Bài viết nhân dịp tập truyện song ngữ “Mặt Trận Ở Sài Gòn / The Battle of Saigon” tái bản, tháng 10/2020

Khi chỉ mới đọc truyện đầu tiên, truyện mang tên của tựa đề cuốn sách, Mặt Trận Ở Sài Gòn của Ngô Thế Vinh, tôi đã có ước muốn, được hỏi ngay, những anh hùng mà ông đề cập đến trong truyện này, hiện giờ họ ở đâu, họ ra sao, và tôi muốn gửi đến họ, rất muộn, lòng ngưỡng mộ, tri ân và cả nỗi sầu buồn. Và tôi cũng muốn nói ngay với tác giả, khi đọc tới đoạn này, tôi đồng tình với chủ trương của các nhân vật trong truyện:

Nếu ngược về năm 1971-1972, đọc đoạn trên thì tôi sẽ rất bất mãn với thái độ của mấy ông quân nhân này. Dạo đó tôi đang là sinh viên năm thứ hai Luật, và là cảm tình viên của phong trào sinh viên phản chiến. Hồi đó chúng tôi rất không ưa, hơn nữa còn gọi là -đám lính cảnh sát đàn áp- biểu tình. Ngày ấy, với bọn chúng tôi, dường như hình ảnh sống có lý tưởng, là phản chiến, là hô hào bãi khóa, xuống đường, chống chế độ, và… nghe nhạc phản chiến. Ai đã dựng nên hình ảnh ấy và đã-thành-công trong việc hướng dẫn cái nhìn của lớp trẻ một thời? Và cứ thế, chỉ biết phản chiến, lên án chiến tranh và gần như coi nhẹ số phận đau đớn, bi thảm của người lính hy sinh mạng sống cho một cuộc chiến đang bị phản đối khắp nơi! Quá tiếc là ngày đó đã không được đọc tác phẩm này, mà nghĩ ra đó là lỗi của thông tin, dân vận của Việt Nam Cộng Hòa đã đánh giá sai tác phẩm này để đưa đến cấm đoán và truy tố tác giả. Thực sự nếu người ta được đọc nó nhiều hơn ngay lúc đó thì đã không có cảnh phân hóa giữa quân dân như vậy, hơn nữa nó sẽ là chiếc cầu nối tình cảm rất hữu hiệu giữa tiền tuyến hậu phương, và như thế sẽ có một khối sức mạnh của sự đồng lòng. Đáng tiếc. Đứng về phía miền Nam thì, nếu hồi đó họ ý thức được như Phúc: Hoàng gốc phản chiến nhưng lại luôn luôn lên án một phía; Phúc không kìm hãm được nói: - Nguyền rủa chiến tranh một bên có giải quyết được gì không hay chỉ làm nản lòng những người đang chiến đấu! (Chiến Trường Tạm Yên Tĩnh, tr. 76). Họ đã khôngnhận thức đúng để vừa chống mặt phi nhân tàn ác của chiến tranh, đồng thời, có được lập trường sáng tỏ rằng, đó là cuộc chiến bảo vệ cho sự sống còn của miền Nam Việt Nam. Trong khi đó ở miền Bắc thì họ có một khối gắn bó giữa quân

Cha và con gái. Hình Internet

1.

Đêm. Con nhìn lên trời

Những vì sao rất nhỏ…

Những vì sao rất xa…

Xin một vì sao tỏ

Thắp mừng sinh nhật cha

Đêm. Con nhìn lên trời

Trời quen mà thăm thẳm

Muốn quay về, một nơi

Bên lòng cha đầm ấm…

Biển ơi!
Bóng em áo màu trăng huyễn ảo
Hạt lệ ngân thành tiếng sóng
Tiếng sóng đêm đêm rợn tiếng khóc
Tiếng khóc đêm đêm vỡ những giấc mơ
Cát đêm rất mặn
Những mảnh thuyền dao cắt
Những con ma nhìn em cúi mặt
Những con ma ăn thịt người tanh mùi quỉ dữ
Nhờ nhờ dưới màu nguyên sơ ánh mắt em
Tha Sala em ơi biển động về hư không [1]
Bóng em bản thông điệp máu thời mạt pháp
Bóng em áo màu trăng ngây thơ
Bóng em mảnh ván thuyền vĩnh quyết
Bóng em biển một thời cuồng phong
Bóng em thời gian miên viễn
Đêm nay, em nghe, tôi nghe, người nghe
Tiếng chuông những trái tim
Bồng em biển người bay về cố quận
Một dải biển thơm mùi khói hương ruột thịt
Đón em về.
Bước em xanh ngát biển khoan dung
Tha Sala em ơi biển động về mỗi trái tim

"Illusion of Time #5”. Ann Phong. 2009. Mixed media, 24x72 inches.

Bóng mẹ ngồi khung xương cong
Bóng thịt bóng da
Bóng đập phập phồng trái tim mẹ
Biển vời vợi xa
Biển không theo con về với khoang cá đầy
Nuôi vợ nuôi con nuôi mẹ nuôi dân chài những đời rất nhỏ
Biển theo con đi vào hàm cá mập
Hàm cá mập thời hải lý răng cưa chiếc vòi bạch tuộc
Bóng mẹ khô
Ôi con không về nữa

Bóng vợ lô xô cát mặn
Nón trắng xếp hàng như nón tang
Bóng vợ nhấp nhô đêm
Xa khơi đèn biển lập lòe mắt mộng
Biển chở về những con sóng lạnh
Âm âm tiếng đàn ông reo tiếng cá
Trôi đi đâu những con thuyền bé miệng
Bóng vợ oằn như sâu
Máu nóng đau chờ, đá kia cũng sợ
Ôi chồng không về đâu

Biển từ thuở Em bắt đầu viết trên sóng đường đi đẫm máu
Biển từ thuở hòa lệ mẹ
đến giờ biển không còn mặn nổi
đến giờ biển không còn biết khóc
Biển của Người biển ơi…

Sông ơi!

Bóng bé thơ bay trên những dòng sông
Bắc những cây cầu
Để,
Sớm mai em đi học
Buổi chiều em đi về
Bình an trên dòng nước lũ
Bóng bé thơ bay trong giấc mơ
Chiếc cầu, bóng cũng như em

Bóng bé thơ bay đàn bướm trắng [2]
Trên dòng sông hôm qua nuốt con đò,
Con đò làm từ giấy bạc lòng tham nên sinh mạng các em rất nhẹ
Sông dạt về những bóng xác lạnh
Bóng các em không còn trong lớp học
Bóng các em thôi ấm bếp lửa nhà sàn
Bóng các em nằm trên dòng sông,
Nhấp nhô bóng những con đò vỡ
Mẹ chờ, đá kia nghe đã mỏi
Mẹ bản nghèo xưa nay lầm lũi rẫy nương
Mẹ chiều nay hóa bóng bên bờ sông lặng lẽ
Bóng bé thơ bay đàn bướm trắng,
Rừng bản dập dềnh bướm trắng
Em bay về đâu…
Khách có về bên bờ sông
Thấy chiếc đò chở các em đi học
Đó là chiếc thuyền rất chắc chắn
Đàn bướm kết trong giấc mộng
Đưa em sang sông và lành lặn trở về

Biển cúng
Sông cúng
Biển khóc
Sông khóc
Đất ngập nước mắt
Trời mờ khói hương
Lệ tôi đêm nay cũng khói
Theo từng con bóng bay lên

Nguyễn thị Khánh Minh
Tháng 7, 2012