Thứ Năm, 16 tháng 11, 2023
Phạm Xuân Nguyên: Văn Cao trong “Ghi” của Trần Dần
![]() |
“GHI” là những tập sổ tay ghi chép của nhà thơ Trần Dần trong vòng bảy năm (1954 – 1960). Bảy năm đó đã xảy ra hai sự biến động dữ dội trong lịch sử nửa nước miền Bắc: Cải Cách Ruộng Đất và Nhân Văn – Giai Phẩm. Những ghi chép của Trần Dần kể về hai sự kiện đó, nhưng chủ yếu là về tai nạn Nhân Văn – Giai Phẩm. Đó là ghi chép của một người, cho một người, song nói như nhà văn Phạm Thị Hoài người được gia đình Trần Dần cho phép đọc, biên tập và xuất bản “GHI” (in ở nước ngoài, 2001), thì “Với chúng ta, đó là những văn liệu và sử liệu vô giá về một giai đoạn văn chương và lịch sử cho đến nay vẫn xếp sổ, nếu quả còn có sổ.” Bởi vì trong “GHI” Trần Dần viết theo lối nhật ký ghi lại rất thực các sự kiện, suy nghĩ, hành động của các văn nghệ sĩ tìm cách chống đỡ tai nạn ập xuống đầu mình và cả thái độ ứng xử của họ với nhau trong cơn bĩ cực đó. Đọc “GHI” thấy được sự khốn khổ, khốn nạn của một thời.