Thứ Sáu, 24 tháng 2, 2023
Nguyễn Xuân Thọ: Cảm nhận quê nhà (6) "Những kẻ lội ngược dòng”
Nhiều biểu tình viên nay nhìn lại cũng thấy đúng là công dã tràng. Họ nói: “Không hơi đâu làm như vậy nữa“. Không phải họ sợ, mà vì cảm thấy cô đơn trong đám đông thờ ơ quanh mình. Vài ngàn người biểu tình ở Hà Nội hay Sài Gòn tưởng là đông. Nhưng họ luôn chìm nghỉm giữa hàng trăm ngàn người cưỡi ô-tô, xe máy bình thản, vô cảm lướt qua. Nhiều người lắc đầu khó chịu vì giao thông gián đoạn, coi “bọn biểu tình“ là đám rỗi hơi. Còn người biểu tình thì gặp rắc rối với công an, với địa phương, hàng xóm.
Hôm 17.2.2023 vừa qua anh Hoàng Hưng vẫn bị ngăn không cho ra khỏi nhà.[1]
Nguyễn Văn Tuấn: Lầm lẫn giữa Tổ Quốc và thể chế
Người Việt chúng ta có khái niệm ‘Tổ quốc’ rất đáng học. Nó không hẳn có nghĩa đơn giản như ‘motherland’ hay ‘fatherland’ trong tiếng Anh. Tổ quốc, theo cách chúng ta hiểu, là đất nước do tổ tiên để lại. Nhưng không đơn giản là ‘đất nước’ mà còn là sự gắn bó tình cảm, một loại tình cảm thiêng liêng khó mô tả bằng lời (giống như cảm giác bước chân tới Phú Thọ, Đền Vua Hùng vậy). Tôi có thể nói quê hương thứ hai là Úc, nhưng tổ quốc là Việt Nam. Tôi có sự gắn bó tình cảm thiêng liêng với Việt Nam, nhưng loại tình cảm đó không có đối với Úc. Do đó, tổ quốc không chỉ là địa lí (physical) mà còn bao hàm ý nghĩa tinh thần (spiritual).
Chế độ chánh trị (political regime) là tập hợp những triết lí, qui tắc, chuẩn mực chánh trị đằng sau sự hoạt động của một chánh phủ. Ở Úc tôi, hai đảng Liberal và Lao động có những suy nghĩ khác nhau và theo đuổi những lí tưởng khác nhau. Một đảng là bảo thủ (không hẳn là xấu), một đảng là cấp tiến (không hẳn là tốt). Họ luân phiên lập chánh phủ điều hành đất nước Úc.
Thứ Ba, 21 tháng 2, 2023
Nguyễn Gia Việt: Xung quanh chuyện tên đường ở Sài Gòn và các đô thị miền Nam
 |
| Đại Lộ Võ Tánh ở Phú Nhuận, Gia Định. Nay là đường Hoàng Văn Thụ. Hình Facebook Nguyễn Gia Việt |
Cái mà người dân Miền Nam muốn là trả lại đường Gia Long, Võ Tánh, Hiền Vương, Phan Thanh Giản, Petrus Ký, Đoàn Thị Điểm, Yên Đỗ... ở Sài Gòn chứ không phải "sửa" tên đường kiểu tôn hay tông.
Một vấn đề cực kỳ dễ hiểu, đơn giản và không cần hội thảo gì dài dòng. Vấn đề không phải là "Lê Thánh Tôn" hay "Lê Thánh Tông". Hà Tôn Quyền hay Hà Tông Quyền? Không phải là Lương Nhữ Học hay Lương Như Hộc.
Mà Lương Nhữ Học, cái chữ Hộc sẽ bị nghĩ là hộc máu. Chắc chắn 100% là dân Miền Nam sẽ nghĩ hộc là hộc máu.
