Hiển thị các bài đăng có nhãn Văn học. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn Văn học. Hiển thị tất cả bài đăng
Chủ Nhật, 12 tháng 1, 2020
Phương Nghi: Tiếng Tích Tắc Đồng Hồ
 |
| Hình minh hoạ, FreePik |
Đã lâu tôi muốn viết về tiếng tích tắc đồng hồ bạn ạ vì tôi đã ở trong một căn nhà có rất nhiều đồng hồ. Bạn không tưởng tượng được đâu… Có đến hơn 300 cái đồng hồ. Bọn đồng hồ thi nhau chí chóe cả ngày làm tôi gần phát điên. Nhưng thôi, chuyện dài và xảy ra đã lâu, tôi sẽ thong thả kể. Còn bây giờ thì tôi đang ở trong một phòng trọ bạn ạ. Phòng này thì chỉ có một cái đồng hồ treo trên vách mà thôi.
Tôi và bà xã tôi ghé lại Boulder như một trạm dừng rồi mai tiếp tục cuộc hành trình. Vì vậy chúng tôi không mướn phòng ở khách sạn mà chọn một phòng trọ trung bình trong hệ thống B&B. Chủ phòng trọ là một người đàn ông Á Châu, có lẽ là người Phi Luật Tân, dáng người thấp bé nhưng nhanh nhẹn, nói năng lịch sự. Ông mở cửa phòng trọ đưa chúng tôi vào và quay đi sau khi dặn dò:
-Tôi là Ray. Ông bà có cần gì thì gọi tôi nhé. Gọi lúc nào cũng được.
Chúng tôi mỉm cười cám ơn ông và bước vào trong. Mưa lúc ấy bắt đầu rơi.
Tôi không có gì phàn nàn về phòng trọ của mình cả. Mọi thứ đều sạch sẽ, tươm tất. Trên bàn có bình hoa và tấm giấy ghi hàng chữ:” Chúng tôi có phục vụ điểm tâm, trưa và tối nếu quí khách cần. Xin vui lòng cho biết trước.” Tôi và bà xã tôi đều đồng ý ăn tối tại đây vì mưa càng lúc càng lớn nên chúng tôi quyết định không đi đâu ra ngoài cả. Lúc ấy là đã 7 giờ tối và chúng tôi đã đói meo.
Tôi bước ra quầy nơi phòng khách, gọi Ray và bảo là muốn dùng cơm tối tại đây. Ông đưa ra thực đơn và bảo:
- Chắc ông bà là người Việt Nam? Chúng tôi có các món ăn Việt Nam. Chắc ông bà sẽ thích đấy.
Vũ Ngọc Ánh: Chiều thánh đường
Tà dương nhuộm úa hàng cau
Nhớ nhà khơi dậy những chiều tuổi thơ
Cổng đá câm lặng bơ vơ
Nắng xuyên song trúc ngẩn ngơ hồn chiều
Đèn chầu hiu hắt cô liêu
Vòm cao vời vợi nguyện cầu dâng lên
Gần xa đâu tiếng phong cầm
Thiệt êm xoa dịu những niềm thương đau
Gió lên hàng nhãn xôn xao
Chuông trầm trầm gọi mây cao chuyển lời
Núi Đức Mẹ bóng chạy dài
Có cô thiếu nữ chắp tay thì thầm
Mơ hồ mùi huệ thoáng lan
Đồng trinh ý nhiệm Cao Xanh gửi về
Phương đình cánh vạc bay qua
Bay qua Cầu Ngói xuôi về Cồn Thoi
Sông Ân mây, nước, bèo trôi
Núi xa mờ tím chiều vơi buồn buồn
Thuyền ai cập bến cô đơn
Trăng lên lấp lánh ngọn bàng Phố Trong
Mây cao xém chút bụi hồng.
(Phát Diệm, ngày xưa)
Thế Uyên: Người Đứng Lại
Trong những nhà văn Việt Nam, có lẽ tôi và nhà văn nữ Nhã Ca thì phải, là những người đầu tiên dùng máy chữ để viết văn. Ở Tây phương, việc sử dụng máy chữ để viết, là việc quá thường. Ở nơi tôi, việc sử dụng máy chữ phát xuất từ luật lệ Sở kiểm duyệt (mang nhiều tên khác nhau, tên chót rất hoa mỹ: Sở Phối hợp Nghệ thuật) thường đòi hỏi nhà xuất bản nhà văn phải đánh máy bản thảo làm ba bản, một bản sẽ được trả lại để in. Lợi tức như tôi hồi trẻ, máy chữ kể như ngoài tầm tay, do đó máy chữ đầu tiên sỡ hữu do một kỹ sư Pháp về, tin chắc tôi sẽ trở thành một nhà văn khá, mua tặng để khuyến khích. Máy này không trụ lâu: mẹ tôi đem bán lấy tiền đi chợ cho các em, trong một thời gian tôi vắng nhà khá lâu. Máy chữ thứ hai do một dược sĩ thích tiểu luận “Nghĩ trong một xã hội tan rã” của tôi, mua tặng. Kể từ máy chữ thứ ba trở đi, lợi tức tôi đã cao đủ để mua lấy máy chữ mỗi khi cần, và lúc đó tuổi đã lớn, không ai thấy cần phải giúp đỡ như hồi trẻ nữa.
Tôi thường đánh máy lấy những bản thảo của mình (ở Việt Nam cũng như ở Mỹ sau này, tiền thuê đánh máy là một khoản khá tốn), và cũng nhân dịp này sửa bản thảo lần chót. Một ngày kia tôi chợt khám phá ra bản đánh máy giống y chang bản thảo, không cần sửa, vậy tại sao không viết văn thẳng bằng máy chữ? Tôi thí nghiệm vài lần và thành công, từ đó viết thẳng bằng máy chữ, trừ thư từ cho bạn bè họ hàng. Thư viết tay thân mật hơn và cũng là dịp cho mười ngón tay nghĩ ngơi đỡ nhức vì đánh máy quá nhiều. Viết tay, như mọi thứ trò truyện với người ở xa... Và dĩ nhiên có những loại thư không thể đánh máy được, như thư tán gái hay tỏ tình với nữ nhân.
