Thứ Sáu, 1 tháng 12, 2023
Thomas W. Lippman: Henry Kissinger, người định hình các vấn đề thế giới dưới thời hai Tổng thống, qua đời ở tuổi 100, The Washington Post, Trần Nguyễn biên dịch.
 |
| Henry Kissinger, Hình chụp năm 2023. |
Nhà ngoại giao này đã thực hiện quyền kiểm soát vô song đối với các vấn đề quốc tế và hoạch định chính sách của Hoa Kỳ. Ông ta cũng là mục tiêu của những lời chỉ trích không ngừng, những người cho rằng ông ta vô kỷ luật và vô đạo đức.
Henry A. Kissinger, một học giả, chính khách và nhà ngoại giao nổi tiếng, người nắm giữ quyền lực vô song đối với chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ trong suốt chính quyền của Tổng Thống Richard M. Nixon và Gerald Ford, và là người trong nhiều thập kỷ sau đó, với tư cách là nhà tư vấn và nhà văn, đã đưa ra những quan điểm định hình toàn cầu, chính trị và kinh doanh, qua đời ngày 29 tháng 11 tại nhà riêng ở Connecticut. Ông ta hưởng thọ 100 tuổi.
Lê Học Lãnh Vân: Ngã nguyện vô cùng
 |
| Ảnh: Pháp Uyển. |
Vậy thì, sự ra đi của Thầy là một sự kiện văn hóa, một sự kiện văn hóa lớn. Lớn tới độ nó dằn được các ồn ào của những của dư luận xốc nổi thường xảy ra trên công luận tại Việt Nam. Và nó dẫn dắt sự cao khiết, tĩnh lặng, thâm sâu…
Thứ Năm, 30 tháng 11, 2023
Đặng Phú Phong: Hoài niệm anh, Nguyễn Đình Toàn – một nhà thơ, nhà văn và nhạc sĩ tài hoa được nhiều người mến mộ
Nguyễn Đình Toàn là một cái tên rất quen thuộc với giới văn nghệ sĩ, độc giả và thính giả yêu nhạc suốt khoảng thời gian 20 năm từ 1954 đến 1975 của người miền Nam Việt Nam. Ông là một người đa tài, làm thơ, viết văn, soạn nhạc và viết cả kịch nữa, điểm đặc biệt nhất của ông là cái chất giọng ấm, ngọt ngào và quyến rũ vang lên mỗi tối thứ năm hàng tuần trên Đài Phát Thanh Sài Gòn trong chương trình “Nhạc Chủ Đề”. Bài viết và giọng đọc truyền cảm của ông đã làm say mê biết bao thính giả, dĩ nhiên cũng làm cho bao nhiêu trái tim thiếu nữ thổn thức, ông là “một người đào hoa nhưng rất chung thủy với vợ” (theo lời người con gái). Những bài nhạc ông chọn để phát thanh đều nằm theo chủ đề của chương trình mà ông dẫn dắt người nghe đi vào những khám phá qua văn chương thi vị, qua đời sống tác giả và từng giai điệu của bài hát. Câu giới thiệu về những bản tình ca của Trịnh Công Sơn là “Những bản tình ca không có hạnh phúc” như một dấu ấn của nhạc sĩ này, đã làm biết bao thính giả thật thú vị và ghi nhớ mãi.
Thứ Tư, 29 tháng 11, 2023
Trần Tiến Dũng: Từ ánh sáng chân thật của Thầy Thích Nguyên Chứng – Tuệ Sỹ
 |
Đọc theo các dòng dư luận nhất là dòng trí thức Phật Tử, đa số người đồng thuận rằng sự viên tịch của ngài Thích Tuệ Sỹ là một mất mát lớn của Đạo Phật và Văn Hoá Việt Nam nhưng sự kiện ngài viên tịch lại là sự thức tỉnh của đại chúng về nhận thức chân chánh Đạo Phật, Văn Hoá Việt Nam. Thật vậy ư?
Thứ Ba, 28 tháng 11, 2023
Phạm Đình Trọng: Xin giữ vững lòng trung
“Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”. Nội hàm cốt lõi của điều 25 Hiến pháp 2013 hiện hành là công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do hội họp, tự do lập hội và tự do biểu tình. Thực hiện điều 25 Hiến pháp hiện hành, tiến sĩ kinh tế Phạm Chí Dũng đứng ra lập hội Nhà Báo Việt Nam Độc Lập, nói tiếng nói tự do ngôn luận của quyền con người, của trách nhiệm công dân. Hội Nhà Báo Việt Nam Độc Lập có mặt trong đời sống xã hội Việt Nam từ ngày 4.7.2014.
