J. Kerry vừa mời Đinh Thế Huynh đến Mỹ, vào dịp này, Ngoại trưởng Mỹ nói một câu xanh rờn: “Người dân Việt Nam đang chứng kiến một cuộc cách mạng kinh tế đáng chú ý. Họ đang thực thi một nỗ lực kinh tế tuyệt vời, một nỗ lực theo kiểu tư bản”.

Ông ấy đùa dai à? Đâu có. Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ, từng là ứng cử viên Tổng thống Mỹ của Đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng, cũng từng là một cựu binh Mỹ có mặt tại chiến trường Việt Nam, nói một cách nghiêm túc đấy chứ. Cũng chẳng phải là ngẫu hứng nhất thời, mà là một nhận định có cân nhắc từ sự chiêm nghiệm của một chính khách từng trải. Đâu phải là lần đầu tiên Ngoại trưởng Mỹ đưa ra nhận định “động trời” đó trước mặt nhân vật được xem sẽ là “người thay thế” (đương nhiên là dự kiến) cho “mitxtơ” Trọng. Thì chẳng phải trước đó, hôm 4/10, khi thăm Brussels, Ngoại trưởng Mỹ đã nhắc lại ý tưởng về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ “nâng các tiêu chuẩn” tại Việt Nam. Ông nói: “Tôi vừa quay lại đó với Tổng thống Mỹ để loan báo việc mở Đại học Fulbright, hoàn toàn tự do về học thuật và sẽ đào tạo thế hệ lãnh đạo kế tiếp của Việt Nam tại một đất nước hoàn toàn tư bản ngày hôm nay, không phải cộng sản”! Câu chuyện TPP này có một sức nặng đáng kể trong toàn bộ diễn biến mà rồi “hồi sau mới rõ” đây.

Gạo cứu trợ lại đi bán tư thương

Vào những ngày “khúc ruột Miền Trung” đang oằn mình gánh chịu lũ lụt, càng thấm thía lời Nguyễn Trãi “Đồng bào cốt nhục, nghĩa càng bền” (Bảo kính cảnh giới, bài 15). Phải vời đến Nguyễn Trãi để khẳng định trở lại cái tâm thế Việt Nam.

Khẳng định lại vì tư duy ý thức hệ được vận dụng một cách thiển cận và lệch lạc đã làm phôi pha điểm nhạy cảm bậc nhất trong lòng người Việt. Cái trọng tội đó càng hằn lên trên diện mạo xã hội khi mà thiên tai như được nhân lên với nhân tai trên cái nền đau thương của đồng bào cốt nhục đang bị dìm trong bể nước.

Chính trên cái nền đau thương đó càng lộ rõ những nghịch lý do chế độ toàn trị phản dân chủ gây ra. Một trong những nghịch lý đó là cái nhìn hằn học đầy định kiến và nghi vấn những hành động cao cả của những người dân bình thường theo tiếng gọi của trái tim mà đến sẻ chia đau thương với “đồng bào cốt nhục” của mình. Xin trích ra đây một đoạn trong bài viết trên facebook xuất hiện giữa hàng triệu facebook: “Khi cơn lũ xảy ra, các hội đoàn xã hội dân sự độc lập, nhờ tính cơ động và không bị ràng buộc bởi ý thức hệ nào, đã nhanh chóng đi đến các địa điểm lũ ngập trắng để chuyển những thùng mì tôm, lương khô và nước sạch đến cho nhân dân vùng bị hại. Có những nhóm, hội đoàn đã phải đi suốt đêm, dưới trời mưa gió. Ấy vậy mà cơ quan “kiểm soát tư tưởng nhân dân” lại bảo họ là hội đoàn bất minh đánh bóng tên tuổi”.

