Thứ Sáu, 16 tháng 2, 2018
Hoài Mỹ: Năm Tuất, Lai rai chuyện... CHÓ
Trong 12 con
giáp, linh thiêng như Rồng, hiền lành như Gà, nhỏ bé như Chuột, “nhân bản” như
Dê... vậy mà gần gũi nhất với NGƯỜI lại là Chó.
Tuy nhiên xét
về một mặt khác, thấy cũng hơi lạ. Trong 12 con giáp, con nào cũng biết bơi, chỉ
khác bơi nhanh hay chậm mà thôi, nhưng không kiểu bơi của con nào được nâng cấp
thành tiêu biểu, xứng đáng cho NGƯỜI công nhận là kiểu mẫu để lấy làm bài học
cơ bản, trừ chỉ có của Chó: Bơi Kiểu Chó! Vậy mà chẳng hiểu nguyên nhân nào khi
Ngọc Hoàng có ý định chọn lựa 12 con vật để cai quản trần gian bằng cách cho tổ
chức một cuộc thi bơi qua dòng Thiên Giang, tuy cuối cùng Chó cũng lọt được vào
danh sách thí sinh trúng tuyển nhưng lại về áp chót, chỉ hơn được mỗi con Heo tự
Lợn. Bí mật này cho tới nay, sau hằng triệu triệu thế kỷ, tức là từ khởi thủy
có loài người hiện diện ở hành tinh này, vẫn chưa có câu giải đáp. Nghe đồn có
lần bị các “fans” - tức những người cầm tinh chó - chất vấn quá, con vật này
bèn trả lời như thể cho qua truyện: “Ừa thì tại... tớ dừng lại nhiều lần để tắm
rửa trên dòng sông”. Phải chăng vì sự tích này mà suy về phương diện bói toán,
tuổi Tuất được “đánh giá” là sở hữu những đặc tính: Thông minh, thẳng thắn,
trung tín và kín miệng? Đúng hay sai, xin hạ hồi phân giải, bây giờ mạn phép đề
cập đến nhiều khía cạnh quan trọng khác của chó trước đã.
Nguồn gốc Chó
Chó tên khoa học
là Canidae (theo tiếng Latin, Canis có nghĩa là chó) xuất phát từ tổ tiên cáo
và chó sói. Chó là loài động vật có vú, ăn thịt và thích nghi đặc biệt để săn mồi,
ra đời vào khoảng 400 triệu năm trước đây. Chó cũng là loài động vật đầu tiên
được loài người thuần hóa cách nay khoảng 15,000 năm, vào cuối kỷ Băng Hà (giai đoạn giảm nhiệt độ lâu dài của khí hậu Trái Đất, dẫn tới sự mở rộng của các dải băng lục địa, các dải băng vùng cực và sự
đóng băng trên núi. Ít nhất đã có bốn thời kỳ băng hà chính trong lịch sử
Trái Đất. Kỷ băng hà sớm nhất theo lý thuyết, được cho rằng đã xảy ra khoảng
2.4 tới 2.1 tỷ năm...). Tuy
nhiên trước đó, nghĩa là cách nay khoảng 40,000 năm, người và chó sói vẫn là đối
thủ sinh tử của nhau trong các cuộc săn mồi theo bầy. Cho tới khi loài người đã
khởi sự biết sống thành xã hội, chó cũng bắt đầu tìm đến kiếm ăn. Để tự vệ,
loài người bắt chó sói, phần để lấy thịt làm thực phẩm; phần bắt giam “tù binh”
để từ đó qua nhiều thế hệ thuần hóa thành... chó nhà. Thế nhưng loại động vật
này cũng bị phân hóa để rồi hiện nay, theo các nhà động vật học, chó có khoảng
40 loài và 122 phân họ, điển hình như Bẹc-giê,
Chiuahua Fox, Collie, Bulldog, Beagle, Rottweiler, Shepherd, Poode, Retriever,
Chow Chow, Dachshund, Boxer, Pug, Shih Tzu, Maltese, St. Bernard, Saluki,
Akita, Schæfer, Broholmer ...
Các tên gọi của chó
Người Việt mình gọi là “chó” mà theo thiển ý, từ ngữ này bắt
nguồn từ sự bắt chước tiếng rú lên của chó; theo đó khi còn là thú hoang, loài này vốn là
chó sói, chưa biết sủa mà chỉ tru thôi. Người Việt, đặc biệt ở miền Bắc thường
không phân biệt âm /tr/ với âm /ch/, thành ra khi phát âm “tru” lại như “chu” vậy.
Nghĩa của tiếng kêu ầm ĩ tuy viết “tru tréo”, nhưng giọng địa phương (dialect)
phát âm thành “chu chéo” để rồi lâu dần
hai âm “chu” đặc biệt “chéo” hòa hợp mà biến thành... “chó” khi nào không hay!
Cũng
như đối với một số con vật khác như hùm, bò, bê, nghé, dê... chắc cũng bởi hệ
quả biến âm địa phương kể trên cộng với nhiều yếu tố khác như phong thổ, nhu cầu...
mà tiếng kêu của chúng qua nhiều thời đại đã biến thành tên gọi của chúng như
hiện nay.