Thứ Sáu, 17 tháng 2, 2023
Nguyễn Xuân Thọ: Cảm nhận quê nhà (5) – Từ cần câu đến củi gộc
Khi Chủ nghĩa Xã hội sụp đổ ở Đông Âu cuối 1989 thì Trung Quốc đã có kinh tế tư nhân “Mèo trắng-Mèo đen“ từ lâu rồi. Ba nước Việt Nam, Cuba, Bắc Hàn loay hoay tìm lối thoát. Đảng Cộng sản Việt nam đã chọn “Đổi mới“, chấp nhận kinh tế tư nhân. Điều này đã khiến xã hội Việt Nam thay đổi, giúp cho chế độ tồn tại. Giả sử Việt Nam chọn con đường Xã hội Chủ nghĩa kiên định của Cuba hay chủ nghĩa Cộng sản đồ đá của Bắc Hàn thì nhà nước này đã sụp đổ từ lâu, vì không có đủ tiềm lực kinh tế, xã hội như hai nước bạn.
Ngược lại, nếu Cuba mở cửa như Việt Nam thì có thể La Habana nay đã như Miami. Người Cuba văn hóa Tây Ban Nha vốn không ưa sự “nhờ nhờ”, sẽ mở toang cửa để đâu vào đó! Có người từng khuyên Cuba học tập Việt Nam. Nhưng bạn không theo và nay mừng húm vì vẫn giữ nguyên chế độ. Dân khổ là tội của bọn cấm vận!
Cha con nhà Kim thì biết chắc kinh tế nhà nước sẽ không có cơ sống sót với tư bản. Chỉ cần một khe hở thì làn sóng Tư bản Chủ nghĩa từ Nam Hàn đã phá toang cánh cửa từ lâu. Thế nên họ cự tuyệt mọi cải cách. Nhờ công nghiệp hóa sâu hơn Việt Nam nên cả Cuba và Bắc Hàn dù đóng cửa nhưng vẫn sống sót. Dân Cuba khổ nhưng không chết đói, vẫn tự hào vì xuất khẩu bác sỹ. Trẻ em Bắc Hàn suy dinh dưỡng thì đã có UNICEF lo. Đảng chỉ chuyên tâm làm bom các loại.
Nguyễn Gia Việt: Không thể lấy đặc điểm của Miền Bắc áp vào xã hội Miền Nam
 |
Đường Lê Thánh Tôn, Trần Nhân Tôn, Ngô Thời Nhiệm không hề sai
Mấy ông này muốn ngự trên đường lộ ở Miền Nam thì tên phải như vậy vì người dân Miền Nam đọc tên mấy ổng kiểu đó thì tên đường sẽ kiểu đó
Nhập gia tùy tục. Đất lề quê thói
Tất cả đô thị Miền Nam đều đặt tên như vậy. Nếu đổi tên là chứng tỏ sự kém hiểu biết nhưng thích áp đặt
Lịch sử Việt Nam đã có sự khác biệt từ thời Trịnh Nguyễn phân tranh. Nó khác nhiều cái, từ suy nghĩ, cách sống, ý thức hệ, quan điểm sống, cả ẩm thực, chữ nghĩa, ăn mặc
Thí dụ đàn bà Bắc Kỳ mặc váy thì đàn bà Miền Nam mặc quần hai ống.
Thí dụ Miền Bắc kêu "con sen" thì Miền Nam kêu con ở, thành ra làm thơ "Con ở Miền Nam ra thăm lăng bác" thì người Miền Bắc thấy bình thường, nhưng người Miền Nam thấy trợn ngược
Thí dụ Miền Bắc kêu nước dùng, thịt ba chỉ thì Miền Nam kêu nước lèo, thịt ba rọi. Và cũng không ai có quyền nói "ba chỉ","nước dùng" mới đúng chuẩn, đúng chánh tả để khẳng định "nước lèo","ba rọi" là không chuẩn, sai chánh tả được
Thứ Ba, 14 tháng 2, 2023
Lê Nguyễn: Nghĩ lan man về sự phân biệt vùng miền
Đó là bóng ma của sự phân biệt vùng miền.
Còn nhớ cách đây không lâu, có ông tiến sĩ làm cái việc gọi là ”cải cách ngôn ngữ”, lấy sự phát âm của người miền Bắc làm chuẩn mực cho ngôn ngữ thống nhất cả nước, “con trâu” thì phải viết là “con châu”, và nhiều cách thức cải cách đại loại như thế. Ngày nay, chỉ cần chú ý một chút đến sinh hoạt xã hội, ta dễ dàng nhìn thấy sự trái khoáy bàng bạc khắp các ngõ ngách của đời sống. Trong lãnh vực nghệ thuật, giải trí chẳng hạn. Cứ mỗi dịp xét trao danh hiệu nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân là người ta lại công khai hay ngấm ngầm trao đổi với nhau về cái gọi là sự phân biệt vùng miền. Danh sách ứng viên đầy ắp tên tuổi nghệ sĩ sinh trưởng và hoạt động ở miền Bắc, còn với nghệ sĩ miền Nam thì ôi thôi, lơ thơ tơ liễu buông mành....
