Thứ Sáu, 27 tháng 10, 2023
Ngu Yên: Dấu Người Trên Đất
![]() |
Nữ họa sĩ Ann Phong |
Hội họa Lê Đại Chúc, Hoàng Hưng giới thiệu
![]() |
Họa sĩ Lê Đại Chúc. Ảnh: Báo Thể Thao&Văn hóa. |
Thứ Sáu, 13 tháng 10, 2023
Trần Hữu Thục: Thích Tuệ Sỹ, khuôn mặt tiêu biểu của văn hóa Việt Nam
![]() |
Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ. Ảnh: Blog Tâm Thường Định. |
trong những ngày Thầy nằm trong bệnh viện.
(Trần Hữu Thục)
Tôi quen với Thầy Tuệ Sỹ tại Huế, năm 1965. Lúc đó, cả hai chúng tôi đều ở lứa tuổi 20.
“Tôi thú vị nhìn người bạn mới quen trong bộ áo quần nhà tu bạc màu, cũ kỹ. Giọng nói nhỏ nhẹ. Dáng bước thong dong. Chiếc áo nâu lất phất. Một nhà tu. Như thực như giả. Như có như không. (…) Hình ảnh một chú tiểu, vừa có cái nét lãng đãng của một người nghệ sĩ, lại không thiếu vẻ siêu thoát của một nhà tu. Nhìn Thầy, tôi có cảm giác như mọi ràng buộc, mọi quy lệ, mọi giáo điều đều vỡ vụn. Thầy đi, Thầy sống y như thể không có ai, không có gì, không từ đâu và đến đâu cả.” [1]
Thứ Sáu, 29 tháng 9, 2023
Liễu Trương: Cung Tích Biền viết trong thời khói lửa
![]() |
Nhà văn Cung Tích Biền |
Cung Tích Biền là một nhà văn rất quen thuộc với độc giả miền Nam vào những thập kỷ 60-70. Ông cầm bút sớm, từ năm 1958. Truyện ngắn của ông được đăng trên nhiều tập san, tạp chí văn nghệ, nhiều nhật báo của thời đó. Cung Tích Biền được chú ý với những truyện như:
Ai Tỉnh Ai Điên
Ngoại Ô, Dĩ An Và Linh Hồn Tôi
Nỗi Buồn Thắp Sáng
Cõi ngoài
Hoà Bình Nàng Tình Rỗng
Cái Chết Của Một Con Đĩ Ngựa
Bạch Hóa.
Thứ Tư, 13 tháng 9, 2023
Nguyễn Mạnh Trinh: Nguyễn Xuân Hoàng, vài nét về tác giả & tác phẩm
![]() |
Một số tác phẩm của nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng |
Thời đại của Nguyễn Xuân Hoàng là một thời thế đặc biệt. Ở đó, đầy những biến cố từ thuở kháng chiến chống Pháp, đến thời đệ nhất, đệ nhị Cộng Hòa, từ những cuộc di cư đến ngày di tản, từ cuộc vượt tuyến di cư vào Nam đến vượt biển tị nạn xứ người. Những biến cố ấy tạo cho cả một thời đại những nét chung mang nhưng lại là những điều riêng biệt trong ký ức mỗi người.
Thứ Ba, 5 tháng 9, 2023
Đỗ Trường: Hồ Đình Nghiêm cùng sự phát triển văn học Việt hải ngoại
![]() |
Nhà văn Hồ Đình Nghiêm. |
Giai đoạn hai, từ đầu năm 1980 đến 1990 sự khởi sắc Văn học hải ngoại. Bởi, có thêm sự góp mặt của các nhà văn, nhà thơ thuyền nhân, hay đoàn tụ như: Mai Thảo, Duyên Anh, Trần Hoài Thư, Luân Hoán, Nguyễn Mộng Giác…Và đặc biệt sự xuất hiện của các nhà văn trẻ: Lê Thị Huệ, Hoàng Mai Đạt, Đỗ K (Khiêm) hay Trần Vũ, Hồ Đình Nghiêm với giọng văn mới lạ, đưa sinh khí mới đến văn thơ Việt hải ngoại. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, Văn học hải ngoại vẫn mờ nhạt dấu ấn của phê bình, hoặc chưa xuất hiện những cây viết phê bình thực sự, đưa các tác giả, tác phẩm đến gần hơn với người đọc, cùng khơi nguồn chảy cho Văn học hải ngoại.