Nguyên Siêu: Hiu hắt bụi đường đôi chân không mỏi
 |
Hai người bạn chân tình đã có nhau từ thuở nhỏ. Một người theo thiên bẩm thi phú tài hoa, văn chương lỗi lạc, tư tưởng như sâu thẳm đại dương… Một người thì lục lạo, sưu tra lịch sử meo mốc, bị bỏ quên trên những bảng gỗ, chùa hoang, dân dã… Thời bình thì cũng sống chung với nhau trong từng bữa ăn, trong từng thời giờ làm việc. Trong từng buổi giảng nơi các Tự viện, Phật học viện, Tòng Lâm, Đại Tòng Lâm… Tư tưởng vị nào cũng dồi dào, hùng mạnh như thác đổ giữa rừng khuya. Rồi cho đến thời gian bị tù đày biệt xứ thì hai người bạn chân tình cũng đồng cảnh ngộ ở tù Xà Lim, hay nơi miền rừng sâu nước độc để lãnh lấy bản án tử hình, hay hai mươi năm tù ở nhưng cả hai đều chẳng sợ, vẫn ngẩng cao đầu và đối mặt với hiểm nguy.
Thứ Sáu, 24 tháng 11, 2023
Stephen M. Walt: Tác động toàn cầu từ cuộc chiến Israel-Hamas, Foreign Policy, Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Cuộc chiến mới nhất ở Trung Đông sẽ có tác động địa chính trị lan rộng.
Liệu cuộc chiến mới nhất ở Gaza có gây ra hậu quả sâu rộng? Về mặt nguyên tắc, tôi nghĩ rằng những diễn biến địa chính trị bất lợi thường được cân bằng bởi các lực lượng đối kháng khác nhau, và các sự kiện ở một phần nhỏ của thế giới thường sẽ không gây ra tác động lan tỏa lớn ở những nơi khác. Khủng hoảng và chiến tranh vẫn xảy ra, nhưng những cái đầu lạnh thường chiếm ưu thế và theo đó hạn chế hậu quả của các cuộc chiến.
Ngô Kim Khôi: "50 sắc sắc"
 |
Người ta nói tranh khỏa thân tôn sùng vẻ đẹp tự nhiên của cơ thể con người, đặc biệt là người phụ nữ. Một số người lại cho rằng tranh khỏa thân mang tính dung tục, tầm thường và thô thiển, không tế nhị. Vì vậy, tranh khỏa thân là một đề tài muôn thuở, tuy hấp dẫn nhưng vẫn tiếp tục gây tranh cãi.
Thứ Ba, 21 tháng 11, 2023
Nguyễn Thị Tiêu Dao: Nỗ lực hóa giải trong sân trường đại học sôi sục trước cuộc chiến Israel-Hamas
Cuộc chiến giữa Israel và Hamas, một tổ chức võ trang Hồi giáo cực đoan cầm quyền tại Gaza (một trong hai phần đất thuộc dân Palestine nằm trong lãnh thổ Israel) diễn ra từ đầu tháng 10 đã dẫn tới những cuộc biểu tình khắp nơi giữa hai phe bênh Israel và phe bênh Palestine.
Timothy Snyder: Chẳng lẽ các ngài định bán đứng họ?, Trần Gia Huấn chuyển ngữ
Câu hỏi dành cho các nhà lập pháp Hoa Kỳ về Ukraine
Lời người dịch: Timothy Snyder là giáo sư sử, Đại Học Yale, Mỹ. Ông viết 15 tác phẩm lịch sử như: Bloodlands, Black Earth, On Tyranny, The Road to Unfreedom… trong đó cuốn sách Bloodlands ghi lại cuộc tàn phá Âu châu của Hilter và Stalin, đã được dịch ra 30 thứ tiếng. Ông sử dụng 10 ngôn ngữ, trong đó có tiếng Nga.
Từ năm 2014, Timothy Snyder đã cảnh báo sự tương đồng giữa Hitler và Putin về cách ngụy biện lịch sử, lý do mở rộng lãnh thổ, đòi xóa bỏ tư cách quốc gia của nước khác. Putin giống Hitler đến mức nhiều đoạn diễn văn của Putin đã sao chép lại diễn văn của Hitler. Sau đây là bản dịch bài viết của GS Timothy Snyder.