Ngoài ra “con chó” còn được gọi bằng tên Hán-Việt: Khuyển và
Cẩu.
Vào thời cổ đại, hai từ “khuyển” và “cẩu” có sự khác biệt. Theo
đó, “khuyển” chỉ chó lớn; “cẩu” chỉ chó con.
Ngày nay hai từ này đồng nghĩa: “Khuyển, cổ đại chỉ đại cẩu;
hậu khuyển, cẩu thông danh”: Khuyển thời xưa chỉ chó lớn; về sau khuyển, cẩu gọi
lẫn lộn.
- Từ “khuyển” được ghép với một từ khác để chỉ các “đối tượng”
khác nhưng vẫn liên quan đến con chó, chẳng hạn: Ái khuyển: Chó cưng - Khuyển
xa: Chuồng chó - Khuyển xỉ: Răng nanh - Khuyển vịnh: Bơi chó - Khuyển ưng: Chó
săn (nghĩa bóng: Kẻ tôi tớ để sai khiến) - Khuyển mã: (Thân) chó ngựa (nghĩa
bóng: Tôi tớ trung nghĩa với chủ)...
- Từ “cẩu”, cũng không
dùng một mình - Cẩu trệ: Chó lợn (nghĩa bóng chỉ những phường tiểu nhân, phẩm cách
hèn hạ) - Cẩu hạnh (tính
xấu như chó, lòng dạ chó má) - Cẩu đạo (ăn trộm, kẻ khoét vách chui vào nhà người
ta mà lấy của)...
Ở quốc nội Việt Nam ngày nay, tình trạng từ loại “tạp chế” rất
thịnh hành, bởi thế có từ “cẩu tặc” để gọi kẻ ăn trộm chó, trong khi với Hán ngữ,
“cẩu tặc” là tiếng nhục mạ kẻ bất trung bất nghĩa, hoàn toàn không dính dáng gì
đến chó cả. - “Cẩu ngoại” chỉ chó ở nước ngoài được buôn về nước nhằm đáp ứng
nhu cầu thị trường... thịt chó.
Đặc tính của Chó
So với các loài động vật khác, chó được nuôi nhiều nhất trên
thế giới để dùng vào nhiều mục đích khác nhau, như giữ nhà, dẫn đường, săn bắt,
chăn cừu, kéo xe, tải thương, thám hiểm, bảo vệ an ninh, làm cảnh, kinh tài cho
chủ (bằng “công tác” truyền giống), làm bạn với chủ... nhưng đồng thời cũng để
làm thực phẩm.
Chó có nhiều loại, nhiều chi nên mỗi loài lại có một số đặc
tính khác biệt, kể ra không suể. Nói bóng nói gió thì “mỗi loài một vẻ; mười
con vẹn mười”, trừ con chó Martha; cô nàng khuyển này đã đoạt giải “World’s
Ugliest Dog Competition”, trong cuộc thi đua “Con chó xấu nhất thế giới”,ngày
23/06/2017, tại Petaluma, California, Hoa Kỳ. Thế nhưng diện mạo có một không
hai của Martha cũng đã mang về cho chủ nó 1,500 Mỹ Kim giải thưởng. Vậy thì “ai
bảo xấu là khổ; xấu đôi khi... sướng lắm chứ”!
Ở đây xin phép nhấn mạnh là người viết chỉ nêu những đặc tính
tổng quát của chó - nhưng thuộc diện chó nhà - mà thôi.
Trước hết, nói về số năm sống hay nôm na là tuổi đời của chó,
các chuyên gia về loài khuyển đã tính được theo lối “tiện và lợi” như sau: Khoảng
thời kỳ đầu đời, con chó được 1 năm tuổi thì bằng người lên 16 tuổi. Chó 2 tuổi
tương xứng với người 24 tuổi; chó “thọ” 3 năm tuổi bằng người bước vào lứa tuổi
“tam thập nhi lập”. Từ mốc điểm thời gian này, một năm tuổi của chó chỉ còn
tương đương 4 năm tuổi của người.
Thời gian chó mang thai kéo dài trung bình khoảng 60 - 62
ngày. Khi mới lọt lòng mẹ, chó con không có răng, phải chờ trong vòng 4 tuần lễ
mới dần dần sở hữu 28 răng. Nơi chó trưởng thành, số răng đầy đủ ở cả hai hàm gồm
42 chiếc.
Cũng lúc mới chào đời, chó con không thể sử dụng ngay được thị
giác. Các cụ ở nhà quê xưa giảng giải, việc “mở mắt” của mỗi con chó con được
tính một tuần lễ theo số lượng chó con mỗi lứa; thí dụ 2 con thì 2 tuần; 4 con
thì nhân gấp đôi... Mắt chó có tới 3 mí. Ngoài mí trên, mí dưới, chó còn có mí
thứ 3 nằm hơi sâu ở giữa, phía trong, nhằm chắn bụi bậm. Vả lại, thị giác của
chó cũng yếu, chỉ phân biệt được 3 màu mà thôi: Xanh lục, xanh dương và vàng. Để
phân biệt vật thể, chó nhờ vào sự chuyển động, sau đến ánh sáng rồi hình dạng
(của đối tượng).
