đi, len lỏi vào trong cả những ngóc ngách tối tăm và ẩm thấp ở góc viện, nơi những ông bà già không thân nhân nằm, ngồi, lặng lẽ và yên tĩnh như những pho tượng cổ sinh động. Nhìn qua cửa sổ, chàng mừng rỡ thấy mặt trời, vẫn là cái mặt trời thuở ấy như một huyễn hoặc, chói chang từ từ nhú lên khỏi hoàng thành, nấp sau cột kỳ đài cao ngóng lên trời xanh, không vướng víu gì hết, ngoài mấy cụm mây vớ vẩn trôi ngang. Mặt trời, thương nó thiệt! Trong lúc mọi thứ thay hình biến dạng thì nó có lẽ là cái cũ xưa nhất và nhiều kỷ niệm nhất mà chàng cất giữ được trên bầu trời xa kia. Nó thả xuống những buổi sáng vô cùng phơi phới, và đầy thúc giục.

Đi. Thèm đi, quá đỗi là thèm. Nhìn sang giường bên cạnh, ông già da đen vẫn còn mê man ngủ, đầu lệch sang một bên, một cánh tay còn dính vào ống truyền nước biển, còn cánh tay kia buông thõng xuống nền nhà, lửng lơ như thuộc về một ai khác. Chàng bước rất lẹ, thoắt cái là ra khỏi phòng. Nhìn lui, chàng thấy nó, cái chỗ nằm ấy, dây nhợ cột, quấn lòng thòng, đe dọa. Phải chi chúng biến đi! Nhìn trước nhìn sau dọc theo hành lang, không thấy bọn họ, chàng vội vàng bước về cổng chính. May mắn sao, cổng chỉ hờ hững khép. Thoát! Bên kia đường, tòa cao ốc AT&T nắng lấp lóa, phản chiếu ngược lên bầu trời xanh bát ngát.

-Ê, bữa nay tao có tin hấp dẫn cho mày nè. 

Gọi miễn phí qua messenger, may rủi lắm. Thì vậy, người ta chẳng nói, của rẻ là của ôi sao. Mà đây lại là của không tốn tiền, nghe tiếng được, tiếng mất cũng hợp lý thôi. Với nàng, và có lẽ với cả nhỏ bạn, nghe rõ hay không rõ, chẳng quan trọng. Hai đứa chỉ cần nhắc đến chữ ngày xưa, hồi đó... là lòng tràn ngập niềm vui. Lắm khi cả hai cùng nhận ra, mình kể câu chuyện đã năm bảy lần, mà nghe lại, vẫn cứ xuýt xoa: “Ôi, vui quá, đẹp quá.”  

-Mày nhớ anh Nguyên bạn anh Hưng tao không? Hồi đó, anh Nguyên trụ trì nhà tao thường lắm. 

Chút rượu hồng đây xin rưới xuống

Giải oan cho cuộc biển dâu này.

Tô Thùy Yên

1

Cả hội trường im lặng nhìn lên khi nữ y tá trưởng bệnh xá bước vào với hai y tá và hai bác sĩ cải tạo. Năm người đặt lên bàn mấy bình thủy tinh, bông và một nắm ống nhỏ thuốc. Sau khi mấy người ngồi vào vị trí ở mấy cái bàn kê dài trước hội trường, bệnh xá trưởng tên là Ngân, đứng lên nói:

- Năm nay dịch cúm nặng và lây lan nhanh, làm ảnh hưởng nhiều đến mọi ngành sinh hoạt. Trong những nỗ lực khắc phục sự thiếu thuốc chủng ngừa cúm, Viện Y Học Dân Tộc Thành Phố Hồ Chí Minh đã tìm ra một loại thuốc nhỏ ngừa cúm, đó là thuốc tỏi. Theo kết quả thử nghiệm thì thuốc tỏi đã đạt hiệu quả cao. Vì thế, do quan tâm của trên đối với việc học tập và lao động của các anh, để ngừa cúm trại sẽ thực hiện nhỏ thuốc tỏi mỗi tuần một lần trong tháng này – Bệnh xá trưởng ngừng lại nhìn khắp hội trường, rồi tiếp: Cô Lan và anh Sinh sẽ gọi tên theo hai danh sách. Ai ở danh sách của cô Lan sẽ lên nhỏ thuốc ở bàn bên phải, còn ai ở danh sách của anh Sinh sẽ lên bàn bên trái.

Người đàn bà thốt nhiên nói. 

Rồi ngừng hát. Tay phải buông lơi. Bàn tay gẩy đàn mà ngón giữa và ngón áp út vẫn không chịu rời điếu thuốc Camel.

Làn da xanh trong veo, nhìn rõ những mạch máu li ti màu tím đang lặng lẽ truyền đi dưới da. Như vô vàn ngả trận mê hồn. Những ngả đường không đèn đuốc, nhận ra được chỉ là nhờ ánh trăng mờ lơ đãng tỏa từ trên cao. 

