(Video đính kèm)

Những tia nắng ấm của mùa xuân đã đánh thức những chú gấu ngủ đông miền Bắc Mỹ. Sau một giấc ngủ vùi mê mệt, những chú gấu thức giấc, vươn vai, khoan khoái hít thở cái không khí tươi mát của đầu xuân... thật là hạnh phúc! Nhưng rồi chợt thấy mình yếu đuối, tiều tụy, gầy ốm vì đã nhịn đói suốt một mùa đông...! Chầm chậm bước ra khỏi hang, gấu phải đi tìm thức ăn dù mặn hay chay. Vào đầu xuân, cây cối, hoa lá vừa đâm chồi nảy lộc lấy đâu ra hoa và trái mà ăn, còn đám thú nhỏ cũng biến đâu hết rồi, đói quá đi thôi! Những chú gấu bụng đói meo thường buồn bã lang thang trong rừng hay "mon men" đến khu nhà dân, lục lọi những thùng rác để tìm kiếm thức ăn. Những chú gấu háu đói nhưng gan dạ này rất thích "xâm nhập gia cư bất hợp pháp".

British Columbia, thuộc Canada là một vùng đồi núi và biển xanh được bao quanh bởi rặng núi Rocky hùng vĩ - còn được gọi là "xứ sở của gấu" - ở đây, dân số của gấu cao nhất thế giới khoảng 120,000 đến 150,000 con. Gấu là loài ăn tạp, kiếm ăn từ tháng 5 cho đến tháng 10, và ngủ đông. Trước khi ngủ đông, nếu khí hậu còn ấm áp, gấu vẫn lang thang trong rừng hay đến nhà dân kiếm ăn để dự trữ cho một "giấc mộng dài". Gấu là một loài thú có thể gây nguy hiểm chết người, nếu không may "ra ngõ gặp gấu" thì không thi triển "Lăng Ba Vi Bộ" được đâu, chạy không lại gấu, mà lỡ trúng phải "hùng chưởng" thì tay chưa kịp bắt chuồn chuồn, hồn đã mỉm cười nơi chín suối!!! Phải biết những "chiêu thức" lỡ khi gặp gấu: dừng lại, không nhúc nhích, rồi từ từ lùi lại, và đi hướng khác; nên mang theo cái "xịt gấu" (Bear Spray), đeo bên mình cái lục lạc hay "chuông báo khẩn cấp" (Panic Alarm). Nếu gặp gấu mẹ đi với gấu con là một tình huống xấu xí nhất, vì để bảo vệ con, gấu mẹ hung hăng hơn bao giờ hết - phải lùi lại, tránh xa, và lặng lẽ, khôn khéo tìm đường lẩn tránh, thoát thân. Quanh những nơi dân cư đi lại, thường có những bảng hay dấu hiệu cảnh báo có gấu lai vãng nên phải thận trọng dè chừng. Tuy gấu nguy hiểm nhưng cũng hiếm hoi xảy ra những vụ người bị gấu tấn công.

Một buổi sớm mai vừa thức dậy, tôi nhìn qua cửa sổ, thấy bạn hàng xóm của tôi đứng lố nhố trước sân nhà, ai cũng nháy lia lịa chụp hình. Ô...hô ...một chú gấu con đang tòng teng trên cây trước nhà tôi, ca bài "ò e con 'bear' đánh đu!" ...Và bên dưới gốc cây là gấu mẹ đang quanh quẩn trông chừng con. Dường như mọi người ở đây có sợ gấu, mà cũng có thương gấu nữa. Trước kia, những chú gấu không dám "bén mảng" đến nhà người đâu, nhưng đánh hơi thấy mùi thức ăn trong những thùng chứa rác là hăng hái đến ngay. Được ăn rồi quen đường đi lối về, những chú gấu háu ăn này có trí nhớ rất tốt, năm nào cũng ghé thăm đúng những nhà đã thường "mời mọc" chú đến. Để bảo đảm an toàn cho dân, Hội Đồng Thành Phố phải làm thêm luật mới là " Sẽ phạt tiền những ai bỏ thùng rác ra trước 7:00 giờ sáng vào ngày thu gom rác" (vì đó là giờ của "trộm"). Tưởng là "luật rừng", nhiều nhà "thử" bỏ rác ra sớm, ai dè xui bị phạt "thiệt". Có nơi, ngay ngoài phố buôn bán đông đúc mà chú gấu dám xông vào tiệm bánh ngọt "chôm" một tí bánh ăn cho đỡ ghiền mật ong. Thế là chú gấu ấy trở thành tên trộm nổi tiếng của "Thành Bát Đa" và tiệm bánh cũng được báo chí và đài phát thanh "quảng cáo" rầm rộ không tốn tiền.

Chú gấu ăn trộm vì đói vẫn còn thua xa chú gấu dám đi "cua gái". Coquitlam - Thành phố tôi đang sống, chính phủ xây một cái "Crunch", có 894 bực thang để leo lên ngọn đồi cao - đi lên, đi xuống khoảng 4.4 km đường dài và tốn 1 tiếng rưỡi đồng hồ. Dân chúng dùng nơi này, vừa tập thể dục vừa ngắm cảnh; đẹp nhất là khi hoàng hôn buông xuống và những lúc trăng lên... Vào một ngày đẹp trời, bên sườn dốc, một chú gấu đen to lớn, hùng dũng xuất hiện, chận đường, "khều" tay làm quen một cô gái nhỏ 19 tuổi. Bức hình được đưa lên mạng, và chú gấu trở thành một "gã dê xồm" bị săn lùng khắp nơi; nếu bị tóm sẽ tử hình không khoan hồng. Theo luật lệ ở xứ sở của gấu thì - nếu gấu đã "động chạm" đến người thì coi như có thể gây nguy hiểm cho người - nên phải bị "xử trảm". Người đưa bức hình lên mạng đã hối hận vì mình đã làm hại chú gấu đa tình đó, nên đã mau chóng làm một "thỉnh nguyện thư" xin tha tội "chết" cho chú gấu dại khờ, lần đầu tiên phạm tội trong đời! Khu vực leo núi này phải bị đóng cửa cho đến khi bắt được "gã dê xồm". Vài ngày sau, chú gấu bị tóm, nhờ có thỉnh nguyện thư nên may mắn "tội phạm" chỉ bị "giải giao" về quê quán cũ - mảnh rừng xanh yêu mến. Gấu mà cũng đa tình, lãng mạn ghê! Có người lại bắt gặp và chụp được tại trận - một chú gấu đang tò tò đi theo những người leo núi - và... nàng đi trước anh theo sau, anh không dám đi mau, sợ nàng chê hấp tấp, lỡ vấp sẽ "tiêu đời"...! May mà không có chuyện gì xảy ra cho đến lúc chú gấu buồn bã chia tay, rẽ hướng khác, và âm thầm đi vào ngõ... rừng!

Những chú gấu sinh ra và lớn lên ở Bắc Mỹ, dường như cũng biết "đất lành gấu ở" nên sống an vui hơn những chú gấu ở những miền nắng ấm như... châu Á. Nghe đâu ở đó, người ta tin mật gấu (hay còn gọi là "hùng đởm") là một món thuốc có công dụng tuyệt vời trị bá bịnh? Từ đời nhà Đường bên Trung Quốc, có một thầy lang đã khám phá vị thuốc thần tiên này, cho nên loài gấu bị săn lùng và đuổi bắt gần diệt chủng. Những tuyệt phẩm từ mật gấu đã được ưu chuộng nhiều ở Trung Quốc, Nam Hàn, Lào, Việt Nam, Miến Điện, và Nhật Bản. Có những biện luận cho rằng: "Để ngăn ngừa gấu rừng bị tuyệt chủng, những "nông trại" nuôi gấu lấy mật đã được xây dựng" (hợp pháp cũng như bất hợp pháp trên một số quốc gia). Trước kia, "giết gấu lấy mật", nhưng nay kỹ thuật tiên tiến được phát minh là chỉ hút từ từ túi mật của gấu mỗi ngày chứ không cần giết. Mỗi chú gấu có thể cho 2.2 Kg mật trong vòng 5 năm, và có những chú gấu sống sót suốt 20-30 năm trong "tù"... để cho mật.

Những chú gấu tội nghiệp, đáng thương bị nhốt "muôn năm" trong cái chuồng có thiết kế không đứng, không ngồi, không xoay trở được; và chịu đựng sự tra tấn về thể xác cũng như tinh thần. Những cảnh nuôi nhốt gấu và những "thủ thuật" hành hạ để lấy mật thật dã man, đã bị thế giới và những nhà tranh đấu bảo vệ thú rừng, mạnh mẽ lên tiếng phản đối. Tôi nghe một câu chuyện kể rằng - có chú gấu đã nổi điên đập đầu "tự tử" trong tù! Câu chuyện gấu tự tử trong tù đã làm bao nhiêu người rưng rưng thương cảm cho thân phận một con gấu tội nghiệp! Nhưng tiền là trên hết, những mặt hàng, những sản phẩm "của gấu" vẫn được bày bán tự do và trở thành một ngành thương mại có tầm cỡ - tỷ đô la. Hay hơn nữa, có những khu du lịch, đã biểu diễn nghệ thuật hút mật gấu cho khách thưởng ngoạn. Một kiểu quảng cáo quá hay, quá thật để người ta tin! Có một số người lại "thích thú" khi thấy cảnh những chú gấu đau đớn, sợ hãi vì bị chích sâu vào bụng để hút mật mà vẫn... sống nhăn răng!!!

Bắt trộm gấu từ rừng về nuôi để trở thành "gấu tù"- Những trại nuôi gấu vẫn được tồn tại và những cơ sở chế biến "dược phẩm" được hợp pháp ở một số quốc gia châu Á. Đặc biệt ở Trung Quốc, từ ngàn năm trước đã tin vào sự mầu nhiệm của mật gấu nên luôn ưa chuộng như một món thuốc quý hiếm. Những nhà tranh đấu bảo vệ thú rừng đòi hủy bỏ những trại nuôi gấu, hạn chế những dược liệu hút từ mật gấu vì vấn đề nhân đạo và phản đối việc giết hại gấu do thương mại hóa. Nhưng cuộc tranh đấu đòi quyền sống cho những thú rừng đã gặp nhiều khó khăn. Với những lập luận - thay vì giết ngay một chú gấu lấy túi mật, thì nuôi một chú gấu lấy mật từ từ trong vòng 20- 30 năm - cho đến ngày gấu thôi ăn, thôi khóc,...! Những "chuyên gia" về mật gấu cho rằng: "Trại nuôi gấu là một phương sách hữu hiệu nhất để bảo vệ gấu rừng khỏi bị diệt chủng!"??? Việc tranh đấu cho quyền sống của thú rừng trên thế giới cũng "tiến thoái lưỡng nan" và gặp nhiều trở ngại vì luật pháp và văn hóa ở mỗi quốc gia trên thế giới rất khác biệt.

Trước kia, gấu ở Bắc Mỹ sống rất vui vẻ, an lành, hạnh phúc; nhưng đời gấu không đẹp như mơ khi được người chiếu cố đến. Con công chết vì bộ lông đẹp, thì gấu chết vì túi mật quý giá. Thân phận của những chú gấu miền Bắc Mỹ cũng dần dần bị đe dọa vì hiểm họa tìm kiếm mật gấu và tay gấu có giá trị quý hiếm. Mới đây, một khám phá ghê rợn làm chấn động vùng rừng núi của tỉnh bang British Columbia, Canada. Mấy chục cái tay gấu (còn được gọi là "hùng chưởng") đã bị chặt và vứt tại vùng Hồ Shuswap, gần núi Anglemont, thuộc British Columbia. Có thể đây là một vụ săn lậu, đang bị ruồng bắt và "bỏ của chạy lấy người" nên "tang vật" bị lộ chăng? Chính phủ Canada đã và đang điều tra, bắt tù, và phạt nặng những người mua bán những "sản phẩm" của gấu. Dù ráo riết ngăn chận, nhưng vẫn luôn có những tay buôn ẩn náu và săn lậu thú rừng. Tội phạm vẫn luôn có mặt khắp nơi, rình rập để tìm cơ hội kiếm tiền trên "xương máu" của gấu, những chú gấu sẽ không bao giờ được sống yên bình nữa dù ngay trên xứ sở của chính mình.

Tuy gấu là một trong những loài thú mạnh mẽ và đáng sợ của rừng xanh, gấu cũng có một huyền thoại thật đáng yêu trong quan hệ xã hội. Mọi người có thói quen khi gặp nhau vẫn cho nhau "một cái ôm của gấu" (A Bear Hug) để tỏ tình thân ái. Đó là một cái ôm nhẹ nhàng, ấm áp, và thân thiện trong cuộc sống xã giao hằng ngày. Canada cũng được mệnh danh là xứ sở thích "ôm gấu". Nhưng từ khi có Đại Dịch Covid-19, mọi người đã e thẹn và e ngại không "ôm gấu" hay cho "gấu ôm"nữa! E rằng "cái ôm của gấu" sẽ dần dần bị chìm vào "quên lãng" vì con Corona bé tí teo?!!

Gió ViVu

Để biết thêm nhiều hình ảnh về gấu, xin quý độc giả xem Video Clip do Gió ViVu (Loana Wynn) trình bày - kêu gọi sự tranh đấu cho việc "Bảo Vệ Thú Rừng"- ở Bắc Mỹ cũng như trên toàn thế giới. Cám ơn quý vị đã xem và chia sẻ!

Nguồn tài liệu:

https://www.cbc.ca/news/canada/british-columbia/black-bear-coquitlam-runner-1.5705377

https://www.animalsasia.org/intl/end-bear-bile-farming-2017.html

https://tuoitre.vn/nhung-chu-gau-bi-lay-mat-323642.htm)

https://globalnews.ca/news/7892895/b-c-family-finds-severed-bear-paws/

https://www.worldanimalprotection.ca/ending-bear-bile-industry

https://www.worldanimalprotection.ca/take-action