Thứ Tư, 30 tháng 6, 2021
Nguyễn Ngọc Chu: Xin đừng nhân danh quá khứ. Tượng đài không che khuất mọi thứ
Về tượng đài, đã nhiều người lên tiếng, nhưng không thuyên giảm mà còn gia tăng. Gần đây nổi cộm là tượng đài lưu niệm hành trình cứu nước của ông Hun Sen trị giá 300 tỷ ở Bình Phước đã khánh thành, tượng đài Cụ Hồ ở Phú Quốc 353 tỷ đồng dự kiến khởi công ngày 02-9-2021, và tượng đài tập kết ở Thanh Hoá trị giá 255 tỷ đồng vừa được lựa chọn mẫu xây dựng.
I. TƯỢNG ĐÀI THÚC ĐẨY THAM NHŨNG VÀ LÃNG PHÍ
Các dự án tiền tỷ của nhà nước không có dự án nào đúng giá.
Ít thì nâng giá 5% - 10%. Thông thường thì nâng giá từ 20% – 100%. Nhiều thì nâng giá từ 5 lần đến hàng chục hàng trăm lần giá trị thực.
Cụ thể như giá thiết bị y tế chống Covid -19 được năng 5-7 lần. Giá dự án AVG năng khoảng 18 lần. Giá đường sắt Cát Linh - Hà Đông tăng khoảng 3-5 lần so với giá các nước. Động cơ của việc nâng giá là để tham nhũng.
Cho nên, các dự án tượng đài nêu trên đã và sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng tham nhũng. Đó là điều chắc chắn. Ngoài tham nhũng ra còn lãng phí. Lãng phí do trình độ quản lý kém. Lãng phí do không có trách nhiệm vì đó là sở hữu toàn dân.
II. BIẾT KHÓ NHƯNG VẪN PHẢI NÓI
1/ Về tượng đài Tập kết
Ngày 29/10/2019 tại Cao Lãnh Đồng Tháp khánh thành tượng đài Tập kết năm 1954, trên diện tích 12 000 m2 trị giá 49 tỷ đồng (https://nhandan.vn/.../khanh-thanh-tuong-dai-tap-ket-nam...).
Ngày 28/2/2021 tại TP.HCM Phó thủ tướng Trương Hoà Bình họp với lãnh đạo Thanh Hoá và các bộ nghành liên quan về khởi công xây dựng Tượng đài Tập kết vào quý III năm 2021. Khu tượng đài có giá trị xây dựng 255 tỷ đồng, trên khuôn viên đất 38 000 m2 (http://truonghoabinh.chinhphu.vn/.../quy-iii2021-khoi...).
Nhã Duy: Ngày truyền thông xã hội - Giới thiệu một hoạt động truyền thông Việt ngữ tích cực khác
Ngày 30 tháng Sáu này là ngày Truyền Thông Mạng Xã Hội Thế Giới (World Social Media Day) hàng năm. Từ những ngày truyền thông thế giới còn sử dụng những phương tiện truyền thống để truyền tải và cung cấp tin tức, mạng xã hội ra đời là một cuộc cách mạng to lớn trong ngành truyền thông nói riêng. Các mạng xã hội ra đời trong mục đích nối kết người thân, bạn bè ban đầu đã nhanh chóng trở thành một nền tảng kỹ thuật và phương tiện truyền thông quyền năng và hữu hiệu hiện nay.
Các số liệu mới nhất từ DataReportal cho biết hiện có khoảng 4.3 tỉ người sử dụng mạng xã hội, chiếm khoảng hơn 55 % dân số thế giới. Sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội cùng sự gia tăng người sử dụng là một môi trường thuận lợi và đầy tiện dụng cho cả hai bên: cho giới truyền thông lẫn các khán-thính-độc giả. Nó cũng tạo ra cơ hội để những người dân thường có thể trở thành một "nhà báo công dân", theo ý nghĩa người và nguồn thông tin được ghi nhận theo trực giác, hơn là ý niệm, trách nhiệm và kỹ năng nghề nghiệp.
Việc này đã lộ ra những viên ngọc quý, với một số trí thức, các nhà hoạt động và một giới trẻ tài năng, thích hợp trong vai trò truyền thông. Đồng thời nó cũng dẫn đến một vấn nạn to lớn mà nước Mỹ cùng thế giới đã đối diện trong vài năm qua: nạn tin giả và những điều phi lý, bịa đặt có mục đích. Chúng được lan truyền với tốc độ chóng mặt. Những người sử dụng mạng xã hội thiếu thời gian và kỹ năng kiểm chứng, cả tin vào những điều phù hợp với niềm tin, chính kiến của mình nên đã dễ dàng tiếp tay cho nạn tin giả lan tràn.
Cộng đồng mạng người Việt không là ngoại lệ hay có phần hỗn loạn, mất kiểm soát hơn. Một số cá nhân và kênh tiếng Việt mà nếu những ai từng thử xem qua sẽ nhận thấy ngay rằng, từ các nguồn tin tức, bình luận phi lý, bịa đặt, phản khoa học cho đến khả năng, tư cách người trình bày đều nằm dưới những tiêu chuẩn đạo đức lẫn hành xử trong xã hội văn minh thông thường, chưa kể đến các chuẩn mực truyền thông căn bản. Nhưng đáng tiếc chúng lại trở thành những kênh "đắt khách", có hàng chục ngàn người theo dõi hay tiếp tay phát tán tin giả. Đơn giản là chúng đáp ứng được cảm xúc người xem, bất chấp sự thật, sự đúng sai.
Diễm Thi, RFA: Câu chữ mơ hồ lại xuất hiện trong văn bản Nhà nước
Những câu chữ, khái niệm khó hiểu lại xuất hiện trong các văn bản chính thức của Nhà nước khiến dư luận một lần nữa đặt câu hỏi về trình độ của các viên chức soạn thảo văn bản.
Định tính hay định lượng?
Sự việc mới đây nhất xảy ra hôm 23 tháng sáu năm 2021, khi Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà ký Quyết định số 758/QĐ-BNV ban hành Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Bộ Nội vụ.
Mục đích Bộ quy tắc này được cho là nhằm nâng cao văn hóa công vụ, hình thành phong cách ứng xử chuẩn mực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Bộ Nội vụ. Đó cũng được coi là cơ sở để mỗi cá nhân cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tự điều chỉnh hành vi của mình nhằm đạt tới các giá trị văn hóa.
Tuy nhiên, ngoài quy định về trang phục, tác phong, lề lối, nơi làm việc, cũng như những quy định trong ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý là phải ‘tâm huyết, tận tụy, gương mẫu làm tròn chức trách, nhiệm vụ được giao; không vướng vào tư duy nhiệm kỳ’, còn có cách ứng xử của công chức, viên chức và người lao động không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Với đối tượng này, bộ qui tắc qui định ‘không được lợi dụng việc phát biểu ý kiến, việc góp ý, phê bình làm tổn hại đến uy tín của cán bộ lãnh đạo, quản lý và đồng nghiệp; không nịnh bợ cấp trên lấy lòng vì động cơ không trong sáng’.
Lần này, trong quy định của công chức về cách ứng xử cũng mang tính định tính thôi chứ cũng chưa mang tính định lượng nên nó cũng chỉ mang tính nhắc nhở hoặc tạo nên dư luận để ngăn chặn, hạn chế những biểu hiện đó, chứ thực ra những vấn đề như ‘tư duy nhiệm kỳ’ hay ‘nịnh bợ cấp trên’ thì rất khó để phát hiện hay quy kết - Ông Lê Văn Cuông
Nguyễn Đình Cống: Trí thức lề dân băn khoăn điều gì?
Ở VN hiện nay, nhiều thông tin, nhận thức, quan điểm được chia thành Lề Đảng và Lề Dân. Điều này chủ yếu do tư tưởng và hoạt động của trí thức. Có trí thức lề đảng và trí thức lề dân. Phân biệt này chủ yếu dựa vào tư tưởng và mục tiêu của hoạt động mà không dựa vào nghề nghiệp hoặc vị trí công tác.
Trí thức lề đảng là những người luôn tâm niệm “Còn Đảng còn mình”, hết lòng phụng sự lý tưởng và tổ chức Đảng. Bài này chưa bàn đến họ.
Trí thức lề dân là những người có lòng yêu nước thương nòi, mong muốn đóng góp công sức và trí tuệ cho sự phát triển của đất nước nhằm đem lại tự do và hạnh phúc cho toàn dân. Họ là những cá nhân riêng lẻ, không tập hợp thành tổ chức, có thể ở trong nước hoặc nước ngoài, đang sống tự do hoặc làm việc trong một tổ chức. Họ có thể là hoặc không phải đảng viên cộng sản nhưng nhờ có đầu óc biết suy nghĩ nên không bị chi phối bởi ý thức hệ Mác Lê, không ủng hộ sự độc tài toàn trị, họ mong ước dân chủ hóa đất nước.
Ngoài hai loại trên còn có những trí thức tự cho rằng không thuộc lề nào, họ chủ yếu suy nghĩ và hoạt động vì cá nhân, không thích độc tài nhưng cũng không dám ủng hộ dân chủ.
Trí thức lề dân có ba loại.
Loại một gồm những người thấy rõ những sai lầm của Mác Lê và đường lối của ĐCS, họ làm phản biện bằng nhiều hình thức, họ thực hiện đấu tranh hòa bình để dân chủ hóa đất nước và bị một số lớn lãnh đạo Đảng và trí thức lề đảng xem là thế lực thù địch. Nhiều người trong số họ đã bị hãm hại, bị tù đày, bị cô lập nhưng nhờ có phẩm chất cao mà họ thà chịu bị đối xử bất công chứ không chịu khuất phục cường quyền. Băn khoăn lớn nhất của họ là nâng cao được dân trí theo đường lối của nhà chí sĩ Phan Chu Trinh, là tập hợp lại thành lực lượng để đấu tranh có hiệu quả.
Thứ Ba, 29 tháng 6, 2021
Mạc Văn Trang: Sự khủng hoảng tâm lý xã hội theo cách nhìn của S.Freud
Thưa các bạn, bài này tôi viết năm 2019, dựa vào trí nhớ và những trải nghiệm cá nhân. Nay đọc cuốn “FREUD trong 60 phút”, được nhà Tâm lý học Hoàng Lan Anh, ở Đức, dịch giả của cuốn sách này tặng, thấy có đôi chỗ cần chính xác hoá, bổ sung. Vậy xin đăng lại.
Từ vụ người đàn ông Nguyễn Văn Đông ở xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng (Hà Nội), sáng ngày 01/9/2019, dùng dao chém chết 05 người trong gia đình người em ruột (1), đã dấy lên nhiều câu hỏi và cũng đã có những bài viết phân tích nguyên nhân từ các góc độ khác nhau (2). Bài viết này góp thêm góc nhìn Tâm lý học theo S. Freud, để thấy tình trạng chung của xã hội, mà vụ án trên chỉ là một trường hợp điển hình.
1. SƠ LƯỢC VỀ TÂM LÝ HỌC FREUD (Phân tâm học)
Sigmund Freud, nhà Tâm lý học nổi tiếng người Áo (1856 – 1939) quan niệm rằng, tâm lý con người được cấu trúc bởi một số yếu tố và có cơ chế chi phối lẫn nhau, đồng thời luôn chịu tác động từ xã hội, nếu không giữ được cân bằng sẽ làm rối loạn cơ cấu bên trong và dẫn đến những lời nói, hành động sai lệch, bệnh hoạn, thậm chí điên loạn...
Theo Freud tầng sâu thẳm của tâm lý con người là VÔ THỨC, trong đó bao gồm những BẢN NĂNG (sinh tồn, dục năng, khoái cảm, ước muốn, sợ hãi, hung hãn...) và nhiều cái HỮU THỨC bị chìm vào vô thức (những thèm muốn, mong ước, đau khổ, hận thù, tội lỗi, mặc cảm, thành kiến, định kiến, niềm tin ...), những trải nghiệm đó tưởng đã quên đi, đã dẹp bỏ... nhưng thực ra nó lẩn vào vô thức, hoà trộn vào nhau trong “cái thùng vô thức hỗn độn” và sẽ bùng lên trong những tình huống nhất định. Chính cái “vạc táp pí lù” những bản năng sôi sục cùng với những cái “chốt cắm” trong Tiềm thức mới là động lực chính, thúc đẩy người ta nói năng, hành động hăng nhất...