Ngược lại, thính giác và khứu giác của chó rất bén nhậy. Chó
có thể nhận biết 35,000 âm rung chỉ trong một giây và phân biệt khoảng 220 triệu
mùi khác nhau. Bởi thế không lạ khi chó được dùng vào việc “ngửi” mùi của các đồ
vật chôn dưới đất sâu hay giấu trong thùng đóng kín. Loại chó săn đánh hơi được
các con mồi hoặc cây nấm trong rừng hoang...
Sau nữa, người ta không thể phủ nhận đặc tính thủy chung của
loài khuyển, biết quấn quít bên chủ... như thể chó nghe và hiểu được tiếng người.
Chẳng thế mà không thiếu chú chó đã anh dũng tiến vào lịch sử loài người mà điển
hình nhất là Laika của Nga, con chó đầu tiên được đưa lên không gian trong chuyến
phi thuyền năm 1957.
Vả lại, câu “chó là người bạn trung thành” thiết tưởng cũng
không sai. Ai đối xử tốt với nó, nó không bao giờ cắn lại. Hơn nữa, chó biết biểu
hiện tình cảm với chủ. Câu đố dân gian “đầu
làng gõ mõ, cuối làng phất cờ” diễn tả điệu bộ chó mừng rỡ khi đón chủ là một
thí dụ. Tuy có trường hợp “yêu chó, chó
liếm mặt” nhưng cũng chỉ vì nó mến chủ đấy thôi. Có thể nói, chó không phản
bội chủ. Tục ngữ Việt Nam có câu: “Con
không chê cha mẹ khó; chó không chê chủ nhà nghèo”. Người ta yêu quí loại
gia súc này cũng bởi đặc tính ấy của chúng.
Chó trong văn hóa
Phải nói là truyền thuyết dân gian đã đóng một vai trò quan
trọng trong việc liên kết giữa chó và lịch sử. Giở lại Việt sử, ngày nay người
ta đọc thấy thời An Dương Vương, Thục Phán lên ngôi năm 258 trước Tây lịch, chấm
dứt triều đại các vua Hùng, đã dời kinh
đô từ miền trung du Vĩnh Phú về miệt đồng bằng Hồng Hà. Sở dĩ ban đầu vua đã muốn
định đô tại làng Tó (Uy Nỗ) nhưng lại dời về gò Cổ Loa là bởi theo chân... đàn
chó (có lẽ là chó săn) vì các thủ lãnh bộ lạc đều là những thợ săn lỗi lạc. Con
chó được vua yêu quí nhất là chủ soái đàn chó săn, lúc đó cũng tìm về Cổ Loa để
đẻ con. Cho tới ngày nay, dân chúng địa phương vẫn chọn ổ (nơi) chó đẻ con để dựng
nhà vì tin đó là đất phát phúc, phát tài.
Lại nữa, nhân đang nói về thứ văn hóa tín ngưỡng, thiết tưởng
cũng cần nhấn mạnh bổ túc rằng cổ nhân Việt Nam đã sáng tạo một quan niệm dân
gian tuyệt vời dựa trên câu chuyện truyền khẩu về con chó vào triều đại Lý Công
Uẩn tức vua Lý Thái Tổ. Theo truyền thuyết, ở quê Lý Công Uẩn có một con chó đẻ
ra một chó con sắc trắng với đốm lông vàng kết thành chữ “Vương” trên lưng, báo
điềm năm Tuất “sản xuất” một người làm vua. Trong khi Lý Công Uẩn đã sinh ra
vào năm Giáp Tuất (974). Quả thật, sau này Lý Công Uẩn đã ngự trị trên ngôi rồng,
lấy hiệu là Lý Thái Tổ.
Đặc biệt hơn nữa, khi vua Lý Thái Tổ đời đô từ Hoa Lư ra
Thăng Long, bỗng có một con chó bụng chửa từ núi Ba Châu, Bắc Giang, bơi qua
sông Cái, lên núi Nùng mà đẻ một chó con. Đến năm Nhâm Tuất, hai con chó đều
hóa đá. Nơi này về sau, một ngôi đền thờ chó mẹ và chó con đã được lập nên, gọi
là đền thờ Cẩu Nhi. Tới triều đại sau, điện này được dời ra ngoài hoàng thành, dựng
trên một ngọn gò bên bờ hồ Trúc Bạch.
Tuy vậy, trong cuộc sống thực tế, chó vẫn
bị... oan ức, nhất là khi loài người lạm dụng danh xưng của nó vào việc chửi bới,
thóa mạ địch thủ bằng những thuật ngữ, tiếng lóng... chẳng hạn người Việt thì vẫn
“thoải mái” sử dụng các từ: Đồ chó, đồ
chó má, đồ chó đẻ, thứ chó dái, đồ chó dại, đồ chó điên, ngu như chó, đồ chó
cái, thứ chó chết, loại chó chui gầm chạn, đồ chó hủi, chó ghẻ, đồ chó vô chủ,
lũ chó hoang, tuồng chó lợn, chó với mèo, đồ chó liếm đít, thứ chó ăn cứt, đồ
chó săn, loài cẩu nô...
Lại nói tổng quát, loài chó vẫn sở hữu hình tượng đa dạng, đa
nghĩa trong văn hóa loài người nói chung, kể cả trong lãnh vực hội họa, điêu khắc
và điện ảnh... Chẳng thế mà tên chó đã
được sử dụng để đặt cho các chùm sao: Đại Khuyển, Tiểu Khuyển, Lập Khuyển..
Riêng trong văn hóa Á Đông, chó thuộc lục súc (trâu, chó, ngựa, dê, gà và lợn), đặc biệt đứng trong danh sách 12
con giáp, hạng thứ 11, với chi Tuất. Trong văn hóa người Việt, chó là biểu tượng
của lòng trung thành (khuyển mã chi tình), biểu hiệu thần giữ của. Chó được
quan niệm là con vật đem lại sự may mắn và thịnh vượng, trong khi mèo mang đến
điều dữ, xui xẻo, vì “mèo đến nhà thì
khó, chó tới nhà thì sang”. Bởi vậy chó đá được đặt tại cổng đền, miếu,
đình, chùa hay trước cổng làng, cửa nhà để ngăn trừ tà ma, cảnh báo quân gian.
Tục thờ Chó Đá
Nhân vừa nhắc đến chó đá, thiết nghĩ cũng cần trình bày rộng
rãi hơn, bởi vì không chỉ trước kia mà cả ngày nay ở Việt Nam vẫn có tục thờ
chó đá vốn được thể hiện dưới hai hình thức: Một là chôn đá trước cổng nhà như
một linh vật để canh cổng như thể trừ tà, cầu phúc. Hai là đặt chó đá trên bệ
thờ như một thần linh để phụng thờ, cầu cúng.
Nhiều khảo cứu gia đã nhận xét hình thức ở Việt Nam, chó đá
giữ vai trò canh gác là phổ biến hơn cả. Một số nơi gọi chó đá một cách kính cẩn
là quan lớn Hoàng Thạch, do nguồn gốc tại đền thờ quan Hoàng Thạch ở Địch Đình
(Định Vĩ), tỉnh Sơn Tây - nghe đồn nơi đây linh lắm - chính giữa bệ thờ là quan
Hoàng (con chó) cao khoảng 1.4m trong tư thế ngồi xổm, tai cụp, mắt nhìn thẳng
phía trước, miệng há, lưỡi thè ra. Có người giải thích rằng “ngài” đang cười vì
khuôn mặt rất tươi. Chung quanh quan lớn là tượng 16 chó con với kích thước
khác nhau.Ngày nay, dân chúng trong làng thường đến đây hương khói xin “ngài”
phù hộ. Những cặp tình nhân gặp trắc trở, vợ chồng lục đục và những người gặp
hoàn cảnh tranh chấp, xung đột... vẫn đến đây cầu “ngài” soi sáng, phù hộ. Sau
khi khấn vái, họ thường chém ngang cây chuối hoặc đập vỡ một chồng bát mang
theo với ý “thề độc”.
Ở cửa đền Hai Bà Trưng (xã Hát Môn, Phúc Thọ, Hà Tây) vẫn còn
một đôi chó đá với nhiệm vụ canh giữ. Phần Dư Địa Chí trong sách Lịch Triều Hiến
Chương Loại Chí của Phan Huy Chú, có ghi rõ: “Cửa nghi môn ở điện Lam Kinh có
hai con chó đá rất linh”. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư và sách Tây Hồ Chí, khi chép
về việc trồng muỗm vào đời Trần trên đê sông Hồng, đều có nói đến miếu Chó Thần...
Và còn rất nhiều địa
phương trên khắp lãnh thổ Bắc, Trung, Nam đều có miếu, đền... đặt tượng chó đá
gọi là “Thần Cẩu”. Tại các tư gia, người ta cũng thực hành thứ tín ngưỡng dân
gian này. Nhà quý tộc chôn chó đá để canh giữ, bảo vệ chỗ thờ vua chúa. Nhà
phong thủy chôn chó đá để thay đổi dương cơ, âm phần. Dân gian chôn chó đá để
xua đuổi ma quỷ.
Theo tác giả Đào Duy Anh trong Việt Nam Văn Hóa Sử Cương, xưa
kia, cửa ngõ thường không làm đúng chính giữa nhà và sân hầu tránh việc người
ngoài nhìn thẳng vào trung tâm nhà. Người ta cũng kiêng việc có đền chùa ở trước
nhà và có con đường đâm thẳng vào nhà. Trường hợp bất đắc dĩ không tránh được
những điều kỵ ấy, người ta phải chôn trước nhà một con chó đá hay treo một cái
gương ở trên cửa chính để yểm tà khí....
Thịt chó
Vậy nhân tiện
câu chuyện trên, mạn phép lai rai về món ẩm thực lừng danh này: Thịt chó! Người
viết đành rằng vẫn biết chuyện này có thể không thích hợp với một số quí độc giả
ở hải ngoại vốn theo văn hóa Tây Phương, việc giết chó, mèo... dường như là điều
quốc cấm và nghe nói đến món thịt chó, hầu hết người ta rùng mình. Hơn nữa, việc
giết chó, ăn thịt chó ngày nay đang bị các nhà
bảo vệ động vật trên thế giới phản đối mạnh mẽ. Điển hình như Robert
Lucius, một cựu viên chức của tòa đại sứ Mỹ ở Hà
Nội đã thành lập một tổ chức phi lợi nhuận đặt trụ sở ở California
với tên gọi “Kairos Coalition” (Liên minh Kairos) để thúc đẩy việc đối
xử nhân đạo với gia súc, cách riêng với chó mà ông gọi là “những người bạn thật sự phải
được yêu
mến, nuôi nấng và trân trọng”... Có thể nói, cuộc chiến
quanh thói quen ăn thịt chó ngày càng trở nên nóng bỏng, cam go.
- Các món “cẩu nhục”: Thế nhưng, món ăn này vẫn là món “đệ
nhất khoái khẩu” của đồng bào mình trong nước. Vả lại, không chỉ ở Việt Nam mà
tại nhiều nước khác - như Trung Quốc, Đại Hàn, Phi Luật Tân, Indonesia, Đài
Loan, Polynesia, Mexico, Bắc Cực, Nam Cực... - thiên hạ vẫn “mê hơn điếu đổ”
món này. Riêng tại Việt Nam, hàng năm hơn 5 triệu con chó bị “hy sinh vì chính
nghĩa”.
Theo
Giáo sư Trần Quốc Vượng, “cội nguồn ăn thịt chó bắt đầu
từ lễ hiến tế chó trong tín ngưỡng dân gian. Người ăn đầu tiên là thầy cúng, thầy
phù thủy mà cũng chỉ ăn lén, ăn vào lúc tối trời, đêm hôm. Do mặc cảm tội lỗi
xưa nay chẳng ai nói toạc ra là ăn thịt chó. Do kiêng kỵ nên người ta nói chệch
là ăn thịt cầy hay mộc tồn”.
Thật ra đây là
kết quả của một lối chơi chữ rất độc đáo của ông cha mình, bắt nguồn từ Hán tự
“mộc tồn”.“Mộc” có nghĩa là cây; “tồn”
là còn. “Cây còn” đọc lái là “con cầy”. Đến thời Pháp thuộc, trong những trận
kháng chiến chống thực dân, dân ta thường hô khẩu hiệu: “Hạ cờ Tây!”. Tiền nhân vốn sẵn đầu óc châm biếm và hài hước
nên một dịp nữa lại nói lái câu này thành “hạ cầy tơ!”, tức là làm thịt chó non
mà... đánh chén.
Thịt
chó thường được các đầu bếp Việt Nam chế biến thành nhiều món: Thịt luộc (biến thể là hấp hoặc phay);
dồi nướng, lòng hấp, thịt nướng (từ món quay, chả chìa); nhựa mận (gốc là xào lăn); xáo măng (từ món lẩu). Các gia vị chính để chế biến: Sả, giềng, mẻ, mắm tôm, lá mơ trắng. Rau thơm đi kèm gồm có húng chó, hành sống, mơ tam thể, ớt trái,.. nhưng đặc biệt nhất vẫn
là mắm tôm. Thời gian khoảng cách nay thập
niên, ở miền Nam người ta lại “chế” món “chó bẩy món”, nhưng thiết tưởng đó chỉ
là cách quảng cáo thương mại, “có tiếng mà không có miếng”, nghĩa là công thức
nấu nướng vẫn áp dụng theo các món căn bản cổ truyền.
Quan niệm người Việt mê tín dị đoan vẫn cho rằng ăn thịt chó đầu năm, đầu tháng thì sẽ bị xui xẻo, không gặp may mắn
trong cả năm, cả tháng đó. Ngược lại, ăn thịt chó vào cuối năm, cuối
tháng hoặc sau khi gặp một chuyện không hay thì lại là xua đuổi cái "vận
đen" đi.
-Nguyên do nhiều người mê thịt chó: Để gọi là “khách quan”
trong câu chuyện về thịt chó, người viết mạn phép trích dẫn những cảm nghĩ của
Vũ Bằng, một nhà văn nổi danh đặc biệt về
các “món ngon” của thủ đô Hà Nôi nói riêng, của quê hương Việt Nam nói
chung, trong đó có món thịt chó vốn đã được nâng lên bậc “quốc hồn quốc túy”:
“... Rõ rằng là mình đương buồn muốn chết, người
ủ rũ ra, mà “làm một bữa” vào, chỉ giây lát là “nó sướng tỉnh cả người ra”,
không chịu được. Tôi có thể cam đoan với các anh: Một người thất tình, muốn đi
tự tử, nếu người ấy biết thưởng thức món thịt cầy, mà các anh lại mời y dùng
chơi chút đỉnh rồi muốn đi chết đâu hãy chết, tôi có thể tin rằng mười bận thì
chín bận ăn xong anh ta sẽ đổi ý định ngay.
Là
vì đời có thịt cầy, thỉnh thoảng ăn chơi một bữa ta thấy nó cũng bõ để cho ta sống,
mặc dầu có nhiều lúc cái kiếp con người còn khổ hơn cả cái kiếp con chó vài ba
bực.
Những
lúc đó, ăn vàng vào miệng cũng không ngon. Ăn vàng vào miệng không ngon, nhưng
ăn một miếng chả chó, ta lại muốn ăn hai để chờ món tái đem lên, ta vừa nhắm
nhót vừa suy nghĩ trong khi đợi món dựa mận, chết chết! Sao nó ngầy ngậy, béo
béo, ngòn ngọt mà lại có thể thơm đến thế!
...
Một chiều mưa phiêu phiêu ở chốn đồng ruộng căm căm gió rét, không đi chơi đâu
được, mà trải một cái chiếu lên thềm gạch ngô, đưa cay vài chén tửu, trước mặt
có một mâm thịt chó làm đủ các món: chả, tái, cary, dựa mận, chạo, nem... riêng
cứ trông thôi, ta cũng đã thấy lòng phiêu phiêu như mở hội rồi.
Người
chưa ăn bao giờ ăn thử một miếng lại muốn ăn hai, còn người đã biết ăn rồi thì
phải nói rằng trông thấy thịt chó mà không được ăn thì buồn bã ủ ê, nếu không
muốn nói là bủn rủn chân tay, bắt chán đời muốn chết.
Nhắm
một miếng dồi, lại đưa cay một tợp rượu, rồi khẽ lấy hai ngón tay nhón một ngọn
rau húng điểm vào một vị hăng hăng, man mát cho tất cả cái bùi, cái béo, cái
cay, cái mát, cái hăng quyện lấy nhau, anh sẽ nói với tôi cảm tưởng của anh ra
thế nào... Quả vậy, nếu sau này, người ta chết xuống âm mà không có dồi chó để
ăn thì âu cũng là một mối hận thiên thu mà ta cần phải đề phòng ngay tự giờ...
Chẳng
thế mà thịt chó đã thành ra món ăn được ca tụng trên cửa miệng mọi người, và
hơn thế, lại còn đi sâu cả vào trong văn chương bình dân nữa.
Đàn
ông biết đánh tổ tôm, Biết
ăn thịt chó, xem nôm Thúy Kiều
... Người ta viện lý con chó là bạn của loài người,
ăn thịt chó là mọi rợ, thế thì tại sao con ngựa, “một chinh phục cao cả nhất
của loài người” mà người Âu Mỹ cũng đem ra “đánh chén”? Bảo là con chó ăn bẩn,
thế thì con gà, con lợn, con cá ăn uống sạch sẽ ư?
Không!
Con chó là con vật để cho người ta ăn thịt; ăn thịt chó không khác gì ăn thịt
thỏ, ăn thịt nai, ăn thịt bò. Huống chi thịt chó lại còn ngon và bổ; vì thế tôi
cho rằng mặc dầu người ta đàm tiếu thế nào đi nữa, thịt chó vẫn cứ là một món
ngon bất diệt của dân ta và tôi tin rằng: “Nước ta còn, thịt chó còn” mà văn
hóa ẩm thực của ta mai sau hay, dở là ở điểm có biết duy trì thịt chó hay không
vậy. (Món ngon Hà Nội).
Một tác giả khác (người viết lỡ... không nhớ
tên) khi viết về đời cụ Nguyễn Đăng Hạo, người huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Cụ
đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ, khoa Bính Tuất 1646, đời vua Lê Chân Tông.... Có thể nói cụ là người đầu tiên có tên trong sử
thi, cùng cái thú tiêu dao với ăn thịt chó, trước cả Đọan Trường Tân Thanh với cụ
Nguyễn Du. Cụ Nguyễn Đăng Hạo mê mẩn thịt chó đến độ cho đó là việc... “tri
thiên mệnh” qua bài thơ có cái tên vô cùng gợi cảm, gợi tình: Hành Hạc từ - dịch
Nôm là:
“Tội
gì ngàn năm lo.Có
chó cứ làm thịt.Có
rượu cứ nghiêng bầu.Được thua trên đời chưa dễ biết”...
-
Cách chọn chó ngon và nghệ thuật làm thịt chó: Đã đành thịt chó ngon nhưng nếu biết chọn loại chó xứng danh thì
lại càng thấy hấp dẫn vô bờ.
“Dân thịt
chó”, những người sành ăn thịt chó vẫn xếp loại chó ngon theo bậc thang “nhất
bạch, nhì vàng, tam khoanh, tứ đốm”.
Mà thôi, đề cập đến thịt chó, đến
nghệ thuật làm các món thịt chó và cách thức ăn thịt chó... thì biết bao giờ kế
mới hết. Vả lại, chẳng bao giờ có thể gọi là đầy đủ. Hơn nữa vừa kể vừa... nuốt
nước miếng, “chịu đời sao thấu”. Cứ ngẫm nghĩ câu ca dao “sống trên đời ăn miếng dồi chó, chết xuống âm phủ biết có hay không”,
ắt cảm thông và hiểu được cái động lực, cái đam mê lẫn thú vị của việc “hạ cờ
tây”, việc đánh chén “mộc tồn” hay “nai đồng quê”...
Chọn chó khôn
Tin hay không tin, chẳng phải là vấn đề. Tuy nhiên tân niên
này là năm Tuất, do đó quan trọng là “thiên hạ” nói chung và nói riêng những
người cầm tinh con chó, thiết tưởng cần biết một số “bài học lớp đồng ấu”,
nghĩa là cơ bản về loài gia súc này, bởi vì dù sao cũng “đã mang lấy... khuyển
vào thân, thì đừng trách lẫn trời gần trời xa”.
Nhưng, thế nào là chó khôn?: Xin làm ơn nhớ khẩu hiệu “nhất bạch,
nhì vàng, tam khoang, tứ đốm” chỉ dành cho mục “đánh chén cầy tơ” mà thôi,
không liên quan gì tới lãnh vực chó khôn. Ca dao mô tả giữa chó khôn, chó khờ
như sau:“Chó khôn tứ túc huyền đề; tai thì hơi cúp, đuôi thì
cong cong” - còn
thì: “Giống nào mõm nhọn, đít vồng, ăn cằn,
cắn bậy, ấy không ra gì!”. Theo đó, chó nào có đến 4 cái móng nhỏ đóng ở vị
trí sau khuỷu chân thì đó là chó quí tướng, đem thịnh vượng lại cho người nuôi.
Theo các cụ xưa, chọn chó cần những điểm như sau: 1) “Đốm đầu thì nuôi, đốm đuôi thì thịt” (Chó có đốm ở trên đầu thì tốt,
còn có đốm ở đuôi thì nên sớm cho... củ giềng)- 2) “Bỏ đuôi bên trái thì nuôi; bỏ đuôi bên phải thì thịt” (Khi đứng ở
trạng thái tự nhiên, đuôi chó nghiêng về bên trái thì tốt) - 3) “Nhất một, nhì chín” (Chó mẹ chỉ đẻ một
con thì chó con đó rất quí).
Ngoài ra những chó nào có những đặc
điểm như sau cũng đáng nuôi, chẳng hạn “tứ
túc mai hoa” (chó có 4 chân đều có đốm lông trắng là có quí tướng đấy!) -
Chó có đốm lưỡi (đốm càng đen càng khôn; rắn độc cắn không chết) - Chó 3 khoanh
(trước khi nằm xuống, chó xoay mình đúng 3 vòng để dọn chỗ, ấy là chó khôn “can
không nổi”)...
Còn nói về việc chọn chó săn, các cụ
cho kinh nghiệm: Thân hình chắc nịch, đùi nở, chân thon; mắt sâu, mõm to và nhất
là quanh mõm lông có nhiều mầu; mũi lúc nào cũng ướt và lưng như lưng ngựa. Câu
“nghề chơi cũng lắm công phu” quả không sai!
Chó và những
điềm báo mộng
Trong lịch sử, nhiều danh nhân khi nằm ngủ đã mơ thấy chó. Các
giấc mộng này đã được giải thích bằng những sự liên hệ giữa “chó trong mơ” và đời
sống thực tế và sau đó đã được chứng minh bằng những “sự cố” bất khả phủ nhận.
Thí dụ:
- Vào thời nhà Tống bên Tầu, danh tướng Nhạc Phi đang chống giặc
Kim thì bỗng bị triệu về. Đêm hôm đó, ông nằm mơ thấy hai con chó ngồi nói chuyện
với nhau dưới ánh trăng. Một trong những cận vệ của Nhạc Phi vốn giỏi về đoán mộng
đã giải thích: Hai con chó là hai chữ “khuyển”; chúng nói chuyện với nhau là chữ
“ngôn”. Như vậy theo hình thức, hai chữ “khuyển” hai bên; ở giữa là chữ “ngôn”.
( Ngục: 獄 gồm 犭: khuyển;犬: khuyển; ngôn: 言 ). Sau
quả nhiên Nhạc Phi bị quyền thần Tần Cối mạo thánh chỉ “bắt giam vào ngục” rồi
giết chết.
- Arnaud de Villeneuve, một nhà y học lừng danh kể rằng một
đêm nọ, ông nằm mơ bị chó cắn vào chân. Thức dậy, ông vẫn cảm thấy chỗ bị cắn
còn đau. Sau ít ngày, kết quả cuộc khám nghiệm cho biết chân ông đã bị ung thư.
