Thứ Năm, 23 tháng 9, 2021
Phạm Phú Khải: Nguyên nhân và bối cảnh hình thành AUKUS
Vào ngày thứ Năm 16 tháng 9 (múi giờ Úc), ba lãnh đạo của Úc – Anh – Mỹ, gồm Thủ tướng Scott Morrison và Boris Johnson, và Tổng thống Joseph Biden, đã họp báo trực tuyến để công bố sự hình thành quan hệ đối tác an ninh chung giữa ba nước AUKUS.
Một ngày trước đó, thứ Tư 15 tháng 9, Morrison đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp liên quan đến an ninh quốc phòng với một số thành viên nội các của mình, và bốn nhân vật hàng đầu phe đối lập cũng được mời. Có lẽ Morrison muốn bảo đảm rằng phía cầm quyền hay đối lập đều hỗ trợ quyết định này, và dù ai lên nắm quyền sau này cũng có đầy đủ thông tin từ quyết định hệ trọng này. Vì gần như toàn nước Úc đang bị phong tỏa, những thành viên thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia đã được chính quyền tiểu bang cấp giấy thông hành đặc biệt để có thể bay đến thủ đô Canberra tham dự. Tình trạng khẩn cấp như thế này không phải là điều xảy ra thường xuyên.
Rõ ràng quyết định hợp tác chung với Mỹ và Anh để xây tàu ngầm xử dụng nhiên liệu hạt nhân là một quyết định vô cùng quan trọng và sẽ ảnh hưởng lâu dài. Nó sẽ thay đổi sâu sắc chính sách ngoại giao và quốc phòng Úc, không chỉ với Trung Quốc mà còn trong vùng và quốc tế. Với quyết định này, Úc chỉ còn con đường tiến, không phải lùi, trong việc đối đầu với Trung Quốc. Trong ba nước, Úc nằm ở trong vùng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, gần Trung Quốc hơn Anh và Mỹ. Sự ảnh hưởng của Trung Quốc lên nước Úc trong nhiều thập niên qua là rất lớn, nhất là về mặt kinh tế. Vì thế, quan hệ giữa hai nước kể từ 16 tháng 9 sẽ đi qua một bước ngoặc lớn mới. Như Thủ tướng Morrison xác định, Úc đang bước vào một thời kỳ mới, mà tương lai của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ ảnh hưởng đến tất cả tương lai của Úc.
Tuy nhiên, những gì chính quyền Morrison hay giới truyền thông cho biết và đưa tin trong những ngày qua, vẫn chưa trả lời thỏa đáng vì sao quyết định xây tàu ngầm dùng hạt nhân cũng như quan hệ đối tác AUKUS được hình thành một cách khẩn cấp, và được công bố đột ngột như thế?
Thái độ của lãnh đạo Bắc Kinh
Chính trị, hay mọi điều khác, đều có nguyên lý nhân (và) quả. Sự kiện 16 tháng 9 chỉ là hệ quả của chuỗi sự kiện kéo dài bao năm qua.
Thứ Tư, 4 tháng 8, 2021
Phạm Phú Khải: Công ước Tị nạn tròn 70 tuổi
Thứ Ba, 27 tháng 7, 2021
Phạm Phú Khải: Ngày tàn của kiến thức chuyên môn?
Thứ Ba, 18 tháng 5, 2021
Phạm Phú Khải: Chuyện cờ Vàng - Giá trị nằm ở đâu?
Thứ Tư, 21 tháng 4, 2021
Phạm Phú Khải (VOA Blog): Xung đột Mỹ – Trung là về giá trị hay quyền lực?
Thứ Tư, 7 tháng 4, 2021
Phạm Phú Khải (VOA Blog): Nhân quyền theo định nghĩa Bắc Kinh
Thứ Sáu, 22 tháng 1, 2021
Phạm Phú Khải: 'tình yêu sẽ trở thành di sản của chúng ta'
![]() |
Thi sĩ Amanda Gorman ngâm thơ tại lễ nhậm chức của ông Biden.Hình Patrick Semansky-Pool/Getty Images |
Thứ Tư, 6 tháng 1, 2021
Phạm Phú Khải (VOA): Trung Quốc muốn hòa hoãn thật sự với Úc?
Thứ Năm, 24 tháng 12, 2020
Phạm Phú Khải: Độc tài, nhân quyền và tin giả
Thứ Ba, 22 tháng 12, 2020
Phạm Phú Khải: Trung Quốc - xiết tin thật, tung tin giả
Một poster Văn Phòng Điều Tra của Đài Loan kêu gọi công chúng nhận diện tin giả từ Trung Quốc. Hình minh họa. |
Thứ Tư, 18 tháng 11, 2020
Phạm Phú Khải (VOA): Vấn đề chuyển giao quyền lực
Thứ Năm, 15 tháng 10, 2020
Phạm Phú Khải (VOA): Thế giới sẽ đến điểm 'không thể quay trở lại'?
Chỉ còn ba tuần nữa là đến bầu cử Mỹ.
Kết quả cuộc bầu cử kỳ này có khả năng thay đổi nước Mỹ sâu sắc, và toàn cầu.
Nếu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử, bốn năm tới dưới sự lãnh đạo của ông Trump sẽ vẫn theo chiều hướng gần như bốn năm qua. Từ khi lên nắm quyền, ông Trump đã đảo lộn các nguyên tắc nền tảng của chính sách ngoại giao Mỹ kể từ Thế Chiến II, như đồng minh, tự do thương mại, và hỗ trợ cho dân chủ và nhân quyền [1]. Nếu tái đắc cử, ông Trump sẽ được khuyến khích và có động lực để tiếp tục thúc đẩy chủ trương “Nước Mỹ Trước hết” (America First) làm nền tảng chính sách đối nội và đối ngoại của mình.
Còn nếu ông Joe Biden đắc cử, dựa trên bài viết trên tạp chí Foreign Affairs, phỏng vấn của Council on Foreign Relations, và nghiên cứu từ chuyên gia độc lập, chúng ta có thể tin rằng, chính sách đối nội và đối ngoại của Mỹ sẽ khác xa con đường và phương cách của ông Trump [2]. Quan điểm của ông Biden về đồng minh, thương mại và dân chủ nhân quyền vốn mang tính truyền thống Mỹ. Nhưng với thái độ ngày càng hung hăng của Trung Quốc, và nhiều thách thức khác đối diện với Mỹ và thế giới hiện nay, ông Biden chủ trương củng cố nền dân chủ tại Mỹ và thế liên minh với các quốc gia khác, và muốn giữ vai trò lãnh đạo thế giới, đề cao tự do dân chủ và uy tín khắp nơi.
Nếu đa số người dân Mỹ bầu cho ông Trump kỳ này, 4 năm sau và tương lai Mỹ về sau sẽ khác nhiều. Cho nên sự chọn lựa bầu cho ai kỳ này được xem là điểm không trở lại (the point of no return). Nó sẽ là con đường khác, và sẽ dẫn đến một tương lai rất khác. Bài viết mới nhất của Michael Beckley, sẽ đăng trên số Tháng 11/12 của Foreign Affairs với tựa đề “Siêu cường xảo quyệt, Tại sao đây có thể là thế kỷ Mỹ phi tự do” (Rogue Superpower - Why This Could Be an Illiberal American Century), đưa ra những biện luận rất đáng được quan tâm, suy nghĩ [3].
Một cách tóm tắt, Beckley đưa ra các luận điểm chính sau đây. Một, “Nước Mỹ Trước hết” của ông Trump, thật ra, là chủ trương của phần lớn lịch sử nước Mỹ. Hai, đa số người dân Mỹ ngày nay tiếp tục muốn Mỹ chọn con đường này, và với tỷ lệ dân số người già ngày càng gia tăng, cộng với kỹ nghệ tự động (automation) thì Mỹ sẽ tiếp tục chọn con đường này vì nó mang lại lợi ích và lợi thế nhiều nhất cho Mỹ, so với các quốc gia khác. Ba, với thực trạng này thì con đường tốt nhất, là một chính sách dựa trên chủ nghĩa quốc tế cấp tiến nhưng nghiêng theo chiều hướng dân tộc (tức dung hợp/hybrid).
Chủ trương “Nước Mỹ Trước hết”
Theo Beckley, nhiều chuyên gia ủng hộ cái gọi là Trật tự Quốc tế Cấp tiến (Liberal International Order) mong rằng, khi ông Trump rời khỏi Oval Office, Mỹ sẽ trở lại vai trò lãnh đạo thế giới tự do. Nhưng đối với Beckley thì đừng mong thế, bởi vì phương thức giao dịch (transactional approach) của Trump về chính sách ngoại giao thật ra là điều bình thường trong phần lớn lịch sử của Mỹ. Cho nên dấu ấn của Trump để lại sẽ tồn tại lâu dài sau khi Trump ra đi.
Thứ Ba, 13 tháng 10, 2020
Phạm Phú Khải (VOA BLOG): Tâm lý bất lực trước bất công
Trong 10 bộ phim được xem nhiều nhất từ xưa đến năm 2019, đo lường qua số tiền thu hoạch được, có đến 6 phim về siêu anh hùng, trong đó ba tập Avengers của Marvel chiếm áp đảo [1]. Các phim còn lại, gồm Avatar, Titanic, Jurassic World và Furious 7, đều đề cao tính gan dạ, anh hùng của các nhân vật chính trong các phim này.
Đến năm 2020 thì có chút thay đổi thứ tự, với phim The Lion King, phim làm lại năm 2019, chiếm thứ 6 về tổng thu hoạch; Frozen II, chiếm thứ 10; Harry Potter and the Deathly Hallows Part 2, chiếm thứ 12 [2].
Ngay cả với phim The Lion King, Frozen I và II, Harry Potter v.v… thì cũng đều đề cao cái thiện, gan dạ và chính nghĩa chống lại cái ác, hèn nhát và vô luân.
Câu hỏi là, “Tại sao thế giới phim ảnh cũng như các sản phẩm liên quan đến (siêu) anh hùng lại có sức thu hút người ta mãnh liệt đến thế?”.
Phải chăng nó liên quan mật thiết đến sự bất lực và công lý?
Có phải vì phần lớn con người khắp nơi chỉ biết lo cho bản thân và thiếu tinh thần gan dạ để bảo vệ công lý cho chính mình và người khác?
Đã là con người, tất cả chúng ta, đều ít hay nhiều đã từng trải qua những kinh nghiệm đau thương về sự bất công. Mức độ có thể khác nhau, tùy theo hoàn cảnh, môi trường, xã hội/đất nước đang sống, mà sự cảm nhận của mỗi người về công lý cũng khác.
Nhưng hầu như ai cũng trải nghiệm về bất công, ngay cả khi còn rất nhỏ. Nó có thể đeo đuổi cả đời người. Giáo sư Morton Deutsch, thuộc đại học Columbia, một trong những người sáng lập về lĩnh vực giải quyết xung đột, đã đóng góp đáng kể trong ngành tâm lý để góp phần làm cho thế giới công bằng và bình an hơn [3]. Deutsch, từ lúc 5 tuổi, đã bắt đầu trải nghiệm bất công, và khi lớn lên cũng có trải nghiệm về loại trừ, phân biệt và định kiến. Những kinh nghiệm này đã thôi thúc ông một nhu cầu lớn. Đó là để tìm hiểu và giải quyết sự bất công.
Thứ Ba, 28 tháng 7, 2020
Phạm Phú Khải (VOA Blog): Nước, nắng và quyền lực
Thứ Tư, 1 tháng 7, 2020
Phạm Phú Khải (VOA): Kỳ thị và bản sắc, nhìn từ nước Úc
![]() |
Các thông điệp được ghi và gắn xung quanh tượng TT Andrew Jackson tại công viên Lafayette, đối diện tòa Bạch ốc, 15 tháng Sáu. |
Mọi mạng sống đều quan trọng
Tự hào hay phủ nhận bản sắc
Những trò “đấu tố” thời nay
Đi tìm sự thật lúc này cũng khó!
Thứ Tư, 17 tháng 6, 2020
Phạm Phú Khải: Nước Mỹ và vấn nạn nô lệ thời lập quốc
![]() |
Biểu tình tại Los Angeles liên quan đến cái chết của ông George Floyd. Hình MARK RALSTON/AFP via Getty Images |
Mọi người là gồm những ai?
Thứ Năm, 4 tháng 6, 2020
Phạm Phú Khải: ĐCSVN có yêu nước không? (và 'yêu nước' là gì?)
![]() |
Hình minh họa. |
Thứ Ba, 21 tháng 4, 2020
Phạm Phú Khải (VOA): Covid-19 sẽ thay đổi thế giới ra sao?
![]() |
Đa số các chuyên gia này nhận định rằng đại dịch Covid-19 sẽ củng cố chủ nghĩa dân tộc khắp nơi và gia tăng quyền lực của nhà nước tại nơi đó. |
Thứ Năm, 16 tháng 4, 2020
Phạm Phú Khải (VOA Blog): Covid-19 - WHO có làm đúng chức năng chưa?
![]() |
Ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, người đứng đầu WHO. |
Thứ Ba, 31 tháng 3, 2020
Phạm Phú Khải (VOA Blog): Mẹ Nấm, nước Mỹ, quyền có ý kiến và quyền phê bình
![]() |
Mẹ Nấm và TT Donald Trump tại Tòa Bạch Ốc, 7 tháng 11, 2019. (Hình: Facebook Nguyen Ngoc Nhu Quynh) |