Thứ Sáu, 10 tháng 2, 2023
Lê Nguyễn: Cuộc hội ngộ của hai kẻ cựu thù tại Paris năm 1895
 |
| Chân dung vua Hàm Nghi do một người Pháp vẽ ngay sau khi ông bị bắt. Bức chân dung này được in trong báo Le Monde Illustré số 1665 ngày 23.2.1889 |
Trong lịch sử gần 100 năm thuộc Pháp, vua Hàm Nghi là vị hoàng đế duy nhất đã rời bỏ kinh thành để mưu cuộc kháng chiến, với sự phò tá của những quan lại giàu lòng yêu nước như Tôn Thất Thuyết và hai con (Tôn Thất Đạm, Tôn Thất Thiệp), như Lê Trực, Nguyễn Phạm Tuân…, những con người luôn coi sự tồn vong của đất nước quan trọng hơn sự an nguy của gia đình mình.
Kể từ cái ngày được sử gọi là “thất thủ kinh thành” 5.7.1885 đến ngày cựu hoàng Hàm Nghi rơi vào tay giặc (2.11.1888), một thời khoảng hơn 3 năm đã trôi qua, lời hịch Cần vương đã khơi dậy những phong trào chống Pháp sôi nổi: Phan Đình Phùng ở Hà Tĩnh, Đinh Công Tráng ở Thanh Hóa, Cai Kinh, Hoàng Hoa Thám ở Lạng Giang và Yên Thế, Nguyễn Thiện Thuật ở Hưng Yên…
Thứ Ba, 7 tháng 2, 2023
Hoàng Quốc Hải: Tất cả các lễ hội khai ấn đều bịa đặt
TỪ TRONG QUÁ KHỨ ĐÃ KHÔNG CÓ “LỄ HỘI KHAI ẤN”
 |
| Lễ khai ấn đền Trần đêm 14 tháng Giêng. Nguồn: Báo Tiền Phong |
Ai cũng biết lễ hội có hai phần: Phần Lễ và phần Hội. Lễ là phần tâm linh, phần này nhằm mục đích cố kết cộng đồng bằng tâm thức, hội tụ quanh một hoặc nhiều vị thần nào đó mà cộng đồng tôn thờ làm phúc thần, để che chở cho cả cộng đồng. Thần linh có thể là một vị nhân thần có công lớn với đất nước, cũng có thể là một người dẫn dân đi khai hoang lập ấp, sau thành xóm thành làng, dân cư đông đúc, đời sống khấm khá, cộng đồng đó tôn thờ người ấy làm thành hoàng làng để tỏ lòng biết ơn. Cũng có thể là người đã đem một nghề nào đó về cho cả làng sinh sống rồi trở thành làng nghề, chính người đó được tôn vinh làm tổ nghề và đưa vào điện thần thờ làm Thành hoàng. Lại có vùng thời tiết dữ dội, gió mưa bão lụt khôn lường, dân rước thiên thần vào thờ làm Thành hoàng làng, như Long Hải đại vương. Hoặc cầu mưa thuận gió hòa mùa màng tốt tươi, dân thờ Tứ Pháp: Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp điện tức là các thần Mây – Mưa – Sấm – Sét.
Hoàng Anh Sướng : Vì sao dân mình cứ mãi u mê dâng sao, giải hạn, xì xụp khấn vái cầu xin đủ thứ?
 |
| Nguồn Báo Lao Động |
Theo tôi, một trong những lý do căn bản nhất là đạo Phật Việt Nam đương đại đã biến Phật thành vị thần linh và biến chùa thành nơi buôn thần, bán thánh. Để rồi, ngày ngày, biết bao nhiêu con người hễ đến chùa là dâng lên Phật chút lễ bạc, dúi vào tay Phật chút tiền mọn rồi quỳ rạp dưới mấy cây hương mà cầu nguyện đức Phật ban cho đủ thứ: nào danh, lợi, tiền, tình…, những thứ mà đức Phật đã buông bỏ từ lâu, những thứ mà theo Đức Phật, đó là nguồn gốc của khổ đau, bất hạnh.
