VIETNAMESE AMERICAN FOUNDATION

1117 Herkimer, Houston, TX77008

Tel. 832-725-3231

Trong bốn cuộc tranh luận trên TV của các ứng cử viên tổng thống, có một điểm quan trọng là chính sách y tế và an sinh xã hội. Phe Dân Chủ (DC) ủng hộ luật Affordable Care Act còn gọi là Obamacare trong khi phe Cộng Hòa (CH) muốn bỏ đạo luật này.


Về y tế có một số chuyện phi lý tại Mỹ: Một loại thuốc thông thường ở Canada bán tự do với giá lối 3 đôla trong khi tại Mỹ loại thuốc này được bán với giá 20 Mỹ kim vì Hoa Kỳ cấm nhập thuốc trị bệnh từ nước ngoài, trừ những gì Hoa Kỳ không sản xuất. Muốn mua vài viên trụ sinh cho một cái mụt nhọt thì bệnh nhân phải đi khám bệnh với một bác sĩ, rồi mới có toa thuốc để ra Pharmacy mua. Rốt cuộc tổn phí trên $100 cho mấy viên trụ sinh giá 10 đôla.

Trong mấy bài viết cho cử tri Mỹ gốc Việt (1) phản ứng của độc giả cho thấy cần nói thêm về Obamacare vì còn nhiều sự hiểu lầm. Trong bài trên Người Việt (2) tác giả đã phân tích sơ qua các chính sách và nay muốn cắt nghĩa thêm chính sách y tế để cử tri gốc Việt dễ chọn/bầu.

Sau nhiều thập niên nỗ lực của nhiều đời tổng thống, hơn 14 tháng tranh luận căng thẳng và vô số đề nghị sửa đổi tại Quốc Hội và trên các diễn đàn công cộng khác, cuối cùng ngày 21 tháng 3, 2010 một đạo luật hai phần ra đời. Ðạo luật là The Patient Protection and Affordable Care Act (PPACA gọi là ACA hay Obamacare) được ký ngày 23 tháng 3, 2010 và đạo luật bổ sung khác The Health Care and Education Reconciliation Act (HERA) được ký vào ngày 30 tháng 3, 2010. Bộ luật dài hơn 2,040 trang, rất phức tạp và sẽ ảnh hưởng cho toàn nước Mỹ trong những thập niên tới (3). Ðạo luật này chỉ mới là một khởi đầu cho quy trình y tế nhân bản hơn mà thôi.

Trong quy trình lập luật phe chống nêu lên bản chất quan liêu của hệ thống nhà nước, sẽ tạo ra một sự cạnh tranh không công bằng, sẽ đẩy các hãng bảo hiểm tư nhân đến chỗ phá sản, làm sụp đổ ngành kỹ nghệ bảo hiểm y tế hay chính phủ liên bang trở nên quá mạnh, dễ dàng quá lạm, xâm phạm vào tự do cá nhân của công dân. Sự chống đối tại Quốc Hội được sự hậu thuẫn mạnh mẽ của các nhóm đặc lợi (special interest groups) thông qua các cuộc vận động hành lang (lobbying) tích cực đối với các nghị sĩ kể cả phong trào Tea Party.

Tháng 7 năm 2012 vừa qua, 26 tiểu bang thân Cộng Hòa đã nộp đơn kiện luật cải tổ y tế với lập luận rằng các cá nhân không thể bị buộc phải mua bảo hiểm lên Tối Cao Pháp Viện. Cuối cùng Tối Cao Pháp Viện công nhận ACA không vi phạm “tự do cá nhân” và chính phủ có thể bắt buộc mọi công dân mua bảo hiểm.
Ðề tài khó và luật rất dài, hơn nữa luật chưa được áp dụng toàn diện cho nên bài này chỉ cố gắng phân tích luật này một cách tổng quát hầu giúp cử tri Mỹ gốc Việt dùng lá phiếu của mình chính xác hơn.

1. Những điểm chính trong luật y tế (ACA):
Sau đây là những điểm chính trong luật cải cách y tế ACA:
- Một quỹ tạm thời sẽ được thiết lập (tài trợ việc mua bảo hiểm cho những người thuộc nhóm có rủi ro cao nhất đang mang bệnh hay đang thất nghiệp).

- Ðối với người già, đạo luật sẽ xóa dần dần “lỗ hổng đô-nớt - donough hole” của Medicare Phần D. Theo luật mới thì năm 2010 những người già “rơi” vào phải lỗ hổng Medicare nói trên được trơ giúp $250, năm 2011 sẽ được trợ cấp 50% chi phí về thuốc khi “rơi” vào trong lỗ hổng đô-nớt. Sau đó hàng năm chính phủ liên bang sẽ tăng dần mức tài trợ cho tới khi lỗ hổng không còn vào 2020.

- Con cái sẽ được hưởng theo bảo hiểm của bố mẹ cho đến năm 26 tuổi (thay vì 24 tuổi như hiện nay).

- 6 tháng sau ngày luật ban hành, các hãng bảo hiểm không được từ chối bảo hiểm cho những trẻ em đã mang trọng bệnh (pre-existing conditions). Ðến năm 2014 trở đi điều khoản này sẽ áp dụng cho cả người lớn.

- Mọi người: Công dân và cư dân hợp pháp phải mua bảo hiểm y tế ở mức thiết yếu tối thiểu (minimal essential coverage) cho bản thân và con cái. Họ có thể mua qua nơi làm việc hoặc, ở các thị trường mới do chính phủ lập ra gọi là Trung Tâm Trao Ðổi (Health Benefit Exchanges). Những người gặp khó khăn tài chánh, và không có Medicaid hoặc Medicare, sẽ được trợ giúp (subsidy) để mua bảo hiểm. (Những cá nhân hoặc gia đình có lợi tức đồng niên dưới $44,000/người sẽ được chính phủ tài trợ để họ không bao giờ phải trả đến 10% lợi tức của mình cho việc có một bảo hiểm y tế đúng tiêu chuẩn. Nguyên tắc căn bản là lợi tức càng thấp, càng được tài trợ nhiều.)

- Từ 2014 ai không mua bảo hiểm y tế sẽ bị phạt $695/người và tối đa là $2,805/gia đình, hoặc 2.5% lợi tức của gia đình. (Ðược hưởng ngoại lệ cho chế tài trên đây là những người bị ràng buộc vì tôn giáo, những thổ dân da đỏ, di dân bất hợp pháp và tù nhân.)

- Medicaid (Medical ở California) sẽ được mở rộng để bao gồm những gia đình có mức lợi tức đến 133% mức nghèo khó của liên bang (FPL), nghĩa là có thu nhập $29,327 cho một gia đình 4 người. Ðến năm 2014 thì chương trình Medicaid bao gồm luôn cả những người lớn không con nhỏ và có lợi tức thấp như vừa nói. Từ năm 2016 trở đi, liên bang sẽ trả 100% chi phí bảo hiểm cho những người hưởng Medicaid.