Theo chuyên gia đoán mộng lừng danh Nicéphore, mơ thấy bị chó
cắn là điềm bị nhục mạ, xỉ vả, bị thiệt hại, buồn bã hoặc bị đau ốm - mơ bị chó
sủa là điềm bị nguy hiểm - bị chó đuổi: Có kẻ định ám hại mình.
Nếu
mơ thấy chó trắng: Điềm may mắn - Chó mực: bị lừa, bị thiệt hại - Chó dại: cãi
nhau - Chó chết: bị xúi quẩy, bị tai nạn - Chó săn: Thay đổi hoàn cảnh, khá giả
- Chó bị thương: sắp gặp nguy hiểm - Chó cắn nhau: gặp chuyến bất hòa, định giải
quyết bằng bạo lực - Một đàn chó: tái ngộ
với bạn bè cũ - Chó con: được một người tốt, thường là phụ nữ hảo tâm, đỡ đần -
Chó gầy ủ rũ: một người bạn đang trông mình giúp đỡ - Nghe tiếng chó sủa: mình
đang gây phiền phức cho những người chung quanh - Giết một con chó nhỏ đẹp: bị
mất mọi thứ, thanh danh, bạn hữu và tiền bạc - Giết một con chó cái: sẽ/sắp gặp
một người đàn bà đê tiện và đa dâm - Nuôi chó: đang nuôi dưỡng một ước vọng hay
một kỹ năng - Ăn thịt chó: Làm được một việc khoái trá để rồi lo ngay ngáy ngày
đêm...
Quẻ bói tổng
quát đầu năm Tuất
Vâng, nói tổng quát, người tuổi Tuất là những người giầu tinh
thần trách nhiệm và sẵn sàng hy vinh vì chính nghĩa, vì tha nhân, biết kính trọng
các bậc tiền bối, nể nang bề trên và trung kiên cùng bạn hữu đồng thời giữ lễ với
mọi người.
Người tuổi Tuất tuy mẫn cảm, thông minh nhưng nhiều khi thiếu
tinh tế trong cuộc sống phức tạp.
Về mặt đời sống, người tuổi Tuất thời còn trẻ thì có những
phát huy vượt năng lực, thành đạt mau chóng trong nghề nghiệp, nhưng từ trung
niên trở lên, vận số lại trầm. Riêng người tuổi Mậu Tuất, cuộc đời khá tốt đẹp từ thuở nhỏ cho đến khi về già, cả về
công danh, tài lộc, tiền bạc lẫn tình cảm.
Đời người tuổi Tuất thường được
“đánh giá” là thọ, sống trung bình từ 67đến 75 tuổi, tuy nhiên nhờ được lộc trời
mà còn biết tu nhân tích đức, làm thiện thì được gia tăng tuổi thọ đến tối thiểu
bách niên giai lão; ngược lại, nếu ăn ở gian ác, thất đức thì bị giảm thọ nặng
nề để rồi cùng lắm chỉ “hưởng dương” mà thôi.
Về mặt tình cảm, người tuổi Tuất thường lâm cảnh thăng trầm,
có cảm giác bất mãn, tuy mạnh dạn nhưng hay gặp cảnh ngộ tình ái bất ổn định.
Thế nhưng, khi đã đi vào cuộc sống lứa đôi thì cả nam lẫn nữ đều biết lo toan
cho gia đình, cưng chiều con cái; nói chung gia đạo yên vui, hạnh phúc, trong
đó cần có bàn tay phụ giúp tích cực của người vợ.
Năm nay cũng là năm tốt để kết hôn dành các tuổi nói chung,
nhưng càng thuận lợi cho những người cầm tinh chó, bất kể nam hay nữ. Tuy vậy,
khi chọn ý chung nhân thì đừng xét một cách đơn giản Tứ Hành Xung (Dần, Thân, Tỵ,
Hợi - Thìn, Tuất, Sửu, Mùi - Tý, Ngọ, Mão, Dậu) hay Tam Hợp (Thân, Tý, Thìn - Sửu,
Tỵ Dậu - Dần, Ngọ Tuất - Hợi, Mão, Mùi) mà trong thời đại vàng thau lẫn lộn hiện
nay, nên còn cần phải cân nhắc về nhiếu yếu tố khác nữa như tư cách, tính khí,
nghề nghiệp...
Đối với vận mệnh toàn cầu và quốc gia, năm mới Mậu Tuất với vận
ngũ hành là Mộc, trần gian được chó cai quản - mà chó thường
được dùng để canh giữ nhà cửa và chống lại những kẻ xâm nhập - vì vậy năm 2018 được tin tưởng là
năm an toàn, báo hiệu những sự phát triển tốt đẹp về mọi mặt.
Sau hết mạn phep xin nhắc: Năm nay, tuổi Mậu Tuất xuất hành hợp nhất vào những ngày lẻ,
giờ lẻ và tháng lẻ. Nhớ mua ngay xổ số!
Hoài Mỹ
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét