Lúc đầu tôi không biết chị bị bệnh tâm thần. Về sau tôi được nghe kể về cuộc đời của chị từ một người phụ nữ Việt Nam khác, tên Loan, đã sống ở đây nhiều năm. Nhưng những chi tiết về cuộc đời ấy hầu như ngay tức khắc trượt ra khỏi trí nhớ của tôi, tôi chỉ còn nhớ người phụ nữ mắc bệnh ấy sống ở thành phố này có lẽ ít nhất cũng hai mươi năm, nhiều người bảo chị khá đẹp khi còn trẻ-bây giờ nhìn cũng vẫn hình dung được điều đó. So với nhiều phụ nữ Việt, nét đẹp của chị hơi lạ với làn da nâu, gương mặt góc cạnh, đôi mắt to và sâu, lông mày lông mi không cần tô vẽ vẫn rậm đen, hai hàng lông mày gần như giao nhau nên trông hơi dữ, mũi cao, gò má cao lấm tấm tàn nhang. Tôi thầm nghĩ khuôn mặt này người ta gọi là photogenic face, cinematic face đây. Tóc chị cũng dày, đen, hơi khô và rối. Khi tôi nói với người phụ nữ tên Loan rằng nét đẹp của người phụ nữ ấy trông khác lạ, Loan bảo cổ là người Việt gốc Ấn mà, nghe đâu ông nội cổ là người Ấn trôi dạt sang Việt Nam sống. À thì ra vậy. Loan đúng là kiểu người-chuyện gì cũng biết. 

Một phần vì chuyện tình cảm, một phần vì chuyện làm ăn thua lỗ sao đó nên người phụ nữ ấy đâm quẫn mà phát bệnh. Có giai đoạn dài phải sống trong bệnh viện tâm thần, bây giờ thì chỉ khi nào bệnh trở nặng mới phải vào viện. Chị sống một mình, người chồng và cậu con trai cũng ở thành phố này nhưng sống riêng. Tôi chưa bao giờ thấy người thân của chị. Lúc nào người đàn bà ấy cũng một mình.

Hàng ngày, mùa hè cũng như mùa đông, chị đều đặn đi bộ từ nhà ra phố, ngồi chơi ngoài phố rồi lại đi bộ từ phố về nhà. Một ngày cũng vài ba lần như vậy. Áo quần hơi cũ và luộm thuộm, mái tóc xõa ngang vai, bước đi thong thả, chả nhìn ai, cũng chả chú mục nhìn vào cái gì. Có khi ngồi trên những băng ghế kê dọc theo con đường chính của khu trung tâm hoặc chỗ đợi xe bus. Không nói chuyện với ai. Và lúc nào cũng thấy điếu thuốc trên tay - không phải loại thuốc lá điếu mua sẵn, mà là thuốc vấn, thỉnh thoảng chị lại lôi hộp thuốc sợi và giấy ra, vấn một điếu. Cái cách người đàn bà ấy hút thuốc cũng hơi lạ. Cứ bập, rít và nhả khói liên tục, cảm giác như chả có hơi thuốc nào kịp giữ lại trên môi và càng không vào được bên trong cổ họng. Được quá nửa điếu, đã lại thấy vứt đi, cặm cụi vấn điếu khác. Như thể hút thuốc vì một thói quen hơn là tận hưởng mùi vị, hương khói thuốc lá. Một thói quen khác của người đàn bà ấy là uống Coca. Chai Coca một bên, cứ vài hơi thuốc, lại ngửa cổ nốc một ngụm. Chẳng nhìn ngó ai, cho dù có ai đang quan sát mình cũng mặc. Thỉnh thoảng lại thấy chị đi chợ, tay xách túi, thong thả đi bộ về nhà. Nhìn bên ngoài, trông chị hầu như bình thường.

Ngược lại với xứ nóng. 

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, kýức hay hồi ức gắn liền với mùi hương sẽ được lưu giữ trong bộ não lâu hơn hẳn ký ức, hồi ức hình ảnh. 