- Cải thiện phẩm chất nền y tế ưu tiên cho các dịch vụ primary care services - phòng ngừa. Hội đồng - National Prevention, Health Promotion and Public Health Council sẽ được thành lập để phối hợp các hoạt động y tế nhằm phòng chống bệnh và tăng cường sức khỏe công cộng.

- Ðến 2016, khi những điều khoản chính của luật được thực thi hoàn toàn thì bảo hiểm ước lượng sẽ mở rộng cho thêm 32 triệu những người hiện nay chưa có bảo hiểm.

- Chi phí cho đạo luật này có thể lên đến 940 tỉ Mỹ kim trong vòng 10 năm. Ðể có tiền trang trải cho chi phí này, liên bang sẽ tăng thuế. Một trong những loại thuế sẽ gia tăng Medicare Payroll Tax. Lâu nay thuế này chỉ tính trên đồng lương, nhưng từ năm 2012 khoản thuế này sẽ áp dụng cho cả những lợi tức nhận được do các hoạt động đầu tư (investment income) của những cá nhân có thu nhập trên 200,000$ hoặc gia đình có trên 250,000$/năm, với thuế suất là 3.8%.

- Từ 2018, các công ty bảo hiểm phải trả 40% thuế excise tax cho các chương trình bảo hiểm đắt tiền đặc biệt - gọi là bảo hiểm Cadillac - có trị giá niên phí $27,500 cho gia đình và $10,200 cho một cá nhân (không kể phần răng và mắt).

- Những gia đình có lợi tức từ $250,000 trở lên sẽ bị tăng 0.9% thuế Medicare Parroll Taxes.

- Ðối với người già trên 65 tuổi đang hưởng Medicare. Chính phủ liên bang sẽ cắt giảm 132 tỉ Mỹ kim trong thời hạn 10 năm đối với chương trình Medicare Advantage - một chương trình do các hãng bảo hiểm tư điều hành - được những người già có thu nhập cao, chừng 10 triệu người, tham gia.

- Mức liệt kê để giảm thuế (itemized deduction) cho những chi tiêu y tế không được bồi hoàn (unreimbursed medical expenses) sẽ được nâng từ 7.5% lên 10% của tổng lợi tức điều chỉnh (adjusted gross income, AGI) hàng năm.
- Thu niên phí trên các công ty dược phẩm khởi đầu từ năm 2012 với mức 2.8 tỉ đôla/năm. Riêng với các công ty bảo hiểm y tế thì bắt đầu từ năm 2014 sẽ thu 8 tỉ Mỹ kim/năm và sẽ tăng dần vào các năm sau dựa trên mức độ gia tăng bảo phí (premium) mà các công ty này áp dụng đối với người mua bảo hiểm.

- Ngoại lệ sẽ được áp dụng cho các công ty hay tổ chức bảo hiểm bất vụ lợi (non-profit insurers) hoạt động nhằm phục vụ giới có lợi tức thấp trong xã hội.

Ảnh hưởng lên các công ty bảo hiểm y tế tư nhân

- Các hãng bảo hiểm không được quyền từ chối bảo hiểm cho một người vì đã có bệnh sẵn (pre-existing conditions).

- Phải chi trả cho các khám nghiệm tổng quát định kỳ hằng năm và các dịch vụ phòng bệnh khác mà không đòi hỏi người được bảo hiểm trả tiền phụ góp (co-payments).

- Không được đột ngột chấm dứt bảo hiểm khi người mua bảo hiểm phát bệnh (recissions).

- Phải công khai tài chánh về các chi trả cho dịch vụ y tế đối với người được bảo hiểm, đồng thời phải thực hiện những quá trình khiếu nại nhanh, minh bạch đối với các quyết định chi trả và khai thanh toán.

- Các tổ chức y tế bất vụ lợi như Blue Cross Blue Shield sẽ được hưởng một số ưu đãi về thuế.

Các Trung Tâm Trao Ðổi (Health Benefit Exchanges)

- Trung tâm Trao đổi là một cơ quan của tiểu bang được liên bang giúp ngân sách để hình thành. Các trung tâm trao đổi sẽ giúp quy tụ các cá nhân mua bảo hiểm thành những nhóm lớn, và gom các chương trình bảo hiểm khác nhau của các hãng bảo hiểm tư nhân như HMOs, PPOs vào thành một mạng lưới để cả hai phía có được nhiều chọn lựa hơn. Mọi người có quyền chọn hoặc những chương trình với mức lệ phí thấp nhưng mức chiết phí (deductible) hàng năm cao, hoặc ngược lại.

- Trung tâm Trao đổi cũng có nhiệm vụ giúp cho những doanh nghiệp nhỏ với số nhân viên dưới 100 người, các người kinh doanh độc lập, các cá nhân muốn tự mua bảo hiểm lấy, những người thất nghiệp hoặc về hưu nhưng không đủ tiêu chuẩn để hưởng Medicare, để những người này tập hợp lại với nhau và mua được bảo hiểm với giá phải chăng. Hoạt động của các Trung tâm Trao đổi mang tính chất của những hợp tác xã giúp các thành viên tập hợp lại để có khả năng biết cách mặc cả ngang với các công ty trung bình hoặc lớn khi thương lượng giá cả với các công ty bảo hiểm.

- Dự luật cũng cải thiện các phúc lợi phòng chống bệnh tật cho người cao niên trong khuôn khổ Medicare nguyên gốc.

2. Những điểm chính trong luật HCERA:

Luật HCERA cũng đưa ra những cải cách sau:

- Gia tăng Pell Grant, là tiền trợ cấp của liên bang cho học sinh nghèo bằng cách cung cấp 13.5 tỉ dollars, theo dạng phân bổ bắt buộc (mandatory appropriations), cho Pell Grant.

- Từ 2014 trở đi, giảm mức tiền trả nợ tối đa cho sinh viên sau khi ra trường là 10% của lợi tức khả dụng (discretionary income - hiện nay là 15%).

- Từ 2014 trở đi, sinh viên sẽ được tha miễn số nợ còn lại sau khi đã trả nợ trong 20 năm (hiện nay là 25 năm).

- Sẽ có những điều kiện dễ dàng hơn cho phụ huynh trong việc đứng ra vay tiền cho con cái để theo đuổi việc học hành.

- Gia tăng việc trợ cấp ngân sách cho các đại học cộng đồng (community colleges).

3. Chống đối
Luật ACA theo “model” y tế của tiểu bang Massachussets được coi như là một dạng thu nhỏ của đạo luật cải cách y tế liên bang mà Tổng Thống Obama vừa mới ký mà thôi; bởi vì cả hai có cùng chung nét căn bản. Như vậy sự chống đối của phe CH không phải là sự chống đối về chủ trương - quan điểm cải cách y tế, mà chính ra là sự chống đối giữa hai đảng, một sự đối địch về chính trị, mang tính chất đảng tranh.