Chính vì quen sử dụng máy chữ như thế, sau này làm tạp san Thái Độ không đưa Bộ Thông tin kiểm duyệt, gọi là “báo chui,” tôi mới có khả năng đánh stencil để quay ronéo tất cả, mỗi số trung bình 120 trang (trước sau ấn hành được sáu số Thái Độ và hai tập thơ), trước khi chuyển sang công khai. Nghĩa là nạp sở kiểm duyệt Bộ Thông tin như mọi đặc san khác, in typo, nhưng đang in Thái Độ công khai số 2, bộ Thông tin đã ra lệnh tịch thu tất cả. Do đó trong 21 năm tuổi thọ Việt Nam Cộng hòa ở miền Nam, sự nghiệp tự mình làm báo của tôi chỉ có vậy. Chưa một chính phủ nào chịu cấp cho tôi và bằng hữu một giấp phép ra báo bình thường.
Chủ Nhật, 5 tháng 1, 2020
Nguyễn Lê Hồng Hưng: Tản Mạn Chiều Thu
Tôi đứng trước cửa khách sạn, mở điện thoại bấm xem bản đồ, thấy một con đường chỉ đi thẳng tới trung tâm gần hơn con đường dọc bờ sông. Tôi lưỡng lự một chút rồi quyết định men theo con đường dọc bờ sông, tuy đường hơi xa nhưng tôi thích cảnh bờ sông vì sông lúc nào cũng đẹp và ít ồn ào hơn trên đường phố, nhứt là những dòng sông nằm dưới chân núi.
Tôi có thói quen hễ mỗi lần tới một địa danh nào, thời gian rảnh tôi dành hết cho ngoài đường, đối với tôi thời gian lang thang ngoài trời là bác sĩ chữa lành mọi bịnh tật, hơn nữa đi bộ giữa thế giới tự do và không gian mở rộng cũng là bậc thầy tuyệt vời nhất về tinh thần, nó cho ta có thời gian để suy ngẫm về cuộc sống, sắp xếp lại nội tâm cho hoà hợp với cảnh đẹp hào phóng của thiên nhiên. Ở trên tàu tụi nhỏ không hiểu được ý nghĩ của tôi, chúng cho tôi là ông già hà tiện. Nhiều lần mấy đứa ngồi trong tắc xi, thấy tôi đi bộ bên đường, chúng kêu tắc xi dừng lại rồi hai đứa nhào xuống xốc nách rinh tôi nhét vô xe, muốn cho tôi đi tắc xi mà giống như cảnh sát bắt tội phạm vậy. Phần đông người trẻ ngày nay xem chuyện đi bộ là một cực hình, chúng làm việc với màn ảnh vi tính, chuyện gì cũng muốn cho mau xong. Còn đi thì như chạy và ngại con đường, đoạn đường đi bộ chừng mười lăm, hai mươi phút đối với chúng cũng đã dài lắm rồi, phải gọi tắc xi mới được.
Thứ Bảy, 4 tháng 1, 2020
thy an: Ngồi đây rừng thu
 |
| Hình minh hoạ, FreePik |
trên tay hạt dẻ
dưới chân lá vàng
tâm hồn mênh mang
mùa thu thật nhẹ
vừa đẹp vừa buồn
lối mòn hoa héo
thơ mọn nghèo nàn
rải xuống đất trơn
trái tim nhẹ lâng
rừng cây vắng lạnh
về đâu phía biển
cho ta nhắn cùng
qua lời của gió
Trần Ngươn Phiêu: Về quê Cao Lãnh - Trở lại Sài Gòn trước cơn khói lửa
(Bài này là Chương 6 trích từ tiểu thuyết tự truyện Gió Mùa Đông Bắc của bác sĩ Trần Ngươn Phiêu)
Triệu được người chú thứ Sáu từ Sa Đéc lên đón tản cư về quê nội Sa Đéc. Ông nội Triệu muốn đem đứa cháu nội đích tôn ra khỏi vùng lửa đạn Sài Gòn. Trên chuyến tàu Nguyễn Văn Kiệu đưa hành khách về Lục Tỉnh nhân dịp này, có rất nhiều học sinh các trường tản cư về quê nên không khí rất nhộn nhịp, vui tươi. Những bài hát mới của Lưu Hữu Phước như Bạch Đằng Giang, Dòng Sông Hát, Lên Đường đã được học sinh đồng ca đến mãi tận khuya mới chấm dứt, để các người trên tàu được an nghỉ.
Quê nội của Triệu ở xã Mỹ Long, quận Cao Lãnh, một làng xa xôi ven biên Đồng Tháp Mười của tỉnh Sa Đéc. Từ châu thành Sa Đéc về làng phải dùng phương tiện đò hay ghe, xuồng. Con đường bộ giao thông từ Hồng Ngự đến An Hảo để tiếp nối vào Quốc lộ 4 đi Lục Tỉnh chưa được xây cất. Vào chiều tối, vài nông dân trong làng có cái thú vui leo lên các ngọn dừa cao, nhìn về hướng Sa Đéc, đón xem đèn hải hành xanh, đỏ của các thuyền tàu di chuyển trên Sông Tiền Giang lên hướng Cam Bốt.
