Năm nay thu qua nhẹ như chiếc lá khô. Sáng sớm, Quân ra khỏi nhà, thấy lớp sương băng trên đầu ngọn cỏ rầu rầu, chàng đưa tay vuốt tóc. Đêm vừa qua chàng ngủ không yên giấc, thức dậy mới biết là nhiệt độ trong nhà xuống đột ngột; đông đã lén về sau một cuối tuần rực rỡ nắng thu trong vắt. Chàng rùng mình, trở vào.

– Anh quên cái gì vậy?

– Lạnh quá. Trở lại thay áo khoác.

– Đừng quên chìa khóa nhà. Không, chiều anh về sớm, lại đứng ngoài.

Cái đó khỏi lo, Quân có thói quen mỗi lần thay áo khoác, móc mọi vật trong túi áo mùa trước nhét vào túi áo mùa sau, không bỏ gì cả, cho gọn, sợ có những vật lúc này vô nghĩa, vất đi rồi mới hối hận. Thọc tay vào túi áo dạ, Quân chạm phải một vật sót lại từ mùa đông trước. Một vật không tên. Ông già đã nói cho chàng nghe bằng tiếng Na-uy, nhưng khi Quân nói lại, không ai hiểu. Tạm gọi là đồ 'căn bu-gi xe hơi'. Nó là của ông già hàng xóm cho Quân mượn. Năm ngoái nó cứ kêu lách cách trong túi khi chàng đi, cô bạn đồng nghiệp chọc là bò đeo lục lạc, vì vậy chàng không cho nó sang áo mùa xuân, mà cứ để trong túi áo mùa đông, chờ chiều đi làm về sẽ trả cho ông già. Ai ngờ quên luôn tới năm nay.

Thu mình trong cái ghế quen thuộc trên xe buýt, Quân thọc tay vào túi áo khoác, mân mê những mẩu thép lạnh ngắt và miên man nghĩ tới ông già ...

Giữa những người đồng hành dường như gặp mỗi ngày nhưng không bao giờ làm quen, Quân thấy ông già hàng xóm là một người quí. Khi vợ chồng chàng mới dọn tới khu này, ông còn đi làm. Dường như luôn luôn chàng bắt cùng chuyến xe buýt với ông. Ông là người đầu tiên gạ chuyện với Quân. Và cũng là người cuối cùng. Vì cho tới nay, sau 10 năm đi xe buýt, không ai gạ chuyện với chàng nữa. Ông già đã về hưu cách đây năm năm. Ông dễ làm quen, có lẽ nhờ cái tính tò mò. Bên này vườn, Quân làm gì ông cũng lách hàng rào sang coi.

* Tựa đề mượn từ một bài thơ của Trần Vấn Lệ, không cùng nội dung.

Tôi đeo găng tay, nhón từng cái quần, cái áo của Khâm, bỏ vào máy giặt. Mặc dù rất ghê tởm quần áo của chồng, tôi không dám đeo khẩu trang khi làm công việc này. Dù sao, tôi cũng còn sợ làm chồng đau lòng. Nhưng tôi nín thở để dồn cho nhanh mẻ giặt, vặn nhiệt độ 90, và bấm nút cho máy chạy. Tôi gỡ găng tay bỏ vào thùng rác, rửa tay bằng xà-bông và cồn khử trùng trước khi làm gói ăn trưa cho các con. Hai đứa con gái đang uể oải xúc cốm trộn sữa nhưng mắt vẫn theo dõi cử động của mẹ.

“Tại sao má phải đeo găng?” Phịu, con em năm tuổi hỏi.

“Má sợ vi trùng của ba,” con chị bảy tuổi rưỡi, trả lời thay.

“Đừng nói bậy, Phụng!” tôi nói nhỏ. Đúng lúc đó, có tiếng ho của ba chúng trong phòng. Tôi nói to “Tụi con uống dầu cá chưa, Phụng Phịu?”

“Dạ rồi!” chị em Phụng, Phịu mau mắn trả lời. 

Thấy hai tô sữa cốm đã vơi hơn phân nửa, tôi cho là hai con đã ăn sáng tạm đủ, tôi tuồn hết phần còn lại vào bụng mình, rồi giơ hai cái tô nhẵn lên.

“Dễ ẹc mà tụi con nhơi nửa giờ chưa xong!” tôi nói.

“Má giỏi!” con Phịu nói.

“Má chưa uống dầu cá!” con Phụng nhắc.

Tôi viết trên miếng giấy con màu vàng ‘Anh phơi quần áo trong tủ sấy.’ Tôi uống thìa dầu cá, hớp một ngụm nước cam trước con mắt thanh tra của hai đứa trẻ. Xong, tôi mở sẵn cửa nhà, nói:

“Chúng ta đi!” 

“Thưa ba con đi vườn trẻ,” Phịu nói.

“Thưa ba con đi học,” Phụng nói.