Kết luận
Ðối với Mỹ, việc cải cách nền y tế theo hướng tiến đến một hệ thống y tế phổ quát (universal healthcare) nhân bản hơn là một nhu cầu. Ðạo luật về Y tế ACA (Obamacare) là một bước khởi đầu quan trọng đáp ứng lại nhu cầu đó. Quy trình này nối tiếp những đạo luật như Social Security Act bởi Tổng Thống Franklin D. Roosevelt năm 1935, hoặc Medicare and Medicaid do Tổng Thống Lyndon B. Johnson ký năm 1965.
Hai đạo luật trên lúc đầu cũng đã gặp những phản đối mạnh mẽ từ các phe đối lập cho rằng các chương trình y tế do chính phủ điều hành sẽ dẫn đến xã hội chủ nghĩa (XHCN).

Không một đạo luật nào hoàn hảo ngay từ đầu và thỏa mãn một cách đồng đều yêu cầu của các thành phần xã hội với quyền lợi trái ngược nhau. Ðạo luật Obamacare chưa giải pháp trọn vẹn cho tất cả các nhược điểm của nền y tế Mỹ.

Nó là nền móng cho những cải cách quan trọng hơn về sau. Một trong những điều căn bản mà Obamacare đã đề ra là sự chuyển hướng từ một nền y tế nặng về chữa trị (disease/curative care) qua một nền y tế phòng bệnh (preventive care).

Ðiểm thứ hai là nỗ lực để giảm thiểu mức độ độc quyền của các hãng bảo hiểm tư nhân, tăng cường chuẩn định, và giúp gia tăng sự cạnh tranh trong một thị trường mở rộng với gần 200 triệu khách hàng.

Ðiểm thứ ba là việc cố gắng cung cấp bảo hiểm cho hơn 32 triệu người chưa có và việc cưỡng bách mọi người phải có bảo hiểm y tế (individual mandate). Ðây là bước đầu trong nỗ lực nhằm biến bảo hiểm y tế trở nên một quyền của con người, được xã hội bảo vệ bằng luật pháp. Tóm lại cử tri Mỹ gốc Việt, cần biết là:
- Bắt đầu từ 2014, hầu hết người lớn ở Mỹ sẽ phải mua bảo hiểm y tế.

- Không giảm phúc lợi cho người đang thụ hưởng Medicare. Tuy nhiên, có giảm tiền trả cho các chương trình Medicare Advantage của tư nhân, nhưng không ảnh hưởng tới người thụ hưởng.

- Chương trình Medicaid (ở California gọi là Medi-Cal) sẽ gia tăng để giúp cho toàn bộ người nghèo.

- Người không đủ tiền mua bảo hiểm y tế sẽ được chính phủ tài trợ.

- Các công ty bảo hiểm không được từ chối bán cho người đã bị bệnh sẵn.

- Doanh nghiệp nhỏ, nếu mua bảo hiểm cho nhân viên, sẽ được trừ thuế.

- Sẽ không có hãng bảo hiểm của chính phủ hoạt động song song với bảo hiểm tư nhân. Tất cả các công ty bảo hiểm sẽ vẫn là của tư nhân.

- Pell Grant là chương trình trợ cấp học bổng của liên bang giúp học sinh nghèo.

Ðạo luật còn cần nhiều thay đổi sau một thời gian thử để giảm tính “hành chính hay phiền hà” của mọi quyết định liên bang. Nhìn chung luật y tế này có tính cách nhân bản hơn các luật trong quá khứ, và sẽ giúp người Mỹ gốc Việt nhất là thế hệ thứ nhất, (đến tuổi về hưu) hay thế hệ còn phải đi học.

Ðạo luật này được hai hội bất vụ lợi, là Hàn Lâm Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ - American Academy of Pediatrics) và Hội Người Về Hưu (AARP - American Association of Retired Persons) ủng hộ vì bảo vệ quyền lợi của hai nhóm người này (trẻ em và người già).

Như đã nói trong bài trước (4) cử tri Mỹ gốc Việt nên chọn và dồn phiếu cho các chính sách nào giải quyết các ưu tư của chúng ta (giáo dục, an sinh xã hội, kinh tế, chính sách ngoại giao - Tổng Thống Obama đã tiến hành thay đổi định hướng chiến lược của nước Mỹ thời Tổng Thống Bush, thoát ra khỏi tình trạng sa lầy ở một số nước Trung Ðông để chuyển hướng đến vùng Châu Á-Thái Bình Dương nhằm thích nghi với tình hình thế giới mới: Sự lớn mạnh của các nước mới trỗi dậy, đặc biệt là của Trung Quốc).

Ðiều cần thiết nhất cho cử tri gốc Việt chúng ta vẫn là hiểu rõ chính sách của mỗi ứng cử viên, đi bầu cho đông và có sự lựa chọn đúng đắn.

Bài phân tích này có mục đích đóng góp sự hiểu biết về y tế cho cử tri, hầu chọn đúng người sẽ đem lại lợi ích cho chính mình, cho gia đình và cộng đồng của mình.

Các ghi chú:
1. Diễn đàn thế kỷ (www.Diendantheky.net) ngày 19/10/2012
2. Người Việt thứ 5, 25 tháng 10, 2012
3. http://www.cnn.com/2010/HEALTH/03/19/interactive.health.care.benefits/index.html?hpt=Sbin
4. Người Việt thứ 5, 25 tháng 10, 2012  

Sau các cuộc tranh luận giữa hai ứng viên Tổng Thống, bây giờ cử tri Hoa Kỳ trong đó có người Mỹ gốc Việt đã thấy rõ lập trường hai bên. Thực ra các ứng cử viên đã đề cập tới quá nhiều vấn đề, về kinh tế, thất nghiệp, nợ công, hàng triệu nhà bị nhà băng xiết, chuyển hướng về Á châu, v.v... trong đó có khi họ nói sai hay thay đổi lập trường đã tuyên bố từ trước.

Vài ví dụ ông Obama nói sai: Về Lao động: “Sau 10 năm phải sa thải bớt công nhân, nước Mỹ đã tạo được nửa triệu việc làm cho các ngành kỹ nghệ.” Không đúng: từ năm 2009, nước Mỹ sa thải khoảng 1 triệu công nhân làm việc cho các nhà máy, bây giờ mới có một nửa có việc làm trở lại. Về Phá thai: “Cả hai ông Romney và Ryan đều muốn hủy bỏ luật cho phụ nữ được quyền phá thai, kể cả trường hợp mang thai vì bị hiếp hay loạn luân.” Không đúng: Ông Romney chấp nhận cho những phụ nữ bị hiếp hay loạn luân được quyền phá thai.

Vài ví dụ ông Romney nói sai: Kinh tế: “Chúng ta chỉ còn vài inch nữa là sẽ trở thành một quốc gia không có nền kinh tế tự do.” Không đúng: phúc trình do viện nghiên cứu The Heritage Foundation của phe Cộng Hòa cho biết Hoa Kỳ là một trong 10 quốc gia có nền kinh tế tự do vững chắc nhất thế giới, hơn cả những cường quốc kinh tế khác như Nhật, Ðức và Anh. Y tế: “Kế hoạch tốn cả ngàn tỉ đô la để chính phủ liên bang kiểm soát hệ thống y tế mà ông Obama thực hiện là kế hoạch gây thảm họa.” Không đúng: nhiều điều khoản trong đạo luật y tế “Obamacare” đang được tranh cãi, nhưng không hề có chuyện chính phủ liên bang kiểm soát hệ thống y tế. Thương mại: “Chúng ta phải mở rộng thị trường để bán hàng hóa. Ông Obama không mở rộng được thị trường cho nước Mỹ.” Không đúng: chính phủ Obama ký hiệp ước thương mại với Colombia, Panama và Nam Hàn.

