Đàn giải oan là một truyền thống cao đẹp của Việt Nam. Trong Chiêu Hồn Thập Loại Chúng Sinh Nguyễn Du đã nói lên tất cả ý nghĩa nhân bản của việc cúng tế này :

...Cho hay thành bại là cơ,

Ma oan hồn biết bao giờ cho tan…

Khi thất thế ma rơi đạn lạc

Bãi sa trường thịt nát máu trôi

Bơ vơ góc biển chân trời

Nắm xương vô chủ biết vùi nơi nao!..

Buổi chiến trận mạng người như rác

Phận đã đành đạn lạc tên rơi

Lập lòe lửa ngọn ma trơi,

Tiếng oan văng vẳng tối trời càng thương..

Hình ảnh bi thảm của chiến tranh “người chết hai lần” đã được Trịnh Công Sơn mang vào ma âm của cung đàn, nhưng còn những cái chết khác, như “đi là chết trong lòng một ít ”, xa rời nơi chôn nhau cắt rốn, di cư hai lần, tản cư ba bốn bận... cũng là những cái chết hai ba lần xẩy ra từ châu Á đến châu Âu, châu Phi, châu Mỹ... cho cả trăm triệu người, làm thành một nét bi ai độc đáo của thế kỷ 20-21 hỗn loạn.

Đi là chết trong lòng một ít, một ít gì đây? Có thể là cái tai chết đi sống lại mấy lần, giọng mẹ đẻ bắt đầu phai đi để đón nhận những âm thanh mới, con người biến đổi hay chính mình biến đổi? học ngoại ngữ có thể là một cuộc hành xác, thớ thịt cổ họng bị tra tấn vì phải uốn theo chiều ngược kim đồng hồ, tế bào não chạy loạn logic vì dòng điện chưa nhận quen giống đực, giống cái, tĩnh từ trước hay sau danh từ... Ngoại ngữ có thể gây chấn thương, tàm thựcdần tiếng mẹ đẻ ! và như vậy nhị trùng ngôn ngữ đi tới nhị trùng bản ngã, là chết đi một ít con người gốc của mình. Có thế hệ Việt-Nam bị tới tam tứ trùng ngôn ngữ : Nho, Pháp, Nhật, Anh, Nga,.v.v... có thể vì thế mà người trí thức Việt dễ ông nói gà bà nói vịt chăng?

Sau cái tai phải kể tới cái mắt. Cũng như vị giác, cái mắt có đồ ăn của nó, đang quen mầu trắng là mầu tang, người bệnh nằm ở bệnh viện thấy toàn áo trắng có thể xuống tinh thần vì liên tưởng đến cái chết. Thế nên giữa một mùa tuyết rơi trên một thành phố nhỏ miền Bắc Nữu Ước, nhìn một cụ già răng đen tóc bạc vấn khăn mỏ quạ đứng giữa shopping tân kỳ, mới thấy trò chơi kỳ lạ của Trẻ Tạo. Chẳng hẹn mà gặp, người Á đông, cả Việt di cư thời 1980 khi chưa có Khu chợ Việt Nam, dù có trầm trồ thán phục cao ốc, xa lộ vĩ đại, vẫn cứ tìm về khung cảnh China-town, tuy lộn xộn cả xe với người, mùi tôm mùi cá, mà vẫn thấy chút ấm lòng. Thì ra con người tuy có khả năng thích nghi rất cao, nhưng cũng có giới hạn, bao lần thích nghi là đủ? Thích nghi 90 độ, 180 độ hay 360 độ? Độ nào thì vừa, độ nào thì gây tâm bệnh, độ nào thì sinh vật bị hoảng? Nếu cửa sổ linh hồn bị ngoại xâm dồn dập bởi các hình sắc lạ lùng, khác với hình sắc quen thuộc bao đời, thì tri giác sẽ náo loạn ra sao, tâm trí sẽ biến động thế nào? Cái tâm trí lưu von gmới thật là nhân sinh thị bi kịch, càn khôn nhất hí trường vậy!

Levi Strauss, người làm ra chiếc quần Jeans đầu tiên trên thế giới ở San Franscisco, là một di dân Đức Do thái từ vùng Bavaria, ông mở hàng tạp hoá cho cả vùng Tây Mỹ năm 1853, cách đây 162 năm, nhưng phải tới 1873, sau khi hợp tác với ông thợ may tài ba tên Jacob Davis, một người Do thái xứ Latvia, di sang Reno, Nevada, có sáng kiến làm cúc rivet quần bằng đồng cho chắc, chiếc quần jeans Levi 510 chính thức có môn bài, ra đời năm 1890, nhắm bán cho dân thợ thuyền lao động, cao bồi cưỡi ngựa chăn bò, thợ làm đường xe lửa (đường xe lửa Sacramento năm 1861, vào thời Tự Đức bên ta !), vải quần thô, chắc, bền, đó là nghĩa gốc của chữ jeans, cũng như chữ denim là vải thô, dầy, mầu xanh, có người cho rằng từ jeans gốc tiếng Ý, fustian- đã có ở Genoa vào thế kỷ 15 !

Bây giờ thì quần jeans bung ra cả thế giới, với ba trung tâm, San Franscisco (trụ sở gốc, trên đường Sacramento S.F.), năm 1965 mở thêm trung tâm Brussels và Singapore, tính tới năm 2013 thì hãng có tới 16000 nhân viên, 4.68 tỷ đô ngân khoản ! Năm 1986 ra thêm mặt hàng Dockersmay quần kaki cao cấp hơn, thích hợp cho giới cạo giấy, mặc đi làm công sở, không chân lấm tay bùn.