Tôi còn nhớ một bộ phim xem đã lâu, có tên “The Past” (Quá khứ), một bộ phim do Iran, Pháp, Ý phối hợp sản xuất năm  2013, của đạo diễn nổi tiếng người Iran Asghar Farhadi. Trong cảnh cuối cùng nhân vật nam, Samir đến thăm vợ mình trong bệnh viện. Người vợ bị hôn mê sâu đã một thời gian dài sau một lần cố gắng tự tử, nguyên nhân là vì phát hiện chồng ngoại tình. Samir mang theo một loạt các loại nước hoa theo đề nghị của bác sĩ là vợ anh có thể có phản ứng. Anh xịt lên cổ một ít nước hoa, loại nước hoa mà vợ anh thích nhất, và nghiêng người trên người cô đang nằm hôn mê trên giường bệnh. Anh thì thầm bảo cô siết chặt tay anh nếu cô có thể ngửi thấy. Và rồi khán giả có thể nhìn thấy một giọt nước mắt lăn dài trên gò má của cô nhưng cô vẫn hôn mê, và anh nhìn xuống bàn tay của cô. Bộ phim kết thúc mà không rõ cuối cùng liệu cô có đáp lại hay không. 

Đó cũng là điều mà nhiều bác sĩ khuyên người nhà của những bệnh nhân bị hôn mê sâu, ngoài việc hàng ngày tiếp tục trò chuyện, cho người đang hôn mê nghe nhạc, thì việc sử dụng những mùi hương gợi lên những ký ức mãnh liệt nhất, riêng tư nhất, có thể giúp người bị hôn mê có phản ứng và dần dần hồi phục lại.

Mặt đất khô cứng dưới lưng cô. Trong bóng tối, cô không nhìn rõ khuôn mặt của gã. Nhưng cái mùi của gã thì nồng nặc bao trùm lấy cô- một cái mùi tổng hợp của mồ hôi, thuốc lá, gia vị món ăn…khiến cô muốn lộn mửa. Và thân hình to béo của gã đè nặng lên người cô. Cuộc tra tấn thể xác bắt đầu. Cô nhắm mắt lại, nghiến chặt hai hàm răng, thậm chí nín thở. Như thể đang tự đóng mọi giác quan lại. Và cố gắng không suy nghĩ gì hết. Như một cái xác. Cô ước gì mình là một cái xác thật sự, ước gì mình có thể chết đi ngay tức khắc. Nhưng tận sâu thẳm bên trong, cô biết mình không thể chết, không có quyền chết. Một phút, hai phút, năm phút… hay hàng thế kỷ đã trôi qua cho đến khi gã dừng lại, nằm vật qua một bên…

Cho đến tận bây giờ, dù đã kỳ cọ tắm rửa hàng bao nhiêu lần, cái mùi của gã vẫn bám chặt lấy ký ức cô, cũng như cái cảm giác cơ thể bị vấy bẩn, mãi mãi không bao giờ có thể gột sạch…

xxxx

• Alo. 

…

• Alo. Có chuyện gì vậy? Sao em không trả lời, sao lại khóc? Em làm anh lo quá.

• Không, không có gì. Bao giờ anh qua đây? 

• Anh nói rồi, mẹ anh đã khỏe lại, anh có thể yên tâm mà đi, tiền mọi thứ anh cũng đã gom đủ. Sang tuần tới là anh bắt đầu lên đường. Chỉ vài tháng nữa là chúng mình sẽ gặp lại nhau thôi. Hai đứa chịu khó làm ăn, chỉ vài năm là trả hết nợ cho chuyến đi, thêm vài năm nữa là có ít vốn quay trở về VN lại…Cố gắng lên em. 

xxxx

Người chủ tiệm nails, Hà, phân trần:

• Em thấy đấy, làm ăn đâu có ai muốn phá sản hay đóng cửa. Nhưng thật sự là giữa mùa dịch này, đối với những người có nhiều vốn thì người ta gồng được, chờ qua dịch mở lại, còn chị thì không nhiều vốn mà lại vừa một cái tiệm Nails, một cái nhà hàng, chịu hết nổi, phải đóng một cái thôi.