Tham gia bầu cử là quyền lợi và nghĩa vụ của mọi người dân, vậy người Mỹ gốc Việt sẽ bầu cho ai? Bài nầy sẽ cố gắng phân tích lập trường của hai ứng cử viên Thống Đốc Romney (CH) và Tổng Thống Obama (DC) hầu giúp cử tri sử dụng lá phiếu của mình một cách tốt nhất.

Tiêu chuẩn:

Các tiêu chuẩn chọn lựa cho các vấn đề quốc nội là kinh tế, thuế, an sinh xã hội, giáo dục, xem chủ trương nào giúp cộng đồng chúng ta nhiều hơn, trong khi về đối ngoại liệu chính sách ngoại giao sẽ thiên về Á châu hay thiên về Trung Đông?

Phân Tích Đối Nội

Về kinh tế: TT Obama thừa hưởng nền kinh tế với quá nhiều khó khăn và đang cố gắng vượt qua những khó khăn. Ông đầu tư vào giáo dục, đào tạo, và cắt giảm thuế là con đường hữu hiệu nhất cần theo đuổi.

Phe Cộng Hòa - TĐ Mitt Romney nói rằng nước Mỹ phải chọn một con đường khác. Ông nói rằng các kế hoạch của ông bao gồm cả việc gia tăng sản xuất năng lượng, mở cửa hơn nữa cho giao thương quốc tế, đào tạo nhiều hơn nữa, cân bằng ngân sách và hỗ trợ cho sự phát triển doanh nghiệp nhỏ.(Xin xem bảng so sánh).

Về thuế trong một quốc gia tự do dân chủ và công bằng thì người giàu nên đóng góp nhiều và người nghèo đóng góp ít.

Lập trường DC về thuế là giảm thuế cho giới trung lưu và tăng thuế cho người giàu để giảm bội chi ngân sách (deficit). Đa số các gia đình Mỹ gốc Việt (theo census 2010) có lợi tức thấp hay trung bình thì chủ trương của DC có phần có lợi cho mình.

Lập trường CH ông Romney hứa không tăng thuế, hơn nữa có thể giảm, với tỷ lệ thuế ở mức 20%. Trung tâm “non-partisan Tax Policy Center” cho là như thế nhà giàu lợi nhiều hơn.

Về An sinh xã hội, ông Romney nay hứa không thay đổi chương trình an sinh XH (khác với khi tranh cử sơ khởi), hứa bỏ Obama care (ACA) và các thế hệ dưới 50 có quyền chọn. Theo census 2010 thì trên 20% gia đình Mỹ gốc Việt còn tùy thuộc và An sinh xã hội vì còn lợi tức thấp. Thành phần này được hưởng Housing, SSI, Medicare, Medical, v.v. tùy thuộc vào trợ cấp của chính phủ Liên Bang. Nhưng phải nói là còn nhiều lạm dụng về Housing, SSI, vv. và cộng đồng chúng ta cũng không ngoại lệ.

Tóm lại, về quốc nội Obama thiên về Giáo dục, An sinh xã hội, hạ tầng cơ sở trong khi Romney thiên về giảm thuế và chương trình của ông không rõ và không mấy thuyết phục và sẽ gây nợ công.

Phân Tích Đối Ngoại

Chính sách mới về ngoại giao/ [Chính sách này cho là Saddam Hussein, Ghadafi hay Assad là độc tài.  Nhưng cũng công nhận là các chế độ thay thế “chưa chắc là khá hơn” do đó Hoa Kỳ công nhận chính dân chúng của các nước liên hệ phải có trách nhiệm thay đổi, hoặc nếu cần chính các nước trong vùng phải can thiệp].  Các nước như Lybia hay tại Syria không đe dọa Mỹ cho nên không có lý do để Mỹ can thiệp trực tiếp, mà chỉ làm một cách gián tiếp qua NATO, (ủng hộ Pháp, Anh giải quyết Lybia), hay yểm trợ Thổ Nhĩ Kỳ và Arập về Syria.

Theo thuyết này thì khi Iran xây dựng vũ khí hạt nhân sẽ dọa Israel.  Hoa Kỳ sẽ không gây chiến đánh Iran hay giúp Israel đánh Iran. Mỹ chỉ dùng khí giới gián tiếp là kinh tế - cấm vận để áp lực Iran. Mỹ sẽ can thiệp quân sự trong trường hợp không làm gì khác được.

Với chính sách ngoại giao này, Mỹ đã chuyển về Á Châu và sẽ rút khỏi Âu Châu trong 10 năm tới.

Tại Á Châu, Mỹ “tuyên bố chuyển hướng.” Mỹ đã thay đổi chính sách đối với Trung Quốc trong việc tranh chấp tại Biển Đông và Hoa Đông, muốn nói “thẳng thừng” với Trung Quốc về các “giới hạn.” Quốc Hội Hoa kỳ đã ra một nghị quyết năm 2011, chỉ trích việc Trung Quốc sử dụng võ lực tại Biển Đông, kêu gọi giải pháp hòa bình, đa phương cho các tranh chấp ở Đông Nam Á.

Đầu năm 2012 Tổng thống Barack Obama đã công bố chiến lược quốc phòng mới của Hoa Kỳ. Hướng chủ đạo của chiến lược này là duy trì sức mạnh của quân đội Mỹ tại Á Châu –Thái Bình Dương. Bản phúc trình của Pentagon/ nêu các ưu tiên cho Á châu. Chiến lược quân sự của Hoa Kỳ nhắm vào Trung Quốc là nước đang thách thức vai trò siêu cường Hoa Kỳ đang nắm giữ. TT Obama nhắc Hoa Kỳ sẽ sử dụng tất cả các phương tiện quân sự, ngoại giao, phát triển kinh tế, tình báo và an ninh quốc nội cho mục tiêu này.

Hiện nay Hoa Kỳ đã để các đồng minh như Philippines, Nhật và Nam Hàn chơi quân cờ của họ trong các vùng biển trong khi hải quân Hoa Kỳ “có thể” can thiệp. Mỹ khuyến khích Philippines, Nhật và các nước trong vùng giúp đỡ nhau trong thế liên hoàn- và Mỹ đứng đàng sau. Ví dụ hiện nay Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ cho biết là hàng không mẫu hạm (HKMH) USS G. Washington đang ở Biển Đông trong khi một hàng không mẫu hạm USS John C. Stennis cũng đang tiến hành các hoạt động ở biển Hoa Đông. Hai HKMH này phô trương sức mạnh Hoa Kỳ trên các vùng biển đã trở thành một trọng điểm trong chính sách đối thủ chiến lược của Washington đối với Bắc Kinh.