***
Thứ Sáu, 17 tháng 11, 2023
Bùi Văn Phú: Ông Tập, ông Biden và những mong đợi từ APEC 2023
 |
| Trung tâm của cuộc biểu tình phản đối APEC (Ảnh: Bùi Văn Phú) |
Từ nhiều tháng qua, đã có những chuẩn bị từ các cấp trong chính quyền Mỹ cho APEC. Theo ban tổ chức, sẽ có hai vạn khách đến từ nhiều nơi trên thế giới, cùng với hai nghìn phóng viên có mặt để tường thuật cuộc họp thượng đỉnh. Khu vực tài chánh và quanh toà thị chính cuối tuần qua trông sạch sẽ, không còn thấy những người không nhà nằm bên lề đường.
Richard Gowan: Liên Hiệp Quốc đã đánh mất niềm tin trước thế giới ra sao?, Foreign Affairs, Đinh Tỵ biên dịch
Thậm chí kể từ năm 1947, khi Đại hội đồng LHQ biểu quyết chia tách vùng đất Palestin thành các quốc gia Do Thái và Ả Rập, tổ chức này đã vật vã đối phó khủng hoảng Trung Đông rồi. Trong những thập niên qua, các cuộc thảo luận về hồ sơ xung đột Israel-Palestin tại LHQ đơn giản là bổn cũ soạn lại: Mỹ thường bỏ phiếu phủ quyết ngăn Israel không bị Hội đồng bảo an lên án, trong khi các nước Ả Rập vận động các nước đang phát triển bảo vệ thường dân Palestin. Các cuộc tranh cãi tại LHQ trong các tuần vừa qua sau vụ Hamas tấn công ngày 7 tháng 10 chủ yếu diễn lại kịch bản quen thuộc này. Hoa Kỳ cản trở Hội đồng bảo an kêu gọi một lệnh hưu chiến tại Dải Gaza, đồng thời không phản đối một nghị quyết vào cuối tháng 10 được đại đa số thành viên Đại hội đồng yêu cầu một “lệnh hưu chiến vì lý do nhân đạo”.
Phạm Trọng Chánh: Hàn Mặc Tử, Mộng Cầm, Bích Khê và Lầu Ông Hoàng – Phan Thiết
Hàn Mặc Tử trong bài thơ Phan Thiết Phan Thiết, có địa danh Lầu Ông Hoàng, nhà thơ gợi thi hứng tạo nên một huyền thoại nửa hư nửa thực về mối tình của mình với Mộng Cầm. Lầu Ông Hoàng do ai xây dựng? Ông Hoàng là ai? Hàn Mặc Tử làm gì khi đến Phan Thiết, mối quan hệ Hàn Mặc Tử–Mộng Cầm, tình bạn tri âm tri kỷ với thi sĩ Bích Khê? Mộng Cầm là cháu của Bích Khê. Hàn Mặc Tử bệnh phong cùi mất năm 28 tuổi, và Bích Khê bị lao phổi mất 30 tuổi, hai thi sĩ chết khi nửa đời chưa qua hết, những ngày cuối đời trong đau đớn nghiệt ngã bệnh tật nhưng để lại những vần thơ tuyệt đẹp và lạ lùng, bao thế hệ sau còn bàn tán xôn xao. Thơ Điên, thơ Loạn hay thơ của những thiên tài, hai vì sao băng lóe sáng trên bầu trời thi ca Việt Nam rồi chợt tắt.
Thứ Năm, 16 tháng 11, 2023
Nguyễn Phú Yên: Văn Cao, giấc mơ một đời người
 |
| Nhạc sĩ Văn Cao. Ảnh: Nhiếp ảnh gia Lê Quang Châu. |
Nhạc sĩ, họa sĩ, nhà thơ Văn Cao (15/11/1923-15/11/2023), một tài năng lớn trong nhiều lĩnh vực nghệ thuật mà cuộc đời phản ảnh bi kịch chung của rất nhiều trí thức, văn nghệ sĩ thời ấy đi theo Việt Minh vì lòng yêu nước, chống Pháp, nhưng rồi tài năng hoặc bị vùi dập hoàn toàn hoặc bị kìm hãm, không thể cất cánh trong một chế độ độc tài toàn trị. So với nhiều người trong vụ án Nhân Văn-Giai Phẩm bị bắt, bị tù đày nhiều năm, Văn Cao có lẽ một phần nhờ vào việc là tác giả của bài Tiến Quân Ca (được chọn làm quốc ca của nước VNDCCH và bây giờ, nước CHXHCNVN) nên chỉ phải đi học tập chính trị và bị đảng cho ra ngoài lề một thời gian. (Trừ Tiến quân ca, tất cả những ca khúc của ông cũng giống như các nhạc phẩm tiền chiến khác không được lưu hành ở miền Bắc. Giai đoạn này, Văn Cao sống bằng những công việc khác và hầu như không còn sáng tác. Đến cuối thập niên 1980, những nhạc phẩm này mới được lưu hành trở lại). Tuy nhiên biến cố đó cũng khiến ông thu mình lại, sống khép kín, lặng lẽ cho đến cuối đời.
