hỏi cần phải có câu trả lời. Thế nhưng câu trả lời gần với sự thật hơn cả, tiệm cận được với chân lý hơn cả, thì cũng lại phải cậy vào thời gian. Và rồi, cũng chính thời gian đã tích tụ vô vàn mảnh vụn của niềm tin, của ý chí mà từ đó nảy sinh tư tưởng của một thời đại.

Người Hà Nội xuống đường ngày 19.8.1945

Hơn nữa, lịch sử không mấy khi đi một lèo theo con đường thẳng tắp, mà thường khấp khểnh, gập ghềnh tựa như như dòng sông uốn lượn theo địa hình mà nó chảy qua. Có những đoạn sông gấp khúc, lại có lúc tưởng như sông chảy ngược, nhưng thật ra sông vẫn xuôi về biển cả. Vả chăng, lịch sử là một sự vận động trong thế tương quan giữa nhiều lực nhằm tìm ra một hợp lực, vạch ra con đường đi của nó. Ngày từ đầu, và cho đến bây giờ và mãi mãi, những hợp lực ấy vẫn do các cá nhân hiện thực tạo ra song vẫn không là phụ thuộc hoàn toàn vào cá nhân họ. 

Ngọc Tân - Mỹ Hà: Người kéo chuông cuối cùng ở Nhà thờ Lớn Hà Nội

Ông Đào Mạnh Tiến (71 tuổi) là người kéo chuông cuối cùng ở nhà thờ Lớn Hà Nội, khi ở đây vừa thay hệ thống chuông kéo tay bằng chuông điện tử. 

Vài tuần trước Giáng sinh, Ông Đào Mạnh Tiến (70 tuổi), người kéo chuông Nhà thờ Lớn Hà Nội nhập viện để phẫu thuật vùng bụng.

Cùng lúc đó, người ta dỡ hết hệ thống dây kéo chuông của nhà thờ, thay bằng mô tơ điện. Những quả chuông khổng lồ treo trên đỉnh tháp cao hơn 30m, từ nay tự động rung lên trong đêm Giáng Sinh cũng như những buổi lễ thường ngày.

Ông Tiến xuất viện với vết sẹo dài ở bụng, trở về nhà là căn gác nhỏ trên phố Nhà Chung. “Tôi nghỉ việc từ mùa Giáng sinh này”, người đàn ông làm công việc kéo chuông Nhà thờ Lớn suốt 22 năm qua bùi ngùi chia sẻ. 

Người kéo chuông cuối cùng

Lững thững bước dọc theo Nhà thờ Lớn trong khi vết mổ ở vùng bụng chưa lành hẳn, mặc chiếc áo phông, quần jean short cũ sờn, người kéo chuông nhà thờ nom như đã về hưu lâu lắm. Mấy bà Sơ vẫy tay chào ông. Một cậu thanh niên chặn đường, hỏi ông về chiếc ghế xoay bị hỏng mà ông hẹn sẽ sửa chữa

22 năm qua ông Tiến thường xuyên có mặt tại Nhà thờ Lớn để làm công việc kéo chuông. Ảnh: Ngọc Tân

Hà Sĩ Phu: ‘Tôi chỉ là người nhận thức được chân lý’

Việt Nam Thời Báo phỏng vấn Tiến sĩ Hà Sĩ Phu

Tiến sĩ Hà Sĩ Phu tại căn nhà ở Đà Lạt. (Hình: Tư liệu của ĐQAT)

Cuốn sách Chia Tay Ý Tthức Hệ của Tiến sĩ Nguyễn Xuân Tụ, tức Hà Sĩ Phu, được Tự Do Xuất Bản ấn hành đang gây xôn xao cộng đồng mạng. Rất nhiều người quyết tâm lùng mua bằng được cuốn sách có giá trị này. Và Việt Nam Thời Báo đã có cuộc chuyện trò với nhà bất đồng chính kiến này xung quanh cuốn sách để đời của ông.

VNTB: Cuốn sách “Chia tay ý thức hệ” đối với ông, là một đứa con tinh thần hay là một sản phẩm trân quý?

TS Nguyễn Xuân Tụ – Hà Sĩ Phu: Những bài tôi viết ra đều là từ tim óc của mình mong góp chút nhận thức để làm tốt xã hội, để trả ơn đất nước và cuộc đời đã nuôi dưỡng mình, nên đương nhiên là những đứa con tinh thần của mình, còn mọi đánh giá là do độc giả. Riêng cuốn Chia tay ý thức hệ vốn manh nha từ năm 2012 do thiện ý của bạn đọc trong và ngoài nước. Lúc ấy tôi có viết mấy lời gửi độc giả 2012, nhưng không hiểu sao sự việc không thành, nay mới thấy tiếp tục và tôi vui biết đã có sách.

VNTB: Ông viết ba tiểu luận: “Dắt tay nhau đi dưới tấm biển chỉ đường của trí tuệ”, “Đôi điều suy nghĩ của một công dân” và “Chia tay ý thức hệ” trong hoàn cảnh nào?