BBC Tiếng Việt: Tranh cãi về ‘vaccine made in Vietnam'
Tranh cãi đã nổ ra liên quan đến tính minh bạch trong việc phát triển và sản xuất vaccine Nano Covax của Việt Nam.
Đến thăm Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu tháo gỡ ngay mọi khó khăn, vướng mắc và nghiên cứu lập tổ hành động để thúc đẩy sản xuất vaccine phòng chống Covid-19 trong thời gian sớm nhất.
Trong khi đó, giới khoa học tiếp tục bày tỏ nghi ngờ và quan ngại về thông tin mà Nanogen đưa ra liên quan đến vaccine ngừa Covid-19 có tên gọi Nano Covax mà công ty này đang phát triển.
Bộ Y tế bất đồng Nanogen
Việc ông Phạm Minh Chính tới thăm Công ty Nanogen tại TP HCM vào hôm 26/6 cho thấy Việt Nam đang nỗ lực tìm thêm phương án cung cấp vaccine bên cạnh việc nhập khẩu vốn đang gặp khó khăn do khan hiếm nguồn cung.
Bước đi trên cũng góp phần xua tan những đồn đoán rằng Công ty Nanogen đang bị làm khó về mặt thủ tục.
Trước đó, ngày 22/6, Nanogen cho biết đã có văn bản kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ Việt Nam xin cấp phép khẩn cấp cho vaccine Nano Covax.
Nano Covax là loại vaccine do Nanogen nghiên cứu, vừa kết thúc thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 và 2. Theo chia sẻ của Nanogen với báo chí, sản phẩm đã được Hội đồng đạo đức Bộ Y tế đánh giá tốt và đã thông qua đề cương nghiên cứu, triển khai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 trên quy mô 13.000 người.
Tuy nhiên, ngay sau đó, một đại diện của Bộ Y tế nói rằng "kiến nghị cấp phép vaccine Nano Covax là nóng vội, chưa đầy đủ dữ liệu khoa học".
Minh Anh (RFI): Đảng Cộng Sản tròn 100 tuổi, Trung Quốc của Tập Cận Bình sẽ đi về đâu ?
Đảng Cộng Sản Trung Quốc ngày 01/07/2021, mừng 100 năm tuổi và bắt đầu một thế kỷ thứ hai dưới sự chỉ đạo của ông Tập Cận Bình, người đã áp đặt một cách thức điều hành đoạn tuyệt với những người tiền nhiệm. Nhà nghiên cứu về Trung Quốc học, Marc Julien, trên tạp chí Diplomatie (số ra tháng 6-7/2021) đặt câu hỏi : Vào lúc những thách thức từ nội bộ và bên ngoài ngày một lớn, Trung Quốc của Tập Cận Bình sẽ đi về đâu ?
Tập Cận Bình là nhà lãnh đạo quyền lực nhất kể từ thời Mao Trạch Đông là điều không ai phủ nhận. Lên cầm quyền trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực gay gắt (với Bạc Hy Lai và Chu Vĩnh Khang), Tập Cận Bình buộc phải tập trung mọi nỗ lực để củng cố quyền lực và khẳng định thế mạnh của đảng Cộng Sản Trung Quốc kể từ ngày đầu lên nắm quyền năm 2012. Điều này được thể hiện rõ qua 3 đặc điểm trong cách thức điều hành của ông Tập Cận Bình.
Bộ máy an ninh : Công cụ kiểm soát Đảng
Thứ nhất là khái niệm « an ninh quốc gia ». Để kiểm soát, Đảng cần phải quản lý được bộ máy an ninh. Khái niệm « an ninh quốc gia » vì vậy mà được phát triển nhằm kiểm soát chặt chẽ mọi hình thức đe dọa cổ điển và không cổ điển, cho đến kinh tế, văn hóa và ý thức hệ, đến từ bên ngoài lẫn bên trong đất nước.
Để củng cố quyền kiểm soát Đảng, một mặt, Tập Cận Bình năm 2014 cho thành lập Ủy Ban An Ninh Quốc Gia Trung Ương (CNSC) – cơ quan điều hành các ủy ban và cơ quan chuyên trách an ninh của Đảng và Nhà nước. Mặt khác, ông tiến hành cải cách rộng lớn Quân Ủy Trung Ương (CMC), cơ quan lãnh đạo Quân đội Giải phóng Nhân dân (APL) tối cao. Cả hai cơ quan này đều do đích thân Tập Cận Bình chủ trì.
Nguyễn Huy Cường: NGU và BẤT LƯƠNG là hai cái khác nhau
Một chính phủ biết quan tâm đến hạng cùng mạt trong xã hội không phải do những lãnh tụ của họ vĩ đại mà đơn giản, họ không cầm quyền bằng tính bất lương.
 |
Có những hiện tượng xã hội được điều chỉnh bởi hành vi của người lãnh đạo.
Có những hành vi của người lãnh đạo được điều chỉnh bới sự dốt nát được mang màu sắc khác.
Có những hành vi giống như ngu dốt nhưng ở một góc độ sâu sắc hơn, nó là sự BẤT LƯƠNG.
Bài này tôi bàn về sự bất lương với 03 nút nhấn sau đây:
1. Đà Nẵng của Nguyễn Bá Thanh
Thời ông Nguyễn Bá Thanh cầm quyền ở Đà Nẵng, tôi viết trên trang Yahoo.360 một bài có tựa đề “Luật Nguyễn Bá Thanh”.
Nội dung bài viết đề cập đến một tuyên bố của ông Thanh, đại ý: Con đường dự kiến mở 20 mét, ông thu hồi 50 mét luôn. Không thể để bà con có đất (nông nghiệp) xung quanh rồi đây thành đất “mặt tiền, giàu hú lên được”.
Hình như ông này rất sợ dân…giàu lên.
Chủ Nhật, 27 tháng 6, 2021
Ngô Thế Vinh : Gia Đình Bách Khoa Và Một Lê Ngộ Châu Khác
 |
| Lê Ngộ Châu sống và làm việc ngay tại toà soạn Bách Khoa, 160 Phan Đình Phùng Sài Gòn. Trước và sau 1975, chưa ai được nghe anh Lê Châu kể lể về những tháng năm thăng trầm với tờ báo Bách Khoa. Tranh luận về “công lao Bách Khoa” nếu có, là từ bên ngoài, và không là mối bận tâm của Lê Châu. [tư liệu Ngô Thế Vinh, hình chụp 05/03/1984] |
TIỂU SỬ LÊ NGỘ CHÂU
Tuổi Quý Hợi, sinh ngày 30/12/1923 tại làng Phú Tài, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam vùng đồng bằng sông Hồng. Có thời gian theo kháng chiến chống Pháp. Tới năm 1951 Lê Ngộ Châu hồi cư về Hà Nội, dạy học, làm hiệu trưởng một trường trung học tư thục ở tuổi 29. Di cư vào Nam 1954, gia nhập Hội Văn hoá Bình dân với một hệ thống Trường Bách khoa Bình Dân ở các tỉnh miền Nam và Hội VHBD có xuất bản một nội san với tên Bách Khoa Bình Dân.
LỊCH SỬ BÁO BÁCH KHOA
-- 1957 một tạp chí có tên Bách Khoa do hai ông Huỳnh Văn Lang, Hoàng Minh Tuynh sáng lập, xuất bản mỗi tháng hai kỳ, với quan niệm là: “Diễn đàn chung của tất cả những người tha thiết đến các vấn đề Chính trị, Kinh tế, Văn hoá, Xã hội.”
Nguồn tài chánh ban đầu của Bách Khoa là do đóng góp của một nhóm 30 người, gồm những nhà giáo, nhà báo, chuyên viên hay công tư chức cao cấp thời bấy giờ; mỗi người góp 1.000 đồng (lương tháng hàng giám đốc lúc đó khoảng 5.000 đồng) , tổng cộng được 29.500 đồng, một số tiền phải nói là khá lớn (theo TS Phạm Đỗ Chí, thì 1 US$ = 35 VN$ và số tiền ấy tương đương với hơn 20 lạng vàng theo thời giá 1957 lúc bấy giờ). Tên của họ được in nơi bìa sau của những số báo Bách Khoa giai đoạn đầu, có thể kể: Lê Đình Chân, Tăng Văn Chỉ, Đỗ Trọng Chu, Lê Thành Cường, Trần Lưu Dy, Lê Phát Đạt, Nguyễn Văn Đạt, Nguyễn Lê Giang, Phạm Ngọc Thuần Giao, Nguyễn Hữu Hạnh, Lê Văn Hoàng, Nguyễn Văn Khải, Phạm Duy Lân, Nguyễn Quang Lệ, Trần Long, Bùi Bá Lư, Dương Chí Sanh, Nguyễn Huy Thanh, Bùi Kiến Thành, Hoàng Khắc Thành, Phạm Ngọc Thảo, Bùi Văn Thịnh, Nguyễn Tấn Thịnh,Vũ Ngọc Tiến, Võ Thu Tịnh, Nguyễn Tấn Trung, Phạm Kim Tương, Hoàng Minh Tuynh, Bùi Công Văn. (Chỉ có 29 tên, một người đóng 500 đồng, không được nêu tên trong danh sách này).[5]
Trần Thị Nhật Hưng: Đùa Giỡn Với Ái Tình
(Riêng tặng anh Phạm Xuân Dương, bạn cùng tàu để nhớ một vài kỷ niệm tại đảo Pulau Bidong, Malaysia năm 1981)
Từ văn phòng ghi danh học tiếng Anh về nhà, thay vì đi vòng con đường nhỏ bên cạnh nhà Dương, Hạ cùng các cô bạn cùng tàu xuyên qua nhà Dương để về cho gần và tiện hơn.
Nhà tị nạn tại đảo Bidong, Malaysia, ngoài những căn nhà tiền chế làm văn phòng hay làm nhà cho Cao ủy, hầu hết nhà của người tị nạn tự làm lấy, tạo dựng tạm bợ từ những khúc cây chặt trên rừng, chắp vá tạm thời bằng những tấm bạt che mưa nắng. Nhà cửa gần như toác hoác, trước sau tênh hênh, có nhà chỉ dùng tấm ni lon làm cửa, ban ngày vắt lên, về đêm thả xuống để chắn bớt gió biển. Nhà tập thể không phải của riêng ai, tất cả đều tạm bợ qua ngày trước khi định cư, khi đi rồi thì người đến sau vào ở.
Thường những người cùng tàu, Cao ủy luôn tìm cách sắp xếp ở gần nhau qui tụ về một chỗ, lại thêm chung nhau những ngày gian khổ, sống chết thập tử nhất sinh trên đường vượt biển, dù không ai bảo ai, cảm thấy như người thân trong một gia đình, do vậy, Hạ và các cô bên nhà Hạ mới tự nhiên với Dương như thế.
Vừa ngang qua mặt Dương, Hạ nghe tiếng Dương gọi giật ngược:
- Bà Hạ!
Hạ quay lại:
- Gì đó?
Dương nheo mắt cười:
- Tôi...tôi...tôi yêu bà quá! Bà có muốn làm...người yêu của tôi không?
Giáo Sư Đàm Trung Pháp: “Gìn Vàng Giữ Ngọc” Cho Các “Hàng Hàng Gấm Thêu” (Phiên Bản Hoàn Chỉnh 2021)
Thi hào Nguyễn Du ra đời trong hậu bán thế kỷ 18. Tôi thường tự hỏi có phải trong thời điểm ấy Thượng Đế đã nổi hứng rộng lượng và công bình mà ban cho nhân loại những thiên tài văn chương xuất chúng chăng? Như Johann Wolfgang von Goethe sinh năm 1749 tại Đức Quốc, Nguyễn Du sinh năm 1765 tại đất nước chúng ta, Francois-René Chateaubriand sinh năm 1768 tại Pháp Quốc, và William Wordsworth sinh năm 1770 tại Anh Quốc.