Một trăm năm ngày sinh của Văn Cao, DĐTK xin giới thiệu một vài bài viết với quan điểm khác nhau của hậu sinh về ông.
Phạm Xuân Nguyên: Văn Cao trong “Ghi” của Trần Dần
 |
“GHI” là những tập sổ tay ghi chép của nhà thơ Trần Dần trong vòng bảy năm (1954 – 1960). Bảy năm đó đã xảy ra hai sự biến động dữ dội trong lịch sử nửa nước miền Bắc: Cải Cách Ruộng Đất và Nhân Văn – Giai Phẩm. Những ghi chép của Trần Dần kể về hai sự kiện đó, nhưng chủ yếu là về tai nạn Nhân Văn – Giai Phẩm. Đó là ghi chép của một người, cho một người, song nói như nhà văn Phạm Thị Hoài người được gia đình Trần Dần cho phép đọc, biên tập và xuất bản “GHI” (in ở nước ngoài, 2001), thì “Với chúng ta, đó là những văn liệu và sử liệu vô giá về một giai đoạn văn chương và lịch sử cho đến nay vẫn xếp sổ, nếu quả còn có sổ.” Bởi vì trong “GHI” Trần Dần viết theo lối nhật ký ghi lại rất thực các sự kiện, suy nghĩ, hành động của các văn nghệ sĩ tìm cách chống đỡ tai nạn ập xuống đầu mình và cả thái độ ứng xử của họ với nhau trong cơn bĩ cực đó. Đọc “GHI” thấy được sự khốn khổ, khốn nạn của một thời.
Thứ Ba, 14 tháng 11, 2023
Trung Quốc đáng sợ đến mức nào?, The Economist, Cù Tuấn biên dịch
Tóm tắt: Mỹ phải hiểu điểm yếu cũng như điểm mạnh của Trung Quốc
Khi Joe Biden gặp Tập Cận Bình ở San Francisco vào tuần tới, rủi ro sẽ rất cao. Giao tranh ở Trung Đông có nguy cơ trở thành một sân khấu khác cho sự cạnh tranh giữa các cường quốc, với việc Mỹ ủng hộ Israel và Trung Quốc (cùng với Nga) tăng cường liên kết với Iran. Ở Biển Đông, Trung Quốc đang quấy rối các tàu Philippines và cho máy bay của họ bay gần các máy bay Mỹ một cách nguy hiểm. Năm tới sẽ thử thách mối quan hệ Trung-Mỹ nhiều hơn nữa. Vào tháng 1, một ứng cử viên bị Bắc Kinh căm ghét có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Đài Loan. Trong phần lớn thời gian của năm, cuộc đua vào Nhà Trắng sẽ là một phần của việc chỉ trích Trung Quốc.
Philip Bump: Rất nhiều người Mỹ ủng hộ chủ nghĩa độc tài của Trump, The Washington Post, Trần Ngọc Cư biên dịch
.jpg) |
| Donald Trump |
.jpg){kind=link}
Cứ mỗi giờ trôi qua, sự nắm giữ của Donald Trump càng trở nên chặt chẽ hơn đối với khả năng ông được Đảng Cộng hoà đề cử làm ứng viên tổng thống năm 2024. Mỗi một ngày mà các đối thủ Cộng hòa của ông không giành được chỗ đứng ở vị trí của ông là một ngày ông tiến gần hơn đến việc xuất hiện trên lá phiếu vào tháng 11 năm tới và gần hơn nữa với khả năng nhậm chức vào ngày 20 tháng 1 năm 2025.
Thứ Sáu, 10 tháng 11, 2023
Joe Buccino: Chiến tranh địa đạo của Hamas gợi nhớ về Việt Cộng, Foreign Policy, Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
.jpg) |
| IDF tiếp tục khám phá những đường hầm khủng bố ẩn giấu ở Dải Gaza, nơi được Hamas sử dụng để thực hiện các cuộc tấn công nhằm vào người Israel. |
.jpg){kind=link}
Khi lực lượng Israel bước xuống những địa đạo ở Gaza, mọi cuộc tấn công dưới lòng đất đều có tác động ở trên mặt đất.