Ở nước Mỹ ai làm chính trị đều phải tranh cử. Không qua những cơn thử lửa đó, coi như chưa trưởng thành. Không chỉ vận động vài ba năm một lần trong những mùa bỏ phiếu, mà phải vận động quanh năm suốt tháng. Vì vậy các chính khách phải tự hỏi: Các cử tri bỏ phiếu như thế nào? Tại sao họ chọn ứng cử viên này mà không bỏ phiếu cho người khác?

Một “quy tắc” mà các nhà chính trị Mỹ đều thuộc là “Chuyện chính trị là chuyện địa phương.” (All politics is local - hoặc All politics are local). Dù tranh cử một chức vụ có trách nhiệm toàn quốc, ông đừng quên những nhu cầu khát vọng của dân ở các tiểu bang, ở các quận! Cử tri rủ nhau bỏ phiếu bầu một ông tổng thống không phải vì chính sách của ông ấy về vấn đề môi trường sống hoặc cuộc khủng hoảng ở Ukraine, mà chỉ vì ông ấy có chương trình giảm một món thuế nông phẩm vùng mình vẫn trồng, hoặc sẽ trợ cấp một nhà máy giúp vùng mình có thêm công việc làm. Quyết định chính trị của cử tri dựa trên các chuyện nho nhỏ ở địa phương.

Dưới đây là đoạn trích từ bức thư của một người bạn sống tại Hà Nội tôi nhận được hôm nay. Cảm ơn bạn đã cho phép tôi đem ra chia sẻ trên blog này.

Hơn một tháng qua tớ long tong, đầu bù tóc rối, toan tính những thứ vụn vặt tầm thường. Tâm trí lúc chìm lúc nổi. Xã hội xung quanh im lìm như thóc. Chết lặng. Khủng hoảng thực sự đã tràn về, mọi nơi mọi chỗ. Bài viết của bác Alan Phan hôm 23.10. vừa rồi đã nhấn chìm tia hi vọng cuối cùng còn sót lại của những đại gia lạc quan nhất. Nôm na nói nhanh cho vuông là đất nước đang chìm trong biển nợ. Sau gần hai mươi năm vay ăn béo bẫm, vẽ cho lắm hão huyền thì các vấn đề vĩ mô vẫn còn nguyên đó. Quan còn tiếp tục đánh nhau, chưa ai rỗi mà lo cho dân. Anh Kiên vẫn ngồi, anh Tâm vẫn đứng, anh Sang anh Dũng hai phe chưa phân thắng bại. Trâu chưa chết, bò chưa chết, ruồi muỗi là dân đen đã ngắc ngoải thoi thóp.


Vất vưởng ở đây gần tám năm nhưng cái không khí dở dở ương ương đậm mùi đói khát, lọc lừa như hiện tại tớ chưa thấy bao giờ. Có đồng bào nào xa quê hương, lâu lâu không về thì nên về ngay lập tức. Về mà trải nghiệm cái thanh lịch, hiếu khách, cần cù chịu khó, tính nhẫn nhục, thật thà dễ thương của người Việt. Hiếm khi nào mà người Hà Nội lại khiêm tốn như lúc này. Đại gia ngấp nghé bên bờ vỡ nợ, cửa hàng cửa hiệu thi nhau đóng cửa. Khách sạn 4-5 sao vắng như chùa bà đanh. Nếu giả sử có hứng mua nhà thì người bán đã dịu giọng. Trật tự trên thị trường nhà đất đang được thiết lập lại.

Đầu tiên như mọi khi tớ xin báo cáo tình hình học hành của con gái. Cục vàng của tớ. Con đi học được tròn hai tháng. Tháng đầu tiên thì học cả ngày, ăn ngủ trưa ở lớp, sụt mất ba cân. Tháng thứ hai do mẹ nài nỉ nhờ cô thông cảm con còi cọc nên con được phép tùy ý nghỉ ở nhà tự học lúc nào con muốn. Trong 7 môn học chính thì Toán, Văn, Anh đã ngoi lên top 3 trong lớp và các lớp học thêm. Còn bốn môn Sử, Lý, Sinh, Địa thì chưa có sức để mà học.

Sáng hôm qua bố sa sầm mặt mũi khi hỏi đến cái gì con cũng không biết, ngay lập tức đã có cuộc nói chuyện nghiêm túc. Gay gắt chỉnh đốn thói học hành cẩu thả của con gái và thói chiều con của mẹ. Nói là làm, đêm về vợ nghiên cứu sách môn Sinh, chồng nghiên cứu môn Địa. Hai vợ chồng vật vã nghĩ cách dạy con. Sau một hồi thì tá hỏa, hóa ra con học dốt một phần vì con chưa chăm, nhưng phần nhiều bởi sách viết toàn ngôn từ khó hiểu, câu cú văn phong lằng nhằng rối rắm. Bố mẹ cả đời ăn học, sách Tây sách ta đọc như gió còn chẳng thông. Thương con mà rơi nước mắt, trách ai, hận ai bây giờ?

Nói vậy thôi chứ tớ chẳng dám hé nửa lời chê trách thầy cô. Lương bổng thế tớ cũng chẳng kham nổi. Tuần qua xã hội nhao nhao ném đá ngành giáo dục. Từ “Canh gà Thọ Xương” đến học thêm, lớp VIP. Nghĩ mà chán. Lại cái bài đánh lạc hướng của quan đây mà. Thiên hạ cứ mải đi mà cãi nhau ba cái tầm phào, lãng nhách thì quan ta mới rảnh rang chia chác, trộm cắp, chấm mút.

Ngành giáo dục nói đi nói lại cũng chỉ là ngành cung cấp dịch vụ đơn thuần. Thị trường cầu cái gì thì cung cái đó. Đã mua được quan, bán được chức thì buôn bán in ấn bằng cấp thật giả có gì là sai. Tớ đã nghe có quan phán thẳng vào mặt tớ là cho con đi học làm gì cho mệt, đằng nào thì nó cũng có chân có suất trong Bộ rồi. Học lắm để dọa ai, biết nhiều chỉ tổ ế chồng!

Chỉ tội cho các bác nông dân nai lưng bán mặt cho đất để cuối tháng lo đủ 3 triệu gửi lên cho con đi mua cái chữ. Sau năm năm ăn học con lại bủng beo quay về nhờ bố chạy cho vào cái chức đi cày. Biết thế này ở nhà đi cày luôn cho xong. Mẹ cha đứa nào dụ con ông thi đỗ đại học. Con ơi là con, tao tưởng công thành danh toại mày mới về chứ ai biết đâu mày bị người ta lừa đi du lịch giá cao hả con!

Và tội cho những đứa trẻ. Biết chạy vào đâu để cống hiến tài năng trí tuệ? Ghế thì ít đít thì nhiều. Khắp nơi phá sản, giải thể, cưỡng ép tự thôi việc. Bố mẹ ở quê nào đã từng nghe bao giờ. Cứ tưởng ra gần trung ương là tốt. Hoài bão ước mơ con luôn canh cánh trong lòng, tâm niệm thương cha xót mẹ. Một lòng hiếu thảo. Một lòng theo thầy cô đèn sách. Tuổi trẻ, nhiệt huyết, niềm tin, hi vọng, trôi dạt về đâu?

Học xong bằng đỏ ra lấy đâu nửa tỉ bạc mà chạy vào ngân hàng? Lấy đâu ra 400 triệu để có chân được làm bác sĩ? Lấy đâu ra 20.000 $ để chạy làm tiếp viên hàng không Vietnam Airlines? Lấy đâu ra 160 triệu để chạy vào biên chế giáo viên cấp hai? Lấy đâu ra 60 triệu để chạy vào làm cô giáo mầm non? Rồi cách cuối cùng, muốn vào làm vợ hai, vợ ba, vợ hờ của đại gia thì cũng phải có tiền đầu tư phấn son giầy dép chứ có phải tay trắng mà được đâu!

Ở đây cái gì cũng sẵn, chỉ thiếu mỗi công ăn việc làm.

© 2012 pro&contra