Mẹ của Triệu nguyên là con của một công chức trước ở Sài Gòn, trưởng thành trong khung cảnh thành thị. Sau khi thành hôn, về làm dâu trong một gia đình nho phong, lễ giáo ở một thôn dã tít mù ven biên Đồng Tháp, quả cũng là việc phi thường. Ông nội của Triệu là một nhà Nho, thủ hạ của Phan Đình Phùng trong thời kháng Pháp. Khi phong trào tan vỡ, làng mạc trong quận Kỳ Anh, vùng Đèo Ngang bị Pháp thiêu hủy nên ông đã chọn lưu lạc từ Hà Tĩnh vào Nam vì nơi đây đã có ông Bác của Triệu bị Pháp lưu đày ở Nha Mân, Sa Đéc. Ông nội của Triệu đã được cho làm giáo học ở làng Mỹ Long hẻo lánh này. Đến khi lập gia đình, bên bà nội của Triệu vốn có tiếng tăm khá giả, đã tặng cho một sở đất rộng trên mười mẫu. Với chí hướng cần cù, ông nội Triệu đã tạo nên một mảnh vườn và một thuở ruộng để nuôi nấng một gia đình hơn mười hai con. Triệu nghe những người trong làng hay nhắc lại là vào thuở trước, ông nội của Triệu mà dân làng gọi là Ông Giáo đã có công khai phá mảnh đất hoang vu này thành mảnh vườn đầu tiên trong vùng.
Ông đã dẫn đường khai lối cho sự phát triển về sau của nhiều người theo dấu chân lập nghiệp. Cách bố trí để tạo dựng đất hoang thành vườn, đã được nhiều dân chúng áp dụng. Dọc theo bờ sông, ông trồng vông gai để ghe thuyền không thể cập bờ bừa bãi. Kế đến là trồng các hàng dừa để có hoa lợi thường xuyên trong năm. Vì vườn nằm dọc theo sông cái, thường có gió to nên ông lại trồng thêm một hàng me nước, thân cây có tiếng rất dẻo để cản gió. Sau đó mới đào mương song song để trồng cam, quít vốn chịu loại đất của tỉnh Sa Đéc.
Chủ Nhật, 29 tháng 12, 2019
Trần Mộng Tú: Nhạc Kịch
 |
| Hình minh hoạ, FreePik |
Về hưu, vợ chồng tôi hay đi xem kịch, có khi chúng tôi mua vé mùa “Season Tickets” cho rẻ. Mua vé mùa mình đi xem được một số kịch (6, 7 lần) trong mùa, tùy theo xuân, hạ, thu, đông. Mua vé mùa nếu mình chẳng may bị mắc bận vào ngày trình diễn thì mất vé, không được lấy lại tiền. Kiếm được ai cho vé thì đỡ tiếc. Nhưng dịp lễ lạt đặc biệt thì không có trong vé mùa, vì giá đắt hơn.
Năm nay chúng tôi mời hai người bạn Mỹ đi xem Nhạc Kịch Giáng Sinh với chúng tôi, Bill và Mimi hai người bạn rất thân của vợ chồng tôi, họ là chủ nhân của khu vườn táo (hơn 40 cây), nơi chúng tôi được mời tới vào tháng 4 xem hoa táo nở, tháng 9 hái và ép nước táo, tháng 12 đóng chai, làm rượu táo. Khu vườn này đã cho chúng tôi bao nhiêu là tiếng cười ấm áp và cho tôi bao nhiêu là thi hứng, từng mùa.
Bill bị ung thư xương đã kéo dài 5 năm nay và bây giờ vào giai đoạn chót.
Trong suốt thời gian chủ vườn bệnh, sinh hoạt vườn táo từng mùa vẫn không thay đổi. Mỗi khi tụ họp, Mimi vẫn có bánh táo, bánh mì home made cho chúng tôi (bánh táo của Mimi thì không có tiệm nào sánh được) và tôi vẫn mang cơm chiên, gỏi cuốn là hai món các bạn thích nhất.
Nguyễn vạn An : Đoá Hoa Về Chiều
 |
| (tranh minh họa: tác phẩm của Toulouse Lautrec) |
Khôi mới dọn về ở đây. Anh gặp bà lần đầu khi xuống cùng thang máy. Bà tuy đã đứng tuổi, da đã hơi nhăn, nhưng còn giữ một vẻ đẹp sắc sảo. Nhất là đôi mắt, tuy có chút mệt mỏi, nhưng lông mi dài được trang điểm tinh vi. Quần áo sang trọng, một mùi nước hoa kín đáo thoảng trong thang máy. Khôi trố mắt. Có lẽ vì sự thán phục quá lộ liễu trong cái nhìn của Khôi nên bà vui, nói “Chào anh “. Khôi trả lời lí nhí “Chào Bà “. Bà mỉm cười đính chính lại : “Chào cô ! “. Khôi cũng mỉm cười.
Đôi mắt bà tròn xoay đen bóng như hai hột nhãn, cái mũi nhỏ, miệng như cánh hoa, gò má hơi cao, tóc ngắn chải chuốt. Người nhỏ, áo hở cổ, bộ ngực còn no tròn, thách thức.
Khôi mở cửa thang máy, lịch sự giữ cửa cho bà. Hai người vui vẻ chào nhau. Khôi chờ bà đi trước để được chiêm ngưỡng đôi chân thon. Bà biết, nên cố tình đi uyển chuyển cho Khôi ngắm. Cách đi điêu luyện như một tài tử xi nê. Khôi theo bà một quãng. Ngoài đường nhiều người quay lại nhìn bà.
Nguyễn Tường Thiết: Ga Thạch Long
 |
| Tranh hoa cúc do Nhất Linh vẽ, với chú thích của Nhất Linh ở mặt sau: "Tranh hoa cúc này tôi vẽ năm 1948, đúng năm Hoàng Đạo mất. Chậu cúc này do chính tay Hoàng Đạo mua về để bầy Tết, trang hoàng một gian nhà tiều tụy ở một làng hẻo lánh Quảng Đông…" |
Thạch Long là tên một thị trấn ở bên Tàu, nằm bên con đường sắt Quảng Châu - Hồng Kông, nơi chú Long tôi, nhà văn Hoàng Đạo, đã gửi nắm xương.
Năm chú Long mất tôi còn bé. Tôi không có một kỷ niệm nào với chú. Tôi không biết gì về chú ngoài những kiến thức mà bất cứ một học sinh nào của miền Nam cũng phải biết khi học về Tự Lực Văn Đoàn. Ngay cả truyện của chú tôi cũng lười đọc. Đời chú thế nào tôi không mấy quan tâm. Thế nhưng cái chết và trường hợp xung quanh cái chết của chú thì khác. Nó ám ảnh tôi đã từ lâu, có lẽ từ những ngày tôi còn bé. Không hiểu vì sao mà cứ hễ nhắc đến chú Long thì óc tôi lại thoáng hiện lên hình ảnh ga Thạch Long. Trong trí tưởng tôi nó luôn luôn là một nhà ga buồn cô quạnh bên một con đường sắt ở một chốn nào rất là xa xôi.
Năm mươi năm trước ngày 22 tháng 7 năm 1948 chú tôi đã gục chết vì bệnh tim nghẽn trên một chuyến xe hoả đi từ Hồng Kông đến Quảng Châu. Khi con tàu ngừng ở một nhà ga sau đó xác chú tôi được mang xuống đặt tại nhà quàn và được chôn cất vài hôm sau trong một mộ địa gần ga. Tôi được nghe chú Bách tôi kể lại ngày chôn cất là một buổi chiều trời mây u ám một nhóm người lặng lẽ theo sau quan tài. Trong số có cha tôi, có chú Bách và ông Vũ Hồng Khanh.
Thứ Bảy, 28 tháng 12, 2019
Nguyễn Hải Hoành: Văn Học Đương Đại Của Trung Hoa Là "Rác Rưởi" !
 |
| Nhà Hán Học người Đức Wolfgang Kubin |
Văn học đương đại Trung Hoa (VHĐĐTH) [1] có lượng tác giả, tác phẩm và người đọc lớn nhất thế giới và đang phát triển nhanh, đồng thời tồn tại khá nhiều vấn đề. Hiện nay chính người TH cũng chưa có một đánh giá tổng quan về nền văn học của họ. Vì vậy tìm hiểu VHĐĐTH qua con mắt một nhà Hán học người nước ngoài có thể là điều bổ ích.
Cuối năm 2006, văn đàn TH bỗng dậy sóng sau khi Báo Buổi sáng Trùng Khánh ngày 11/12 đăng bài Nhà Hán học người Đức nói VHĐĐTH là rác rưởi. Nhà Hán học ấy tên là Wolfgang Kubin (trong hình). [2]
Ba ngày sau, Kubin thanh minh : Ông chỉ nói cái gọi là tác phẩm của các “nhà văn mỹ nữ” TH (như Miên Miên, Hồng Ảnh, Vệ Tuệ) không phải là văn học, mà là rác rưởi, chứ không hề nói VHĐĐTH là rác rưởi. Nhưng lời thanh minh đó bị nhấn chìm trong tiếng hò la VHĐĐTH là rác rưởi trên báo đài và một biển trang mạng. Lâu nay người TH đã xì xào nhiều về tình trạng VH nước này “lớn mà chưa mạnh” nhưng ít người dám phê phán, tranh luận; bây giờ có nhà Hán học nước ngoài công khai, dũng cảm bình phẩm VHĐĐTH, họ lập tức bâu lấy và nhân thể nói lên ý kiến của mình.
Dù Kubin đã thanh minh nhưng nhiều người vẫn tin ông là tác giả “Thuyết rác rưởi” nói trên và ông dùng thuyết ấy để sỉ nhục giới nhà văn TH. Vô số lời thóa mạ đổ lên đầu Kubin. Song mặt khác thuyết này lại trở thành thương hiệu, thành “passport” giúp ông đi khắp TH. Các trường đại học và báo đài đua nhau phỏng vấn hoặc mời ông nói về VHĐĐTH. Năm 2009 Kubin được Trung tâm nghiên cứu VH hiện đại TH thuộc ĐH Nam Kinh mời làm giáo sư kiêm chức. Năm 2011 lại được ĐH Ngoại ngữ Bắc Kinh mời làm giáo sư đặc thỉnh. Cuối năm 2015 trường này phát hành Tập 50 bài viết mừng thọ GS Kubin 70 tuổi, triển lãm ảnh về ông, và tổ chức Hội thảo khoa học Kubin với TH, tại đây đại diện nhiều ĐH lớn ở Bắc Kinh đã trực tiếp đối thoại với Kubin.
Đại để Kubin đã nói gì về VHĐĐTH?
Thứ Tư, 25 tháng 12, 2019
Pari Mansouri: Không Phải Là Một Cơn Mơ (Hà Quang Xương chuyển ngữ)
Nguyên tác: No, I Was Not Dreaming
Tác giả: Pari Mansouri – London 12/1988
Hà Quang Xương chuyển ngữ
Có một chuyện thật là lạ xảy ra cho tôi trong đêm qua. Nó kỳ lạ đến độ vào buổi sáng hôm sau tôi không có đủ can đảm để kể lại cho chồng và hai con tôi nghe. Tôi biết là khi nghe xong chuyện tôi kể, với tính tình thực tế và nhậy cảm, chồng tôi sẽ lo lắng và có thể khuyên tôi nên đến một nhà tâm lý học để được chữa trị. Mặt khác, cô con gái và cậu con trai của tôi, với tính tình vô tư lự, sẽ có thể nói: “Chắc là mẹ lại nằm mơ phải không?”
Dù sao thì tôi cũng chắc chắn một trăm phần trăm là chuyện xảy ra không phải là một cơn mơ và tôi thấy cần kể lại cho mọi người nghe.
*
Đang ngủ thật say bỗng dưng tôi nghe thấy một tiếng động nhẹ trên cửa sổ. Lúc đầu tôi tưởng là có lẽ là gió nhưng khi lắng nghe kỹ thì tôi thấy rõ ràng là có ai đó đang gõ vào cánh cửa sổ nơi phòng ngủ của vợ chồng tôi. Tôi hơi sợ và bật chiếc đèn ngủ bên cạnh giường lên, đồng hồ lúc đó chỉ một giờ sáng. Tôi tính thúc nhẹ cho chồng tôi dậy nhưng lại không muốn quấy rầy chàng vì trong thời gian gần đây chàng hay bị đau bụng, và cơn đau nhiều khi làm chàng khó có thể có giấc ngủ ngon như lúc này.
Tôi nghĩ là không thể nào là trộm được bởi vì những tên trộm thường là hành động lén lút làm gì có chuyện gõ cửa sổ nhà vào lúc một giờ sáng để làm cho khổ chủ thức dậy! Tôi cũng nghĩ là khó có thể có ai mà gõ vào cửa sổ được vì phòng ngủ của vợ chồng tôi ở lầu hai. Có lẽ tiếng gõ đó là do tôi tưởng tượng chăng? Tuy vậy tiếng gõ nhẹ đó không ngừng lại mà cứ tiếp tục khiến cho tôi không còn cách nào khác hơn là trở dậy để tìm hiểu xem chuyện gì đã xảy ra. Tôi khẽ mở cửa sổ, và dưới ánh trăng chan hòa tôi nhìn thấy một người thấp bé mặc một cái áo choàng mầu vàng trên đầu đội một cái mũ nhọn đỏ mà chỏm mũ có gắn một cái chuông. Ông ta ngồi trên ghế trước của một cái xe trượt tuyết do bốn con hươu kéo và có một người khác giống y hệt ông ta ngồi ở ghế sau.
Chủ Nhật, 15 tháng 12, 2019
Phạm Thảo Nguyên: Kịch mới những năm 1930-40.
 |
| Chèo - Tranh Nguyễn Gia Trí |
Trong thập niên 1930, báo Phong Hoá và Ngày Nay đã mở đầu, đã đẩy mạnh, đã liên tục khai sinh các phong trào “mới” từ báo chí của mình ra ngoài xã hội: Chúng ta thấy chan hoà những cái mới: Nào, báo chí mới, nhà ở mới, nhạc mới, hội hoạ mới với nguyên cả một ông Lý Toét với bạn bè mới! Rồi y phục phụ nữ mới nhất là áo dài Lemur làm thay đổi bộ mặt ngoài phố Việt Nam.
Huy hoàng nhất là văn chương mới: Tiểu thuyết mới và thơ mới. Nếu cuốn tiểu thuyết Tố Tâm của Hoàng Ngọc Phách tiến tới Hồn Bướm Mơ Tiên của Khái Hưng khai mở tiểu thuyết mới của Việt Nam thì bài thơ Tình Già của Phan Khôi là manh nha, còn bài Nhớ Rừng của Thế Lữ xác nhận hồn thơ mới Việt Nam đã hình thành.
Cùng lúc đó sân khấu kịch mới xuất hiện.
Trước khi nói về kịch mới, tôi xin ôn lại một chút về sân khấu truyền thống của chúng ta.
Từ khoảng 8 trăm năm về trước, dân Việt đã có một nền kịch nghệ cổ: đó là Tuồng và Chèo. Chúng rất phong phú, đã đạt được trình độ cao về nghệ thuật, với một lối “diễn” rất dân dã, hoà hợp cả múa và hát.
1/Tuồng cổ có từ đời Lý, ảnh hưởng Tầu, thường được trình diễn trong cung đình, với những áng văn có giá trị văn học cao, phần nhiều là chuyện lịch sử, tiểu sử các vị anh hùng xưa.
Nguyễn vạn An : Chuyện xứ người - Mẹ đi tìm mẹ cho con
 |
| (tiệm Café de Flore, Ba Lê) |
Buổi trưa chủ nhật hôm đó, trời đẹp, tôi đang đi dạo trên một phổ đông người trong trung tâm Ba Lê, bỗng có một người đàn bà Pháp vượt lên, quay đầu lại, nhìn tôi, rồi ôm chầm lấy hôn (lên hai má!). Chụt chụt ! Ngon lành !
Bà người bé nhỏ, gầy guộc, nét mặt xinh đẹp, quần áo gọn gàng nhưng trông hơi mệt mỏi. Tôi trố mắt nhìn bà, vì người này lạ hoắc, tôi chắc chắn chưa bao giờ gặp. Bà nói (tiếng Pháp) :
-Anh là người Việt phải không ?
- Dạ, phải
Bà tiếp :
Tên anh có phải là N'guyen không ?
-Dạ đúng, họ tôi là Nguyễn.
Ở quanh tôi lúc đó có vài người Á Đông. Người Á Đông thì đủ thứ. Bà hỏi là phải. Xin thưa tôi là người Việt. Còn người Việt mà họ Nguyễn thì có chi lạ. Vậy mà bà tỏ ra rất vui mừng :
-Tôi đã nói chuyện với anh rất lâu trong một buổi họp. Anh người Việt, tên là N'guyen. Vậy là anh chứ còn là ai nữa. Tôi tìm anh từ lâu lắm rồi, mừng quá.
Thứ Bảy, 14 tháng 12, 2019
Tôn Nữ Thu Nga: Tiếng đàn trong mưa
Mưa về gội tóc cho cây
Đồi non cỏ ướt hoa cười mộng mơ.
Mưa rơi những giọt sầu tư
Tình tang bảy giọt buồn qua tháng ngày
Mưa về thấm áo kiêu sa,
Em mang tình nặng đi xa mất rồi!
Mưa về lạnh quá tim tôi,
Vòng tay chờ mãi một ngày nắng lên.
Ôm đàn ngồi hát trong đêm,
Sáu dây không đủ chở niềm nhớ thương!
Tôn Nữ Thu Nga (11/20/2019)
Bùi Ngọc Tấn: Cún
Cún là hàng xóm của tôi. Tôi chỉ sống bên cạnh Cún có một năm thôi. Đó cũng là một năm duy nhất Cún có mặt trên cuộc đời này, là cả cuộc đời của Cún.
Giờ đây Cún đã biến mất, không để lại một dấu vết gì. Số phận Cún như vậy, một số phận đen đủi.
Không được chọn thời, Cún sinh vào những năm gian khổ nhất của nước ta. Không được chọn chủ, Cún sống với người hàng xóm của tôi. Mà trái tim Cún lại mang một tình yêu lớn. Những yếu tố đó khiến Cún là một con chó bất hạnh.
*
Quê Cún ở một làng ngoại thành. Cún đông anh em. Cún là đứa phải phiêu bạt sớm nhất. Hoàn toàn ngẫu nhiên chứ không phải do Cún có bộ lông đẹp hơn hay bụ bẫm hơn anh em Cún. Năm con chó con cùng một gam mầu (tuy sắc độ có chênh lệch nhau). Đó là mầu vàng của mẹ. Chúng mũm mĩm như nhau.
Chủ Cún là một đội trưởng sản xuất trong hợp tác xã, nuôi mẹ con Cún không đến nỗi nào. Mẹ Cún đủ sữa, Cún bú no, nằm ngủ và nô đùa. Cứ thế cho tới một hôm, Cún cùng anh em đang thơ thẩn chạy chơi trong sân, tập đánh hơi những vết chân người, doạ đàn gà mới xuống ổ thì Cún bị nhấc bổng lên, cho vào cái rọ con. Tất nhiên Cún chưa hiểu ra sao. Cún kêu cứu, Cún gọi mẹ, gọi các anh chị. Bằng cách của Cún.
Buổi chiều hôm ấy thật khủng khiếp với Cún. Cún bị nhốt trong rọ. Cún rên lên vì sợ hãi. Đi đường, nó sợ nhất ổ gà. Đến thành phố, nó sợ nhất ô tô.
Người đèo Cún là ông "xuất khẩu" ở tầng dưới nhà tôi, anh ông đội trưởng. Ông xách cái rọ lên gác. Trên gác chỉ có hai hộ. Nhà tôi và nhà anh Trung. Cún được mang tới nhà anh Trung. Ông "xuất khẩu" bảo:
- Nó biết ăn rồi đấy.
Chị Thanh, vợ anh Trung hôm ấy cũng từ nơi sơ tán về nhà. Nhìn con chó con run rẩy, chị hỏi: "Hết bao nhiêu tiền đấy hở ông?" Ông "xuất khẩu" đáp: "Tiền nong gì. Tôi góp giống, ông bà nuôi. Coi như chung".
Chủ Nhật, 8 tháng 12, 2019
Trần Ngươn Phiêu: Phong trào Thanh niên
(Chương 5, trích từ tự truyện Gió Mùa Đông Bắc của Bác sĩ Trần Ngươn Phiêu)
Trong ý định tìm cách hướng dẫn đánh lạc tâm lý quần chúng, để họ quên đi các biến chuyển thời cuộc, nhà cầm quyền thực dân Pháp đã bày vẽ nhiều hoạt động mới ở Đông Dương.
Nối theo kinh nghiệm đã thành công ở Hà Nội năm trước, Sài Gòn cũng rầm rộ tổ chức một hội chợ triển lãm tại vườn Ông Thượng để lôi cuốn dân chúng đến vui chơi. Đây là một cơ hội để trình bày các phẩm vật sản xuất ở Đông Dương với ý định tìm cách thay thế các sản phẩm từng phải nhập cảng từ Pháp, trước chiến tranh. Phần lớn các món hàng này đều thuộc về loại tiêu thụ thông thường như thuốc lá, nước ngọt, nước trái cây, quần áo dệt trong xứ... Các trò chơi vui nhộn thì được chú ý bày vẽ rất nhiều. Toàn thể họa đồ khu vực triển lãm được một kiến trúc sư Việt phác họa, một kiến trúc sư mà tên tuổi sẽ được nhắc nhở rất nhiều về sau: kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát, Chủ tịch Chánh phủ Cộng Hòa Lâm thời Miền Nam trong thập niên 1970!
Decoux còn chỉ định Đại tá Maurice Ducoroy thành lập Tổng cục Thể dục, Thể thao và Thanh niên. Một trường Cao Đẳng Thể Dục được thành lập ở Phan Thiết (E.S.E.P.I.C. tức École Supérieure de l’Éducation Physique de l’Indochine). Đại tướng Dương Văn Minh khi chưa vào quân đội là người đã tốt nghiệp khóa đầu tiên của trường nầy.
Phong trào thể dục, thể thao nở rầm rộ để lôi cuốn thanh niên. Cuộc đua xe đạp nối liền Nam Vang, Vạn Tượng, Hà Nội, Huế, Sài Gòn với các tay đua Vũ Văn Thân ở Bắc, Lê Thành Các trong Nam là đề tài bàn tán hằng ngày trên các báo hoặc ở các quán rượu, quán ăn... Các tổ chức thanh niên được khuyến khích thành lập, nhằm phổ biến các lời kêu gọi của Thống chế Pétain. Học sinh các trường được hướng dẫn tham gia các buổi tập hợp đốt đuốc ngoài trời ở sân vận động Lareynière hay trước Thảo cầm viên vào buổi tối.
