Tiếng súng vẫn
ì ầm vọng về cho tới khi Tổng Thống Dương Văn Minh ra lệnh cho quân đội hạ
súng. Gia đình tôi co cụm trong góc nhà, dưới gầm cầu thang bằng bê-tông chắc
chắn, hồi hộp nghe những lời chấm dứt cuộc chiến từ chiếc máy thu thanh chạy
pin đặt trên sàn xi măng. Tôi tái mặt. Như có một tấm màn đen được tung ra phủ ập
vào mắt. Mẹ tôi òa khóc. Rồi chúng mày sẽ ra sao? Bà có sáu đứa con thì hai đứa
đang làm công chức, một đứa là sĩ quan Hải Quân, hai đứa đang dạy học tại trường
công lập và một đứa nội trợ. Tôi như người mất hồn loạng choạng bước ra đi tìm
một ly nước lạnh. Vợ tôi, mặt rũ rượi, bồng đứa con nhỏ mới bốn tháng lên nhà
trên. Đứa con lớn hai tuổi chẳng hiểu chuyện gì ngơ ngác nhìn mọi người. Chẳng
ai buồn nói năng. Như trong nhà đang có tang. Chiến tranh đã kết thúc như thế
trong nhà tôi, một căn nhà như mọi căn nhà nằm trong vùng Thị Nghè, chỉ cách
Saigon một con kinh nước quanh năm đen kịt, vào ngày tận của tháng Tư năm 1975.
Tiếng chân người,
tiếng nói xôn xao từ ngoài đường vọng vào ầm ĩ. Tôi chẳng buồn nhìn ra ngoài.
Chiếc cổng sắt im lìm bỗng có tiếng gõ mạnh. Tôi mở chiếc lỗ nhỏ trên cánh cửa
kín mít nhìn ra. La Phương! Tôi vội vàng mở cửa. Người ký giả kỳ cựu của làng
báo Saigon uể oải bước vào. Chẳng ai buồn nói. Chỉ mới mấy bữa trước La Phương
còn lạc quan vào một giải pháp trung lập. Cuộc chiến có trên 20 năm tuổi sẽ được
kết thúc bằng một giải pháp có thể chấp nhận được cho cả hai phía. Người cựu ký
giả của hãng thông tấn Pháp AFP có liên hệ nhiều với người Pháp đã khẳng định một
cách lạc quan như vậy. Tình hình chính trị mấy ngày qua như càng ngày càng xấu
đi. Ba Tổng Thống trong vài ngày là một chỉ dấu không tốt đẹp gì. Hy vọng đặt cả
vào một Dương Văn Minh được lòng nhiều phe phái.
La Phương nhún vai, lắc đầu. Moa cũng không hiểu sao nữa! La Phương quen em
trai tôi lúc đó đang làm việc tại Nha Báo Chí Phủ Phó Tổng Thống. Nhà ông cũng ở
Thị Nghè, gần nhà tôi, đi bộ chừng năm bảy phút nên ông thường hay ghé chơi. Riết
rồi cũng như người nhà, ông thân với cả gia đình tôi. Chúng tôi ngồi một đống,
chẳng ai buồn nói. Ngồi một lúc, La Phương ra về.
Nghe thấy tiếng xe tăng chạy ngoài đường, tôi uể oải ra coi thử xem sao. Hai
chiếc đầy nhóc lính Bắc Quân đứng giương cao lá cờ Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam
phần phật bay theo gió đang tiến vào Saigon theo đường Hùng Vương dẫn tới cầu
Thị Nghè. Bỗng tôi nghe thấy tiếng súng ở phía cầu. Mọi người nhốn nháo. Những
thanh niên đeo băng đỏ, mặt đằng đằng, chạy tới chạy lui. Khu chợ đồ Mỹ tự phát
bên lề đường như đàn kiến bị phá vỡ tổ. Chỉ một lúc, đâu lại vào đấy. Người ta
kháo nhau về mấy tiếng súng vừa qua. Lính giữ cầu đã nổ súng vào đoàn xe và bộ
đội trên xe đã bắn lại. Xác chết còn nằm trên cầu. Những người đi coi về kể lại
như kể về một chuyện xảy ra trên màn ảnh. Tôi đứng nhìn khu chợ càng ngày càng
phình ra. Họ bán những đồ Mỹ hôi được bằng cách phá kho Tân Cảng ở gần đó. Đồ
dùng hằng hà sa số đủ thứ. Bàn ghế, dụng cụ văn phòng, máy lạnh, quạt máy, kem
đánh răng, sữa bột, bánh kẹo, đồ chơi, đồ nhà bếp… Giá cả rẻ rề. Chỉ mấy ngày
trước giá đồ Mỹ còn vắt vẻo trên cao, chẳng phải ai cũng mua được. Bây giờ đồ Mỹ
lê la dưới đường, giá cũng sát sạt dưới đường. Người mua kẻ bán bận bịu như
không hề biết là họ đang bị kéo đi theo một khúc quanh của lịch sử. Khúc quanh
gắt dữ dằn. Tôi quay về! Chẳng biết phải làm gì bây giờ!
Nửa tháng sau, tôi nhồi vài bộ quần áo, một ít đồ lặt vặt vào chiếc ba lô tới xếp
hàng trình diện học tập tại trường Trưng Vương, xế cửa Sở Thú, đầu nghĩ là sẽ học
tập ngay tại ngôi trường nữ này. Hàng người xếp hàng vòng vèo như xếp hàng mua
vé vào xem đá banh trên sân Thống Nhất. Chờ khoảng một tiếng, tôi mới bò tới được
bàn ghi danh. Tên? Tuổi? Chức vụ? Nhiệm sở? Những câu hỏi vô hồn bắn ra từ miệng
mấy anh cán bộ như những tiếng súng còn sót lại của cuộc chiến dai dẳng. Người
được cho bước qua cửa vào bên trong. Người không được bị đuổi về. Tổng Thư Ký?
Nghĩa là lớn hơn Thư ký phải không hè? Đi về! Không đúng diện học tập! Bí Thư hả?
Đi vào! Cứ ngơ ngác cả ra với nhau.
Đây là địa điểm trình diện của cái bị gọi là «ngụy quyền». Theo thông cáo thì
phải trình diện học tập, cấp Trung Ương từ Phó Giám Đốc trở lên, cấp địa phương
từ Trưởng Ty trở lên. Những chức vụ nào mà guồng máy hành chánh ngoài Bắc có chức
vụ tương đương thì dễ xét xử vào ra. Những chức vụ chính trị trong tổ chức của
một cơ quan của miền Nam hoặc những chức vụ có danh xưng mà ngoài Bắc không có
như Chánh Sự Vụ chẳng hạn thì… may nhờ rủi chịu, tùy vào tầm hiểu biết của mấy
anh cán bộ ngồi làm việc. Vì thế mới có vụ Bí Thư thì đi vào, còn Tổng Thư Ký
thì đi ra.
Tưởng sẽ đóng đô luôn ở Trưng Vương, chúng tôi lẳng lặng tổ chức cuộc sống.
Nhưng chỉ qua hai đêm thì có lệnh di chuyển. Cán bộ tất tả chạy đi loan báo, chỉ
có 15 phút sửa soạn vào lúc hai giờ sáng. Những hàng người xếp hàng theo từng
phòng xuống đứng đợi ở dưới sân. Những chiếc xe tải quân đội bít bùng chiếu đèn
sáng trưng cả một khu phố. Chúng tôi lên xe như những tội phạm. Cạnh những gốc
cây hai bên đường, những người lính gác súng ống lên đạn ở tư thế chiến đấu.
Đoàn «ngụy» tái xanh mặt. Đầu óc lởn vởn những ý nghĩ toát mồ hôi. Cha mẹ, vợ
con, anh em, bằng hữu. Thôi nhé!
Đoàn xe di chuyển. Phía trước mờ mịt tối. Trong tấm bạt bít bùng, chúng tôi chẳng
biết mình đang bị đưa đi đâu. Lành ít dữ nhiều. Dựa theo những hướng quẹo của
xe, chúng tôi cố đoán lộ trình. Xe chạy bon bon một đường thẳng. Ghé tai thầm
thì với nhau. Xa lộ! Trong bóng tối, chúng tôi không nhìn được nỗi lo của nhau.
Cuối cùng, xe ngừng. Tấm bạt phía sau được vén lên. Lại những người lính võ
trang, súng ống ngước lên sẵn sàng nhả đạn. Nhảy xuống đất. Tôi đảo mắt quanh một
vòng. Thấy quen quen. Vốn làm ở Bộ Xã Hội, tôi lạ gì với Làng Cô Nhi Long
Thành!
Trời còn lờ mờ tối. Từng toán từng toán được cán bộ lùa vào từng dẫy nhà rộng lớn.
Nhìn những khuôn mặt mệt mỏi, thất thần, ngơ ngáo chung quanh, tôi bỗng cảm thấy
như mình đang ở hậu trường một rạp hát khi vừa xong xuất hát đêm. Mới đó là Tổng
Bộ Trưởng, Tổng Giám đốc, Giám Đốc, Dân Biểu, Nghị Sĩ, Chánh Án, Thẩm Phán, giờ
xác xơ ngồi bệt xuống đất, dựa cột nhà, chia nhau từng viên gạch, gối đầu lên
ba lô nằm nhìn từng miếng tôn rỉ sét trên mái.
Trời sáng, túa ra sân xem bạn bè từ nhiều trung tâm trình diện tựu lại, ai có mặt
ai không có mặt. Tới trưa, bụng đói meo mà cơm nước chẳng thấy đâu. Chẳng bù với
hai ngày ở Trưng Vương, tới bữa ăn là xe của những nhà hàng cao lâu trờ tới
cung cấp đầy đủ. Mãi mới thấy xe gạo và nồi niêu tới. Cán bộ đi lòng vòng hỏi
ai biết nấu bếp. Gần chiều, bụng đói meo, mùi cơm khét mới tỏa ra từ căn lều tạm
dùng làm nhà bếp. Đói muốn xỉu, tôi loanh quanh tìm cách xúc cơm. Nhìn sang
bên, ông Tổng Trưởng của tôi cũng rệu rạo đứng. Tôi xúc đại một chén cơm chạy
ra. Ông Tổng Trưởng nhìn tôi. Anh cho tôi một ít, tôi đói quá!
Cuộc sống đi dần vào ổn định. Năm giờ sáng mỗi ngày, tiếng còi báo thức giục
giã mọi người ra sân tập thể dục. Giơ tay giơ chân, quay trái quay phải, cúi xuống
ngẩng lên. Tiếng hô rập ràng. Tôi ngước mặt lên trời không muốn cúi xuống nữa.
Một chiếc máy bay lấp lánh trên trời cao. Tôi bảo anh bạn bên cạnh. Chắc tụi
mình chẳng còn bao giờ được ngồi máy bay nữa nhỉ! Anh Sứ Thần Ngoại Giao nhếch
miệng khẽ nói. Biết đâu đấy!
Biết đâu đấy! Cuộc sống luôn dành cho chúng ta những bất ngờ. Từ đáy thẳm tuyệt
vọng, thời thế đổi dời đã cho tôi lại có dịp ngồi trên máy bay. Chiếc máy bay đội
mây mà đi năm xưa như một trái cây lóng lánh ngoài tầm tay với, tôi đã với được.
Các bạn tôi cũng đã với được. Chúng tôi đã hầu hết gặp lại nhau ngàn dặm cách
xa đất tổ. Cái đà của cuộc sống như một dòng thác lũ phăng phăng kéo chúng tôi
đi. Không ai cản được. Chẳng ai lội ngược dòng được.
Tuổi của một đời người ngắn hơn tuổi của lịch sử. Ngắn hơn rất nhiều. Chúng tôi
đã được cuốn đi theo con đường ngắn. Còn con đường dài, con đường của lịch sử?
Biết đâu đấy!
03/2005
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét