Anh James Ahn ở Fremont, California, đang lái trong bãi đậu xe một hôm đầu Tháng Năm, 2018, thì có một phụ nữ da trắng lái xe qua mặt anh, ngoảnh lại nói: “Đây không phải là xứ (tiếng thô tục) của mày. Đây là nước tao.” Anh Ahn lẳng lặng lái đi, nhưng bà kia vẫn bám theo, đưa tay lên như đe dọa, lái ra trước xe anh ta, thắng gấp. Người đàn bà này la lớn: “Cút về cái nước (thô tục) Trung Quốc của mày đi, đồ Trung Quốc xấu xí.”

Anh Ahn, người Mỹ gốc Đại Hàn, đã đi lính, thuộc không quân trừ bị. Người cùng đi xe với Ahn quay lại cảnh này, Ahn đưa lên Facebook. Anh báo cho cảnh sát Freemont. Cảnh sát đã tìm hỏi người phụ nữ. Bà ta bảo rằng chính James Ahn gây gổ với bà trước ở bãi đậu xe, nên bà chửi lại. Cảnh sát kết luận rằng hai người cãi nhau; nhưng không có bạo hành nên hồ sơ được đóng lại. Bà ấy có quyền tự do ngôn luận, dù đã nói những lời thù ghét, cảnh sát kết luận.

Trong những thể văn, ký là ghi lại. Cổ nhất ở phương Đông có lẽ là Sử Ký của Tư Mã Thiên, kẻ bị thiến sống vì sao chép chính xác và luận bình khách quan và vô  tư về những sự kiện lịch sử. Ở ta, từ thời dùng chữ quốc ngữ, ký xuất hiện không ít. Miền Bắc, Thạch Lam với Hà Nội 36 Phố Phường, Vũ Bằng với Miếng Ngon Hà Nội, Nguyễn Tuân với Phở... Miền Nam, Hương Rừng Cà Mau của Sơn Nam, rồi Bến Nghé Xưa, và hẳn với Phan Nhật Nam qua Mùa Hè Đỏ Lửa, Dựa Lưng Nỗi Chết... Miền Trung, nổi bật là Hoàng Phủ Ngọc Tường với Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông, Rất Nhiều Ánh Lửa...

Thường, thể  Ký  ghi chép về chiến tranh, về sinh hoạt, địa lý, đường phố, miếng ăn, phong tục, tập quán. Và ở một góc độ rộng, ký không xa với phóng sự, nhà văn trở thành nhà báo, cứ người thật việc thật, thấy sao nói vậy. Ký dưới hình thức đó, trừ một số ngoại lệ, khó đọng lại trong lòng người  đọc như những tác phẩm văn học tầm cỡ.  Bắt giam trí năng tưởng tượng trong ngục tù của những hiện thực mắt thấy tai nghe, chữ nghĩa chỉ làm công  việc chuyển tải thông tin của báo chí.

Đi miền Trung về, nghe cô Hiền báo có Thái gọi ba lần. Anh nhấc máy gọi Thái, Thái hỏi, lên ngay được không. Anh đáp, chưa kịp thở đây, rồi lại hỏi, có chi gấp không. Thái đáp, gấp. Thế là, nhân có hai ngày nghỉ,  anh chạy ù ra bến xe đi B.

Thái là bạn cùng quê của anh. Hồi thi vào đại học, Thái chọn ngành mỹ thuật, anh đi học lâm nghiệp. Bẵng đi khoảng chục năm, anh bỗng gặp Thái trong một quán cà phê ở B. Hắn vẫn thế, ăn mặc cẩu thả, gầy nhom nhem, mắt sáng, miệng cười rộng đến mang tai. Hắn hỏi, răng mi ở đây. Anh đáp, răng mi ở đây. Hóa ra, một lần thực tập, hắn mê xứ này, quyết định ở luôn. Hắn đã có vợ và đứa con trai lên ba. Hắn vẽ, vợ hắn đan len, những chiếc mũ màu hồng, những chiếc khăn màu xanh, những chiếc áo sặc sỡ cho người xứ lạnh, cho du khách. Nhà hắn nhỏ nhưng gọn gàng, xinh xắn. Phòng lớn nhất khoảng 18-20m vuông dành cho hắn vẽ. Anh sững sờ nhìn những bức tranh hắn treo san sát trên tường. Những con người của hắn khắc khổ, đau đớn. Những bông hoa của hắn thắm tươi, dịu dàng. Rất nhiều những bức vẽ hoa quỳ. Từng bông hoa, từng khóm hoa, từng vạt hoa. Quỳ còn nụ, quỳ nở xòe những cánh vàng, quỳ đã tàn với những cánh úa nâu. Bữa ấy hắn than, cả tháng nay đầu óc lùng bùng, tay chân lóng ngóng, chả làm được việc gì ra hồn. Vợ hắn chen vào, gặp anh lúc này thật may, em rất sợ những khi anh ấy không vẽ được, hai mẹ con em cứ rón rén, lo âu như nhà có hung thần vậy. Hắn cười buồn bã. Hồi trẻ hắn đã có cái kiểu cười này rồi.