Goethe, đệ nhất văn hào dân tộc Đức, năm mới 25 tuổi đã viết cuốn truyện tình bi đát mang tên Die Leiden des jungen Werthers (Nỗi ưu sầu chàng trai trẻ Werther) để nói về mối ưu sầu thực sự của chính ông: Goethe đã gặp và yêu say đắm trong tuyệt vọng một phụ nữ đã đính hôn với người khác. Câu chuyện lãng mạn và bi thảm ấy khiến ông lẫy lừng danh tiếng khắp Âu Châu và cũng làm cho một số thanh niên đa sầu đa cảm đang thất tình giống người trong truyện tự kết liễu cuộc đời mà trong túi quần vẫn còn cuốn tiểu thuyết kia! Chateaubriand có thể được coi là nhà văn tiên khởi của trào lưu văn chương lãng mạn nước Pháp qua cuốn tiểu thuyết Atala, một câu chuyện vừa buồn vừa mãnh liệt đam mê trong khung cảnh thiên nhiên rực rỡ của rừng núi Bắc Mỹ, một nơi mà Chateaubriand chưa từng thăm viếng và chỉ được làm quen với các sắc dân da đỏ qua sách vở. Và Wordsworth, đệ nhất thi nhân bên trời Anh Quốc, năm chưa đến 30 tuổi đã cùng Samuel Taylor Coleridge xuất bản tập thơ Lyrical Ballads, mở đầu cho thời đại thi ca lãng mạn trong nền văn học quốc gia ấy.
Thế còn Nguyễn Du của chúng ta thì sao? Hãy nghe lời người ngoại quốc ca ngợi thi hào họ Nguyễn trước đã. Thi sĩ lẫy lừng người Ấn Độ chuyên làm thơ bằng tiếng Anh mang tên Rabindranath Tagore (1861-1941, giải Nobel văn chương 1913) khi viếng thăm Việt Nam năm 1929 đã coi Nguyễn Du là vị thi sĩ đứng thứ 3 trong hàng ngũ những thi sĩ muôn thuở, chỉ sau Lý Bạch và Victor Hugo (theo học giả Thái Văn Kiểm). Văn sĩ Pháp René Crayssac (1883-1940) đã dịch Truyện Kiều sang tiếng Pháp và cho rằng áng văn kiệt tác của Nguyễn Du có thể so sánh mà không sợ kém các văn chương kiệt tác, vô luận ở thời nào và ở xứ nào (theo học giả Đào Duy Anh). Như vậy thì thiên tài thi ca họ Nguyễn của chúng ta khi đứng cạnh những đại danh văn chương của nhân loại cũng ngang ngửa với họ, cũng đều “mười phân vẹn mười” cả, nhưng riêng đối với tôi thì đọc thơ Nguyễn Du thích thú gấp bội phần đọc các tác phẩm của các vị ngoại quốc kia, vì tôi là người cùng một ngôn ngữ và văn hóa với Nguyễn Du.
*Phan Thanh Tâm: Vua “Đá Nói” Huyền Vũ - Nhà Báo Làm Đẹp Văn Chương Thể Thao
Tuy không phải là mũi tên vàng nước Việt, là vua sân cỏ, là cầu thủ có cú sút độc, chạy mau, lừa đẹp, giao banh khéo hay thủ môn có bàn tay nhựa bắt banh như để nhưng tên tuổi Huyền Vũ đã vang danh một thời với môn thể thao đá banh và được coi như linh hồn của các trận cầu. Chỉ nghe qua đài phát thanh thôi mà cả triệu người, trước tháng 4/75 từ thành thị cho đến thôn quê khắp miền Nam, già trẻ, lớn bé, trai gái, ai ai cũng có dịp say sưa theo dõi cảc trận đá banh quốc tế ở cầu trường Tao Đàn hay Cộng Hòa. Đó là nhờ tài của vua đá nói số một làng báo Saigon. Chẳng những vậy, ký gỉả Huyền Vũ còn làm đẹp và làm giàu văn chương thể thao. Ông đã có công dịch những từ thể thao ngoại quốc và đưa những từ trong lãnh vực quân sự vào môn đá banh để trận đấu qua radio thêm phần hào hứng và hồi hộp.
Chính giọng nói oang oang, dồn dập, hối thúc, không ngắt quãng, có lúc la thật lớn cùng với âm vang òa vỡ cuả cả vạn khán giả đã như có một ma lực cuốn hút khiến người nghe ở khắp nơi, trong nhà ngoài ngõ cho đến quán hàng, thôn xóm, không hẹn mà cùng một lượt la lên,vừa chưởi thề ỏm tỏi, vừa vung tay múa chân loạn xạ như có mặt quanh sân cỏ. “Tam Lang đa trái banh thọc sâu xuống cánh trái, Nguyễn Văn Tư như mũi tên xé gió; thoát xuống, xuống nữa, xuống nữa, xâm nhập vùng cấm địa, gây rối hàng ngũ địch, nguy hiểm, nguy hiểm dứt mau như chớp. Thủ môn Nam Hoa phóng người cố đấm banh qua sà ngang; nhưng zô, zô …, banh đã tung lưới, phá màn trinh bạch của đội khách. Tả biên Tư, đã không bỏ lỡ cơ hội bằng vàng, san bằng cách biệt, chỉ trong mấy phút phù du”.
Những cụm chữ “một con én không làm được mùa xuân, cơ hội bằng vàng, san bằng cách biệt, tung lưới phá màn trinh bạch, gây rối hàng ngũ địch, phóng người nhanh như cắt đấm banh qua sà ngang, mũi tên vàng nước việt, vua phá lưói, mở tỷ số, như mũi tên xé gió, tràn xuống như nước vỡ bờ, xâm nhập vùng cấm địa, dứt mau như chớp nhưng banh ra ngoài trong gang tấc, trong mấy phút phù du, bàn tay nhựa, bắt banh như để, thọc sâu xuống thành trì kiên cố, xuyên phá, chận đứng, lách người qua hàng phòng vệ, đá móc banh xẹt chui vào lưới, phá vỡ thế công” đã mô tả rõ mồn một các pha gay cấn dang diễn ra ở cầu trường. Nhờ giọng nói trời cho, với nhửng cụm chữ do ông sáng tạo đã mê hoặc cả miền Nam, khiến họ hình dung ngay trận đấu, lúc thì khẩn trương, lúc thì chậm lại; nhưng lúc nào cũng thấy gay go, chờ đợi một đột biến.
Thứ Bảy, 26 tháng 6, 2021
DĐTK: Buổi gặp gỡ hai nhà văn Doãn Quốc Sỹ và Linh Bảo
Cộng đồng người Việt Nam tại Nam California hiện nay có cái may mắn được sống gần hai nhà văn lão thành của thời Việt Nam Cộng Hòa, đó là nhà văn Doãn Quốc Sỹ năm nay 98 tuổi và nhà văn Linh Bảo, 95. Đó là những di sản quý báu của đời sống văn học miền Nam tự do từ 1954 đến 1975, từ nhiều năm qua đã có mặt tại Little Saigon.
 |
| Hai nhà văn Linh Bảo và Doãn Quốc Sỹ (hình N.Đ. Hiếu) |
Trung tuần tháng Sáu năm nay, nhà thơ/nhà văn Trần Mộng Tú từ Seattle có chuyến về thăm Nam California sau hơn một năm không di chuyển vì bệnh dịch Covid. Một chuyến đi mang lại nhiều niềm vui cho những thân hữu văn nghệ, cho thấy cuối cùng đời sống cũng đang trở lại bình thường. Và một khi đã đến đất Little Saigon này thì nhà thơ không thể không gặp mặt vấn an hai vị văn sĩ tiền bối. Một buổi họp mặt thân mật đã diễn ra vào trưa ngày 17 tháng Sáu, 2021 tại nhà nữ văn sĩ Linh Bảo ngay trung tâm Little Saigon với sự có mặt của nhà văn Doãn Quốc Sỹ, con gái Doãn Cẩm Liên và chồng Nguyễn Đình Hiếu, Trần Mộng Tú, Đỗ Quý Toàn (Ngô Nhân Dụng), Phạm Phú Minh (Phạm Xuân Đài).
Trần Mộng Tú: Gõ Lên Cánh Cửa Thời Gian
Từ miền Tây Bắc Washington tôi vừa đi xuống miền Nam California thăm người chị dâu ở tuổi 80 đang bị bệnh. Nhân dịp này, anh Phạm Phú Minh thu xếp với anh Đỗ Quý Toàn cho tôi cùng đi thăm những người bạn văn cao niên: Nhà văn Doãn Quốc Sĩ ,98 tuổi và nhà văn Linh Bảo 95 tuổi.
Anh Minh liên lạc với con gái của anh Doãn Quốc Sĩ là cháu Cẩm Liên đưa Bố tới nhà chị Linh Bảo. Chúng tôi cùng gặp nhau ở nhà chị ngày 17 tháng 6, 2021.
 |
| Phạm Xuân Đài, Trần Mộng Tú và Linh Bảo đang nâng niu cuốn Gió Bấc xuất bản năm 1954. |
Đến thăm người già là Gõ Lên Cánh Cửa Thời Gian, cánh cửa mở ra ta ghé đầu nhìn vào, ta nhìn được những gì trong căn nhà đó. Mỗi một con người chính là một ngôi nhà riêng tư, khi mở cánh cửa ta nhìn thấy cách trưng bày đồ đạc, khác nhau. Nhưng khi căn nhà đã nhiều năm thì tất cả các đồ đạc trong đó nhìn rất giống nhau vì cùng phủ một lớp bụi bên ngoài,
Trong căn nhà đó chúng ta đôi khi, tìm được một món gì đó rất quý. Một cái hộp gỗ chẳng hạn, ta cầm lên, thổi lớp bụi đi,mở ra.Ta nhìn thấy một vật lấp lánh, lấp lánh như viên ngọc. Bỗng lòng rưng rưng.
Ngô Nhân Dụng: Người Trăm Năm Cũ
 |
| Từ trái: Trần Mộng Tú, Linh Bảo, Ngô Nhân Dụng, Doãn Quốc Sỹ. |
“Người Trăm Năm Cũ” là tên một cuốn tiểu thuyết của Hoàng Khởi Phong, kể chuyện lịch sử thời Đề Thám chống Pháp. Tôi nhớ cái tựa đề này khi đến thăm nhà văn Linh Bảo, gặp cả nhà văn Doãn Quốc Sỹ đã tới trước. Hai người đều gần 100 tuổi. Bà Linh Bảo thì còn trẻ, mới 95. Ông Doãn Quốc Sỹ mấy lần nói mình đã 100 tuổi. Doãn Cẩm Liên cải chính: Bố mới 98. Cụ cứ nói mình đã 100, mấy lần, cô con gái đành chịu thua!
Linh Bảo trí nhớ còn tốt nguyên. Năm 18 tuổi bà đã bỏ nhà đi sang Trung Quốc. Nhưng bây giờ nói “tiếng Huế” vẫn còn rất đúng giọng. Tôi đọc cuốn Gió Bấc của bà khi 15 tuổi, bây giờ vẫn còn nhớ mấy chuyện vui, đem kể lại cho tác giả nghe.
Doãn Quốc Sỹ bắt đầu quên từ hơn 10 năm nay. Trí nhớ cụ được xóa bớt dần dần những chuyện vụn vặt. Mươi năm trước, gặp nhau cụ còn hỏi: “Màu Tím Hoa Sim của Hữu Loan hay Hoàng Cầm nhỉ?” Hoặc, “Quê Toàn ở Bắc Ninh phải không? Bà mẹ cụ Nguyễn Du cũng quê Bắc Ninh.” Doãn Quốc Sỹ nhớ bút hiệu Tô Giang Khách, vì nhà ở gần sông Tô Lịch. Rồi kể sau này về thăm, con sông Tô đã biến mất. Lại đọc thơ Trần Tế Xương: “Sông kia nay đã nên đồng – Chỗ làm nhà cửa chỗ trồng ngô, khoai ...” Trong mười mấy năm, trí nhớ cứ thế nhẹ dần, nhẹ dần; giờ không nghe Doãn Quốc Sỹ hỏi đến Màu Tím Hoa Sim, đến Bắc Ninh nữa.
Linh Bảo: Người Quân Tử
Dung băn khoăn suy nghĩ, lăn lộn trên giường đã hơn một tiếng đồng hồ. Đáng lẽ nàng phải đi chợ mua đồ ăn nấu cơm chiều, nhưng hôm nay có cớ để cho nàng giận dữ, nên định đâm liều một bữa xem sao.
Dung còn nhớ rõ, dù đã nhiều năm về trước, mà hình ảnh, cảm xúc vẫn còn sống động như vừa mới xảy ra. Hôm ấy nàng đang chạy dưới làn mưa đạn thì gặp hắn. Hắn mời nàng đến nhà tạm trú trong khu vực an toàn. Vợ hắn về quê mẹ bên Pháp chưa trở lại, nên hắn rất tự do. Luôn mấy ngày, hai người bị kẹt trong cái tổ ấm đó. Thế là hắn thành ra "chính phủ bảo hộ" của Dung. Kể ra, lúc đầu suốt mấy tháng trời hắn cũng mất một ít công phu. Nào là hái hoa tặng nàng, nào là thức dậy từ ba giờ sáng pha cà phê cho nàng uống để sửa soạn đi bay. Nhưng hắn thuộc về loại đàn ông tán gái chỉ mất ba bó hoa, về sau lấy lại cả vốn lẫn lời.
Khi hãng máy bay Dung làm đóng cửa, hắn hết sức dỗ dành Dung đừng làm nơi khác. Hắn nói nghề nữ chiêu đãi viên Hàng không là một nghề rất nguy hiểm, phải thức khuya dậy sớm, nay đây mai đó, sống giang hồ lãng tử như thế không phải là cuộc sống thích hợp cho một bà mẹ hiền. Hắn hứa sẽ trả lương cho Dung gấp đôi, nếu Dung làm thơ ký cho hắn. Hắn nói:
- Tôi đã có vợ rồi, nên không thể chính thức cưới em được. Tôi chỉ là một ân nhân, một Người Quân tử, giúp em qua khỏi lúc khó khăn hoạn nạn. Em cần có một người đàn ông làm hậu thuẫn, để em dựa vào làm ăn, để tinh thần em có chỗ ký thác. Con em cần phải có cha. Cha chúng nó đã lên chiến khu mất tăm mất tích em còn trông mong gì nữa! Người ta ai cũng cần phải có gia đình như con chim cần có tổ ấm. Em không thể sống mãi cuộc sống cô độc, trống trải tâm hồn, lại còn phải một mình vừa làm cha vừa làm mẹ, phấn đấu lo miếng cơm manh áo cho con như thế mãi được.
Hắn tán ngọt hơn mía lùi. Dung nghe như ăn phải bùa mê. Nàng tin tưởng trân trọng ký thác cả thể xác lẫn tâm hồn theo lời yêu cầu đầy hứa hẹn. Mỗi năm nàng đẻ cho hắn một đứa con. Những đứa bé này đều theo họ mẹ, và gọi hắn bằng bác.
Thứ Sáu, 25 tháng 6, 2021
Nhã Duy: Hội đồng Giám Mục Hoa Kỳ xác nhận không bỏ phiếu cấm Tổng thống Joe Biden rước lễ
Chỉ vài ngày sau nghị hội đưa ra quyết định gây sự chú ý và tranh cãi của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ (USCCB), được cho là dường như để cấm Tống Thống Joe Biden và các chính khách Công Giáo cấp tiến không được phép rước lễ, Hội Đồng đã lập tức đưa ra lời đính chính về điều này, trong đó bản công bố mới ghi rõ là "không mang tính chất kỷ luật cũng như nhắm vào bất cứ một cá nhân hay giới nào". (*)
Là một tổng thống Công Giáo thứ nhì và là người được đánh giá là một trong những chính khách ngoan đạo nhất từ trước nay, giáo luật tôn giáo đã là một vũ khí của phía đảng Cộng Hòa cùng những người Ky-tô giáo ủng hộ Donald Trump để chống lại tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Tuy nhiên theo thăm dò hậu bầu cử từ Edison Research, ngoại trừ cử tri Tin Lành đã bỏ phiếu áp đảo cho Donald Trump trong khi tỉ lệ ủng hộ của cử tri Công Giáo đã nghiêng hẳn về tổng thống Biden với tỉ lệ 52 % so với 47 % bỏ phiếu cho Donald Trump. (**)
Cuộc bỏ phiếu của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ nhằm tiến đến việc soạn thảo một văn kiện chính thức về các bí tích thánh thể đã gặp sự phản đối của chính nội bộ các giám mục Hoa Kỳ. Đã có 55 Giám Mục bỏ phiếu chống và 6 vị bỏ phiếu trắng. Nó cũng đã thu hút sự chú ý của công luận chung và sự phản đối của người Công Giáo cấp tiến nói riêng, cùng giới truyền thông với các tranh cãi nặng nề.
Đức Giáo Hoàng Francis đã không đưa ra bất cứ tuyên bố chính thức nào theo sau cuộc bỏ phiếu của USCCB, tuy nhiên sự lên tiếng từ các chức sắc tôn giáo thân cận và cố vấn của giáo hoàng đã cho thấy ý định của Vatican khi các ngài cảnh báo rằng, Hội Đồng Giám Mục HK không thể vũ khí hóa bí tích thánh thể.
Các ý kiến cá nhân cho đến những bài bình luận của giới truyền thông đã không ngần ngại sử dụng những từ ngữ mạnh mẽ để chỉ trích động thái của Hội Đồng Giám Mục HK là "gây phương hại cho chính giáo hội Công Giáo" hay "đạo đức giả" (hypocrite). Nhóm Công Giáo Catholics for Choice còn cho là "lố bịch và đáng chỉ trích" (grotesque and reprehensible).
Trùng Dương: Từ đề xướng ‘Đường Tơ Lụa Mới’ của Trung Cộng... tới dự án Xây dựng Hạ tầng Cơ sở Toàn cầu của Nhóm G7
Kết thúc ba ngày hội thảo từ 11 đến 13 tháng 6 vừa qua tại Cornwall thuộc miền nam Anh Quốc, Nhóm G7 – một tổ chức gồm bẩy nước dân chủ có nền kinh tế phát triển lớn nhất là Pháp, Đức, Ý, Nhật, Mỹ, Anh và Gia Nã Đại – cùng đồng ý tham gia vào một đềxướng đầy tham vọng, đó là hỗ trợ dự án giúp các quốc gia nghèo có nhu cầu phát triển xây dựng hạ tầng cơ sở trên toàn thế giới.
Tên tiếng Anh của dự án đồ sộ trị giá hàng chục ngàn tỉ Mỹ kim này là New Global Infrastructure Initiative (NGII). Đềán này được coi như là một đối thủ của Đề xướng Con Đường Tơ Lụa Mới, hay Belt and Road Initiative (BRI), cũng đầy tham vọng của Trung Cộng. Đề xướng BRI, còn có tên lãng mạn là Con Đường Tơ Lụa Mới (The New Silk Road), ra đời cách đây đã tám năm song,theo nhiều nhà phân tích, đang gặp nhiều trở ngại và khốn đốn cho một số quốc gia thành viên, và có dấu hiệu Trung Cộng đang thu hẹp tầm hoạt động đối với các công trình ít quan trọng.
Trong bài này người viết sẽ bàn sơ qua về đề án phát triển hạ tầng cơ sở toàn cầu của nhóm G7 – sơ qua vìđây mới chỉ làdự kiến chứ chưa cógì là cụ thể. Tiếp theo là phần tường thuật chi tiết hơn về công trình BRI của Trung Cộng, một đề xuớng đang được thực hiện tại khoảng trên 70 quốc gia, những thành công cũng như trở ngại.
Đề án xây dựng hạ tầng cơ sở toàn cầu của G7
Đề án này, còn gọi là Tái Thiết Một Thế Giới Tốt Đẹp Hơn – Build Back Better World, tắt là B3W - rút ra từ bản thông báo chung của Nhóm G7 phổ biến sau khi kết thúc cuộc họp ba ngày ở Conway, và được khai triển thêm qua thông báo tại Web site của Toà Bạch Ốc. Đây là một đề nghị hợp tác nhằm tiếp sức xây dựng lại cơ sở hạ tầng tại các nước đang phát triển vốn cũng đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19. Một dự án ước tính tốn khoảng trên 40 ngàn tỉ Mỹ kim sẽ do đóng góp của các quốc gia đã phát triển và đầu tư của các cơ chế tài chínhquốc tế. Người ta không khỏi nghĩ tới các công trình đề ra và thực hiện sau khi hầu hết toàn thế giới bị tàn phá bởi cuộc đại chiến thế giới lần thứ hai.
“Qua B3W, Nhóm G7 và các đối tác cùng khuynh hướng sẽ phối hợp và vận động tư bản đầu tư vào bốn khu vực chính – khí hậu, y tế và sự an toàn y tế, kỹ thuật vi tính, và sự bình đẳng giới tính và quyền lợi -- với các đầu tư khởi động của các cơ sở tài chính cho việc phát triển,” theo trang Web của Toà Bạch Ốc.
Liêu Quốc Đạt: Người dân nhiều nước tẩy chay vắc-xin Trung Quốc vì chất lượng thuốc và thái độ của Bắc Kinh ở Biển Đông
 |
| Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam, Hùng Ba (phải) và Bộ trưởng Y tế Việt Nam Nguyễn Thanh Long tại lễ nhận 500.000 liều vắc-xin ngừa COVID-19 do Trung Quốc tặng hôm 20/6/2021 ở sân bay Nộ Bài, Hà Nội. Sức Khoẻ và Đời Sống |
Đại dịch COVID-19 tiếp tục hoành hành trên thế giới, làm gia tăng số người mắc bệnh và tử vong. Tuy nhiên, ở một số quốc gia và vùng lãnh thổ, người dân từ chối tiêm vắc-xin của Trung Quốc, bất chấp nguy cơ mắc bệnh.. Điều này xảy ra ở Việt Nam, Philippines, Đài Loan và một số nước châu Âu. Ngay cả các công dân nước ngoài sinh sống ở Trung Quốc cũng tìm kiếm cơ hội được tiêm chủng bằng các loại vắc-xin không phải của Trung Quốc, chẳng hạn như AstraZeneca.
Bộ Y tế Việt Nam mới đây cho biết, ngày 20/6, Trung Quốc đã cung cấp cho Việt Nam 500.000 liều vắc-xin. Số vắc-xin này sẽ được ưu tiên tiêm cho ba nhóm: Người Trung Quốc đang làm việc tại Việt Nam, người Việt Nam có nhu cầu học tập, làm việc tại Trung Quốc và người dân khu vực biên giới. (1)
Việc nhận và sử dụng vắc-xin từ Trung Quốc gây nên một làn sóng dư luận của người dân Việt Nam. Đông đảo người dân lên Facebook thể hiện công khai rằng họ không muốn và sẽ không chích vắc-xin từ Trung Quốc, cho dù hậu quả có thế nào đi chăng nữa.
Vậy vì sao nhiều người dân Việt Nam và các quốc gia khác lại ghét vắc-xin của Trung Quốc như vậy? Có hai lý do để giải thích cho sự căm ghét này. Thứ nhất, đó là lo ngại về chất lượng vắc-xin của Trung Quốc; Thứ hai, đó là với các hành động ngang ngược của Trung Quốc trên biển Đông, đã khiến nhiều người dân muốn tẩy chay vắc-xin từ Trung Quốc.