Thứ Bảy, 7 tháng 12, 2019
Wendy Nicole NN Duong: Sáng Tác Văn Chương Việt Hiện Đại Và Chính Trị Giới Tính: Ló Rạng Bình Minh (Cái Nhìn Về Sáng Tác Văn Học Nữ Quyền Và “Văn Chương Gợi Tình” Từ Một Phụ Nữ Mỹ Gốc Việt) (Dịch giả: Hiếu Tân)
Tác giả bản tiếng Anh Wendy Nicole NN Duong (Như Nguyện)
Dịch giả: Hiếu Tân
(Tác giả đã hiệu đính, sửa đổi cho rõ nghĩa và bổ sung bài viết, thêm vào vài nhận định cho độc giả Việt Nam)
CHÚ THÍCH CỦA TÁC GIẢ:
Năm 2018 Nhà Trắng bị quấy nhiễu bởi những cáo buộc nhơ nhuốc của một nữ diễn viên ngôi sao phim khiêu dâm. Tổng thống Mỹ bị coi là đã thốt lên những lời tục tĩu về việc sờ soạng phụ nữ. Đệ nhất Phu nhân đi giày nhọn gót, quần áo bó sát đúng mốt làm nổi bật kích cỡ vòng ngực của bà, phô bày hai cánh tay trần và thân hình “đồng hồ cát” đầy khêu gợi. Nhiều phụ nữ Mỹ coi bà là “trang nhã,” và vương giả. Tất cả những tin tức ấy nổi lên trên nền của một phong trào “ME TOO” (“Tôi Cũng Thế“) trong đó những ngôi sao mới lên, những nữ diễn viên Mỹ tung ra các câu chuyện họ bị đàn ông quyền lực của Hollywood quấy rối và lạm dụng tình dục. Tôi nhìn lại cộng đồng sắc tộc Việt Nam của tôi ở Mỹ, và quyết định đưa đăng bài bình luận này. Khởi thảo từ năm 2008, bài viết bàn về di sản văn chương của Anais Nin[1], và đưa ra cái nhìn tổng quan về những sáng tác văn học có tính cách nữ quyền và văn chương tình cảm xã hội của tác giả nữ ở miền Nam Việt Nam (nền cộng hoà không-cộng sản đã quá cố) đầu thập niên 1970,cũng như các tác phẩm của phụ nữ trong cộng đồng lưu vong người Mỹ gốc Việt hình thành sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc năm 1975, và đồng thời vài tác phẩm của phụ nữ Việt Nam (nước cộng sản) ngày nay.
I. NHÌN LẠI THẾ KỈ 20: VĂN CHƯƠNG GỢI TÌNH VÀ TRẬN CHIẾN GIỚI TÍNH
Trong những thập niên 1920 và1930, nhà văn nữ Anais Nin đã làm một điều không tưởng. Bà tự xuất bản. Bà hành nghề tâm lí trị liệu tự học để trừ tà tuổi thơ của bà, và có chuyện lăng nhăng tình ái với Henry Miller (theo những lời đồn trong giới văn chương, thậm chí với cả vợ của ông – một vụ tay ba dâm dật!). Để hỗ trợ cho sáng tác văn chương của họ, Anais và các bạn của bà viết những thứ có thể gọi một cách đại khái là khiêu dâm, một đô la một trang – theo lời của chính bà, đó là con đường đưa Anais Nin vào vương quốc văn chương mà trước đây chưa có một nhà văn nữ nào bước vào – lĩnh vực ấy là của đàn ông, xưa nay vẫn thế. Đàn ông viết loại sách khiêu dâm kích thích trí tưởng tượng phong tình của đàn ông, trong đó phụ nữ trở thành những ngôi sao tình dục, không tình cảm, thậm chí không có không có chút quyền gì và không được kiểm soát thân xác của chính họ. Trong những tưởng tượng ấy, phụ nữ “rên rỉ và đòi nữa.” Phụ nữ hành động nghiêm trang, bẽn lẽn và kín đáo, nằm xuống và tôn thờ những bạn tình đàn ông của họ, hay những kẻ lạm dụng họ, như
Chủ Nhật, 1 tháng 12, 2019
Nguyễn Ái Nhân: Chuyện tình giữa mùa “Cách Mạng Nhung”
Marcela không cao hơn tôi nhiều lắm. Nàng chỉ cao hơn tôi một chút thôi. Tất nhiên, điều đó chỉ đúng khi cô nàng không đi giầy cao gót hay giầy mùa đông. Khi cô nàng đi hai thứ giày đó thì chịu thua, không cứu gỡ được và tôi trông thấp hơn hẳn. Nhưng rất phiền, chỉ khi Marcela đi hai thứ giầy đó và mặc chiếc măng tô màu xanh đậm thì nàng trông mới thật đẹp. Nàng khác hẳn các cô gái Việt Nam mà tôi đã quen với dáng thanh mảnh, nhưng vẫn mũm mĩm, đầy đặn và mái tóc màu nhuộm vàng nhưng chân tóc màu hung như được chiếu sáng. Hơn thế, những cử chỉ rất tự nhiên và không miễn cưỡng khiến nàng càng mang vẻ có duyên và hấp dẫn khác. Còn so sánh nàng với các cô gái Tiệp khác thì không có nhiều khác biệt lắm, ít nhất là hình thức bên ngoài.
Kể cả lúc đi giầy cao, Marcel cũng không cao quá hơn tôi 10 cm. Vì thế nàng vẫn có thể là người yêu của tôi... được. Nàng vẫn ở trong giới hạn chiều cao có thể chấp nhận vì tôi đã tự cam kết là sẽ không thể yêu hay cặp bồ với cô gái nào cao hơn tôi 10 cm. Sự cam kết này khiến rất nhiều cô gái tự ái và buồn cười. Nhưng đó là điều bí mật chỉ vài cô biết mà thôi, không phải tất cả các cô gái bạn học hay ở cùng khu nhà sinh viên đều biết. Cũng chỉ vì chuyện đó mà tôi suýt làm hai cô bạn thân cãi nhau và suýt làm đổ vỡ tình bạn của họ.