Rộng lượng ư? Nhân dân thì bao giờ chẳng rộng lượng. Vì thế mà bọn sâu mọt đã khai thác triệt để sự rộng lượng ấy để “ăn của dân không từ một thứ gì”. Có kẻ ăn vội không kịp chùi mép. Đó là loại xoàng. Loại cao thủ thì chẳng những chùi rất sạch, lại vẩy thêm tí nước hoa đạo đức giả để tiếp tục khai thác sự rộng lượng của những người nhẹ dạ cả tin đang phẫn nộ về chuyện ăn không từ một thứ gì đó. Đây là chuyện ăn bẩn mà bà Phó Doan phải buột miệng nói ra tại một cuộc họp ngày 11.9.2012 chứ không phải là chuyện ăn cá biển đã được bà Bộ trưởng Y tế thông báo.

Đánh thì không thấp cũng không cao

Được thì vơ cả, thua thì chạy

Đó là thế ứng xử của nhà cầm quyền dưới triều đại Nguyễn Phú Trọng vào ngày 17 tháng Ba năm nay, ngày Gạc Ma, 64 người con ưu tú của Tổ quốc ngã xuống trước mũi súng oan nghiệt của kẻ thù cố hữu: Trung Quốc xâm lược!

Mối oan nghiệt càng nặng nề hơn khi kẻ thù cố hữu này được Nguyễn Phú Trọng xem là những người đồng chí cùng chung ý thức hệ xã hội chủ nghĩa đã bắn xối xả vào các chiến sĩ ta khi biết rằng các chiến sĩ và sĩ quan ta đã được lệnh từ cấp chỉ huy cao nhất của mình là không được nổ súng! Chuyện này thì không còn là “bí mật quốc gia” gì nữa khi mà sự thật oan nghiệt ấy đã được phơi bày trước công luận trong nước và thế giới.

Vậy thì “khạc chẳng ra” và “nuốt chẳng vào” cái gì? Là “khạc” và “nuốt” cái nỗi nhục mà Nguyễn Cơ Thạch đã cảnh báo: “khởi đầu một thời kỳ Bắc thuộc mới”! Sự cảnh báo ấy đã trở thành hiện thực đang gây nên nỗi đau giằng xé trong lòng mỗi người Việt Nam có lương tri từng biết đến lời nguyền lịch sử mà mỗi ngọn núi, mỗi con sông, mỗi tấc đất tấc biển, mỗi áng mây trên vòm trời của Tổ quốc đều nhắc nhở. Thì chẳng phải Vua Lê Thánh Tông từng bảo với “bọn Thái bảo Kiến dương bá Lê Cảnh Huy: “Một thước núi, một tấc sông của ta, lẽ nào lại vứt bỏ?... Nếu ngươi dám đem một thước một tấc đất của Thái tổ truyền lại để làm mồi cho giặc, thì phải tội tru di” mà Đại Việt sử ký toàn thư đã chép đó sao?

Nhậm vận thịnh suy vô bố uý

Thịnh suy như lộ thảo đầu phô¹

Quốc sư Vạn Hạnh (1018)

Đó là quy luật vận động của thế giới, thế giới tự nhiên, thế giới con người mà Nguyễn Trãi đã vận dụng nhằm khẳng định bản lĩnh dân tộc trước những thách đố nghiệt ngã với niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của con người Việt Nam.

Càn Khôn là hai quẻ trong Kinh Dịch. Bĩ cũng vậy, chỉ sự bế tắc, còn Thái là quẻ thứ 11, chỉ sự hanh thông. Từ điển Nho Phật Đạo do NXB Văn học ấn hành năm 2001 thì giải thích thêm: “quốc gia tốt đẹp hanh thông là nhờ vào sự hài hoà của vua tôi trăm họ” (tr.1317) sau khi đưa ra kiến giải “do Càn Khôn đại biểu cho hai lực lượng, tính chất, tác dụng và sự vật đối lập trong vũ trụ, vì vậy ý nghĩa tượng trưng của chúng là rất phong phú, vừa tượng trưng cho trời đất, vừa tượng trưng cho sự vật đối lập và thống nhất… cho nên nó thường được để gọi thay cho “thế giới”” (tr.141).