Thanh Ngọc: Dữ liệu cá nhân bị lộ - Liệu bạn có được bồi thường?
Rất nhiều quy định, nhưng cũng có rất nhiều lỗ hổng.
 |
| Một phần trong số các ảnh chụp chứng minh thư và căn cước công dân của người Việt bị rao bán vào tháng 5/2021. Ảnh: VnExpress. |
Giữa tháng 5/2021, ảnh chụp chứng minh nhân dân, căn cước công dân của khoảng 8.000 – 10.000 người Việt bị rao bán trên Internet. [1] Sau một tháng điều tra, Bộ Công an vẫn chưa công bố kết quả điều tra về vụ lộ thông tin cá nhân gây ảnh hưởng đến hàng nghìn người này.
Không đầy hai tuần sau vụ rao bán dữ liệu trên, bản sao kê tài khoản của nghệ sĩ Hoài Linh tại Ngân hàng TMCP Quân Đội bị đăng lên mạng xã hội. Sau đó, ngân hàng thông báo tìm ra nhân viên làm lộ bản sao kê và chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan điều tra. [2]
Trong cả hai vụ việc trên, rất có thể nhân viên ngân hàng và người rao bán dữ liệu dù bị tìm ra thì cũng chỉ bị phạt hành chính, nhưng liệu khổ chủ có được bồi thường? Pháp luật Việt Nam đang có những chế tài như thế nào đối với việc xâm phạm dữ liệu cá nhân?
Dữ liệu bị tiết lộ: Bạn có được bồi thường?
Thứ Năm, 24 tháng 6, 2021
Ngô Nhân Dụng: Trung Cộng sửa lịch sử
Năm 1967 nhà văn Nguyễn Tuân được thấy tuyết rơi lần đầu tiên trong đời; ông kể trong bài “Lê Nin Gờ Rát Tuyết Đầu Mùa.” Đặt tựa rồi, Nguyễn Tuân không viết tên “Lê Nin Gờ Rát” nữa mà gọi là Léningrad, theo chữ Pháp. Đó là lần thứ nhì ông đến Léningrad; nhưng lần đầu thấy tuyết rơi. Nguyễn Tuân mô tả tuyết đẹp trong nửa trang: “Cứ đứng ngây ra mà nhìn xuống … Và trong tuyết Léningrad đang ủ những mầm ấm của mùa xuân nhân loại.” Còn 7, 8 trang khác phần lớn chỉ viết để ca ngợi cuộc chiến đấu can trường của dân Thành phố Lénin trong ba năm bị Đức Quốc Xã bao vây (1941-43).
Nguyễn Tuân dành đoạn chót trong bài “Lê Nin Gờ Rát …” để làm tròn bổn phận của một đảng viên cộng sản: Ca ngợi Liên Xô, nhân dịp 50 năm Cách mạng Tháng Mười. Ông viết về lửa.
“Tất cả những gì có thể thắp sáng, cháy tỏ được trong ngày vui lớn mừng thọ Cách mạng Tháng Mười, tất cả những gì có thể nổi lửa được lên trên đất nước Liên bang Xô viết đã điện khí hóa, thì rồi bừng bừng rừng rực như chưa bao giờ được cháy sáng đến thế trong các hội hoa đăng lớn của nhân loại mỗi ngày mỗi rời xa bóng tối…” Đoạn văn xuôi này có thể đem ra chạy đua với thơ Tố Hữu ca tụng Cách mạng Tháng Mười: “Từ khi anh đứng dậy – Trái đất bắt đầu cười – Và loài người từ đó – Ca bài ca Tháng Mười!”
Câu chót trong bài ký Lê Nin Gờ Rát là những ước mơ: “Tôi muốn tôi được hóa thân làm một ngòi pháo cây bông lửa màu soi mình trong suốt đêm thâu đó trên pha lê tuyết ngần của Mạc Tư Khoa tôi hằng yêu mến, của Léningrad tôi hằng nhớ thương.”
Chắc Nguyễn Tuân yêu mến Mạc Tư Khoa, nhớ thương Léningrad thật tình. Bởi vì tất cả những gì ông đọc về Liên bang Xô viết, về Cách mạng Tháng Mười bằng chữ Việt hay chữ Pháp đều khiến ông phải yêu thương. Không ai nói đến bốn triệu người Ukraine chết đói vì tập sản hóa ruộng đất. Không sách nào kể chuyện Stalin giết gần hết các đồng chí trong Trung Ương Đảng để củng cố địa vị. Không ai biết trong các sách lịch sử, những tấm hình chụp Lenin giữa đám đông thì cái mặt của Trotsky đã bị xóa. Hình các ông tướng bị Stalin ghét vì giỏi hơn mình cũng biến mất.
RFA: Vô số bất cập trong vấn đề vắc-xin ngừa COVID-19 tại Việt Nam
Việt Nam chậm trong chiến lược vắc-xin không phải vì thiếu nguồn lực tài chính mà là do những hạn chế về tầm nhìn và khả năng quản trị Nhà nước trong bối cảnh khủng hoảng - đại dịch. Quan điểm chi ngân sách theo kiểu “tiết kiệm từng đồng” trong khi lại “tận thu từ doanh nghiệp và người dân” cũng là những vấn đề được thảo luận tại cuộc tọa đàm “Mở rộng nguồn tiếp cận vắc-xin và trách nhiệm của Nhà nước” do Đại học Fulbright Việt Nam tổ chức vào cuối tuần qua.
Chiến lược vắcxin – chậm ở tất cả các khâu
TS Nguyễn Thu Anh, Giám đốc Viện Nghiên cứu Y Khoa Woolcock tại Việt Nam thẳng thắn lên tiếng tại tọa đàm rằng Việt Nam (VN) đã chậm so với nhiều nước trên thế giới trong chiến lược vắc-xin. Bà cho biết, vắc-xin ngừa COVID được phát triển từ 2/2020 và ngay trong tháng 3 & 4/2020 đã có rất nhiều quốc gia đã đặt mua AstraZeneca. Các loại vắc-xin ra đời sau đó như Pfizer hay Moderna cũng được đặt hàng rất sớm.
“Còn Việt Nam, theo thông tin trên các báo chính thống, chúng ta đăng ký mua vắc-xin từ AstraZeneca từ tháng 8/2020 và hoàn thành hồ sơ trở thành quốc gia nhận vắc-xin từ COVAX từ tháng 9 và tháng 10. Tôi cho rằng chúng ta đã hơi chậm một bước so với các nước khác” –TS Thu Anh nhận định. Bà giải thích rằng, nhìn từ góc độ dịch tễ học, đối với dịch bệnh nguy hiểm thì điều đầu tiên trong chiến lược phòng chống dịch bệnh là phải có vắc-xin. Khi một quốc gia chưa có đủ năng lực phát triển vắc-xin thì phải đi tìm kiếm nguồn cung tiềm năng và “cần phải đặt hàng rất sớm”.
Theo TS Thu Anh, VN không chỉ chậm trong việc đăng ký mua vắc-xin mà còn chậm ở nhiều khâu khác:
“Chúng ta chậm trong việc thương thuyết. Khi thương thuyết xong, chúng ta cũng đã chậm một bước trong việc ký hợp đồng. Và kể cả khi ký hợp đồng xong, chúng ta cũng chậm trong việc phê duyệt các vắc-xin ở tại Việt Nam” – TS Thu Anh phân tích và đơn cử, mặc dù vắc-xin Pfizer được đánh giá là rất hiệu quả và được nhiều quốc gia phát triển sử dụng nhưng mãi tới tháng 6/2021, Bộ Y tế mới cấp phép cho sử dụng ở VN.
Soutik Biswas (Phóng viên BBC tại Ấn Độ): Covid-19 - Thế giới có nên lo lắng về biến thể mới Delta Plus không?
Ấn Độ xếp một biến thể mới lần đầu tiên được xác định ở châu Âu là "biến thể đáng lo ngại".
Một biến thể virus được nâng từ "biến thể cần quan tâm" thành "biến thể đáng lo ngại" (VOC) khi nó cho thấy có những dấu hiệu như dễ lây truyền, bệnh nặng hơn, giảm khả năng trung hòa bởi kháng thể hoặc giảm hiệu quả của điều trị và vaccine.
Bộ Y tế Ấn Độ cho biết các nghiên cứu cho thấy cái gọi là biến thể Delta Plus - còn được gọi là AY.1 - lây lan dễ dàng hơn, liên kết dễ dàng hơn với các tế bào phổi và có khả năng chống lại liệu pháp kháng thể đơn dòng, một liệu pháp truyền kháng thể mạnh qua đường tĩnh mạch để vô hiệu hóa virus.
Biến thể này có liên quan đến Delta, một biến thể hiện 'đáng lo ngại' đang lưu hành, được xác định lần đầu tiên ở Ấn Độ vào năm ngoái và được cho là đã làm bùng lên làn sóng lây nhiễm chết người thứ hai vào mùa hè.
Biến thể Delta Plus, lần đầu tiên được tìm thấy ở Ấn Độ vào tháng 4, được phát hiện trong 22 mẫu từ sáu quận ở ba bang - Maharashtra, Kerala và Madhya Pradesh. 16 trong số các mẫu này được tìm thấy ở Maharashtra, một trong những bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch, Bộ Y tế Ấn Độ cho biết.
Delta Plus cũng đã được tìm thấy ở 9 quốc gia khác - Mỹ, Anh, Bồ Đào Nha, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Ba Lan, Nepal, Nga và Trung Quốc - so với chủng Delta rất dễ lây lan ban đầu, hiện đã lây sang 80 quốc gia.
Virus luôn biến chủng và hầu hết các thay đổi không quan trọng. Một số biến chủng thậm chí còn gây hại cho virus. Nhưng những biến chủng khác có thể làm cho bệnh dễ lây lan hơn hoặc nguy hiểm hơn - và những biến chủng như vậy có xu hướng chiếm ưu thế.
Titi Mary Trần: Tâm sự của những người bố, người mẹ có con Thủ Khoa, Á Khoa
"Hai vợ chồng qua [Mỹ] cũng đã hơi lớn tuổi, nên học vấn trình độ cũng không có bằng cấp gì, tiếng Anh cũng bập bẹ vậy thôi, cho nên cháu tự học. Từ lúc 6 tuổi, cháu chưa học thêm một buổi nào hết. Mà bố mẹ cũng không giúp gì được, vì bố mẹ có biết gì đâu mà giúp."
“Đẻ đứa con nó đáng đồng tiền gì đâu!” Ông bà Vinh Nguyễn, 52 tuổi và Faith Nguyễn, 47 tuổi, nói với VOA Tiếng việt về con gái út, Nina Yến Nhi Nguyễn, 18 tuổi, khi em vừa đạt danh hiệu thủ khoa 2021, trường trung học Rancho Alamitos, thành phố Garden Grove, California.
Lời nói mộc mạc tràn ngập với niềm hãnh diện khôn tả, xuất phát từ tấm lòng thương con nhiều hơn là danh hiệu thủ khoa mà Yến Nhi đạt được.
Vừa sụt sịt khóc, bà Faith vừa nói, “Hai vợ chồng qua [Mỹ] cũng đã hơi lớn tuổi, nên học vấn trình độ cũng không có bằng cấp gì, tiếng Anh cũng bập bẹ vậy thôi, cho nên cháu tự học. Từ lúc 6 tuổi, cháu chưa học thêm một buổi nào hết. Mà bố mẹ cũng không giúp gì được, vì bố mẹ có biết gì đâu mà giúp.”
Gia đình ông bà Vinh và Faith định cư tại Mỹ lúc Yến Nhi 5 tuổi. Theo lời Yến Nhi kể, lúc mới qua gia đình phải ở nhờ người quen, phải di chuyển nhiều lần, và em thực sự cảm nhận được khó khăn của bố mẹ từ lúc còn nhỏ. Chính điều này là động lực thúc đẩy em cố gắng học.
“Giáo dục là cách nhanh nhất để em thoát được vòng nghèo khổ,” Yến Nhi tâm sự với VOA Tiếng Việt. “Em cũng muốn bố mẹ có những ngày hưu trí an nhàn.”
Những năm đầu tiên
Khác với bố mẹ của Yến Nhi, cả bố và mẹ của Celine Nguyễn, á khoa trường Rancho Alamitos, ông bà Nhơn Nguyễn, 52 tuổi, và Amy Phạm, 45 tuổi, đều có bằng đại học và được cho là một gia đình trung lưu. Họ cho rằng “trung học chỉ là bước đầu của con đường học vấn.” Quan trọng hơn là những quyết định của con mình ở cấp đại học.
Thứ Tư, 23 tháng 6, 2021
Nguyễn Hùng: Việt Nam cần ngày tự do báo chí hơn ngày nhà báo
Cứ mỗi dịp 21/6, Việt Nam lại rộn ràng Ngày Nhà báo. Chỉ liếc qua Facebook đã thấy hình ảnh thủ tướng, chủ tịch Quốc hội thăm viếng, chúc mừng giới báo chí.
Việt Nam khá độc đáo khi có ngày riêng cho những người làm báo, một nghề mà có những nhà báo nói chẳng có gì đặc biệt so với nhiều nghề khác trong xã hội. Trên thế giới tôi không rõ có còn nước nào có ngày nhà báo không. Nếu có cũng chỉ là thiểu số.
Bề ngoài Việt Nam có vẻ tôn vinh nghề báo nhưng thực tế không hẳn như vậy.
Theo hãng dữ liệu chuyên nghiệp Statista, lấy nguồn từ Uỷ ban Bảo vệ Nhà báo, Việt Nam nằm trong số 10 nước giam cầm nhiều nhà báo nhất trong năm 2020.
Việt Nam đứng thứ sáu cùng với Iran. Cả hai nước đều đang giam giữ 15 nhà báo so với 10 của Nga, nước đứng ngay sau Việt Nam.
Đứng đầu danh sách cầm tù nhiều nhà báo không phải ai khác mà chính là đại láng giềng Trung Quốc với con số 47, theo sau là 37 ở Thổ Nhĩ Kỳ, 27 ở Ai Cập, 24 ở Arab Saudi và 16 ở Eritrea.
Ba trong số 15 nhà báo bị giam giữ ở Việt Nam đã bị kết án tổng cộng 37 năm tù hồi đầu năm nay. Riêng ông Phạm Chí Dũng, Chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập đã bị tuyên 15 năm tù và ba năm quản chế.
Hai thành viên của hội, ông Nguyễn Tường Thuỵ và ông Lê Hữu Minh Tuấn, bị phạt mỗi người 11 năm tù và ba năm quản chế.
Nhìn vào những mức án này có thể thấy Việt Nam ghét cay ghét đắng những ai viết không theo chỉ thị. Làm nhà báo quốc doanh hay nhà báo dễ bảo thì được. Nhưng muốn là nhà báo viết theo lương tâm, chứ không phải lương tháng, thì khó có đất sống ở Việt Nam. Nhất là khi các nhà báo có lương tâm lại còn tụ thành hội.
TS. Phạm Quý Thọ: Đặc điểm của mô hình Trung Quốc độc đoán mà Việt Nam không thể buông bỏ
Đảm bảo tăng trưởng kinh tế để duy trì tính chính danh của đảng cộng sản và chế độ độc đoán là đặc điểm chủ yếu của mô hình Trung Quốc. Nó được che đậy bởi ý thức hệ XHCN, mang tính thực dụng và xuyên suốt trong các chính sách, bởi vậy nó giúp tăng GDP trong thời kỳ dài, nhưng không làm thay đổi bản chất chuyên chế của chế độ. Tương đồng về chế độ chính trị khiến Việt Nam không thể buông bỏ mô hình Trung Quốc, ngay cả khi hai nước có mâu thuẫn về lãnh hải. Tuy nhiên, sự suy giảm tăng trưởng kinh tế được cảnh báo khiến người ta quan tâm điều gì sẽ xảy ra?
Tính thực dụng
Tính thực dụng thể hiện rõ rệt trong chính sách Cải cách và Mở cửa khi Đảng cộng sản Trung Quốc “gác sang bên” vấn đề cốt lõi của nền tảng tư tưởng của chế độ là đấu tranh giai cấp để tranh thủ kinh tế tư bản, “trải thảm đỏ” cho các nhà đầu tư nước ngoài, coi đó là sách lược “quá độ lên CNXH”.
Chính sách này đã cứu chế độ toàn trị khỏi sụp đổ sau sự cai trị bởi Mao Trạch Đông gần 30 năm (1949 – 1976). Ông ta đã tiến hành nhiều cuộc thử nghiệm xã hội chủ nghĩa duy ý chí, trả giá đắt bằng hàng chục triệu mạng người như Đại Nhảy vọt hay Cách mạng Văn hoá khiến đất nước kiệt quệ, dân chúng đói khổ.
Chính sách được khởi xướng bởi cố Tổng Bí thư Đặng Tiểu Bình (1904-1997) từ cuối những năm 70 của thế kỷ trước đánh dấu sự thay đổi bước ngoặt của đất nước hơn một tỷ dân. Còn nhiều ghi chép về di sản do ông để lại thể hiện tính chất thực dụng của chính sách. Các cụm từ như “mèo trắng mèo đen”, “ẩn mình chờ thời”, “hãy để một số người làm giàu trước”… thường được nhắc đến, nhưng câu ông nói: “Tôi đã quan sát thế giới trong nhiều năm và rút ra một kết luận: Các nước có quan hệ tốt với Mỹ đều trở nên giàu có” vẫn gây ấn tượng mạnh.
Chu Mộng Long: Hoang tưởng và áp đặt về 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi cho học sinh
Nhiều bạn thắc mắc về khái niệm "phẩm chất" và "năng lực" mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành kèm theo Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018. Tôi thì cho rằng, mọi khái niệm đều có tính quy ước, không nhất thiết phải tranh luận về nghĩa của khái niệm. Cứ xem như "phẩm chất" gồm có 5 tiêu chuẩn: Yêu nước, trách nhiệm, trung thực, chăm chỉ, nhân ái. Và "năng lực" gồm có 10 tiêu chuẩn: tự chủ và tự học, thể chất, thẩm mỹ, tin học, công nghệ, khoa học, toán học, ngôn ngữ, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác. Các tiêu chuẩn đó coi như đã là định nghĩa cho khái niệm. (Hình dưới)
 |
Nên nhớ, đó là các tiêu chuẩn "chủ yếu" và "cốt lõi" buộc học sinh phải đạt được và từ đó phát triển cao hơn, rộng hơn, theo lời giải thích của một trong những chủ biên chương trình.
Về phẩm chất, đối với học sinh phổ thông mà đạt cả 5 đã là... hơn cả thánh. Tôi càng thắc mắc, nếu không nói là hoảng hốt, về cái gọi là "năng lực chuyên môn". Đã gọi là "chuyên môn" thì chỉ có một. Trong xã hội hiện đại, khi sự phân công lao động đã được chuyên môn hoá, thì không thể nào có một cá nhân có đến 7 chuyên môn (trong 10 năng lực) khác nhau. Ngay trong huyền thoại, thần thánh ở trên trời cũng chỉ có một chuyên môn: thần chiến tranh, thần thợ rèn, thần nghệ thuật, thi ca... Các vị thần tối cao như Zeus, Thượng Đế, gọi là toàn năng nhưng xét đến cùng cũng chỉ có sức mạnh của kẻ độc tài. Nếu toàn năng thật thì đã không cần các thần thánh khác.
Gideon Rachman: Trung Quốc đã điều chỉnh mô hình phát triển Châu Á như thế nào? (Phan Nguyên biên dịch)
“Ông thấy mô hình Trung Quốc có gì độc đáo?”
Đó là câu hỏi mà một phóng viên truyền hình hỏi tôi (Gideon Rachman) trong chuyến thăm lần trước của tôi tới Bắc Kinh.
Câu trả lời của tôi là tôi không nghĩ rằng có một mô hình kinh tế cụ thể nào của riêng Trung Quốc.
Có một mô hình phát triển Đông Á dựa trên công nghiệp hóa nhanh chóng và hướng vào xuất khẩu, được thực hiện tiên phong bởi Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan. Những gì Trung Quốc đã làm là theo đuổi mô hình tương tự – nhưng trên quy mô lớn. Tôi nói thêm rằng một trong những đổi mới thực sự của Trung Quốc là đất nước này đã không tự do hóa về mặt chính trị dù đã trở nên giàu có hơn. Điều này khiến Trung Quốc trở nên khác biệt so với Hàn Quốc và Đài Loan.
Sau khi chúng tôi nói chuyện xong, tôi hỏi phóng viên liệu cô ấy có thể sử dụng được câu trả lời nào của tôi hay không. “Không, tôi không nghĩ vậy,” cô ấy trả lời. “Nhưng thật tuyệt khi ông có thể nói ra những gì ông nghĩ.”
Tôi tiếp tục suy nghĩ về cuộc trao đổi đó trong tuần này khi Trung Quốc chuẩn bị kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản. Trọng tâm trong tuyên bố của Chủ tịch Tập Cận Bình là dưới sự dẫn dắt khôn ngoan của Đảng, Trung Quốc đã khám phá ra một con đường phát triển độc đáo mà phần còn lại của thế giới có thể học hỏi. Trong một bài phát biểu trước Đại hội đảng vào năm 2017, ông Tập tuyên bố rằng Trung Quốc đang “mở ra một con đường mới cho các nước đang phát triển khác để đạt được hiện đại hóa”.
Việc nhà lãnh đạo Trung Quốc tuyên bố đã khám phá ra một con đường mới mang lại tăng trưởng kinh tế là một điều đáng nghi ngờ. Những giai đoạn đầu của cải cách kinh tế Trung Quốc thời hậu Mao tuân theo một công thức mà bất kỳ ai có kiến thức về “phép màu” kinh tế Đông Á trước đây đều có thể nhận ra.
Thứ Ba, 22 tháng 6, 2021
Ngô Nhân Dụng: Hơn 600,000 người
Ngày Thứ Hai, 14 tháng Sáu, 600,000 người Mỹ đã qua đời vì bệnh dịch Covid-19. Một nhà thờ ở thủ đô thỉnh một hồi chuông báo tử 600 tiếng, mỗi tiếng để tưởng niệm 1,000 nạn nhân. Con số 600,000 người chết lớn hơn số binh sĩ Mỹ thiệt mạng trong tất cả các cuộc chiến tranh thế kỷ 20.
Những người lính ra trận đều là thanh niên, họ chấp nhận rằng mình có thể sẽ hy sinh vì nhiệm vụ. Còn 600,000 người thường dân tử nạn, từ tháng Hai năm 2020, trước đó chắc không ai nghĩ rằng sắp đến lượt mình chết. Chắc cũng không ai đoán được một nước Mỹ với nền y học tiến bộ bậc nhất thế giới, dân số bằng 4 phần trăm cả nhân loại, mà số người chết vì Covid-19 lớn bằng 15% tổng số tử vong toàn cầu.
Không nên coi đây chỉ là những con số thống kê. Những người đã chết là những bà mẹ, những ông bố, là con, là anh chị, em, bạn bè của người còn sống. Trong tháng Hai năm ngoái, một đồng nghiệp của tôi mất đứa con trai, đó là nạn nhân đầu tiên của Covid mà tôi biết. Sau đó, một người bạn khác mất cô em gái ngoài 70 tuổi. Cô Chi đã về hưu nhưng tình nguyện đến làm giúp một nhà dưỡng lão ở Seattle. Cô tiếp một người khách mang bệnh mà không biết. Cô mắc bệnh ngay, sau bốn ngày vào bệnh viện thì ngưng thở. Tháng sau, một người bạn báo tin hai vợ chồng người em ở Ohio đã qua đời, họ nghĩ bệnh Covid là một tin bịa đặt nên không đề phòng. Rồi tới chú Điểm, một đồng nghiệp, từ trần sau khi nằm bệnh viện hai tháng.
Những người đã chết đều có thật. Đáng lẽ họ vẫn sống với chúng ta nếu không bị loài vi khuẩn SARS-CoV-2 xâm nhập. Chúng ta biết những vi khuẩn vô hình đó tác hại kinh khủng, nếu tin lời các chuyên viên. Nhiều người không tin. Đó là lý do chính khiến nước Mỹ chết nhiều nhất thế giới.
Trong những tháng đầu tiên vẫn còn người nói rằng Covid-19 cũng giống như bệnh cảm cúm hàng năm, nó sẽ biến mất “như một phép lạ.” Phải gần bốn tháng số người chết mới lên tới 100,000. Bốn tháng nữa mới lên tới 200,000. Với tốc độ chậm chạp đó, người ta dễ coi thường bệnh dịch. Lại có người bảo rằng con số người chết lớn như thế chỉ vì đếm sai, đếm quá sự thực để đánh lừa dân Mỹ. Lúc đó bệnh dịch đã trở thành trừu tượng, như một đề tài cho các nhà chính trị khai thác. Người ta bỏ quên người chết! Ở các tiểu bang có lệnh cấm tụ họp đông, bắt cách ly 6 feet, bắt đeo mạng che miệng, dân chúng biểu tình. Họ đòi “giải phóng” khỏi ách độc tài đeo mạng. Có người tổ chức ám sát một bà thống đốc ra lệnh cấm gắt gao.
Nguyễn Quang Dy: Dân trí, xã hội dân sự, và văn hóa ứng xử trên mạng
Đợt bùng phát thứ tư của Coronavirus chủng mới không chỉ buộc người dân phải dãn cách mà còn làm thay đổi tư duy và văn hóa ứng xử. Coronavirus không chỉ đẩy lùi các chỉ tiêu kinh tế lạc quan đưa ra đầu năm, mà còn làm xã hội phân hóa khó lường. Sau bài Thánh chửi, thần y, danh hài, và các ngôi sao đang lặn (27/5/2021), bài này đề cập không chỉ thực trạng về dân trí, mà còn về các nhân tố mới làm thay đổi cuộc chơi (game changers).
Thực trạng xã hội
Trong mọi xã hội, dù đã phát triển (như Mỹ) hay đang phát triển (như Việt Nam), quá trình phân hóa đang diễn ra với các biến động khó lường, như một quy luật trước bước ngoặt của lịch sử. Tại các xã hội đang chuyển đổi (transitional) như Việt Nam, quá trình đó càng quyết liệt. Muốn tránh rủi ro và đổ vỡ thì dân trí phải cao, và xã hội dân sự phải mạnh. Nhưng đáng tiếc là đúng lúc này thì cả hai yếu tố cơ bản đó còn yếu và thiếu ở Việt Nam.
Cách đây hơn một thế kỷ, cụ Phan Châu Trinh đã nhận ra điều đó và kêu gọi “khai dân trí”. Nhưng đáng tiếc là trong khi người Nhật đã khai dân trí để canh tân Nhật Bản thành cường quốc, thì Việt Nam vẫn còn dậm chân tại chỗ ở ngã ba đường “không chịu phát triển”. Thời trước, các trí thức Việt thường kiêu ngạo vì “hủ nho” chỉ “ngâm thơ uống rượu”. Ngày nay, họ thường tự hào vì “truyền thống”, chỉ ham cãi nhau và “chém gió”.
Trong khi đổi mới “vòng một” (chủ yếu về thể chế kinh tế) đã hết đà và nghẽn mạch, thì đổi mới “vòng hai” (chủ yếu về thể chế chính trị) chưa diễn ra, chậm chân hơn các nước khác, làm cho quá trình dân chủ hóa (democratization) và xã hội dân sự (civil society) bị kìm hãm. Trong khi “sức mạnh cứng” (hard power) của đất nước còn yếu trước sự trỗi dậy và đe dọa của Trung Quốc, thì “sức mạnh mềm” (soft power) của dân tộc bị suy yếu.
Thời xưa, Việt Nam tuy nhỏ bé và yếu hơn Trung Quốc, nhưng người Việt (thời Lý và Trần) đã đoàn kết một lòng (national consensus) đánh bại quân xâm lược phương Bắc. Lý Thường Kiệt đã chủ động ra tay trước (forward defense), đem quân đánh Khâm Châu, Liêm Châu, Ung Châu (1075-1076) tiêu diệt quân Tống trước khi rút về phòng tuyến Như Nguyệt. Trần Hưng Đạo đã lãnh đạo người Việt ba lần đánh thắng quân Nguyên (1258-1288).
Rachel Myrick: Nước Mỹ Trở Lại, Nhưng Liệu Được Bao Lâu? Phân Hóa Chính Trị và Sự Chấm Dứt Uy Tín Nước Mỹ (Mặc Lý chuyển ngữ)
(Lời người chuyển ngữ - Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 47 của G7 vừa diễn ra tuần trước, từ ngày 11 đến 13 tháng Sáu tại Cornwall, Anh quốc. Hai vấn đề nổi bật được bàn luận là việc đối phó với đại dịch Covid-19 và biến đổi khí hậu. Về đại dịch, các nước bàn về thuốc chủng cho trận đại dịch hiện tại và những bước chuẩn bị cho những trận dịch trong tương lai. Các nước đã hứa hẹn góp 1 tỉ liều thuốc chủng (Mỹ 500 triệu liều, với ít nhất 200 triệu liều trong năm nay và phần còn lại trong năm tới, Canada 100 triệu liều) chưa kể nước Anh đã đóng góp 500 triệu liều cho GAVI trước đây. Về biến đổi khí hậu, các nước hứa hẹn sẽ đạt mức phát khí thải carbon ròng bằng 0 trước năm 2050. Những vấn đề khác như hợp tác quốc tế về chính sách kinh tế, thuế doanh nghiệp tối thiếu của các công ty đa quốc gia, luật lệ minh bạch hơn về đồng tiền số, vấn đề Đài Loan… cũng được bàn luận.
Kết thúc hội nghị, tổng thống Mỹ Biden nói các chế độ dân chủ đang thi đua với các chế độ độc tài, không chỉ với Trung Quốc, trong cuộc cạnh tranh ở một thế kỷ 21 đang thay đổi nhanh chóng.
Nói chung hội nghị này đánh dấu sự “trở lại” của nước Mỹ. Nhiều người vì tinh thần đảng phái không ngần ngại dựa trên những chi tiết hoặc từ nguồn lá cải, từ mạng xã hội hoặc là rất nhỏ nhặt để phê bình nặng nề. Nếu họ nghĩ đương đầu với một đối thủ như Trung Quốc, nước Mỹ chỉ cần hành động một mình, không cần đồng minh thì tôi không có gì để nói thêm với họ.
Bài viết về sự “trở lại” của nước Mỹ này, do giáo sư trợ lý Rachel Myrick thuộc phân khoa Khoa Học Chính Trị tại đại học Duke, đăng tải trên tạp chí uy tín Foreign Affairs, ngày 14 tháng Sáu 2021).
*
Trong diễn văn đầu tiên gửi đến lưỡng viện Quốc Hội, ngày 28 tháng 4 kể từ khi nhậm chức tháng 1 năm nay, Tổng Thống Biden nêu lên là trong hàng chục cuộc điện đàm với các lãnh đạo thế giới, một bình luận được nhiều người nêu ra: “Chúng tôi thấy nước Mỹ trở lại, nhưng liệu được bao lâu?”. Sự nghi ngờ này của các lãnh đạo thế giới là phản ứng trực tiếp với những biến cố xảy ra gần đây. Dưới thời Tổng Thống Trump, Washington hoặc đã thách thức nghiêm trọng hoặc đã rút ngay ra khỏi hàng chục các thỏa thuận hay định chế quốc tế, như Thỏa Thuận Khí Hậu Paris, Hợp Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), Thương Thuyết Hạt Nhân với Iran, Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO).
Nhưng những lo âu về tính chất của những cam kết từ nước Mỹ, giữ được trong bao lâu, còn đi xa hơn những di sản ngoại giao của cựu Tổng Thống Trump. Các đồng minh của nước Mỹ cũng phản ứng với chính trị nội bộ nước Mỹ, đặc biệt là sự chia rẽ đảng phái ngày càng sâu đậm tạo nên một tương lai bất trắc cho chính sách ngoại giao của nước Mỹ. Khi quan sát sự phân cực chính trị trước cuộc bầu cử Tổng Thống Mỹ 2020, cựu Thủ Tướng Na Uy Gro Harlem Brundtland ghi nhận rằng nhiều lãnh đạo Âu Châu sẽ “không còn có thể đương nhiên tin tưởng vào nước Mỹ, ngay cả những điều căn bản nhất”.
VOA Tiếng Việt: Ba nhóm đối tượng Việt Nam ưu tiên tiêm vaccine Trung Quốc nói lên điều gì?
Việt Nam vừa tiếp nhận nửa triệu liều vaccine của Trung Quốc tặng và công bố ba nhóm đối tượng ưu tiên cho tiêm loại vaccine chống COVID-19 này giữa lúc nhiều người dân trong nước lo ngại và kêu gọi “tẩy chay” nếu chính phủ mua vaccine từ nước Cộng sản láng giềng.
Bộ Y tế Việt Nam cho biết Bộ này cùng với Bộ Ngoại giao đã tiếp nhận 500.000 liều vaccine Vero-Cell của hãng dược Trung Quốc Sinopharm tại Sân bay Quốc tế Nội Bài hôm 20/6. Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cũng tiếp nhận hơn 500.000 chiếc bơm kim tiêm chủng một lần, loại 1ml, trong cuộc chuyển giao lô hàng viện trợ này từ Đại sứ Trung Quốc Hùng Ba, theo Bộ Y tế.
Cùng ngày, trang Facebook chính thức của Tổng lãnh sự Trung Quốc tại TPHCM cũng đưa tin và hình ảnh của lễ chuyển giao lô vaccine viện trợ của Bắc Kinh cho Hà Nội tại sân bay Nội Bài. Theo cơ quan đại diện ngoại giao Trung Quốc, Đại sứ Hùng Ba nói rằng “quyết định tặng vaccine cho Việt Nam là thực hiện nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo cấp cao hai nước, cũng là thể hiện sinh động của quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện hai bên”.
Bộ Y tế hồi đầu tháng này phê duyệt có điều kiện cho sử dụng loại vaccine này của Sinopharm cho nhu cầu “cấp bách trong phòng, chống dịch bệnh COVID-19” trong bối cảnh Việt Nam đang trải qua đợt bùng phát dịch tồi tệ nhất trong cộng đồng trong thời gian đại dịch hơn 1 năm qua.
Tuy nhiên ngay sau khi Bộ Y tế đưa ra quyết định này, một làn sóng người dân trong nước bày tỏ nghi ngại và thậm chí kêu gọi “tẩy chay” đối với loại vaccine do Trung Quốc sản xuất. Nhiều người còn đề xuất các lãnh đạo Đảng và Bộ Y tế, nơi phê duyệt vaccine Trung Quốc, là những người nên được tiêm loại vaccine này trước tiên.
Với 500.000 liều vaccine đầu tiên của Sinopharm mà Việt Nam mới tiếp nhận, Bộ Y tế cho biết sẽ dùng để tiêm cho 3 nhóm đối tượng, trong đó gồm các công dân Trung Quốc làm việc tại Việt Nam, người dân Việt Nam có nhu cầu học tập, làm việc, kinh doanh tại Trung Quốc, và những người dân có nhu cầu sử dụng vaccine này, đặc biệt ở các địa phương sát biên giới với Trung Quốc.
Chủ Nhật, 20 tháng 6, 2021
Nguyễn Đức Tùng: Thư Gởi Con Trai Nhân Ngày Lễ Cha
Khi lên năm tuổi, một hôm con gọi điện cho ta nhắc rằng bảy giờ chiều hôm ấy có chương trình Jeopardy mà ta thích theo dõi, vậy ráng thu xếp về sớm. Ta cám ơn con về lời nhắc. Bất cứ cha mẹ nào khi nghĩ đến con, không phải chỉ nghĩ đến lời cám ơn của chúng dành cho mình, điều vẫn xảy ra, mà còn nghĩ đến lòng biết ơn của họ đối với con cái. Nhờ trẻ con mà chúng ta lớn lên, nhờ có chúng mà chúng ta được hạnh phúc làm người đi trước, che chở, chỉ đường. Nhờ có lời nhắc của con, hôm ấy ta về nhà sớm hơn mọi khi, mặc dù việc bận rộn, và có một buổi tối cả nhà cười phá lên trước cái ti vi vui nhộn, những câu hỏi hóc búa. Những cha mẹ đi làm việc bên ngoài thỉnh thoảng nên nhận được lời nhắc về nhà sớm như vậy, vì tuổi thơ mau chóng qua đi, khi bạn thu xếp được thì giờ thì bọn trẻ đã lớn, không cần chúng ta nữa. Ngày trước thỉnh thoảng cha của ta, tức ông nội con, vẫn dành thì giờ đạp xe chở con trai đi chơi nơi này nơi khác, hay từ nhà đến trường, từ trường về nhà. Thật là những kỷ niệm khó quên. Một lần lúc lên bảy tuổi, ngồi sau yên xe đạp mải ngắm cảnh vật bên đường ta đút bàn chân vào nan hoa xe, ngay chỗ xích xe đang quay. Bàn chân phải. Ta thét lên hãi hùng vì đau đớn. Ta ngã xuống, máu chảy đầm đìa trên da thịt, trên mặt đường. Cái xích xe đạp và những nan hoa đã nghiến qua mắt cá chân trong, kéo rách một mảng da thịt rộng. Cơn đau làm ta ngất đi.
Trần Mộng Tú: Thư Viết Cho Cha Đã Mất
Bố yêu quý của chúng con.
Bố mất cả hai mươi nhăm năm rồi, nhưng mỗi lần chúng con nhắc đến bố, vẫn tưởng ra được như bố đang đứng trước mặt chúng con. Đối với chúng con, bố không hề mất, bố luôn hiện hữu lúc chúng con cần một nơi nương dựa tinh thần. Ôi, tinh thần lúc nào mà không cần nương dựa!
Bố là một người cha hiền nhất trên thế gian này, một người cha lúc nào cũng hy sinh, nhường, nhịn cho vợ con có được phần hơn. Tình thương của bố cho chúng con như một gia tài vô tận, chúng con hoang phí cách nào cũng chẳng hề vơi.
Bố là cả một gia tài to tát mà con được hưởng trong suốt đời người, khi bố mất, là lúc con tưởng như mình bị khánh tận. Gia tài bố cho con là tình thương yêu vô bờ bến của bố, làm sao con dùng của cải mua được để thế vào. Nhưng thật sự con đâu có khánh tận, những tình thương bố tích lũy trong tâm anh, chị, em con, lúc nào cũng còn đầy ắp, dù chúng con có cho đi.
Con nhớ những ngày bé dại. Những buổi sáng mùa đông Hà Nội, con và cô út được bố lo cho chúng con đi học trước khi bố đi làm. Con nhớ chiếc chậu thau đồng đặt trên một cái đôn sứ, bố pha nước nóng vào lau mặt, rửa tay cho chị em con mỗi buổi sáng, trước khi mẹ cho ăn điểm tâm (cô út bé quá, chắc không nhớ hết được.) Bố lau nhẹ nhàng vầng trán con, hai mắt của con, vừa lau vừa nói chuyện, như đánh thức cho con tỉnh ngủ, rồi ngâm hai bàn tay con vào nước nóng cho con ấm hẳn lên. Bố mặc áo len cho con, cài khuy kỹ càng xong mới giao chúng con cho mẹ.
Con nhớ những ngày tản cư chạy về quê, bao giờ chỗ ổ rơm ấm áp, bố cũng nhường cho vợ con; thức ăn mẹ gắp vào bát bố, bố lại gắp sang bát chúng con. Bao giờ bố cũng kêu no trước vợ con, mặc dù nồi cơm chạy loạn chẳng làm sao phân chia đủ cho cả nhà. Bố hiền từ, tốt bụng, nên khi nhà mình chạy loạn về Thái Bình, trú ngụ ở gần chùa, bố hay ra chùa dậy học dân quê, mọi người gọi bố là ông thần (trong khi tên bố là Thuần) ở chùa. Có người còn gọi bố là ông bụt.
Lê Hữu: Cuộc sống vẫn lao về phía trước
 |
| Hình minh hoạ, FreePik |
“Bây giờ chắc Bố đã hết giận em rồi,” Meg nói với chồng.
“Bố chưa bao giờ giận em cả,” Roy nói, lắc lắc đầu. “Em không hiểu Bố bằng anh đâu.”
Meg khẽ ngước nhìn chồng dò hỏi. Sao Roy lại có thể nói với cô như vậy?
“Không phải em từng nói là Bố thương em nhất nhà sao?” Roy mỉm cười, quàng tay ôm vai vợ. “Thế nên làm gì có chuyện Bố giận em được.”
Đã lâu hai vợ chồng mới chuyện trò với nhau về người bố của Meg. Bố cô mất đúng một năm và hôm nay là ngày giỗ Bố. Từ lâu Roy cố tránh không nhắc đến cái chết của bố vợ tuy vẫn biết Meg khó mà quên được, nhất là khó mà quên được rằng chính cô đã gây nên cái chết của bố mình.
Cử chỉ thân mật của chồng làm Meg nhớ tới tấm ảnh cô vẫn để trên bàn làm việc của mình sau ngày Bố qua đời. Ảnh chụp ông Bruce, bố cô, tươi cười choàng tay qua vai con gái ngồi bên ông nơi bàn tiệc trong ngày vui của gia đình năm rồi. Đấy là tấm ảnh sau cùng của hai bố con mà Meg còn giữ được. Chỉ vài tuần sau hôm ấy, bố cô lặng lẽ từ biệt cõi đời này.
Song Thao: Phở Dậu
Cuối năm 2001, có tang bà cụ tôi, tôi về Sài Gòn. Xong xuôi mọi việc, nơi đầu tiên tôi tìm đến là phở Dậu. Như tìm về chốn cũ. Cứ như hai chàng Lưu Nguyễn quy hồi cố hương. Nhìn quanh, phở Dậu đây sao? Tiệm lớn hơn ngày xưa vì mua thêm được căn nhà bên cạnh. Ghế nhựa đỏ chói để lan ra cả phía trước cửa. Dẻo đất trước tiệm cũng có kê thêm bàn ăn. Tên “Phở Dậu” màu đỏ nằm dài suốt bề ngang tiệm. Phía dưới có ghi hàng chữ “Quán không có chi nhánh”.
 |
| Phở Dậu ! |
Tiệm không còn mang dấu vết chi của phở Dậu thời trước và ít năm sau 1975. Chỉ có địa điểm vẫn ở chỗ cũ khiến tôi nhắm mắt cũng chạy thẳng vào trước cửa tiệm được. Không biết những bệt xi măng trên đường có còn nhớ bánh xe của tôi không. Tôi nghĩ là không. Vật đổi sao dời hầu như đã xóa đi hết phở Dậu thời của chúng tôi. Thời đó, bàn ghế trong tiệm lỏng chỏng không đồng đều. Hình như chúng được gom dần trong nhiều thời gian khác nhau. Trông chúng cũ kỹ, đơn giản. Có lẽ chủ nhân chẳng cần để ý tới chúng. Cứ có chỗ ngồi và chỗ để tô phở là được. Khách cũng chẳng cần câu nệ. Miễn ăn được bát phở. Nếu những tiệm phở khác thời đó dùng cái có thể gọi là “tô” thì phở Dậu chỉ có “bát”. “Bát là tiếng Bắc, “tô” là tiếng Nam, chẳng phân biệt lớn nhỏ. Nhưng bát phở Dậu nhỏ hơn hẳn những tô phở của các tiệm phở khác. Người ăn khỏe, một bát vẫn thòm thèm. Phải hai bát. Cỡ tôi thì hai bát thì quá bụng nhưng một bát vẫn thiêu thiếu. Thường tôi gọi thêm một bát tái nước có tiết. Tiết là thứ chỉ có ở phở Dậu. Tiết tươi chan vào nước phở nóng tạo thành những màng màu nâu đục là thứ ngọt ơi là ngọt.
Thứ Bảy, 19 tháng 6, 2021
Trần Doãn Nho: Hè, đọc thơ ve - ve sầu, ve lạnh, ve vui
(LTG: Bài này đã đi trên Người Việt, ngày 16/6/2021. Trong bài dưới đây, tác giả có nhuận sắc, thêm phần thơ chữ Hán và một số hình ảnh)
Lại hè! Lại nắng! Và lại ve!
Năm nay, 2021, con ve xuất hiện dài dài trên báo chí Hoa Kỳ, báo động một mùa ve rộn ràng, ầm ĩ vì sự xuất hiện của “Brood X” (Lứa Ve 10)- tên riêng do các nhà sinh vật học đặt cho loại ve năm 2021 này- trải dài qua 14, 15 tiểu bang, từ North Carolina, Georgia, Tennessee đến Indiana, Michigan, Pennsylvania, New York, New Jersey…. Ve hiện diện trên khắp thế giới: 3.390 loại, có loại thường niên (annual cicadas), có loại chu kỳ (periodical cicadas). Riêng Hoa Kỳ, 190 loại, trong đó 15 loại là chu kỳ, hoặc 13 năm hoặc 17 năm. Brood X, lớn nhất trong các loại ve chu kỳ, tái xuất giang hồ sau 17 năm nằm im tu luyện trong lòng đất. Mô tả bằng những nhóm từ nghe rất “kêu” như “a big tsunami is coming” (cơn sóng thần lớn sẽ ập đến), “the big cicada invasion of 2021” (cuộc đại xâm lăng ve năm 2021), các nhà chuyên môn ước đoán phải có đến hàng tỷ (billions), thậm chí hàng ngàn tỷ (trillions) con sẽ tràn ngập các tiểu bang nói trên, từ rừng sâu cho đến công viên, từ đường phố cho đến các khu vườn nhà, bắt đầu từ giữa tháng 5 và đạt đến đỉnh điểm vào giữa tháng 6. Ngoài tiếng ồn, một số tai nạn ve đã được ghi nhận trên báo chí: ve đâm vào mắt một người đang lái xe khiến xe lạc tay lái, đâm vào cột điện ở Cincinnati, Ohio hôm 7/6; chuyến bay chở thông tín viên báo chí đi Âu Châu tháp tùng chuyến Âu du của tổng thống Joe Biden bị chậm 7 tiếng đồng hồ vì bị ve bám vào máy, không khởi động được, hôm 9/6…
Vùng tôi ở, Dallas, không có Brood X, chỉ có loại ve thường niên “Dog-Day cicada”, trông chẳng khác mấy với ve Huế. Đối với chú bé sống ở khu nhà vườn, ve là con vật bé nhỏ đáng yêu và thân quen nhất trong rất nhiều thứ côn trùng đầy dẫy chung quanh, mà tiếng kêu rộn ràng sảng khoái của chúng vào mỗi buổi trưa hè và những trận mưa ve (ve đái) mát mẻ trong những ngày nóng bức nằm ngủ võng dưới vòm cây, tràn trề ký ức tuổi thơ tôi, kéo mãi đến tận bây giờ. Nhưng có điều lấn cấn: nói đến ve, lập tức tôi nghĩ đến hình ảnh con ve trong bài ngụ ngôn “Ve và Kiến” do học giả Nguyễn Văn Vĩnh dịch từ “La cigale et la fourmi” của La Fontaine.
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)