*
Chuyện xảy ra rất là đơn giản, không có gì đáng nói cả... nhưng các cô nàng mà! Dù là các cô gái châu Âu hay nước nào thì họ cũng có những điểm rất giống nhau: Trước hết là thích làm đẹp, thích được khen và chiều chuộng cũng như... rất tò mò. Chính cá tính cuối cùng ‘tò mò’ đã khiến các cô hay gặp phải sự tự ái và giận dỗi nhiều lúc vô lý.
Hai cô bạn giận nhau mất một thời gian chỉ vì lời nguyền về việc cao không quá 10 cm của tôi. Mọi chuyện bắt đầu rất vô tội. Hôm đó, cả nhóm chúng tôi vào Club của sinh viên quen thuộc. Ngồi bên bàn quanh sàn nhảy, uống bia rượu, nói chuyện xem những kẻ đã khác đang quay cuồng trên sàn nhảy. Không khí thật quen thuộc, ánh đèn màu rọi sáng lắc lư theo tiếng nhạc và xoáy lượn vào từng góc bàn. Trên sàn nhảy các sinh viên đang dậm dật hay lắc lư theo những điệu vũ khác nhau, đủ kiểu. Chúng tôi chưa đạt tới trạng thái quen thuộc đó, còn khi đã tới trạng thái này thì cũng đâu khác gì họ nhiều lắm. Chắc chắn chúng tôi cũng quay cuồng như vậy, và đúng hơn đâu còn biết mình làm gì và chỉ nhún nhảy hay lắc người theo cảm giác của tiếng nhạc và tiếng trống đánh tức ngực.
Thứ Bảy, 30 tháng 11, 2019
Nguyễn vạn An : Chuyện Xứ Người - Một Người Mẹ
 |
| (tranh: Van Gogh, lấy trên mạng) |
Ông trời run rủi thật kỳ lạ, cho những người từ những phương trời xa lắc xa lơ bỗng nhiên gặp nhau, rồi cuộc đời ràng buộc với nhau !
Hôm đó trong văn phòng ông Paul, khoa trưởng trường đại học ở một tỉnh xa Paris, có ba người gặp nhau lần đầu : ông Paul, cậu Santy và Jean.
Ông Paul người gốc Ba Lan, giòng dõi quý phái, theo cha mẹ lưu lạc sang Pháp. Ông học xuất sắc, đỗ đạt cao, làm giáo sư, rồi lên chức khoa trưởng kiêm giám đốc một trung tâm khảo cứu.
Santy là một thanh niên người Lào, con nhà khá giả, được bố mẹ cho đi học bên tây. Thông minh, chăm chỉ, đậu tiến sỹ rất sớm, cậu được nhận ngay làm giáo sư diễn giảng trong đại học ông Paul.
Jean mới xong cử nhân, vào cao học, hi vọng sau sẽ được soạn luận án tiến sỹ. Bố Jean là lính thợ, sau giải ngũ lưu lạc đến một làng nhỏ bên Pháp, rồi ở lại, lập gia đình với con gái một nông dân ở đó. Lúc sanh ra, Jean mụ mẫm xinh đẹp, nhưng đến khi được tiêm thuốc phòng bệnh trẻ em thì bị hậu quả tai ác: chân tay bỗng co quặp và Jean biến thành một đứa bé khuyết tật.
Ông Paul nói : “- Santy, khảo cứu anh rất tốt. Vừa xong luận án, anh đã được nhận ngay làm giảng sư. Trường hợp này rất hiếm. Đây là Jean, như tôi đã nói với anh trong điện thoại”. Là vì trước đó mấy ngày, ông Paul đã gọi giây nói riêng cho Santy: “- Tôi có một đứa học trò vừa xong cử nhân, đang vào năm đầu cao học. Nó bị khuyết tật. Tôi quá nhiều việc, không thể trông nom nó được, nên muốn anh kiếm việc phụ trợ cho nó và săn sóc nó. Anh suy nghĩ đi. Dĩ nhiên anh không bắt buộc phải nhận, nhưng nếu anh nhận thì cho tôi biết”. Santy không biết ất giáp gì, nhưng cũng hiểu là khó từ chối, trả lời “- Tôi không cần suy nghĩ gì cả. Tôi xin nhận. Ông hãy yên lòng”. Thế là có cuộc gặp gỡ giữa ba người hôm đó.
Trần Mộng Tú: Tạ Ơn
 |
| Hình minh hoạ, RONALDO SCHEMIDT/AFP via Getty Images |
Xin tạ ơn giọt sương
Nhỏ trên bàn tay nhỏ
Xin tạ ơn ngọn gió
Thổi bay đi nỗi buồn
Tạ ơn con chuồn chuồn
Trên nhánh hoa mùa hạ
Tạ ơn con sóc lạ
Chạy vào vườn hôm qua
Tạ ơn từng vạt nắng
Vắt qua hàng rào thưa
Tạ ơn những giọt mưa
Ru tóc buồn thôi khóc
Ôi Trời thì rộng quá
Mặt đất thì bao la
Ta trải cả hồn ta
Thấm nhuần ơn mưa móc
Tạ ơn những người bạn
Lòng trải như khăn điều
Ta vắt trên vai mỏng
Nghe ấm tuổi xế chiều. (Thanksgiving 2018)
Xin tạ ơn các con
Đã sống đời lương hảo
Những đứa cháu như ngọc
Còn nguyên dấu tinh khôi
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)