Thứ Sáu, 1 tháng 9, 2023
Liễu Trương: Tượng đài Nữ thần Kim Quy của Vũ Khắc Khoan
Vũ Khắc Khoan (1917-1986) là một nhà văn nổi tiếng ở miền Nam, thời 54-75. Ông sớm bỏ ngành Kỹ sư canh nông để theo đuổi đam mê của mình là môn kịch nghệ. Thời còn ở Hà Nội, ngoài việc dạy môn Sử ở các trường Nguyễn Trãi và Chu Văn An, Vũ Khắc Khoan đã sáng tác ba kịch bản : Thằng Cuội ngồi gốc cây đa (1948), Hậu trường (1949) và Giao Thừa (1949). Thằng Cuội ngồi gốc cây đa và Giao Thừa đã được trình diễn ở Nhà Hát Lớn Hà Nội, năm 1951 và năm 1952.
Di cư vào Nam năm 1954, Vũ Khắc Khoan hoạt động trong nhiều lĩnh vực : báo chí, giáo dục, văn học, kịch nghệ. Trước hết ông cộng tác với nhật báo Tự Do. Rồi cùng với Nghiêm Xuân Hồng, Mặc Đỗ, ông thành lập nhóm Quan Điểm, nhóm trí thức tiểu tư sản, phụ trách tờ tuần báo Quan Điểm và nhà xuất bản mang cùng tên. Vũ Khắc Khoan cũng chủ trương nguyệt san văn học Vấn Đề với Mai Thảo. Nỗi đam mê kịch nghệ khởi đầu từ thời còn sống ở Hà Nội, nay được Vũ Khắc Khoan triển khai mạnh mẽ, với những kịch bản : Thành Cát Tư Hãn (1961), Ngộ Nhận (1969), Những người không chịu chết (1972), Ga Xép và Lộng Ngôn, và những công trình khảo cứu như : Tìm hiểu sân khấu chèo (1974), Vở chèo Quan Âm Thị Kính (1974). Vũ Khắc Khoan giữ chức Giám đốc Kịch nghệ ở Trường Quốc Gia Âm nhạc và Kịch nghệ Sài Gòn.
Thứ Sáu, 25 tháng 8, 2023
Đỗ Trường: Lê Hân–Câu thơ bất chợt thả hong Thu chiều
Khi đọc Văn học Việt hải ngoại, ngoài chia ra từng giai đoạn hình thành, phát triển gắn liền với biến cố của xã hội, con người, tôi còn thường đi sâu vào khai thác chân móng, nền tảng làm nên dòng văn học này. Dường như, nói đến Văn học hải ngoại, ta thường nghĩ ngay đến cái mốc 30 tháng 4-1975, khi người Việt ồ ạt trốn chạy, bỏ nước ra đi. Nhưng với tôi, có lẽ không hẳn vậy. Bởi, Văn học hải ngoại đã được manh nha từ trước 1975 khá lâu, với những cây viết phần lớn là du học sinh. Họ đã góp phần tạo dựng, khơi nguồn làm nên dòng Văn học Việt nơi hải ngoại phong phú và đặc sắc.
Thứ Năm, 13 tháng 7, 2023
Trịnh Y Thư: Milan Kundera qua đời ở tuổi 94
Milan Kundera [1929-2023] trong một bức ảnh chụp năm 1968, thời điểm Mùa Xuân Praha. Nguồn: Britannica.
Nghị viện Châu Âu đã tổ chức một phút mặc niệm khi biết tin ông qua đời.
Thứ Ba, 4 tháng 7, 2023
Trần Thùy Mai: Barbara Kingsolver và tiểu thuyết đoạt giải Pulitzer 2023
![]() |
Barbara Kingsolver (sinh ngày 8/4/1955), tiểu thuyết gia, nhà thơ và nhà viết tiểu luận người Mỹ. Hình Wikipedia |
Barbara Kingsolver là nhà văn nữ người Mỹ quê ở Kentucky. Hiện nay phần lớn thời gian bà cư ngụ tại Appalachia, một vùng núi ở Tây Nam Virginia. Đấy cũng là nơi bà viết tiểu thuyết Demon Copperhead (Thằng quỷ đầu đồng).
Thứ Bảy, 24 tháng 6, 2023
Louis Édouard: En finir avec Eddy Bellegueule, Thuận giới thiệu và chuyển ngữ
![]() |
Bị săn đuổi vì xu hướng đồng tính luyến ái và muốn thoát khỏi hoàn cảnh bần cùng của gia đình, Édouard Louis rời nhà chuyển ra thành phố học trung học, vào đại học và tốt nghiệp ENS rue d’Ulm ngôi trường danh giá bậc nhất của Pháp.
Thứ Ba, 13 tháng 6, 2023
Trần Thùy Mai: Tiểu thuyết siêu hư cấu của Margaret Atwood
![]() |
Margaret Atwood |
CHUYỆN NGƯỜI HẦU GÁI
Mặc dù đã xuất bản từ năm 1998, The Handmaid’s Tale (CHUYỆN NGƯỜI HẦU GÁI) của Margaret Atwood cho đến nay vẫn được đánh dấu là bestseller trên các trang mạng về sách ở phương Tây. Tiểu thuyết đã giành được giải thưởng Toàn quyền năm 1985, là giải thưởng của Canada dành cho tác gia viết bằng tiếng Anh trên toàn thế giới, cùng nhiều giải thưởng khác. Tác phẩm cũng lọt vào vòng đề cử cho giải thưởng Booker năm 1996.
Thứ Ba, 16 tháng 5, 2023
Phạm Tín An Ninh: Từ Sương Biên Thùy đến Lê Mai Lĩnh
![]() |
Năm đang học lớp Đệ Nhị C trường Trung học Võ Tánh Nha Trang, bọn tôi nghe bạn bè xầm xì có một “ông” học trò mới chuyển từ trường Nguyễn Hoàng, Quảng Trị vào học lớp Tam C. Thời ấy đặc biệt ở các lớp Ban C có nhiều giai nhân, nên đám nam sinh thường hay ngắm nghé. Nghe nói gã từ miền giới tuyến Đông Hà hay Gio Linh gì đó mới trôi dạt vào đây. Không biết tên là gì, nhưng thấy gã lúc nào cũng ăn mặc “à la mode”, choàng áo vest, mang giày da bóng loáng có cái đế kêu cộp cộp, trong lúc hầu hết bọn tôi chỉ mang sandal hay dép Nhật. Đã vậy gã lại thường vào lớp trễ, nên học trò trong lớp đang ngồi chờ giáo sư, đều nhổm đứng lên chào, bởi nghe tiếng đế giày thong thả nện xuống nền ciment ngoài hành lang, cứ tưởng là thầy giáo đến! Chắc có nhiều tiếng rủa thầm trong miệng. Đã vậy gã ta lúc nào cũng ngước mặt nhìn trời, xem mấy lớp đàn anh cứ như cỏ rác.
Thứ Sáu, 17 tháng 3, 2023
Phạm Xuân Nguyên: Vì sao Kenzaburō Ōe (31/1/1935 – 3/3/2023) khó vào Việt Nam?
![]() |
Nhà văn Kenzaburō Ōe (31/1/1935 – 3/3 2023). Nguồn Wikipedia |
Kenzaburo Oe (1935–2023) là một trong ba nhà văn người Nhật Bản được trao giải Nobel văn chương. Ông nhận giải năm 1994. Trước ông là Yasunary Kawabata (1899 –1972) năm 1968. Sau ông là Kazuo Ishiguro (sinh 1954, nhà văn Anh gốc Nhật) năm 2017.
Trong ba người thì Kenzaburo Oe ít vào được Việt Nam, và vẻ như khó vào, xét về số lượng sách được dịch ra tiếng Việt.
Đứng đầu là Yasunary Kawabata. Nhà văn của vẻ đẹp Nhật Bản đã được giới thiệu liền ngay sau khi nhận giải, từ đó các tác phẩm của ông được lần lượt dịch ra tiếng Việt [1], có những cuốn có đến vài ba bản dịch khác nhau. Cho mãi tới gần đây sách của ông vẫn được dịch và xuất bản [2]. Có thể nói đến nay ở Việt Nam Kawabata đã hiện diện gần như đầy đủ các tác phẩm của mình. Truyện của ông trong tiếng Việt đã được dạy trong nhà trường phổ thông, đã được làm luận án đại học, thạc sĩ, tiến sĩ, đã được viết thành sách chuyên khảo. Năm 2022, kỷ niệm 50 năm ngày mất, một hội thảo quốc tế về ông đã được tổ chức tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, TP Hồ Chí Minh.
Thứ Tư, 8 tháng 3, 2023
Seth Mydans: Dương Tường, Người Đưa Tác Phẩm Phương Tây Đến Với Độc Giả Việt Nam, Qua Đời Ở Tuổi 90 (The New York Times)
Lời giới thiệu: Thật ra bài viết này không có thêm thông tin gì đặc biệt hơn về nhà thơ, dịch giả Dương Tường ngoài những điều mà báo chí Việt Nam trong, ngoài nước đã đưa tin kể từ khi ông qua đời, nhưng rất hiếm khi một tờ báo lớn, lâu đời và có uy tín như The New York Times có bài viết về một nhà thơ, dịch giả Việt Nam như vậy, nên Diễn Đàn Thế Kỷ quyết định chuyển ngữ để hầu độc giả.
***
Ông đã dịch các tác phẩm của Proust, Nabokov, Tolstoy và Emily Brontë sang tiếng Việt, và một tác phẩm thi ca cổ điển của Việt Nam, ‘Truyện Kiều’, sang tiếng Anh.
Dương Tường có ảnh hưởng trong cả văn học và nghệ thuật khi thế giới văn hóa hậu chiến của Việt Nam mở rộng, bắt đầu từ những năm 1980 và 1990. Hình từ Mai Trần |
Thứ Ba, 7 tháng 3, 2023
Đỗ Trường: Phạm Tín An Ninh: Con đường giải oan cho một cuộc bể dâu
Thứ Sáu, 3 tháng 3, 2023
Lê Hữu: Nhà thơ của trẻ thơ, thi sĩ Trần Trung Phương
![]() |
Hình minh hoạ Inge Wallumrød |
Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm
(“Tương tư chiều”, Xuân Diệu)
Trăng nằm sóng soải trên cành liễu
Đợi gió đông về để lả lơi
(“Bẽn lẽn”, Hàn Mặc Tử)
Mặt trời mặt trăng trong những câu thơ trên được nhân cách hóa, sinh động. Mấy câu thơ bên dưới cũng mặt trời mặt trăng, cũng nhân cách hóa, cũng sinh động không kém.
Mặt trời ngủ gật đằng sau núi
Mấy bóng cây dừa ngã xuống ao
. . . . .
Trăng ngà tắm dưới cầu ao
Hạt trai đánh vãi vương vào lá sen
Nếu có khác, đấy là thơ trẻ em, không phải thơ người lớn như thơ Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử. Những câu thơ ấy ở trong tập thơ thiếu nhi Mấy Vần Tươi Sáng của Trần Trung Phương, Nxb Bình Minh, in lần thứ hai năm 1952 tại Hà Nội.Thứ Ba, 7 tháng 2, 2023
Việt Dương: Họa sĩ Vị Ý với giấc mộng không thành?
![]() |
Họa sĩ Vị Ý (1924-1988). Hình Nguyễn Tiến Thịnh, báo Người Việt. |
Trên đảo Galang
Tàu Cao Ủy Tị Nạn Liên Hiệp Quốc đón những những người tị nạn cộng sản ở đảo Subi về Galang và cập bến đảo Galang khoảng 9, 10 giờ đêm. Khi điểm danh xong, chúng tôi được xe chở về barracks cách bến chừng 3 cây số.
Sáng hôm sau, tôi đang nằm nghĩ đến sự nhẹ nhàng thoát nạn với niềm vui cập bến Galang thì có một ông từ ngoài đi vào nhìn quanh, rồi đứng lại trước sạp tôi nằm. Tôi sửng sốt ngồi bật dậy:
- Vị Ý, gặp ông ở góc biển này ư?
Với nụ cười tươi và cái pipe quen thuộc, Vị Ý đưa tay kéo tôi xuống sạp:
- Chuyến tàu nào của Cao Ủy chở người tị nạn tới Galang, tôi đều đến nhìn mặt một lượt xem có ai quen biết. Cả chục chuyến chẳng gặp ai. Đến hôm nay thì trời không phụ lòng người.
Vị Ý quàng vai tôi:
- Ra quán.