Ngày Giao Thừa, các công tố viên liên bang Nam New York (SNYD) đưa trát đòi tài liệu về những liên hệ giữa Ủy Ban Nhậm Chức Tổng Thống Trump và số tiền $900 nghìn ông Imaad Zuberi đóng góp. Ông cũng đã ủng hộ tiền cho Tổng Thống Barack Obama và ứng viên Hillary Clinton và nhiều người khác—tổng cộng khoảng $2 triệu, trong đó số tiền $900 nghìn cho ông Trump là lớn nhất. Ông Zuberi, gốc Ấn và Hồi, nhà đầu tư tài chính lớn, bị xem là dùng tiền từ Nam Á, một số nước Ả-Rập để “lóp-bi” cao cấp ở Washington bất hợp pháp. Ông giải thích rất hợp pháp, “Phải bỏ tiền để liên hệ và mua ảnh hưởng” với chính quyền thủ đô. Đây là “hối lộ” ở khắp nơi trên thế giới, nhưng chỉ bất hợp pháp ở Mỹ vì hai điều: Tiền có thể đã được “rửa” từ giới lãnh đạo lưu vong hay còn tại chức, và Zuberi không đăng ký trong vòng 10 ngày bắt đầu “lóp-bi.” Thêm bất hợp pháp nữa: Ủy Ban nhận tiền “rửa” rồi lem nhem trong việc tiêu pha tổng số $107 triệu ủng hộ lễ nhậm chức, như dùng $20 triệu cho người quen của phụ tá cho phu nhân Melania Trump không rõ để làm gì, và $100 nghìn trả lệ phí luật pháp cho rể tổng thống Jared Kushner. 

Mùng Một Tết, trong diễn văn “Tình hình đất nước” tổng thống nói phía Dân Chủ có chọn lựa giữa “hòa bình và làm luật” hoặc “chiến tranh và điều tra” với hành pháp. Ông cũng kêu gọi hai phía dân cử Cộng Hòa và Dân Chủ “nắm lấy cơ hội rộng mở để hợp tác với nhau, thỏa nhượng lẫn nhau và làm việc cho lợi ích chung.” Ba điều nghe rất cao đẹp, nhưng hoàn toàn trái ngược những gì ông nói, “tuýt” và làm như một ứng viên, rồi tổng thống suốt hai năm qua. Đây cũng đi cùng điều kiện là phía Dân Chủ đa số ở Hạ Viện phải ngừng những điều tra vào chính quyển. 

Mùng Hai Tết, dân biểu Dân Chủ cầm đầu các ủy ban giám sát tiếp tục và mở thêm một loạt điều tra mới về liên hệ chính trị lẫn tiền bạc giữa ứng viên rồi Tổng Thống Trump với Nga—ngoài những điều tra của Công Tố Viên Đặc Nhiệm Robert Mueller (SCO) và SNYD về liên hệ Trump-Putin. Theo tờ Los Angeles Times tiêu biểu cho miền Tây, Dân Biểu Nam California Adam Schiff, nguyên công tố viên và nay là Chủ Tịch Ủy Ban Tình Báo, cùng các chủ tịch Dân Chủ khác giải thích: Điều kiện của tổng thống không hợp lý. Những câu hỏi về ảnh hưởng của Nga không những ở trong giai đoạn tranh cử mà còn suốt hai năm đầu của chính quyền Trump chưa được trả lời. 

Điều kiện cũng đạo đức giả, vì khi phía Cộng Hòa nắm đa số, các ủy ban giám sát họ cầm đầu chỉ lo che giấu và bảo vệ tổng thống; nay phía Dân Chủ nắm đa số và điều tra thì ông Trump kêu toáng lên, “Adam Schiff tuyên bố sẽ nhìn vào mọi khía cạnh đời tôi, cả mặt tài chính lẫn đời tư. Chuyện này chưa bao giờ xảy ra.” Ông Trump quên việc phía Cộng Hòa từng theo đuổi Ngoại Trưởng Hillary Clinton và Tổng Thống Barack Obama hai năm dài về chuyện khủng bố ở Benghazi mà không tìm thấy một bằng chứng, lỗi lầm nào. Ông cũng thô bỉ và ấu trĩ đến độ gọi ông Schiff người nhỏ bé là “nhái con,” và đổi họ ông này thành “Schitt” (nghe tựa chữ “phân” trong tiếng Anh). 

Ông Schiff chú trọng đến những câu hỏi về tài chính của gia đình Trump liên quan đến các tỉ phú Nga đồng minh với Tổng Thống Vladimir Putin, tất cả đều có thể dật giây ông Trump—người cho thấy luôn luôn để quyền lợi tài chính của mình và gia đình trước hết, và cũng không muốn ai nhìn vào chuyện làm tiền của mình. Ông Schiff nói điều tra của các ủy ban nhắm vào năm vấn đề liên hệ chặt chẽ với nhau: a) Chính quyền Nga đã làm gì để ảnh hưởng vào những bầu cử ở Mỹ, và chính quyền Mỹ đã đáp ứng thế nào; b) Mức độ đồng lõa hay điều hợp giữa Nga và người có liên hệ với ông Trump; c) Có ngoại nhân nào cố tìm cách hay đã “nắm tẩy” ông Trump hoặc người hợp tác với ông; d) Ông Trump hay người hợp tác với ông hiện hay có bị dật giây bởi ngoại nhân (ngoài Nga còn Saudi Arabia và Tầu), hay từng bao giờ làm những chính sách có lợi cho ngoại bang; e) Có ai đã tìm cách ngăn cản những điều tra liên quan đến các vấn đề trên. 

Dựa vào trên, những điều tra mới tập trung vào những làm ăn của gia đình Trump và thời gian ông làm tổng thống hơn các điều tra của SCO. Ông Schiff lý luận những vấn đề này nằm ngay trong lãnh vực “phản gián,” chuyên môn của Ủy Ban Tình Báo với đầy đủ các bằng chứng và dữ kiện. Dân chúng Mỹ cũng rất chú trọng vào những điều này và Ủy Ban có lý do chính đáng: Một tổng thống không thể nào bị lung lạc bởi quyền lợi tài chính của mình trong các chính sách mình đưa ra. Để bổ túc cho SCO, phía Dân Chủ nay chú ý vào khía cạnh “phản gián” và tiền bạc gia đình Trump—mạnh mẽ và dễ chứng minh hơn “đồng lõa với Nga.” Chủ Tịch Hạ Viện, bà Nancy Pelosi (Dân Chủ) nói, “Chúng ta phải nhìn vào các sự kiện,” nhất là về làm lợi cho ngoại bang và tiền bạc mà ông Trump giấu nhẹm. 

Bước đầu là thu thập bằng chứng về các “hình tội hay khinh tội nghiêm trọng” đúng như Hiến Pháp qui định. Sau đó là trình bầy sự việc rõ rệt để thuyết phục dân chúng, rồi xây nền tảng cho hợp tác giữa hai đảng—một điều khó khăn trong hiện tình chính trị. Các Ủy Ban phân công: Tình Báo xem gia đình Trump có bị hủ hóa bởi tiền bạc Nga, Saudi Arabia và Tầu; Tài Chính dưới quyền bà Maxine Waters nhìn vào “rửa tiền” của công ty gia đình Trump Organization, và tại sao Deutsche Bank cho gia đình Trump vay hàng trăm triệu dù đã phá sản nhiều lần; Tư Pháp dưới quyền ông Jerrold Nadler vào sử dụng tiền bạc tranh cử cho chuyện riêng; Giám Sát dưới quyền ông Elijah Cummings vào tiền ngoài nước đổ vào làm ăn của gia đình, và hạn chế lá phiếu người da mầu. Ông Eliot Engel, Ngoại Giao, xem chính quyền có thả lỏng những “cấm vận” cho các tỉ phú Nga; ông Richard Neal, Thuế Má, sẽ đòi hồ sơ thuế ông Trump. 

Điều khó khăn cho giới lãnh đạo Dân Chủ là làm sao quân bằng giữa ý muốn bãi nhiệm tổng thống ngay của đại đa số người Dân Chủ và phản ứng của phía Cộng Hòa. Mọi chuyển lực đều có phản lực; nếu ráo riết và nhanh quá có thể giúp ông Trump qui tụ được ủng hộ của người Cộng Hòa. Ông Schiff nói, “Chúng ta phải xem xét toàn thể dữ kiện trước khi quyết định.” Lịch sử cho thấy muốn bãi nhiệm phải có đồng lòng của hai đảng mới thành công. 

Sau 35 ngày tổng thống “đóng cửa/shutdown” một phần chính quyền gây phản đối mạnh mẽ trong dân chúng và thiệt hại kinh tế Mỹ $11 tỉ, hai đảng (với đa số tuyệt đối nghị sĩ 83/16, và dân biểu 300/128) đồng lòng chấp nhận ngân sách cho hết tài khóa 2019. Ngân sách mới vẫn không cho tiền “xây tường Mexico phải trả” như tổng thống hứa hẹn từ đầu tranh cử —chưa tới $1.4 tỉ cho “an ninh biên giới,” nhỏ hơn $1.6 tỉ trước “shutdown,” và $5.7 tỉ ông Trump đòi. Tổng thống phải chịu thua đa số Quốc Hội và ý dân, không dám “shutdown” nữa. Tuy nhiên, qua Thứ Sáu ông công bố tình trạng “khẩn trương quốc gia,” để lấy cớ chiếm tiền “xây tường” từ thuế dân đóng mà Quốc Hội đã chuẩn chi cho các bộ, sở—dù số người “vượt biên” đường bộ thấp nhất trong vòng hơn 40 năm, và “cần sa ma túy” vào Mỹ chỉ đi qua những cảng chính thức. Vấn nạn về Hiến Pháp: Tổng thống có thể đơn phương đi ngược lạị ý nguyện của đại đa số dân chúng và “qua mặt” giới lập pháp không? Thăm dò dư luận dân chúng cho thấy 66% chống đối; 31% ủng hộ công bố. 

Ông Trump không thể “tưởng tượng,” “tự tạo” hay “bịa đặt” vài nghìn dân tị nạn bị chặn ở biên giới hiện nay là “khủng hoảng” hầu tiếm quyền “chuẩn chi” của Quốc Hội để làm vừa lòng đám cử tri trung kiên nhỏ bé của mình (ông đã đổi khẩu hiệu “Xây tường Mexico phải trả” thành “Hoàn tất bức tường,” dù chưa bắt đầu xây cất). Giới luật gia và báo chí cho thấy đã từng có 58 “khẩn trương” thực sự, cho phép hành pháp du di tiền thuế để sử dụng trong trường hợp chiến tranh hoặc “cấm vận,” hay bệnh dịch trong nước. Gần đây nhất là việc hai tổng thống họ Bush đi vào chiến tranh Kuwait thời 1990, và “chống khủng bố toàn cầu” thời 2000. Về mặt pháp lý, ông Trump không thể tuyên bố “khẩn trương” vì Quốc Hội không cho tiền ông “xây tường,” nhất là khi ông nói mình “Không cần, nhưng chỉ muốn làm ngay.” Luật liên bang cho phép Quốc Hội bãi bỏ quyền công bố “khẩn trương” của tổng thống bằng nghị quyết phản đối trong vòng 18 ngày; với đa số tuyệt đối trong Quốc Hội, đây dễ thực hiện. Hơn nữa, phía Cộng Hòa cũng sợ nếu đi theo ý tổng thống sẽ “mở đường” cho phía Dân Chủ sau này ủng hộ tổng thống cùng đảng tuyên bố “khẩn trương” để “hạn chế súng đạn giết người” hàng ngày, hay “tai họa môi sinh” rành rành trong nước. 

Giới dân cử cũng có thể làm luật ngăn tổng thống lấy tiền dành xây nhà cửa và bệnh viện cho binh sĩ và gia đình khắp nơi. Hai nghị sĩ California Dianne Feinstein và Kamala Harris, cùng Dân Biểu John Garamendi ủng hộ luật cấm tổng thống dùng quĩ xây cất của Công Binh và cứu trợ thiên tai để “xây tường” dù ông công bố “khẩn trương;” các nạn nhân thiên tai và chính quyền tiểu bang có tư cách kiện chính quyền liên bang vì mất quyền lợi. Dân Mỹ sống dọc biên giới với Mexico bị mất đất đai, nhà cửa vì “tường” có tư cách kiện hơn hết. Giới bảo tồn môi sinh cũng lên tiếng phản đối ông Trump mới hai năm đã sáu lần lạm dụng quyền “miễn theo luật lệ bảo vệ môi sinh” để phá hoại môi sinh và “xây tường.” Gần ba nghìn nhà khoa học có tiếng đã ký tên vào bản thỉnh nguyện chống việc này. 

Thứ Hai, dân chúng thành phố lớn khắp nước biểu tình phản đối công bố “khẩn trương,” và 16 tiểu bang, dẫn đầu bởi California, cùng khởi kiện ông Trump “đơn phương cướp tiền người dân đóng thuế để xây tường” tại tòa án liên bang Vùng 9 (trụ sở ở Bắc California) có tiếng là tiến bộ. Nhiều tiểu bang sẽ tuần tự đi theo. Ông Trump phản ứng với lệnh cắt gần $1 tỉ tiền xây cất xe điện cao tốc cho California. 

Thứ Ba, có tin các công tố viên Nam New York sẽ truy tố ông Trump, trong khi nguyên quyền Giám Đốc FBI Andrew McCabe sắp ra sách và liên tục lên ti-vi xác nhận tổng thống “là người làm lợi cho Nga/asset,” cùng nỗ lực của giới lãnh đạo Bộ Tư Pháp dùng Tu Chính Án 25 bãi nhiệm tổng thống sau khi Giám Đốc FBI James Comey bị sa thải Tháng Năm 2017.