yêu ai

khuy áo quên cài?

nhớ ai

cửa trước thương hoài cửa sau?

sầu đôi khi

chẳng vì đâu

chắt chiu vô lượng

qua cầu kiếp mai

chiêm bao mỏi

dấu hình hài

mắt môi gửi gắm trong ngoài

bỗng dưng. đôi khi.

có chợt. ngập ngừng?

tóc đành lỗi hẹn

không cùng nắng mưa

Vào năm 1977 bố mình sữa chữa kính bút ở đường Nam Bộ, nay là đường Lê Duẩn. Chỗ bố mình ngồi đối diện với ngõ Vũ Hữu Lợi. Bố có cái xe đạp nam, thùng đồ nghề bằng gỗ to bằng cái vali cỡ to bây giờ buộc ở yên sau, mình ngồi trên cái thùng đồ đó mỗi khi bố chạy công an.

Trước đấy bố mình sản xuất bút máy gia công, bị quy là sản xuất trái phép, nhà nước cho công an đến tịch thu hết máy móc và cho bố mình vào tù. Khi ra tù, chẳng còn gì để làm ăn, bố mình làm nghề sữa chữa bút máy rong ngoài vỉa hè. Lúc ấy mẹ mình bán dép nhựa rong ngoài bờ Hồ (tên của hồ Hoàn Kiếm, hồ Gươm).

Nhà cô mình ở ngõ Vũ Hữu Lợi, vợ chồng cô làm nghề chụp ảnh ngoài công viên Thống Nhất (sau đổi thành công viên Lê Nin). Có lúc mình ngồi cạnh xem bố sửa chữa kính, bút. Có lúc mình chơi ở nhà cô.

KIM VÂN KIỀU ĐÍNH GIẢI

Hương Ngạn Đào Tử ĐÀM DUY TẠO

trước tác năm 1986

(Thứ nam) Đàm Trung Pháp

hiệu đính năm 2018

CÂU 243 ĐẾN CÂU 362

“Giong sầu đuổi bóng, nhờ của gặp người” 

243. Cho hay là giống hữu tình, [1]
Đố ai gỡ mối tơ mành cho xong. [2]

245. Chàng Kim từ lại thư song,
Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây. [3]
247. Sầu giong càng khắc càng chầy, [4]
Ba thu dón lại một ngày dài ghê. [5]
249. Mấy lần khóa kín phòng the, [6]
Bụi hồng liệu nẻo đi về chiêm bao. [7]
251. Tuần trăng khuyết, đĩa dầu hao, [8]

Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn-Chùa Dâu.

TRỜI CÓ MẮT

Nếu tôi là Bồ Tát

vượt trên Thiện với Ác

thiền hành qua cầu vồng

quán hai trụ sắc không

Tôi sẽ đến Afghanistan

tụng kinh Bát nhã

dưới vết chân Bụt

bụi đá tan tành sót lại vách hang

Đầu năm nay, do thất nghiệp, tôi được nhàn rỗi một thời gian. Bởi thế, tôi cho phép mình sống “phóng túng” vài tháng. Tức là rất hào phóng về thời gian, nhưng có thể túng bấn về tài chánh.

Trước đây, áp lực ba bên, bốn bề, tôi quá tất bật. Người lật đật hơn cả con lật đật. Giờ, được tự do thoải mái, tha hồ thức khuya, dậy trễ. Cho nên, với tôi, mất việc lần này, xem ra, thật được việc.

Từ thư viện thành phố, tôi ẵm một chồng sách về gối đầu giường. Đọc sách giấy mỏi tay, tôi vào internet, tìm các trang mạng quen thuộc, đọc tất cả các mục. Tôi đang trong thời kỳ “si mê” Tìm Một Ánh Sao của nhạc sĩ Hoàng Trọng. Ngày nào, cũng vài lần, tôi “tìm một ánh sao” qua giọng hát ca sĩ Mai Hương với hòa âm của nhạc sĩ Lê Văn Khoa. Vừa nghe nhạc, vừa lang thang trong xóm làng chữ nghĩa trên mạng, tôi bắt gặp thông tin trong trang T.Vấn & Bạn Hữu về buổi ra mắt phim Lê Văn Khoa- Một Đời Cho Nghệ Thuật của Viet Nam Film Club*. Tưởng tượng như mình đang nghĩ đến “người trong mộng”. Bỗng nhiên, có ai nhắc, hứa, sẽ kể chuyện về “người ấy”.  Buồn ngủ mà được chiếu hoa, thích thật. Tôi mừng rỡ reo vui, thật là một sắp xếp đáng yêu của cuộc sống. Bằng mọi cách, tôi sẽ đến dự buổi ra mắt phim. 

Tượng Nguyễn Du

Lần đi săn ảnh ở Ghềnh Son (1), tôi được một cụ già đãi trà lúc trời còn tối mờ sương. Chén trà trong sương sớm đầy thi vị. Lúc uống trà tự nhiên tôi chợt nhớ hai câu thơ nói về trà- rượu- trăng- hoa. Hai câu hai ngả, tôi nhập lại và cho đó là thơ cụ Nguyễn Du, lại còn thắc mắc không hiểu sao cụ Tiên Điền bảo: "Khi rượu sớm khi trà trưa”. Về sau có một độc giả, anh Vĩnh Quý cho biết: “Cuốn sách của ông hay, nhưng ông phê cụ Nguyễn Du tầm bậy”. Hỏi ra, đúng là tôi tầm bậy thật. Cụ Tiên Điền không nói “rượu, trà” mà “cờ, rượu”.

Khi chén rượu, khi cuộc cờ,

Khi xem hoa nở, khi chờ trăng lên.

(Kiều)

Đầu Tháng Tư, khi hai chính phủ Mỹ và Trung Quốc phát lệnh một cuộc chiến tranh mậu dịch, bên này dọa đánh thuế nhập cảng trên hàng của bên kia, mục này đã nhận xét cả hai cùng “Nâng cao, đánh khẽ” và đoán rằng sớm muộn “cuộc chiến có thể xuống thang.”

Cuối tuần qua, quả nhiên họ đã “xuống thang.” Sau hai ngày trò chuyện giữa ông Steven Mnuchin, bộ trưởng Tài Chánh Mỹ, và ông Lưu Hạc, phó thủ tướng nước Tàu, hai bên tuyên bố đình chiến. Bản thông cáo chung nói rằng hai bên đồng ý sẽ giảm bớt số khiếm hụt mậu dịch của Mỹ, nhưng không nói sẽ bớt chỗ nào và bớt bao nhiêu, dù trước đây Mỹ đòi bớt mỗi năm $200 tỷ, hơn một nửa số thâm thủng $375 tỷ năm ngoái.

CHƯƠNG 06

KIM VÂN KIỀU ĐÍNH GIẢI

Hương Ngạn Đào Tử ĐÀM DUY TẠO

trước tác năm 1986

(Thứ nam) ĐÀM TRUNG PHÁP

hiệu đính năm 2018 

° ° ° ° ° 

CÂU 133 ĐẾN CÂU 242

“Tơ duyên kỳ ngộ, giấc mộng đoạn trường”

133. Dùng dằng nửa ở nửa về,
Nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần.
135. Trông chừng thấy một văn nhân,
Lỏng buông tay khấu, bước lần dặm băng. [1, 2]
137. Đề huề lưng túi gió trăng, [3]
Sau chân theo một vài thằng con con.
139. Tuyết in sắc ngựa câu giòn, [4]
Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời. [5]
141. Nẻo xa mới tỏ mặt người,
Khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình.
142. Hài văn lần bước dặm xanh, [6]
Một vùng như thể cây quỳnh cành dao. [7]