Kính thưa quý vị

Vào ngày 21 tháng 10 năm 2014, tôi bị tống xuất ra khỏi nhà tù CSVN và phải sống lưu vong.

Tôi bị bắt hai lần và bị kết án 14 năm 6 tháng tù chỉ vì tôi đã cùng bạn bè sáng lập Câu lạc bộ Nhà báo tự do để thực hiện quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.

Bạn tôi là nhà báo Tạ Phong Tần cũng bị kết án tội 10 năm.

GARDEN GROVE, California (NV) – Trường quay của đài SBTN trưa Thứ Sáu chật ních người, bởi sự có mặt của đông đảo đồng hương, cùng các hội đoàn, và hầu hết dân cử từ cấp địa phương đến tiểu bang, liên bang đến tham dự buổi hội luận với nhà báo blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, người vừa bị nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam áp giải khỏi nhà tù và đẩy ra phi trường, đến thẳng Hoa Kỳ cách đây 10 ngày.

***

Người Việt: Khi được thả ra khỏi nhà tù ở Thanh Chương, Nghệ An, sao người ta không thả anh ở Việt Nam mà lại đi thẳng sang Hoa Kỳ?

Điếu Cày: Trước hết, tôi xin nói rõ: Tôi không xin tha tù, và nhà cầm quyền Cộng Sản cũng không tha tôi. Họ đưa tôi ra khỏi trại giam và áp giải tới sân bay. Bộ Ngoại Giao Việt Nam tuyên bố, Việt Nam đã quyết định tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù.

Việc Hà Nội phóng thích một cách âm thầm một trong những nhà bất đồng chính kiến nổi bật nhất ở Việt Nam hôm 21/10 rồi trục xuất ngay sang Mỹ đã khiến giới quan sát đặt câu hỏi là phải chăng Việt Nam vẫn tiếp tục xu hướng dùng công dân của mình để làm lá bài mặc cả với phương Tây, nhất là Mỹ.

Thế là phiên tòa xét xử ba blogger Điếu Cày (Nguyễn Văn Hải), Tạ Phong Tần và Anhbasaigon (Phan Thanh Hải) dự định tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 7 tháng 8 năm 2012 lại bị hoãn. Đây là lần hoãn thứ ba. Lần hoãn thứ nhất là vào ngày 17/4; lần thứ hai là vào ngày 15/5.

Như vậy, trong hơn ba tháng có ba lần hoãn. Tại sao?

Thường, có hai lý do chính:

Thứ nhất, hoãn để có thời gian bổ sung hồ sơ tội trạng. Nhưng trong vụ án này, chắc chắn đó không phải là lý do. Cả ba người đều bị bắt và kết tội vì tuyên truyền chống phá nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bản chất của tuyên truyền là tính tập thể và tính công khai. Người ta không thể tuyên truyền với chính mình. Tuyên truyền bao giờ cũng là tuyên truyền với người khác. Việc tuyên truyền với người khác có thể được diễn ra dưới hai hình thức: rỉ tai (bằng miệng) và phổ biến ý tưởng bằng văn bản (hoặc bản in hoặc bản điện tử). Cả ba người đều là nhà báo, hơn nữa, như họ thường được gọi, là blogger, nhà báo trên môi trường mạng.

Như vậy, toàn bộ các tài liệu gọi là tuyên truyền chống phá chế độ của họ đã được phổ biến, từ đó, đã được tập hợp đầy đủ trong hồ sơ tội trạng. Công việc đó chẳng có chút khó khăn gì cả. Hơn nữa, toàn bộ các thiết bị điện tử của họ, từ computer bàn đến computer cầm tay, từ CD và video đến các thẻ nhớ (USB), từ máy chụp hình đến điện thoại di động của họ đều đã bị tịch thu. Việc tìm chứng cứ lại càng dễ dàng. Ngoài ra, họ bị bắt cũng đã lâu. Điếu Cày Nguyễn Văn Hải thì đã bị bắt từ 20/4/2008, tức, cho đến nay, đã được hơn bốn năm. Tạ Phong Tần bị bắt từ ngày 5/9/2011 đến nay đã được ngót một năm. Anhbasaigon Phan Thanh Hải thì bị bắt ngày 18/10/2010, đến nay đã gần hai năm. Trong bản cáo trạng dài 17 trang của tòa án mà tờ báo mạng Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam nhận được và đăng tải trên trang nhà, các công tố viên khoe là đã có đầy đủ bằng chứng về tội trạng của họ.

Thứ hai, tòa án còn loay hoay suy tính về bản án. Trên nguyên tắc, điều này không khó. Khó nhất là xác định tội trạng. Mà điều này thì người ta đã làm rồi: Tội của họ thuộc khoản 2 điều 88 trong Bộ luật Hình sự năm 1999 (được sửa đổi và bổ sung năm 2004). Nguyên cả điều 88 như sau:

“Điều 88. Tội tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam

1. Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười hai năm:

a) Tuyên truyền xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;

b) Tuyên truyền những luận điệu chiến tranh tâm lý, phao tin bịa đặt gây hoang mang trong nhân dân;

c) Làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hoá phẩm có nội dung chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

2. Phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ mười năm đến hai mươi năm.”

Sau khi đã xác định tội trạng, người ta chỉ cần theo các khung án mà phạt. Theo khung án này, cả ba blogger sẽ bị phạt từ 10 đến 20 năm tù giam. Đó là trên lý thuyết. Trên thực tế, ở các nước dân chủ, khi tuyên án, người ta đều xét đến các yếu tố giảm trừ; ở các nước độc tài, người ta còn xét cả các yếu tố chính trị. Về phương diện chính trị, ở Việt Nam, có hai yếu tố được chú ý và cân nhắc nhiều nhất: một, ý nghĩa răn đe đối với các tội phạm, và quan trọng hơn, với những người có thể có khuynh hướng hành động như tội phạm; và hai, dư luận quốc tế đối với bản án. Hai yếu tố ấy đi theo hai chiều khác hẳn nhau. Ở yếu tố thứ nhất, nhà cầm quyền Việt Nam thường muốn tăng bản án lên thật nặng. Để người ta sợ. Nhưng ở yếu tố thứ hai, Việt Nam thường phải chùn tay: Họ không muốn quốc tế nhìn họ như những tên độc tài tàn bạo một cách man rợ. Do đó, họ phải giảm bản án xuống, có khi trượt ra ngoài mức tối thiểu đã định trong khung án. Việc giảm án này càng rõ khi áp lực từ bên ngoài càng mạnh mẽ.

Trong thời gian vừa qua, nhiều lãnh tụ Tây phương, đặc biệt ở Mỹ, cũng như nhiều tổ chức quốc tế lên tiếng bênh vực cho ba blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần và Anhbasaigon Phan Thanh Hải. Phản ứng trước những sự bênh vực này, phía Việt Nam chịu ảnh hưởng chủ yếu từ những toan tính sắp tới của họ trong các bàn hội nghị: Họ đang muốn gì và chấp nhận trả giá đến đâu cho những điều họ muốn. Những mục tiêu ấy thường có tính chất ngắn hạn, do đó, rất khó tiên đoán. Tuy nhiên, nhìn chung, trong tháng 8 này, Việt Nam không có cuộc họp quan trọng nào với Mỹ nên khả năng hoãn vụ án để tránh né sự xung đột về nhân quyền có lẽ không có.

Vậy thì lý do chính để hoãn phiên xử là gì?

Theo tôi, là vì sợ.

Thứ nhất, sợ biến ba blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần và Anhbasaigon Phan Thanh Hải thành những anh hùng trước mắt quần chúng. Sự thực, lâu nay họ đã được nhiều người xem là anh hùng.

Nhưng sự biểu dương tính anh hùng của họ chủ yếu diễn ra trên mạng, một thế giới ảo, còn khá xa lạ với đại đa số quần chúng Việt Nam. Họ không muốn sự biểu dương ấy được cụ thể hóa trước tòa án. Khi được cụ thể hóa như vậy, tính anh hùng sẽ trở thành một biểu tượng. Khi những kẻ phản kháng trở thành biểu tượng anh hùng, nhà cầm quyền, dù muốn hay không cũng trở thành biểu tượng của tội ác.