Tại Virginia Military Institute/ Thống Đốc Romney chỉ trích chính quyền Obama, và đòi thay đổi chính sách ngoại giao tại Trung Đông nhưng không đưa ra nhiều chi tiết. Ông Romney cho là TT Obama thiếu lãnh đạo – không giúp phe nổi dậy Syria. [Hè 2012 Thống đốc Romney tuyên bố nghiêng về Israel. Nay thay đổi lập trường chấp nhận chính sách của chính phủ Mỹ công nhận hai nước Palestine và Israel sống chung hòa bình. Ông Romney muốn tăng cường quốc phòng.]

Trong tranh luận kỳ 3 / ông Romney thay lập trường, cho nên hiện nay chủ trương về Trung Đông hai bên gần giống như nhau.

Theo khảo cứu của Pew Research center / thì 45 % dân cho là chính sách của TT Obama đối với TQ không đủ mạnh trong khi đa số chuyên gia cho là đủ. TT Obama “mềm dẻo” dùng ngoại giao nhưng cũng không “ngần ngại sử dùng quân đội – sức mạnh” để bảo vệ lợi ích của Mỹ. Chính sách ngoại giao và quân sự của TT Obama cho thấy quan tâm đặc biệt của ông này đối với Á châu – một quan tâm mà các phe thân Israel đang chỉ trích trong bầu cử vào tháng 11 này.

Nói tóm về vấn đề quốc ngoại ông Obama thiên về Á châu, tránh chiến tranh (vì chi tiêu chiến tranh đã làm nước Mỹ kiệt quệ), nhưng có chính sách “bàn tay sắt bọc nhung”, trong khi ông Romney thiên về Trung Đông, nói tăng chi phí quốc phòng nhưng chưa thấy ông nói cụ thể sẽ làm gì.

Thượng nghị sĩ và Dân biểu Liên Bang hay Tiểu Bang

Dân Mỹ sẽ không những bầu TT mà còn đi bầu TNS và DB và các đại diện ở cấp tiểu bang và cấp quận hay thành phố. Các vị này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới các luật lệ quốc nội và các chính sách quốc ngoại của chính phủ Mỹ.

Tiêu chuẩn đánh giá TNS và DB hay chính quyền địa phương sẽ dựa trên việc ủng hộ các ưu tư người Mỹ gốc Việt (các vấn đề về nhân quyền, dân chủ và Biển Đông). Ví dụ dân biểu Sanchez (DC) của quận Cam ủng hộ nhân quyền tại VN trong khi dân biểu Ed Royce (CH) ủng hộ đài Á châu Tự do – RFA hay nghị quyết về Biển Đông, vv. Yếu tố đảng phái không quan trọng bằng việc ủng hộ lập trường của cử tri người Việt.

Tạm kết

Theo tác giả các tiêu chuẩn quốc nội có thể là công ăn việc làm, giáo dục cho con em và an sinh xã hội trong khi về đối ngoại thì phải nhằm đến việc chú ý vào VN.

Đối với dân biểu ở cấp liên bang hay tiểu bang là các vị dân cử trực tiếp giúp đỡ như đưa Việt Nam trở lại danh sách CPC (vì đàn áp tôn giáo) hoặc vận động Quốc Hội thông qua Dự Luật Nhân Quyền, hay về Biển Đông vv.), nếu họ giúp giải quyết các ưu tư của người Việt chúng ta sẽ dồn phiếu cho họ không phân biệt đảng phái.

Cử tri hãy chọn lựa theo lời hai ứng viên/: ông Obama - chấm dứt hai cuộc chiến tranh tốn kém, chuyển trọng tâm về Á châu và xây dựng trở lại nền kinh tế suy sụp từ thời tổng thống tiền nhiệm trong khi ông Romney muốn tranh đua, hứa xây dựng kinh tế và thiên về Israel nhiều hơn. Chúng ta sẽ dồn phiếu cho người nào giải quyết các ưu tư của chúng ta (Giáo dục, An sinh xã hội, Kinh tế, Chính sách ngoại giao).

Cuộc bầu cử này là cuộc bầu cử quan trọng nhất của thập niên và lá phiếu của cử tri Mỹ gốc Việt rất quan trọng.

Cần phải bầu - dùng lá phiếu một cách tối ưu. Phải suy nghĩ kỹ vì nó sẽ ảnh hưởng đến chúng ta và con cái chúng ta trong 4 năm tới.

TS. ĐXQ 

Trung Quốc hiện là nước có số đầu tư lớn nhất tại hầu hết các nước thuộc Phi châu thế nhưng những nước nghèo nàn lạc hậu này lại không có được sự phát triển nào về kinh tế, xã hội cũng như vấn đề lao động.



Mặc Lâm phỏng vấn TS Đinh Xuân Quân để biết thêm chi tiết về vần đề này. TS Đinh Xuân Quân là chuyên gia kinh tế có nhìêu năm làm việc trong các tổ chức như UNDP, USAID và Ngân hàng thế giới. Hiện ông đang là trưởng nhóm tư vấn của Worlk Bank cho hầu hết các nước Phi châu, mời quý vị theo dõi:
Châu Phi đang cần rất nhiều đầu tư

Mặc Lâm: Xin TS cho biết tình hình đầu tư mà Trung Quốc đang thực hiện tại các nước Phi châu mà TS đã có dịp công tác với cương vị là trưởng nhóm tư vấn cho World Bank tức Ngân hàng thế giới ra sao thưa ông.

TS Đinh Xuân Quân: Tôi có làm cố vấn tại một số nước trong18 xứ phi châu như Liberia, Zimbabwe, Zambia, Swaziland, vv. Sự hiện diện của Trung Quốc  khá nhiều và ngày càng bành trướng.  Trung Quốc cần phát triển kinh tế cho nên họ cần đến Phi châu để giải quyết các vấn đề nguyên liệu. Thương mai hàng năm giửa Phi châu và Trung Quốc lên đến 120 tỷ/năm (14% của thương mại Trung Quốc ).

Quý vị cũng biết là tại Phi Châu người ta cần rất nhiều đầu tư và lúc nào cũng thấy Trung Quốc sẵn sàng đầu tư vào hầm mỏ, khoáng sản, xây cất tại các nước Phi châu nhất là các nước sau khi đánh nhau thì họ cần tái xây dựng. Mà tái xây dựng thì các công ty Trung Quốc tương đối khá thành công trong việc đấu thầu. Các công ty Trung Quốc thường là các công ty doanh nghiệp nhà nước do đó họ đựơc sự hỗ trợ của nhà nước nên họ trúng thầu khá nhiều.

Tại Liberia là nước mới đánh nhau xong thì phần nhiều việc xây cất là do Trung Quốc đảm nhận mà tiền thì là tiền của World Bank hay là tiền của African Development Bank, là Ngân hàng Phát triền Phi châu. Ngoài Liberia thì người ta thấy các nứơc khác như Zimbabwe hay Zambia nếu có đầu tư về hầm mỏ thì Trung Quốc lúc nào cũng được đặc quyền.

Phi Châu người ta cần rất nhiều đầu tư và lúc nào cũng thấy Trung Quốc sẵn sàng đầu tư vào hầm mỏ, khoáng sản, xây cất tại các nước Phi châu nhất là các nước sau khi đánh nhau thì họ cần tái xây dựng. Mà tái xây dựng thì các công ty Trung Quốc tương đối khá thành công trong việc đấu thầu - TS Đinh Xuân Quân

TS Đinh Xuân Quân là chuyên gia kinh tế có nhìêu năm làm việc trong các tổ chức như UNDP, USAID và Ngân hàng thế giới (bên phải) RFA

Các công ty Trung Quốc khai thác khoáng sản tại DRCongo và trả bằng các công trình hạ tầng. Các công ty Trung Quốc như Aluminum Corp. of China Ltd, CNOOV đầu tư và mua khoáng sản (sắt, dầu khí, aluminium và đồng), chú ý đến tăng trường kinh tế, sinh lời và các đầu tư của họ nhằm “tối đa hoá lợi nhuận” do đó ít chú ý đến vấn đề bảo vệ môi trường, quyền và an toàn công nhân, quyền công nhân hay bảo vệ môi trường vì họ áp dụng các tiêu chuẩn Trung Quốc do đó phá hoại môi trường thiên nhiên.

Nguyên nhân Trung Quốc thắng thầu ở Châu Phi

Mặc Lâm: là nước dẫn đầu về con số đầu tư nước ngoài tại hầu hết các nước Phi Châu như vậy, xin TS cho biết Trung Quốc có lợi thế nào so với các nước khác cũng muốn đầu tư vào các nước Phi châu thuộc diện nghèo và lạc hậu nhất thế giới này?

TS Đinh Xuân Quân: Trung Quốc được lợi thế vừa chính trị và kinh tế. Kinh tế thì họ đầu tư vào khoáng sản còn về chính trị thì họ bán súng ống cho Zimbabwe. Soudan cũng vậy, Trung Quốc đầu tư vào dầu khí và ngược lại họ bán khí giới cho Soudan. Tổng thống Soudan là Omar Al Bashir hiện cũng đang bị thế giới cấm vận như ông Mugabe.

Tại Zimbabwe thì như quý vị cũng biết là ông Mugabe là một nhà độc tài có tiếng đã nắm quyền hơn 30 năm nay. Các xí nghiệp nước ngoài phải có 80% vốn địa phương nhưng đối với Trung Quốc thì các xí nghiệp Trung Quốc chỉ cần có 30-40% vốn đia phương mà thôi. Trung Quốc còn bán súng ống cho quân đội của ông TT Mugabe và vì vậy có nhiều quyền lợi các công ty ngoại quốc khác không được. Do đó phải thừa nhận rằng Trung Quốc có lợi điểm cả hai mặt chính trị lẫn kinh tế.


Mặc Lâm: Trung Quốc luôn thắng những gói thầu tại các nước Phi châu phải chăng các công ty của họ đưa ra giá cả hợp lý hơn những công ty khác hay còn nguyên nhân nào khác thưa TS?

TS Đinh Xuân Quân: Tại sao Trung Quốc thắng? Vì thường thường họ là các công ty các doanh nghiệp của nhà nước do đó họ được trợ giúp về vấn đề tài chính. Họ được lãi suất thấp hay ngân hàng xuất khẩu của Trung Quốc giúp đỡ đo đó họ thuờng thắng với giá thấp. Thứ hai nữa, tại các nước Phi châu thì chính phủ không rõ ràng, trong suốt nên họ tham nhũng được, do đó khi họ bỏ gói thầu thì họ biết tin tức trước vì mua đựơc thông tin từ những người trong chính phủ nên đa số là họ thắng thầu nhờ vào yếu tố hối lộ này.

Mặc Lâm: Sau khi thắng thầu thì bước kế tiếp họ tuyển dụng công nhân bản xứ hay lại đem công nhân từ Trung Qúôc sang thưa TS?

TS Đinh Xuân Quân: Họ mang công nhân của họ vào để làm những công việc thấp, dễ dàng chẳng hạn như rải đừơng hay đổ nhựa. Những công việc không cần kỹ thuật mà một công nhân bình thường ai cũng làm được mà họ vẫn mang ra nước ngoài làm việc. Còn họ sống với nhau tập trung như trong trại lính. Khi họ tới một nước nào tôi nghĩ kể cả Việt Nam, họ đều tập trung sống chung trong những doanh trại và những người bên ngoài không hề biết họ đang làm gì bên trong.

Họ mang từ anh đầu bếp cho tới những anh công nhân thấp nhất vào những xứ này để làm việc. Tại những nước đó thì cảnh sát rất yếu và dễ bị mua…tôi nghĩ cũng giống như tại Việt Nam thôi, cũng không khác gì nhiều lắm.

Mặc Lâm: Theo kinh nghiệm của ông thì có nước nào đối phó hiệu quả với tình trạng bảo hộ từ chính quyền của Trung Quốc hay không? Cụ thể có nước nào chủ trương giúp cho công ty của nước họ có khả năng cạnh tranh sòng phẳng với các công ty của Trung Quốc hay không?

Tại các nước Phi châu thì chính phủ không rõ ràng, trong suốt nên họ tham nhũng được, do đó khi họ bỏ gói thầu thì họ biết tin tức trước vì mua đựơc thông tin từ những người trong chính phủ nên đa số là họ thắng thầu nhờ vào yếu tố hối lộ này - TS Đinh Xuân Quân

TS Đinh Xuân Quân: Có, có một trường hợp mà tôi thấy khi tôi đến Azerbaijan làm việc. Tại đây nếu cho đấu thầu và làm việc theo kiểu Trung Quốc thì không một công ty hay doanh nghiệp nào của nước sở tại trúng thầu là vì cái giá quá rẻ. Azerbaijan họ có ra những luật lệ mới đó là nếu đấu thầu thì các công ty trong nước của họ sẽ đựơc một số điểm ưu tiên cộng chung vào thì họ mới cạnh tranh đựơc với Trung Quốc. Thật ra các công ty của Azerbaijan đâu có được chính phủ nước họ giúp đỡ, trong khi các công ty Trung Quốc được chính phủ nước họ giúp hết. Vì những trợ giúp này mà chính phủ Azerbaijan phải có biện pháp riêng, Tôi nghĩ đây là một chuyện tốt.

Mặc Lâm: Về vần đề công nhân theo TS nhận xét thì các công ty Trung Quốc đối xử với công nhân người bản xứ có công bằng không? Có thường xảy ra các tranh chấp như thường thấy giữa công nhân và chủ nhân hay không?

TS Đinh Xuân Quân: Họ thuờng mang người của họ qua nên lúc nào cũng có tranh chấp về công nhân. Tôi thấy những việc xảy ra tại các nước Phi châu cũng không khác gì nhiều tại Việt Nam có nghĩa là lúc nào cũng có tranh chấp tại các địa phuơng, Tại Zambia, một xứ mà tôi mới làm việc vài tháng trước thì Trung Quốc đầu tư trên 1 tỷ đô la vào các lãnh vực hầm mỏ, đồng và than. Tại Zambia mỏ Collum cách thủ đô Lusaka trên 300 km, hai năm trước đã có xảy ra vụ đụng độ giữa công nhân và ban lãnh đạo Trung Quốc. Chủ nhân đã nổ súng làm 13 người bị thương và nay ông chủ bị toà xử tù.

Vừa rồi tại Zambia mới cách đây mấy tháng thì nhân công và chủ nhân của Trung Qúôc có tranh chấp với nhau tại một mỏ đồng. Ở đây vốn có nhiều vấn đề tranh chấp rồi vì hồi xưa khi người Anh còn làm chủ những hầm mỏ thì họ chú trọng an toàn cho thợ mỏ do đó thợ người Zambia an toàn hơn khi làm việc với chủ nguời Anh. Các người chủ Trung Quốc thì họ áp dụng những tiêu chuẩn an toàn về hầm mỏ theo kiểu Trung Quốc. Mà quý vị cũng đã biết Trung Quốc là nước có độ an toàn về hầm mỏ thấp nhất thế giới. Mỗi năm không biết mấy chục ngàn người bị chết tại Trung Quốc vì tai nạn hầm mỏ do đó nảy sinh tranh chấp về vấn đề an toàn.

Thứ hai là lương bổng. Chủ nhân Trung Quốc không chịu áp dụng mức luơng của chính phủ đưa ra. Vừa rồi có chuyện một lãnh đạo hầm mỏ người Trung Quốc bị công nhân giết chết vì không trả lương tối thiểu đúng như chính phủ đã ban ra cả năm trước đó. Theo tôi thấy thì những tranh chấp này vẫn còn dài dài vì hai lý do đó là an toàn lao động và tiền lương trả cho công nhân không sòng phẳng.

Tại Zambia không chỉ trong khu vực hầm mỏ nhưng nhà đầu tư Trung Quốc còn nhảy vào nông nghiệp và ngành buôn bán. Trung Quốc cũng trồng rau và nuôi gà. Họ bán phá giá từ 40 đến 65% rẻ hơn.  Đây có phải là vì họ làm tốt hơn hay đây là cách họ làm tại nhiều nước khác phá thị trường, giết các nhà sản xuất địa phương và dành thị trường?

Mặc Lâm: Xin cám ơn TS Đinh Xuân Quân đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn này.

Cùng ngày các đại diện cộng đồng Việt Nam vào Tòa Bạch Ốc để vận động về vấn đề nhân quyền tại Việt Nam, TT Obama đã gặp Thủ tướng Benjamin Netanyahu của Do Thái để bàn về cuộc khủng hoảng khu vực Trung Đông. Cuộc gặp gỡ này đã được sắp xếp từ lâu, và vấn đề khủng hoảng tại Trung Đông có tầm quan trọng quá lớn đối với thế giới. Khi Cộng đồng Việt Nam có lẽ là lần đầu tiên đến nơi đây để trình bầy thỉnh nguyện của chúng ta, thì cũng đã thấy lớp người Mỹ-Do Thái làm công việc của họ, một công việc mà họ có rất nhiều kinh nghiệm vì đã làm từ nhiều năm: “lốp bi” hành pháp và lập pháp Mỹ vì sự an toàn, sự tồn vong của đất nước Do Thái.

Jim Young/Reuters (The New York Times Company)

Trong khi chúng ta đánh động sự chú ý của chính quyền Hoa Kỳ về nhân quyền Việt Nam bị chà đạp, thì người Do Thái cũng mang đến một vấn đề rất lớn, là chiến tranh hay hòa bình trên một thùng thuốc súng khổng lồ của thế giới.

Quả vậy, cuối năm ngoái tại Hawai và sau đó tại Bali – Indonesia, TT Barack Obama đã tuyên bố chiến lược mới của Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương và chuyển hướng trọng tâm chính sách Mỹ về Á châu.

Ngay sau đó, nhiều tay “lốp bi” thân Do Thái đã tỏ ý không muốn Mỹ thay đổi chính sách, coi nhẹ Trung Đông để thiên về Á châu. TS Kissinger, một người Mỹ gốc Do Thái, cựu Ngoại Trưởng và cố vấn an ninh của TT Nixon và Ford, trong những bài viết mới nhất: “What China wants” trong tờ Foreign Affairs tháng 8, 2011 và bài “The future of US-Chinese relations” tháng 3, 2012 đã khuyến cáo chính phủ Mỹ là nên điều đình để làm hòa với Trung Quốc. Một chuyên gia khác là TS Zbiniew Brzenski cựu cố vấn của TT Carter viết bài “Balancing the East – Upgrading the West” cũng khuyến cáo là Mỹ nên đàm phán với Trung Quốc. Các sự kiện này cho thấy nhiều người không muốn Mỹ bỏ lò nổ Trung Đông – phải ở lại để lo bảo vệ cho Israel. Ai cũng biết là TS Kissinger gốc Do Thái và công ty của ông ta làm “lốp bi” cho Trung Quốc.

Trước khi gặp TT Netanyahu của Israel, TT Obama đã cho công bố trên tạp chí The Atlantic ngày 02/03 … “cảnh báo Israel không nên tạo cơ hội cho Iran chứng tỏ mình là ‘nạn nhân’ của Phương Tây, nhưng cũng không loại trừ biện pháp quân sự để chống lại tham vọng hạt nhân của Teheran.” Chuyện lớn nhất hiện nay [và làm giá dầu tăng vì khủng hoảng thùng thuốc nổ Trung Đông] là chuyện Iran đang đạt được thành quả lớn trong việc xây dựng hệ thống hạt nhân –làm tăng hàm lượng của uranium lên 20%. Nhờ khả năng này, việc Iran làm được bom nguyên tử chỉ còn là thời gian. Cả thế giới biết rõ nguy cơ Do Thái sẽ phải trực diện và cả thế giới cũng biết Do Thái sẽ phản ứng như thế nào, sẽ ném bom các trung tâm nguyên tử như họ đã làm tại Irak trước đây vào thập niên 80 hay tại Syria mới đây.

Không ai nghĩ Do Thái sẽ chờ ngày Iran có bom nguyên tử và câu hỏi là chừng nào thì Do Thái sẽ đánh Iran? Trong năm tranh cử TT Mỹ? Hậu quả kinh tế ra sao? Ảnh hưởng chính sách Mỹ ra sao? Ưu tiên của chính phủ Obama ra sao?

Các sự kiện

Ít lâu nay Do Thái hăm doạ đánh Iran và nhiều báo chí đã ít nhiều đề cập tới. Iran thì tố ngược lại, hăm doạ phong toả, đóng eo biển Hormuz, là hải lộ huyết mạch của hàng triệu tấn dầu hỏa từ Trung Đông đi ra thế giới mỗi ngày -- gần đến 40-50% dầu hoả thế giới được chuyển qua eo biển này. Iran cũng hăm doạ bắn hàng loạt hoả tiễn qua Do Thái. Vì tình hình này, gần đây giá dầu đã tăng.

Nhìn lại mấy năm trước đây thì chính Do Thái đã phần nào xúi dục Mỹ đánh Saddam Hussein của Iraq, nước duy nhất có một quân đội có thể đương đầu với Israel và Iran. TT Bush lấy cớ đánh Saddam vì ông này có khí giới huỷ diệt hàng loạt. Kết quả là Mỹ diệt Saddam, không thấy khí giới huỷ diệt hàng loạt đâu cả, chỉ thấy ngân sách bội chi lên trên 1000 tỷ với gần 5000 lính thiệt mạng.

Một hậu quả của việc Saddam bị tiêu diệt là nay Iran mạnh lên và có quân đội mạnh nhất tại Trung Đông. Nên nhớ là Iran có ký hiệp định hạt nhân (không làm vũ khí hạt nhân, cơ quan nguyên tử quốc tế được đến kiểm soát), trong khi Do Thái là nước duy nhất tại Trung Đông không ký hiệp định này (do đó một số người nói Israel có bom nguyên tử). Trong nhiều năm Iran đã xây dựng nhiều nhà máy hạt nhân và xây dựng các nhà máy tinh chế uranium. Muốn làm bom nguyên tử cần chất uranium tinh chế đến mức 90%.

Từ ít lâu nay Israel cố “lốp bi” Mỹ đánh Iran vì địa thế xứ này khá xa Israel, không quân Israel chưa đủ sức để ném bom nhiều lần, mà theo các chuyên gia quân sự thì cần ném nhiều lần mới chắc triệt được khả năng nguyên tử của Iran. Vì vậy Israel muốn Mỹ hỗ trợ hay tham chiến cùng họ. Điều đáng lo ngại là kho dầu của thế giới tại Trung Đông đang ở trong tình trạng cực kỳ bất an vì vấn đề Iran - Do Thái và một số vấn đề khác, có thể nổ tung bất cứ lúc nào.

Các nước Tây phương muốn ép Iran bỏ ý chí làm bom nguyên tử và áp đặt nhiều trừng phạt kinh tế cho Iran. Cái khổ là Trung Quốc, Nhật, Nam Hàn đều mua dầu của Iran trong khi Âu châu chỉ mua chút ít mà thôi. Sức ép kinh tế gây khó khăn cho đời sống dân chúng và làm cho mấy giáo chủ quá khích nổi khùng hơn. Hậu quả cấm vận là dân chúng tức giận trước sự quản lý yếu kém của chính phủ đối với nền kinh tế của Iran. Những biện pháp phong tỏa kinh tế từ Mỹ và các đồng minh Âu Châu chỉ phần nào tác dụng về lâu về dài. Việc này đã gây nhiều khó khăn giữa lãnh tụ Ayatollah Khamenei và TT Ahmadinejad. Ông Ayatollah cũng tuyên bố là Iran không làm bom nguyên tử, một điều mà các cơ quan tình báo CIA cũng nói tới.

Ván bài của Do Thái

Theo Do Thái thì tiếng nói của TT Obama không tin được vì chính sách vuốt ve khối Ả Rập. Họ chỉ muốn Mỹ đánh Iran và chính sách của TT Obama khiến họ không còn tin tưởng vào Mỹ. Trong khi đó thì những áp lực nhất là về “cấm vận kinh tế” đè lên Iran chỉ làm cho mấy giáo chủ Iran quá khích nổi giận. Những biện pháp phong tỏa kinh tế từ Mỹ và các đồng minh Âu Châu cho đến nay vẫn chẳng có tác dụng gì nặng mặc dù đời sống dân chúng khó khăn hơn gây cuộc tranh giành ảnh hưởng giữa khối ủng hộ Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Khamenei và nhóm hậu thuẫn cho Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad. Các giáo chủ đã lên tiếng cảnh cáo, sẽ phải phản công nếu bị tấn công và sẽ cắt eo biển Hormuz.

Năm nay là năm tranh cử tại Mỹ và Do Thái muốn lợi dụng các đối thủ cộng hoà ép chính phủ TT Obama theo ý họ - nghĩa là đánh Iran. Các đánh giá tình báo kỳ này của Mỹ ít bị ảnh hưởng của tình báo Mossad của Do Thái. Có lẽ họ học được kinh nghiệm “phiêu lưu” Iraq mà không có sự ủng hộ của Liên Hiệp Quốc.

TT Obama đang cố tìm cách trấn an Do Thái và tạo áp lực lên Iran, nhưng không thấy được kết quả gì khả quan, nhất là Mỹ còn nhiều mối lo nhiều lò thuốc súng khác có thể nổ bất cứ lúc nào tại đây (Syria, Yemen, Libya, Palestine,vv.). Ông ghi nhận nỗi lo của Israel và khả năng tấn công nước Cộng hòa Hồi giáo Iran. Ông cũng yêu cầu thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cân nhắc thật kỹ về các hệ quả của một hành động vũ trang của Israel chống Iran.

Tổng thống Mỹ cũng khẳng định sự ủng hộ tuyệt đối mà Hoa Kỳ dành cho Israel và nêu ra chủ trương giúp đỡ Tel Aviv giữ được “ưu thế quân sự” trong khu vực và tại trước các thành viên Aipac - một nhóm vận động hậu trường lốp-bi cho Israel tại Hoa Kỳ.

Tổng thống cũng nói với các đối thủ chính trị “đừng có tuyên bố giựt gân – mỵ dân khi họ chưa ngồi ghế vị tổng tư lệnh quân đội.”  Chính phủ cũng nhắc là mọi hành động quân sự chống Iran sẽ gây bất ổn trong khu vực Trung Đông và sẽ ảnh hưởng đến an ninh của người Mỹ tại Afghanistan và Iraq.

Tạm kết

Hơn bao giờ hết, thế giới đang trực diện với nhiều biến chuyển vĩ đại, đánh nhau tại Trung Đông với những hậu quả khó ai lường được. Hiện nay TT Obama có dịp làm dịu không những khó khăn do Iran mà cả phe thân Israel muốn Mỹ đánh Iran giùm họ cũng như đã làm trước đây tại Irak.

Cộng đồng Việt Nam không những phải tranh đấu để Hoa Kỳ tiếp tục chú ý vào Á châu, vào nhân quyền VN, chúng ta còn cần phải có cái nhìn thiết thực về tổ chức, tiếp tục “lốp-bi” Quốc hội cũng như chính phủ Hoa Kỳ. Trong thực tế chúng ta phải cạnh tranh với “lôp-bi” rất mạnh và chuyên nghiệp của Do Thái và Trung Quốc, chưa kể của Việt Nam cộng sản.

Trong năm tranh cử đây là việc cực kỳ khó khăn.

TS DXQ