André Menras, tên tiếng Việt là Hồ Cương Quyết, mang hai quốc tịch Pháp - Việt. Ông được biết đến với các hoạt động xuống đường trong Chiến tranh Việt Nam và mới đây qua các phim tài liệu như "Hoàng Sa - Việt Nam: nỗi đau mất mát" và "Việt Nam: Tiếng gào thét từ bên trong".

Trước ngày tuyên án 29 người Đồng Tâm, ông André Menras có cuộc trao đổi với BBC News Tiếng Việt:

André Menras: Là người đã theo dõi vụ xung đột ngay từ ngày đầu cho đến trận võ trang tấn công lần thứ nhì, dẫn tới cuộc tàn sát cụ Lê Đình Kình, các vụ bắt bớ tàn bạo, chính sách khủng bố, vu khống, sách nhiễu nông dân Đồng Tâm, tôi không còn một chút hi vọng nào vào một vụ xử án công bằng.

Các bị can đã bị bắt giữ một cách phi pháp. Vụ án rõ ràng sẽ diễn ra theo kiểu các vụ án thời Stalin. Ám muội và tàn độc hơn cả vụ xử Hồ Duy Hải. Đồng Tâm sẽ là hình ảnh tiêu biểu cho một chế độ cùng đường, coi nhân dân là kẻ thù.

Tôi được gặp cụ Kình và bà con Đồng Tâm tại nhà cụ, vào ngày 8/3/2019. Cảm tưởng của tôi là như được gặp những lão nông dân miền Nam nước Pháp, một vùng đất quen thuộc của tôi. Đôi mắt nhìn thẳng, bàn tay chai sần, da mặt sạm nắng, nói cười bộc trực thẳng thắn. Những người đàn ông đàn bà lương thiện, sống bằng bàn tay và mồ hôi của mình. Họ nhận thức sâu sắc là họ có quyền làm chủ mảnh đất đã nuôi dưỡng họ.

Bộ phim tư liệu “Việt Nam-Tiếng gào thét từ bên trong” do nhà làm phim André Menras vừa đoạt được 3 giải thưởng tại các cuộc liên hoan phim quốc tế: Lễ hội Film "Courage" Berlin, ở Đức và IndeFest Film Awards với Accolage Global film Competition ở Mỹ.

Ông André Menras dành cho RFA cuộc phỏng vấn liên quan bộ phim vừa nêu.

Trước tiên, ông André Menras chia sẻ về lý do đã thôi thúc ông làm phim “Tiếng gào thét từ bên trong” và những đánh giá dành cho bộ phim qua 3 lần đoạt giải thưởng:

Ông André Menras: Vâng. Nói chung, nguyên nhân chính là sự phẫn nộ, không chịu nổi việc các công dân, đồng bào của tôi và trong họ có nhiều bạn thân mà tôi coi như đại gia đình của tôi bị chế độ hiện tại đối xử ngày càng tồi tệ. Một chế độ độc tài, bạo lực, đang chà đạp các giá trị cơ bản về nhân quyền, các quyền công dân, công bằng xã hội, độc lập thật sự…Nửa thế kỷ trước đây, vì yêu Việt nam, yêu người Việt Nam tôi đã liều mạng để treo một lá cờ vì một nền hòa bình mang các giá trị ấy nhưng tôi thấy hiện nay, một Đảng toàn trị cầm quyền đầy tham nhũng, lấy dân làm con tin, coi các công dân bất đồng chính kiến như kẻ thù, tuyên chiến đối với các người yêu nước chống Trung Quốc, đe doạ, theo dõi, đánh đập, bắt, giam họ, không bảo vệ ngư dân trên biển khi họ bị Trung Quốc xâm lược tấn công trong vùng thuộc chủ quyền và quyền tài phán Việt Nam. Làm sao mình có thể tự gọi mình là người yêu công lý, yêu Việt Nam mà vẫn giữ im lặng ngoan ngoãn được? Trong tình trạng này của đất nước thứ hai của tôi, việc giữ im lặng là đồng lõa với những kẻ «China-Việt » hại nước, là phản bội dân và cuối cùng tự phản bội bản thân.

Từng ủng hộ phong trào chống Mỹ của Mặt trận Giải phóng Miền nam Việt Nam từ năm 1970 và gắn bó với chính quyền Cộng sản sau 1975, nhưng nhà văn và đạo diễn phim tài liệu người Pháp André Menras nay đã nhận ra rằng giới lãnh đạo Việt Nam đã “hành xử lạ đời” đối với chính người dân của họ và với bản thân ông. Ông là người nước ngoài đầu tiên nhập quốc tịch Việt nhưng đã trở thành “đối tượng” bị theo dõi của an ninh.

Vào năm 1970, khi sang Việt Nam dạy tiếng Pháp, thầy giáo Menras ở tuổi đôi mươi đã tham gia rải truyền đơn và treo cờ Mặt trận Giải phóng Miền nam Việt Nam trên tượng thủy quân lục chiến trước Hạ nghị viện của Việt Nam Cộng hòa để lên tiếng về quyền con người trong Chiến tranh Việt Nam. Và nay, sau gần 45 năm kể từ cuộc chiến kết thúc, ông một lần nữa lên tiếng bênh vực cho người Việt Nam, trước sự vi phạm “trắng trợn” và “lạ đời” của chính quyền Cộng sản.

Năm 2002, ông André Menras quay lại Việt Nam, lập Hiệp hội Phát triển - Trao đổi sư phạm Pháp - Việt. Và từ năm 2004 đến nay, ông đều đặn sang Việt Nam trao tặng học bổng cho trẻ em nghèo hiếu học, làm phim tài liệu Hoàng Sa – Việt Nam: Nỗi đau mất mát để gây quỹ hỗ trợ ngư dân miền Trung...Ngày 13/11/2009, ông André Menras chính thức trở thành công dân Việt Nam với tên Hồ Cương Quyết trong khi giữ được quốc tịch gốc.

Theo tin từ mạng vietnam.net thứ Hai vừa rồi: hơn 10.000 lao động nước ngoài trong đó 90% là người Tàu vừa được tuyển dụng bởi công ty Formosa ở Vũng Áng, Hà Tĩnh, chỉ chưa quá hai tháng sau những sự cố đẫm máu mà khu công nghiệp này là sân khấu.

Phạm Toàn dịch

Ôi giời! Cái chuyện hòa giải dân tộc! Với rất nhiều người, đây là cả một chặng đường dài của người chiến sĩ, là nghệ sĩ nhào lộn không có lưới bảo hiểm, là cánh đồng đầy mìn, là nhiệm vụ bất khả thi, là đại ảo tưởng, là viễn cảnh mơ hồ... Với nhiều người khác, đây có thể là một đại nguy cơ hoặc là một cơ hội tột cùng, một âm mưu phải tuyệt đối tránh xa hoặc là một cơ hội phải túm lấy cho riêng mình, là một quyền lực tuột khỏi tay hoặc một quyền lực thu hồi lại được.