Thứ hai, họ sợ tự biến mình thành tội phạm. Không có gì khó bằng kết tội những người yêu nước vô tội. Chỉ cần một sự kết án vụng về hoặc một lời tự biện hộ hùng hồn của các bị can, nhà cầm quyền sẽ trở thành những tên phản quốc đang tìm cách trấn áp những kẻ đang tích cực vận động tranh đấu chống lại âm mưu bành trướng của Trung Quốc. Điều này, trên thực tế, đã xảy ra và hiện đang ngấm ngầm trong dư luận. Điều chính quyền sợ nhất là biến nó thành một sự hiển nhiên trước mắt tất cả mọi người.

Chính vì hai nỗi sợ ấy, từ trước đến nay, trong các vụ án tương tự, nhà cầm quyền luôn luôn chủ trương xử kín. Để không ai nhìn mặt bị can. Không ai nghe lời biện hộ của luật sư hay của chính bị can. Nghĩa là không cho anh hùng có cơ hội trở thành anh hùng quần chúng. Và không cho tội phạm được lộ mặt là tội phạm.

Ngoài ra hai lý do chính nêu trên, còn thêm lý do này nữa: cái chết do tự thiêu để phản đối chính quyền của bà Đặng Thị Kim Liêng, mẹ của Tạ Phong Tần, vào ngày 30 tháng 7 vừa qua. Hình ảnh một phiên tòa xét xử một người phụ nữ có mẹ vừa mới chết một cách thảm khốc như vậy rất dễ gây ấn tượng xấu trước thế giới. Khi hình ảnh phiên tòa nhập vào hình ảnh bà mẹ tự châm lửa đốt mình, Việt Nam sẽ hiện ra dưới mắt thế giới không phải chỉ như những kẻ chà đạp lên tự do mà còn như những tên giết người dã man. Chắc chắn đó là điều nhà cầm quyền Việt Nam sợ nhất.

Bà Đặng Thị Kim Liêng chỉ là một phụ nữ chất phác và thương con. Bà tự thiêu vì quá phẫn uất. Bà không có ý định sử dụng cái chết của mình như một thứ vũ khí chính trị. Nếu có, bà đã chọn một thời điểm khác.

Và một địa điểm khác. Như ngay trước tòa án ở Sài Gòn. Vào ngay cái ngày xử án, chẳng hạn. Lúc ấy ngọn lửa thiêu đốt bà không chừng sẽ thiêu đốt cả cái đám người đang nhẫn tâm trấn áp con gái của bà. Và cả nước của bà. Không chừng.

 Ðọc những lời kể chuyện của cháu Nguyễn Trí Dũng, con trai nhà báo tự do Nguyễn Văn Hải, tức Hoàng Hải, tức blogger Ðiếu Cày, về chuyến đi thăm cha gần đây trên BBC, RFA... những người bạn của Ðiếu Cày trong đó có tôi cảm thấy phần nào nhẹ lòng. Vì anh vẫn còn sống, tinh thần vẫn minh mẫn, kiên cường dù sức khỏe hao mòn trong điều kiện giam giữ quá khắc nghiệt.

Blogger Ðiếu Cày - Ảnh: Google

Có một dạo thông tin từ chính chị Dương Thị Tân, vợ cũ của Ðiếu Cày rằng một cán bộ trong trại giam có đề cập việc Ðiếu Cày bị “mất tay” khiến mọi người hoang mang, đau xót. Những cú điện thoại của bạn bè, người quen tới tấp gọi về cho gia đình anh để hỏi han, kiểm chứng.

Không ai rõ chuyện có thật hay không, nhưng với những ai biết về Ðiếu Cày, đặc biệt là gia đình anh, đó thật sự là những ngày đau buồn.

Nhưng rồi, sau một thời gian rất lâu, mọi người được tin anh vẫn bình thường. Ai nấy thở phào nhẹ nhõm.

Thế là Ðiếu Cày, người có số phận đặc biệt nhất trong hàng ngàn hàng vạn blogger dũng cảm ở Việt Nam đã trải qua 30 tháng tù về tội danh ngụy tạo “trốn thuế”. Cộng thêm 7 lần bị gia hạn quyết định tạm giam kể từ tháng 10 năm 2010 nghĩa là gần 21 tháng nữa tính cho đến nay.

Nhưng phiên tòa xử anh và hai người bạn cùng Câu Lạc Bộ Nhà Báo Tự Do, blogger Anh Ba Sài Gòn tức luật gia Phan Thanh Hải, blogger Công Lý và Sự Thật tức nhà báo Tạ Phong Tần vẫn chưa biết có thể diễn ra không. Hay lại tiếp tục bị hoãn theo chiến dịch “câu giờ”, né tránh dư luận của nhà cầm quyền.

Nhớ lại những ngày Ðiếu Cày tức anh Nguyễn Văn Hải chưa bị bắt. Người cựu bộ đội từng đứng trong quân đội của chính chế độ này lẽ ra đã có một cuộc sống khá là thong dong, không phải bận tâm về kinh tế nữa sau nhiều năm làm việc, kinh doanh vất vả. Nếu anh cứ sống, vui với gia đình, bạn bè, với niềm đam mê chụp ảnh hay du lịch.

Thế nhưng, Nguyễn Văn Hải đã không thể ngồi yên trước sự thật mất đất, mất đảo của đất nước và họa bành trướng từ phương Bắc cũng như những sự trái tai gai mắt, bất công đang diễn ra hàng ngày hàng giờ trong xã hội. Và anh đã quyết định lên tiếng. Từ những bài báo, những bức hình, qua trang blog cá nhân và trang blog của nhóm Câu Lạc Bộ Nhà Báo Tự Do, do anh lập nên cùng với những người bạn.

Và anh đã xuống đường biểu tình phản đối âm mưu xâm lược, bành trướng trên biển Ðông của Trung Quốc, cùng với bạn bè, hàng trăm sinh viên, học sinh khác vào những ngày của tháng 12 năm 2007.

Kể cả cuộc biểu tình trước Nhà Hát Thành Phố vào ngày 19 tháng 1 năm 2008, công khai tưởng niệm 34 năm ngày mất Hoàng Sa. Khi hai chữ Hoàng Sa và trận hải chiến năm 1974 còn là những chủ đề cấm kỵ đối với nhà cầm quyền, thì việc người cựu bộ đội của chế độ cộng sản cùng với bạn bè tưởng niệm sự kiện lịch sử này là một điều hết sức ý nghĩa.

Khi lên tiếng, Ðiếu Cày vào thời điểm ấy, cũng như bao nhiêu người khác sau này, chỉ đơn giản nghĩ rằng mình xuất phát từ lòng yêu nước, muốn góp phần thức tỉnh mọi người về họa ngoại xâm, cũng như những thực tế bất công trong xã hội. Mình không ở trong bất kỳ đảng phái, tổ chức chính trị nào, chỉ thực hiện quyền tự do ngôn luận có ghi trong Hiến pháp nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam thì không có tội.

Nhưng Ðiếu Cày đã bị sách nhiễu, bị “mời” lên làm việc với công an hàng chục lần, bị gây khó dễ đủ mọi điều trong cuộc sống. Cuối cùng là bị bắt. Như rất nhiều người trước và sau anh.

Cái khác, cái đặc biệt, anh là blogger đầu tiên bị giam tù dài hạn.

Thời điểm Ðiếu Cày bị bắt, những blogger dũng cảm lên tiếng hay những người xuống đường biểu tình còn đơn độc hơn bây giờ nhiều. Truyền thông, báo đảng tha hồ bôi nhọ tư cách, đời tư của Ðiếu Cày mà không phải không có những người tin, kể cả cái tội danh “trốn thuế” được chụp lên đầu anh.

Ðể rồi sau 30 tháng tù, nhà cầm quyền lại tiếp tục giam giữ anh về tội “xuyên tạc sự thật, nói xấu đảng và nhà nước” theo điều 88, là cái tội mà lẽ ra, anh phải “bị xử” ngay từ đầu.

Hai người bạn của anh, blogger Anh Ba Sài Gòn, blogger Công Lý và Sự Thật cũng lần lượt theo anh vào tù.

Nhiều người cho đến bây giờ vẫn thắc mắc không hiểu vì sao Ðiếu Cày, Anh Ba Sài Gòn, Công Lý và Sự Thật cùng với cái CLBNBTD lại bị nhà cầm quyền xử nặng đến thế. Trong khi CLBNCTD chỉ là một nhóm bạn blogger, chẳng phải là một tổ chức, đảng phái chính trị gì. Những bài báo hồi đó Ðiếu Cày và các bạn viết, so với bây giờ, nhiều bài của các blogger khác còn dữ dội hơn nhiều.

Cái khổ chỉ vì họ là những người đi đầu.

Nhất là Ðiếu Cày, với số phận đặc biệt của mình, đã được mọi người trong và ngoài nước biết đến rộng rãi.