Những ngả li ti vận mạch, chảy khẽ khàng dưới lớp da người, lặng thầm câm nín giữ chặt câu chuyện về những góc phố, những cư dân thầm thì mà chúng đeo đẳng trên người

Thẳm xuống, chìm sâu trên gương mặt, đôi mắt nhạt màu, con ngươi tỏa rộng như con mắt mèo đen, mở lưng chừng, chẳng bao giờ ngạc nhiên. 

Dõi về phía trước, không xa xăm. Dưới mi mắt giấu cả một trời quyến rũ, rung rẩy hàng mi theo lối độc địa, vừa đẩy người ta xa ra vừa lại kéo hút  vào lòng, người đàn bà lại lướt bàn tay gầy guộc trên phím đàn. 

Đàn bà thế này sinh ra là để hại chết đàn ông!

Dĩ nhiên bất kỳ ai đã đọc quyển Binh Nhì Johnson đều biết rõ Henry đang làm gì – ngồi trong một văn phòng viết những bản tường trình để chuyển đến nhân viên các hãng thông tấn tại JUSPAO mỗi buổi chiều. Anh ta đã hoa hòe hoa sói đánh bóng chuyến công tác của anh với Laura (anh ta đã viết là anh ta không thể nói cho cô biết về cái phần hấp dẫn của công việc của anh, vì phần này có liên quan tới “tình báo”). Thực ra, về tình báo, việc Henry hàng ngày đều đặn phải làm đối với cơ quan MACV chỉ là đến đó để lấy cái mẫu đơn đặc biệt cần thiết để khai việc trưng thu những cuộc băng máy chữ cũ kỹ trong văn phòng anh ta. Trong những giờ muốn làm gì thì làm đó, anh ta có thể lang thang trong những khu phố ngoằn ngoèo và các chợ búa, trong đầu tưởng tượng ra cảnh Laura khỏa thân, mãn nguyện và tươi mát giữa làn gió hây hây ban đêm của xứ Bolovia.  Còn anh ta thì lại đang ở Việt Nam, với một dụng cụ cũ mòn và không một chút kinh nghiệm về chiến tranh ngoài cái thứ thống kê được chuyển đến cho một anh chàng trung úy sĩ quan thông tin mới được gắn lon.  Theo vị sĩ quan chỉ huy của anh, công việc của anh là phải làm sao cho những bản báo cáo “rõ ràng, hợp lý, và chó-đẻ-hồ-hởi.” Nếu như bị cưỡng bách nói sự thực thì hẳn Henry sẽ nói đó là một việc làm trọng đại.

Gã thanh niên nhìn vách núi dựng đứng, chân núi thăm thẳm, mất hút trong mây mù, nói hổn hển :

    - Con sợ thầy thực. Leo núi suốt từ sáng mà không biết mệt. Không biết bao giờ con mới tập luyện được như vậy.

Lão trượng vuốt râu, cả cười : 

    -Cần nhất là đừng sốt ruột. Phải tập luyện mỗi ngày, nhưng không tìm cách đốt giai đoạn. Một ông tướng nổi danh nói với binh sĩ :  hãy đi từ từ, chúng ta gấp lắm đẩy.

Khi mệt thì nghỉ. Ta ngủ đây đêm nay. 

Gã thanh niên lục trong cái túi cồng kềnh y vẫn đeo sau lưng ra một cái lều vải, lúi húi dựng lều. Ông già không cần lều; vẫn ngủ ngoài trời, lấy cỏ làm nệm, phiến đá làm gối. Sương, gió, nóng lạnh, ngoại vật không ảnh hưởng gì tới ông, muỗi không đốt, hay ông không cảm thấy muỗi đốt.

Tôi viết bức thư này để cho quí vị biết một vài điều quí vị có thể không biết về Nhà văn-Thỉnh cư (Writer-in-Residence) Henry Marks. Có thể quí vị đã biết đôi chút. Nếu như quí vị đã đọc quyển Binh Nhì George Johnson, quyển tiểu thuyết đầu tay của ông ấy, quí vi được biết Henry đã hoàn tất nhiệm vụ quân dịch ở Vịệt Nam vào tháng 11 năm 68.  Và nếu quí vị đã đọc quyển Người Quan Sát Chim (tôi đoán chừng ai mà chẳng đã đọc quyển này), quí vị cũng biết chuyện gì đã xảy đến với ông ấy vào giai đoạn cuối nhiệm vụ đó. Quí vị cũng có thể tìm biết thông tin này một cách dễ ợt từ quyển Tuyển Tập Khảo Luận, đặc biệt là trong bài “Theo Bén Gót Người Quan Sát Chim,” suy tư của ông ta về viết văn, phạm tội, và về chiến tranh, xuất bản năm 1990, cái năm đánh dấu Henry phục hồi sau một giai đoạn ngắn tơi tả vì vụ quyển Tai Nạn in năm 88.  Các nhà phê bình qui sự thất bại của Tai Nạn vào sự ẩu tả; họ nói rằng Henry đã trở thành mất tự chủ vì sự thành công của mình.