Sâu dưới lòng thành phố Paris, một mình đi giữa rừng xương người - có cả hằng triệu triệu xương ống chân, xương ống tay, xương chậu, và đầu lâu - tất cả chất đống dọc theo địa đạo chằng chịt dài hơn 300 km - tôi đang đứng trong khu hầm mộ ngầm ở Paris (Paris Catacombs) ... Đã hơn 200 năm qua rồi, nhìn những đống xương sọ này, tôi nghĩ đến trước kia đó là những cái đầu với khuôn mặt người tràn đầy những hỉ, nộ, ái, ố,... Nhìn những xương sọ chất chồng lên nhau, tôi mường tượng đến Hamlet trong vở kịch của Shakespeare, còn lại một mình trên sân khấu với đầy những xác chết ngổn ngang, và rồi ... Hamlet cũng phải chết!!! Chỉ nghĩ đến ... ôm cái đầu lâu mà tôi cảm thấy rùng mình, sợ hãi ...!

Tôi cố trấn tĩnh nỗi sợ hãi hão huyền để có thể tham quan nơi hầm mộ ghê rợn này. Tôi muốn "trộm" một cái xương sọ rồi giấu vào túi xách và nghĩ nếu mang về một cái đầu lâu cổ từ thời Napoleon đại đế thì thật là một món quà lưu niệm đáng giá nhất. Nhưng tôi không thể trộm được đâu. Những cái đầu lâu này đều được cột vào với nhau và có cái bảng cảnh báo rằng du khách sẽ "được" khám xét trước khi ra cửa đó!

Paris Catacombs - hầm mộ ngầm nằm dưới lòng Paris - kinh đô của ánh sáng đèn màu - đã an táng khoảng 6 triệu cư dân thành phố. Vào năm 1786, chính phủ Pháp quyết định giải tỏa giao thông, cải thiện vệ sinh đường phố bằng cách dẹp bỏ những nghĩa trang ở chung quanh các nhà thờ. Chính phủ đã cho xây dựng những khu hầm mộ trong một mỏ đá vôi sau khi đã khai thác, nằm sâu dưới lòng đất và dài ngoằn ngoèo, chằng chịt như mạng nhện; thật là một vị trí tuyệt vời dành cho những "người thiên cổ". Bao thập niên qua, những tu sĩ ở Paris đã làm những buổi lễ với mạng che mặt màu đen, những xe đẩy chứa đầy xương đi vào khu mỏ đá vôi và chất lên cao khoảng 1m 50 (5 feet), dưới lòng đất sâu 24 m (80 feet), mỗi "người" đều có tấm bảng ghi danh tánh của nhà thờ và địa phận, ngày tháng được đem đến.

Hiện nay, bạn có thể đi thang vòng xoắn ốc xuống lãnh địa đầy xương này. Bạn có thể vờ như không thấy tấm bảng: "Hãy dừng lại đừng vào! đây là vương quốc của người chết!". Sau đó, phải đi thêm khoảng 1 dặm dài, dọc theo hành lang có những dòng chữ khuyến khích du khách hãy hoan hỉ, vui sống lên khi biết trước số phận của con người: "Phúc cho những ai sẵn sàng nhận sự chết như một ngày vừa hết" đi xa hơn nữa, bạn sẽ thấy đá vôi trắng phủ đầy chân, bạn đã thật sự bước đến xứ sở của thần chết. Dưới hầm mộ sâu thăm thẳm, bạn sẽ tròn mắt sợ hãi nhìn những bãi xương cốt với đầu lâu lăn lóc nằm chất chồng lên nhau -- bạn như đã rơi vào một ma cung huyền ảo... sợ đến nổi da gà và rợn tóc gáy...!

Chẳng phải chỉ có mình tôi - một hướng dẫn viên du lịch - có âm mưu trộm xương trong hầm mộ. Nếu bạn có nhã hứng sưu tập xương người thì bạn sẽ có nhiều lựa chọn hơn khi rểu rảo quanh châu Âu. Trên khắp châu Âu, những tu sĩ Capuchin (một chi nhánh của dòng tu khổ hạnh Francisco) thường mạo hiểm tìm tòi, nghiên cứu về xương người. Tu sĩ (thầy dòng) Capuchin có thói quen treo xác những huynh đệ của họ lên phơi khô, sau đó khoe bộ xương ra công chúng. Nhiệm vụ của họ là nhắc nhở những người còn sống rằng: chẳng bao lâu nữa chúng ta cũng sẽ chết - vì thế hãy suy nghiệm về sự chết và sống thế nào để được an vui khi về nơi vĩnh cửu.

Hầm mộ Crypt ở La Mã, đã khiến bao du khách kinh ngạc khi thấy xương của 4000 tu sĩ đã chết từ khoảng 1528 - 1870, được xếp hàng đưa về nơi cứu rỗi hay cõi u mê. Có một tấm bảng ghi thông điệp của họ: "Chúng tôi đã từng là người như bạn hiện nay vậy--rồi có lúc bạn cũng sẽ chỉ còn lại xương cốt như chúng tôi bây giờ đó!". Là người ai cũng phải chết, ấy là một quy luật tự nhiên của tạo hóa.

Hầm mộ Palermo ở Sicily - Ý, là một phòng trưng bày 8000 "thi thể không có linh hồn" , người ta tin đầu và vai là phần quan trọng trong thân thể con người. Và họ cũng cho rằng người sống và người chết đều có mối quan hệ với nhau. Qua bao thế kỷ, họ chu đáo chọn nơi an nghỉ trước khi chết, thậm chí muốn biết cả "hàng xóm" của mình trong thế giới rùng rợn của âm ma. Sau khi chết, họ mặc quần áo đẹp nhất, và xác (không có linh hồn) được treo lên cho khô.

Ở Kutna Hora, xứ Cộng Hòa Tiệp Khắc, những tu sĩ đã dùng xương của 40,000 người (phần lớn chết vì bịnh dịch), để trrang hoàng hầm mộ. Từ 400 năm trước, những tu sĩ đã tỉ mỉ sắp xếp những đống xương người, và muốn nhắn nhủ rằng "Nhà thờ dưới trần thế là nơi sống chung của người sống lẫn người chết". Nhưng sau này, những đống xương đã trở thành những thiết kế nghệ thuật hơn là những học thuyết. Thí dụ như: cái đèn treo được làm bằng toàn bộ xương người.

Dạo quanh châu Âu, những người tò mò, thích những nơi âm u, rùng rợn, ma quái thường đến tham quan những hầm mộ đầy xương người. Và như vậy, họ sẽ hiểu được những bộ xương - dù đã rất lâu đời - nhưng cũng có thể nói lên được điều gì trong cái thế giới huyền hoặc, đầy huyền thoại ...!

-------

Gió ViVu dịch từ bài viết của Rick Steves - BONING UP ON HISTORY - Đăng trên báo The Vancouver Sun, ngày 26 tháng 10 năm 2021.

Rick Steves - là một nhà văn viết những sách hướng dẫn về du lịch châu Âu, người hướng dẫn chương trình cho những tiết mục du lịch trên TV, Radio và tổ chức những chuyến du lịch châu Âu. Bạn có thể email at rich@richsteve.com hay follow Blog ở Facebook.

Video đính kèm:

https://www.youtube.com/watch?v=F84ayRjC3EA