Ai học đạo Phật đều biết: Đức Phật vốn là một thái tử, đã từng có vợ đẹp, con khôn, cung vàng, điện ngọc. Tương lai, sẽ là một vị vua thống trị cả một đất nước. Nhưng vì thấy cuộc đời vốn dĩ có nhiều khổ đau nên Ngài đã rũ bỏ tất cả danh, lợi tột đỉnh ấy để đi tìm con đường thoát khổ. Và Ngài đã thành công.
Nguyễn Xuân Thọ: Cảm nhận quê nhà (4) –Cái cần câu cơm
Có người đọc bài trước của tôi thì ngạc nhiên về việc mấy vị tư bản như Vượng Vincom tổ chức sinh hoạt đảng trong công ty. Đảng Cộng sản Việt Nam có nhiều nghị quyết về việc xây dựng tổ chức đảng trong doanh nghiệp tư nhân ắt là có nhiều doanh nghiệp làm việc này. Một doanh nghiệp có công đoàn là cần thiết, vì đó là quyền lợi của người lao động (Còn công đoàn đó có độc lập hay không là vấn đề khác). Nhưng đưa lý tưởng cộng sản hoặc đường lốí của đảng Cộng sản vào sinh hoạt của công ty thì chắc chắn không ông chủ nào thích làm. Nói chung mấy ông chủ tôi quen đều mừng húm vì đã tồn tại và phát triển được cho đến nay. Nhưng không có vị nào đồng ý với đường lối kinh tế hiện nay, từ việc coi kinh tế nhà nước là chủ đạo, đến việc sở hữu đất đai, từ các quy định về thanh toán qua kho bạc, các quy định đấu thầu đến các thủ tục thông quan v.v. Cậu em tôi có công ty vận tải quốc tế (logistic) nói:
-Năm mới em chỉ mong các ổng ngồi yên, đừng làm bất cứ gì nữa. Em quen kiểu rối rắm này rồi nên cũng biết gỡ dần. Sơ nhất là lại „sáng kiến“.
Vậy thì việc nhà tư bản sinh hoạt đảng cộng sản chỉ là hình thức để kiếm “cần câu cơm“ chứ không dính gì đến lý tưởng. Mà đa số người Việt không cần lý tưởng nên việc sư sãi chạy show ma chay để ăn tiền, việc thầy cô bớt dạy trong giờ để về dạy thêm hay người Marxist kêu gọi tư bản vào đầu tư và nhà tư bản ca ngợi sự lãnh đạo của công-nông đều là chuyện bình thường.
Thứ Sáu, 3 tháng 2, 2023
Tạ Duy Anh: Chốn thanh tịnh một thời
Bà nhất định bắt tôi đi giật lùi mỗi khi từ Chùa trở ra.
Có lẽ do cuộc đời chịu quá nhiều tai ương, vì thế khi đã trưởng thành, tôi vẫn thường tìm đến cửa Phật mỗi khi cảm thấy đầu óc âm u, chỉ để tận hưởng cảm giác yên tĩnh, thanh sạch. Lời cầu xin duy nhất của tôi là mọi tai họa nếu có, hãy đổ hết lên đầu tôi, nhưng chừa các con các cháu, người thân của tôi ra.
Nhưng cũng chính cái việc chăm đi chùa, lại khiến tôi cứ dần dần thất vọng ê chề về cái nơi vẫn được gọi là cửa Phật ấy. Mọi thứ tại đó thay đổi còn nhanh hơn cả ở chốn phàm trần. Thậm chí có thể nói rằng, nơi những cửa chùa mà tôi có dịp đến “ăn mày Phật” giờ đây là nơi nhiều nhốn nháo nhất. Tràn ngập là xôi, thịt và những lời cầu khấn còn nặng mùi xôi thịt hơn nhiều lần.
Thứ Ba, 31 tháng 1, 2023
Nguyễn Xuân Thọ: Cảm nhận quê nhà
Cảm nhận quê nhà (3) – Chủ nghĩa Tư bản Công nông
Cả 5 năm qua tôi đều hưởng Tết Việt Nam. Tết ta đã đổi hướng theo “bốn chấm không”. Thức ăn đa số được đặt về nhà. Đồ cúng, đồ biếu được bày bán đầy đường thành các xuất to nhỏ như kim tự tháp tý hon bọc giấy bóng kính sặc sỡ. Cá, chim phóng sinh được cung cấp, thu lại, quay vòng như đồ ve chai. Dân chúng đổ đến chùa chiền đang mọc lên như nấm để cầu an, phúng viếng. Tiền mừng, lì xì được đổi ở ngân hàng trước cả tháng, phải mất cả buổi để xếp vào các phong bì in sẵn…Chỉ có lời chúc tết đêm 30 trên TV thì vẫn như cũ.Làn sóng công nghiệp hóa đang thay đổi mọi mặt của xã hội. Sau một thời gian dài chộp giật bằng lừa đảo, cướp đất, buôn cổ phiếu, bán tài nguyên, nhiều nhà tư bản đã bắt đầu đi vào chiều sâu. Thép Hoà Phát, lốp Caosumina, kính Chu Lai, cáp điện Trần Phú, nhựa Long Thành, ống nước Bình Minh… chỉ là một vài đơn cử.
Thứ Ba, 17 tháng 1, 2023
Tạ Duy Anh: Tiền và sự cám dỗ
Một hôm, cánh lính cũ chúng tôi trong "Hội đạp xe", đưa ra một tình huống thế này: Giả sử có người mang 100.000 USD (chỉ mới 100.000 USD, quy ra khoảng 2,4 tỷ đồng thôi nhé, so với 3 triệu USD hay 14,5 tỷ đồng thì nó chỉ là một món rất vừa phải) đến hối lộ, để cảm ơn về một việc gì đó (ví dụ giúp họ thắng thầu, ví dụ giúp họ giảm án tù, ví dụ giúp họ trốn thuế, ví dụ giúp họ mua rẻ bán đắt…) thì liệu ai trong số những người ngồi đây có thể từ chối?
Tất cả đều trả lời giống nhau: Khó từ chối vô cùng.
Bản năng sống của con người là hám lợi. Ở đâu có lợi là nó mò đến. Cái gì đem lại lợi ích là nó lao vào. Vì nó là con người, với đầy đủ những khiếm khuyết tự nó không hoàn thiện được (thế mới cần đến tôn giáo). Chính vì vậy, tham nhũng, nhận hối lộ, ăn cắp của công… xuất hiện từ thời thượng cổ, khi con người biết đến quyền lực và khi xã hội phân tầng về giai cấp.
Nguyễn Xuân Thọ: Cảm nhận quê nhà
Facebook: Tho Nguyen
Cảm nhận quê nhà (1)
Trong hai năm vừa qua, tôi về Việt Nam nhiều lần và lần nào cũng ở lại khá lâu. Má tôi già, yếu nên tôi phải thường xuyên về Sài Gòn chăm bà. Có ông bạn già hay cùng tập thể dục buổi sáng, khi gặp lại cứ tưởng là tôi mới vắng mặt mấy tuần vì dính Covid.Chỉ nhìn xe cộ chạy trên đường, bất kể giờ cao điểm hay không, nhìn cách người ta mua sắm, cường độ ăn uống, người nước ngoài đến Việt Nam luôn bị ấn tượng bởi một xã hội sống động. Ấn tượng này sẽ còn mạnh nhiều, nếu họ biết về vòng quay chóng mặt của đồng tiền. Từ mờ sáng đến nửa đêm, thành phố luôn chìm trong nền tiếng động gồm tiếng còi xe máy, tiếng búa đập của các công trường, giọng loa karaoke, tiếng rao bán hàng… Cháu gái tôi 7 tuổi từ Đức về thăm quê mẹ, rất thích thú nghe các loại tiếng rao, từ của cô bán rau, đến cái kèn xe kem hay cái loa của ông già mua đồ cũ. Cứ mỗi lần như vậy, nó chạy ra nghe, vẫy chào thân thiện rồi quay vào hỏi mẹ: Họ bán cái gì vậy?
Thứ Sáu, 13 tháng 1, 2023
Lê Nguyễn: Đôi nét về giáo dục Miền Nam thời Đệ Nhất Cộng Hòa (Phần 3)
TRƯỚC KỲ THI
Đơn vị chính trong các kỳ thi trên toàn miền Nam trước 1975 là cấp Tỉnh. Trường trung học công lập chính thức của tỉnh là nơi trực tiếp thực hiện những thủ tục cần thiết dưới sự sắp xếp của Nha Khảo thí và các cơ quan liên hệ của Bộ Giáo dục như Nha Trung học, Nha Tiểu học, đoàn Thanh tra.
Mấy tháng trước ngày thi, các trường tư thục trong tỉnh phải nộp học bạ của tất cả thí sinh thuộc trường mình cho trường Trung học công lập tỉnh kiểm nhận, và chỉ khi nào học bạ được kiểm nhận hợp lệ, học sinh liên hệ mới được cấp số báo danh để dự kỳ thi sắp tới. Cũng mấy tháng trước kỷ thi, các giáo sư công lập đang dạy chính môn nào thì được Nha khảo thí yêu cầu đề xuất một số đề thi thuộc môn đó (thường từ 3 đến 5 đề thi). Những đề thi này chỉ có tính tham khảo, xác suất được chọn rất nhỏ so với số đề thi đề xuất trên cả nước.
Thứ Ba, 10 tháng 1, 2023
Lê Nguyễn: Đôi nét về giáo dục Miền Nam thời Đệ Nhất Cộng Hòa (Phần 2)
ĐÔI NÉT VỀ NGẠCH TRẬT VÀ CHẾ ĐỘ LƯƠNG BỔNG CỦA CÔNG CHỨC THỜI ĐỆ NHẤT CỘNG HÒA
Trước khi đề cập đến thành phần giáo chức thời Đệ nhất Cộng hòa, xin trình bày sơ lược về chế độ ngạch trật và lương bổng dành cho các thành phần công chức nói chung.
A - VẤN ĐỀ NGẠCH TRẬT
Vào những năm 1954–1963 (và cho đến hết thời Đệ nhị Cộng hòa) tại miền Nam, chế độ lương bổng dành cho các tầng lớp công chức khá ổn định và hài hòa ở hầu hết các ngành nghề, các lãnh vực khác nhau. Công chức thời ấy có hai thành phần chính: chính ngạch và ngoại ngạch.
* Công chức chính ngạch –Thường là những người được đào tạo ở các trường chính quy và được chia làm ba hạng chính:
- Hạng A – Dành cho những người tốt nghiệp Đại học trở lên
Thứ Sáu, 6 tháng 1, 2023
Nguyễn Hữu Huấn: Nguyễn Hữu Cầu–Thằng “Cầu Đỏ”
Lời giới thiệu về tác giả bài viết của cựu sĩ quan không quân VNCH Nguyễn Tiến Cường, trên facebook Tien Cuong Nguyen:
Xin giới thiệu với các bạn trên Facebook bài viết của Nguyễn Hữu Huấn về Nguyễn Hữu Cầu – Người Tù Thế Kỷ. Huấn là thành viên thiện nguyện và thông dịch viên của con tàu Cap Anamur, con tàu do Tiến sĩ Rupert Neudeck thành lập năm 1979 đã cứu được hơn 11.000 thuyền nhân Việt Nam chạy trốn chế độ CSVN trên biển Đông. Nguyễn Hữu Huấn cùng họ Nguyễn Hữu với Cầu nhưng không phải anh em, chỉ là bạn tù thân thiết với Nguyễn Hữu Cầu, có những câu chuyện về anh Cầu, xin được chia sẻ với các bạn.
Nguyễn Hữu Huấn
7/68 KQ/QLVNCH
Tháng 01 năm 2023
Bài này xin mạn phép viết thay cho các bạn KQ/VNCH cùng bị giam cầm trong trại 3 thuộc Tổng Trại I tù binh Quảng Đà: KQ Vũ Thành Đức (A37), KQ Phạm Hữu Thành (C130), KQ Dương Ngọc Như (TT), KQ Nguyễn Tiến Cường (TT), KQ Nguyễn Hữu Biếm (TACC), KQ Thuận (A1, cùng phi đoàn với KQ Phạm Minh Xuân)…..và các KQ khác trong cùng trại tù. Viết để nhớ những kỷ niệm chung trong trại tù binh.
Lê Nguyễn: Đôi nét về giáo dục Miền Nam thời Đệ Nhất Cộng Hòa (Phần 1)
Thế hệ những người sinh vào thập niên 1940 tại miền Nam nay còn không ít, cũng không nhiều. Số người không còn phần vì tuổi tác, bệnh tật, phần vì đã trải qua nhiều thăng trầm dâu bể của những năm trước và sau 30.4.1975: chiến trận, tù đày, những cuộc vượt biển kinh hoàng …, số người còn trụ lại kẻ thì sống tha hương trên xứ người, người ở lại Việt Nam thì phần đông cũng lang thang bên lề cuộc sống, tuổi tác chất chồng, sống bằng ký ức hơn là những dự phóng tương lai. Các bài viết này là một vài “ký ức vụn”, không mang ý nghĩa một biên khảo, mà chỉ nhằm giúp người đọc có chút ý niệm tổng quát về một nền học đã mai một từ hơn nửa thế kỷ đã qua.
I. SƠ LƯỢC VIỆC HỌC TẠI MIỀN NAM TRƯỚC THỜI ĐỆ NHẤT CỘNG HÒA
Những năm trước năm 1954, không thấy có chương trình giáo dục mầm non dành cho lứa tuổi dưới 6, thường một đứa bé đến 6 tuổi, thậm chí 7–8 tuổi hay hơn nữa, mới được cha mẹ cho đi học lớp đầu đời là lớp năm bậc tiểu học. Trước thời Đệ nhất Cộng hòa (1954–1963), hệ thống giáo dục tại Việt Nam cũng có 3 bậc học chính là Tiểu học, Trung học và Đại học, song ở 2 bậc học đầu, mỗi bậc lại chia thành 2 cấp. Ở bậc Tiểu học, lớp khởi đầu là lớp Năm hay lớp Đồng ấu (Cours Enfantin), kế đến là lớp Tư hay lớp Dự bị (Cours Préparatoire), lớp Ba hay lớp Sơ đẳng (Cours Elémentaire). Cả ba lớp này thuộc cấp Sơ học, học xong, học sinh thi lấy bằng Sơ học Yếu lược (Primaire Elémentaire).
Thứ Ba, 27 tháng 12, 2022
Nguyễn Xuân Thọ: Bi kịch lạc quan
Các thế lực cực hữu, độc tài, phân biệt chủng tộc toàn cầu ngày càng bành trướng. Tôi thường đặt các câu hỏi: Nền dân chủ Mỹ liệu có sống sót được không? Liệu Ukraine có trụ được qua mùa đông khắc nghiệt với sức tàn phá điên cuồng của Putin không? Liệu liên minh EU có tan vỡ không? Liệu mô hình XHCN phát xít của Trung Quốc có lấn át các nền dân chủ tự do? v.v…
Trong thực tế thì năm 2022 là một năm thất thu của bọn độc tài. Ở các quốc gia quan trọng, chúng phải hứng chịu những thất bại nặng nề. Còn lâu dân chủ tự do mới chiến thắng độc tài trong cái thế giới đầy rẫy những mâu thuẫn kinh tế, văn hóa, tôn giáo này. Nhưng trong năm qua, đại diện của cái ác đã phải nuốt nhiều quả đắng.
Nguyễn Tiến Cường: Đảng Cộng sản Việt Nam và món quà cuối năm cho Tập Cận Bình
Đại diện của trường đại học KD&CN Hà Nội cho biết "sự cố" xẩy ra nằm trong cơ sở của trường ở...tỉnh Bắc Ninh, có nghĩa là lãnh đạo của trường ở Hà Nội...không biết, không liên can. Tấm biểu ngữ trước cổng trường thật ra chẳng có gì đặc biệt cho lắm ngoài cái nền trên đầu ghi tên trường Đại học Kinh doanh và công nghệ Hà Nội, bên dưới là Khoa Giáo dục, quốc phòng và an ninh chào mừng 78 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 – 22/12/2022); 33 năm ngày Hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 – 22/12/2022); 50 năm chiến thắng Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không (12/1972 – 12/2022). Vậy thôi! Chuyện nhỏ như...ngọn cỏ gió đùa...
Tuy nhiên, có một điều đáng chú ý, rất dễ nhìn thấy là ngay góc bên trái nền của tấm pa-nô có in quốc kỳ Trung Cộng và điều này khiến nhiều người đặt câu hỏi: - Hành động này là vô tình hay cố ý?