Trong trại giam tối tăm, Ðiếu Cày chắc cũng không ngờ nhiều tổ chức nhân quyền thế giới, kể cả Human Rights Watch, Phóng Viên Không Biên Giới, và Ủy Ban Bảo Vệ Nhà Báo từng kêu gọi trả tự do cho anh.

Nhiều nghị sĩ Mỹ đã lên tiếng về trường hợp của anh.

Vị tổng thống đầy quyền lực của cường quốc số một thế giới Barack Obama đã nhắc đến tên anh, và kêu gọi “đừng quên những người khác như blogger Ðiếu Cày”. Một trong ba thí dụ ông nêu ra về tình trạng đàn áp báo chí trên thế giới, khi lên tiếng nhân ngày Quốc Tế Tự Do Báo Chí 3 tháng 5 năm 2012.

Và mới đây, Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton trong chuyến viếng thăm Việt Nam ngày 10 tháng 7 vừa qua đã nói “Chúng tôi lo ngại về hạn chế tự do ngôn luận trên mạng và phiên xử sắp tới với những người sáng lập Câu Lạc Bộ Nhà Báo Tự Do” (“Bà Clinton tiếp xúc lãnh đạo Việt nam”, BBC).

Ðiếu Cày và những người bạn cùng bị bắt trong nhóm CLBNBTD của anh đã trở thành biểu tượng của những nạn nhân trong một chế độ không có tự do ngôn luận và trong thời đại Internet.

Có những con người trở thành chứng nhân của lịch sử.

Ðiếu Cày, một con người bình thường nhưng sự kiên cường của anh thì nhiều người hoạt động chính trị cũng chưa chắc đã giữ được khi rơi vào tay nhà tù cộng sản. Có những người là đảng viên của một tổ chức chính trị thật sự, nhưng đã nhận tội, xin khoan hồng.

Dù rất hiểu thế nào là tù đày trong chế độ cộng sản cũng như lập luận của những người trong cuộc và người bênh vực, rằng chẳng thà nhận tội, ra tù sớm, tiếp tục hoạt động còn hơn bị giam giữ phí uổng trong nhà tù của một chế độ không hề biết tôn trọng con người và pháp luật.

Nhưng, nói như nhà văn Phạm Thị Hoài trong bài “Chọn đường” trên blog pro&contra, đó là sự đóng thuế tư cách. Và khi đã chấp nhận cúi đầu tuân phục cường quyền thì điều đó là một con dao hai lưỡi.

Trong hoàn cảnh như thế thì những con người bình thường, không hề có ý định làm chính trị như Ðiếu Cày thật sự là dũng cảm.

Ðiều anh ủi cho Ðiếu Cày là khi anh bị bắt, người vợ cũ từng không hiểu công việc của anh, đứa con trai như chính lời cháu thú nhận từng trách móc bố, đã hiểu ra nhiều điều.

Và quan trọng hơn, tiếp bước sau anh, đã có rất nhiều khuôn mặt mới hôm nay trong đội ngũ blogger hay những người xuống đường biểu tình phản đối Trung Quốc trong thời gian qua.

Con đường đấu tranh bảo vệ sự độc lập toàn vẹn lãnh thổ cũng như giành lại quyền tự do dân chủ, quyền làm người cho cả dân tộc là một con đường dài, rất dài. Mỗi người, đóng góp phần việc của mình.

Không ai mong ai phải trả giá cho những hành động của mình để trở thành biểu tượng, thành anh hùng. Mỗi người thắp lên một ngọn lửa, những người kế tiếp sẽ lại giữ lấy và thắp lên những ngọn lửa mới.

Ngọn lửa của lòng yêu nước, của sự thức tỉnh trước họa ngoại xâm và nội xâm. Ngọn lửa của lòng yêu tự do dân chủ, khát vọng một cuộc sống tốt đẹp hơn cho một đất nước đã quá điêu linh và một dân tộc đã quá đau thương.

Ðể khi ấy tất cả chúng ta có thể sống bình yên mà không phải lo âu, suy nghĩ, thao thức chuyện đất nước, xã hội. Một đời sống với những niềm vui nhỏ bé như ngồi với bạn bè, làm một hơi thuốc từ chiếc điếu cày đơn sơ, chẳng hạn.