Căn phòng nằm trên bờ con sông con Askerelva chảy qua trung tâm thủ đô Oslo. Qua cửa kính ra ban-công, Diễm nhìn những cây phong lá úa vàng soi bóng trên nước, tưởng tượng nếu đây là một căn phòng trong ký túc xá sinh viên, với người yêu bên cạnh, thì thơ mộng biết bao. Nhưng bây giờ trước mặt nàng là ông cảnh sát di trú và bên phải là một người con gái, cỡ tuổi Diễm. Cô xin tầm trú. Trước khi lên đây, một bà cảnh sát đã khám xét người và hành lý của cô. Bà muốn tìm biết cô gái thật sự là ai, tên tuổi thật là gì, nhà cửa thật ở đâu. Trong ba bốn năm gần đây, nẩy ra một hiện tượng mới là mỗi năm có vài chục người Việt Nam tới xin tầm trú tại Na-uy, không một người nào là... người thật. Báo chí Na-uy gọi họ là ingen person, tương đương với nobody, Diễm và các đồng nghiệp thông dịch viên dịch đùa từng chữ là ‘vô nhân’. Trong cái túi xách nhỏ, có hình hai bàn chân, bà cảnh sát chỉ moi ra được một cái quần tây, một áo thung, một xú-chiêng, hai xì líp, một típ kem đánh răng, một bàn chải. Chân dung thật của cô gái không nằm trong cái túi xách.

Bây giờ Diễm dịch cho ông cảnh sát thẩm vấn.

“Cô tên gì?” ông cảnh sát hỏi, sau khi bật máy PC.

“Nguyễn Thị Vân.”

“Ngày sanh?”

“25.12.1988.”

Tôi trở về Đà Lạt để tựu trường sau hôm Quốc lộ 20 vừa được giải tỏa. Ngoài bến xe, hành khách chen chúc nhốn nháo, mãi tôi mới mua được cái vé xe đò. Thấy hai chị em sinh đôi Ngọc Ngà xách va-li lên cùng xe, tôi mừng thầm, suýt kêu tên, nghĩ sao lại thôi. Sự hiện diện của họ khiến cho không khí trong xe thoáng thay đổi, thân thuộc hơn. Có điều họ được nhiều người trong trường ái mộ, nên tôi đâm dè dặt, không chừng phải dè dặt hơn trước đây, như khi gặp nhau trên những con đường đầy hoa đào và hoa mimosa, trong những cuộc liên hoan sinh viên, pic-nic hay công tác xã hội.

“Tầm bậy nào!”

Tôi giật mình tưởng ai nhìn thấy những cảm nghĩ của mình. Mặc dù chẳng có gì. Thò đầu qua cửa sổ, tôi thấy anh lơ đang nói qua nói lại gì đó với một anh lính, anh lính quát lần nữa bằng một giọng hơi nghẹt mũi nhưng có uy:

“Tầm bậy!”

Rồi tôi thấy anh lơ nhượng bộ, chỉ cho anh lính lên ngồi cạnh chị em Ngọc Ngà. Thằng cha có phước, tôi nói thầm trong bụng và nhìn cổ áo anh xem có lon lá gì không. Không. Cũng yên tâm một phần. Xe chuyển bánh rời đường Petrus Ký, rời Sài Gòn nắng lửa dù ngay sau cơn mưa.

Tới Định Quán xe ngừng cho khách nghỉ và tài lơ ăn uống. Định Quán, ai đặt cái tên Thiền như thế? Một người lính canh ngồi trên cái chòi tí hon đậu cheo leo trên chồng đá trứng gà. Ông gồi im nhìn vào rừng sâu. Đây là một biên giới khí hậu lạ lùng: từ Đà Lạt xuống, tới đây bỗng nhiên thấy hực nóng; từ Sài Gòn đi lên, tới đây thấy không khí bỗng mát rượi. Lòng tôi cũng như thế. Tài lơ được nhà hàng dọn sẵn một mâm cơm có thịt kho tầu, canh chua cá lóc, thịt gà xào hẹ, một đĩa xà lát Đà Lạt và ba chai bia lớn. Đương nhiên miễn phí. Tôi thấy anh lính ngồi một mình ở cái bàn nhỏ nhất gần cửa. Chị em Ngọc Ngà rửa mặt rửa tay xong, chọn một bàn trống khác phía trong. Tôi lại chào, hỏi han chuyện tựu trường, chỗ ở trong cư xá Trinh Vương, vài câu về mùa hè và ông giáo sư Donini cô đơn mới chết; nói được vài câu khôi hài khiến hai cô cười khinh khích nhưng mãi không thấy hai cô mời ngồi chung, tôi rút lui trở lại bàn gần anh lính. Anh ta không có vẻ gì khâm phục tôi về pha biểu diễn vừa rồi. Tôi hết sức ngạc nhiên khi thấy trên ngực áo anh bảng tên “Jacqueline.” Không lẽ đây là một nữ quân nhân? Nếu nữ quân nhân thì càng đáng ngạc nhiêu hơn: râu lún phún, môi nứt nẻ, và bàn tay gân guốc đang vuốt những giọt nước mướt ngoài ly bia. Tôi nghĩ chắc đây chỉ là anh lính ba-gai viết tên người yêu trên ngực. Nhưng sao nhà binh để cho anh như vậy? Và khi bác tài hô lên xe, tôi giật mình - tại sao anh ta dám mặc đồ lính mà đi trên đoạn đường nguy hiểm sắp tới?