Thứ Bảy, 25 tháng 11, 2017
Bùi Bảo Trúc: Cám Ơn Cái Cối Cái Chầy
Lâm Ngữ Đường - 林語堂
November 26, 2015
Bạn ta,
Trong cuốn The Importance of Living của
Lâm Ngữ Đường (Nguyễn Hiến Lê dịch là Một Quan Niệm Sống Đẹp) có một
chương đề cập tới Kim Thánh Thán, một nhà phê bình và cũng là một nhà văn nổi
tiếng sống trong thế kỷ 17 dưới triều nhà Thanh. Lâm Ngữ Đường kể là trong một
chiều mưa khi ngồi với một người bạn trong một ngôi miếu cổ, Kim Thánh Thán đã
ghi lại những chuyện trải qua trong đời sống mà ông cho là đã đem lại cho ông
những niềm vui lớn nhất trong đời. Ông kể lại được tất cả 33 điều. Đọc những điều
đem lại lạc thú cho Kim Thánh Thán người ta thấy đó không phải là những gì vĩ đại
cho lắm mà hầu hết chỉ là những chuyện khá tầm thường, như một cơn mưa ào đổ xuống
giữa trưa hè, đống tuyết ngoài sân, mầu đỏ của ruột trái dưa hấu, xóa nợ cho một
người quen, con mèo thình lình xuất hiện khiến lũ chuột phá phách phải bỏ chạy…
Những chuyện đó đều kết thúc bằng một câu hô thán: “Chẳng cũng khoái ư!”
Đọc hết những điều đó, những điều mà Kim Thán Thán cho là đem lại sướng
khoái cho ông, thì người ta có cảm tưởng là ông kể chúng ra như một cách cảm ơn
chúng. Ông cảm ơn những điều đã đem lại cho ông những niềm vui trong đời sống.
Những điều ấy sau đó được ghi chung trong bài phê bình Tây Sương Ký rất nổi tiếng
của ông. Những điều ghi xuống trong lúc ngồi trong miếu nhìn mưa rơi đó được
coi là một bài tản văn hay nhất cổ kim của văn học Trung quốc.
Vậy thì ngay cả những chuyện tầm thường cũng vẫn có thể
là những thứ đáng để được cảm ơn trong đời sống chứ chẳng cần phải là những điều
gì cao siêu khó làm, khó thấy trong đời sống.
Tự nhiên tôi nhớ mấy câu tội nghiệp này, chắc là của một
cô gái nghèo ở một vùng quê nào đó:
Cảm ơn cái cối, cái chầy Đêm đêm giã gạo có mày, có
taoCảm ơn cái cọc cầu ao Nửa đêm vo gạo có tao, có mày…
Người phụ nữ trẻ đầu tắt mặt tối lo công việc nhà cho
chủ quần quật vẫn tìm được an ủi nơi những đồ vật vô tri gần gũi chung quanh:
cái cối, cái chầy giã gạo, cái cầu ao… Cô đơn và tội nghiệp biết chừng nào. Có
lẽ vì thế mà cô cảm ơn chúng.
Ngày lễ Tạ Ơn năm nay tôi cũng thấy phải cảm ơn nhiều
thứ ngoài những điều vẫn tâm nguyện cảm ơn mỗi đầu ngày khi thức dậy với ngày mới
chứ chẳng cần phải đợi cho đến Thanksgiving…
Thí dụ cha mẹ, gia đình chị, em, con cháu … cả những
người đã ra đi, bạn bè, nước Mỹ đem cho đời sống bình an, những ân tình của bạn
bè suốt chiều dài đời sống, những năm tháng đã sống trên đời này, quá khứ, tuổi
thơ kỷ niệm, những cuốn sách đã đọc, những bài thơ, những bản nhạc nghe rồi vẫn
còn ở lại trong trí, mùi nước hoa, mùi mái tóc, mùi cà phê buổi sáng, mùi đất
khi những giọt mưa vừa rơi xuống… Bằng ấy điều phải cảm ơn mỗi lúc thoáng qua
trí nhớ. Nhưng cũng còn biết bao nhiêu điều, biết bao nhiêu thứ chưa kể ra vì
trí nhớ cũng có lúc mỏi mệt không tìm lục thấy.
Chẳng hạn như cái mở chai tire bouchon đang
nằm trước mặt. Thiếu nó thì làm sao … giải quyết cái chai đỏ tối khuya hôm nay.
Nó không là cái cối giã gạo, cái chầy, cái cọc cầu ao nhưng không có thì khổ.
Hai ba giờ sáng đi mua ở đâu? Hay cái hộp viễn khiển remote control giữa
lúc bệnh lười vùng lên không muốn đứng dậy đổi đài khác để khỏi phải xem những
đoạn pha trò vô duyên hay … lại đổi đài để tránh một cuốn phim Tầu cho đầu óc
khỏi bị nhiễm độc... Hay là cái ly chân dài rót đầy Pinot Noir, Cabernet
Sauvignon… bị (?) ánh sáng đèn chiếu hắt qua. Hay một bản nhạc có giọng ca thân
thiết một thời. Rồi cũng phải cảm ơn cuốn sách cũ đọc từ mấy chục năm trước vừa
tìm lại được và mở lướt qua vài trang là bao nhiêu thứ lũ lượt kéo trở lại, lôi
theo cả những cơn mưa trong cái thành phố chưa trở lại từ gần nửa thế kỷ nay.
Hay đôi mắt mà Đinh Hùng thấy “có thơ mùa hạ / má phấn hồng lên bóng phượng
hoa”. Nhiều khi chỉ là một câu hát lạc lõng trong đầu cứ trở lại hoài trên
môi…”Gió chiều thầm vương bao nhớ nhung…”. Hay cũng cần cảm ơn một chuyện tử tế
bất ngờ đến nào đó, như tô mì Quảng treo tòn ten ở cửa trong lúc không có nhà
giữa lúc đang phân vân không biết làm sao đối phó với cái ông dạ dầy khó tính
đang thức giấc. Hay những giấc mơ gặp lại dăm ba người, ngửi lại được mùi hơi
thở thơm của những đứa con và luôn cả mùi khai của chiếc giường trong căn nhà
cũ ở Sài Gòn. Những buổi sáng chủ nhật chở chúng đi chơi, nét hân hoan trên mặt
chúng, những âm thanh của thành phố không còn trở lại được nữa... Lại cũng phải
cảm ơn “mảnh tàn y” còn giữ lại được như chiếc áo thị Bằng còn gây quyến luyến
cho nhà vua sau sự ra đi vĩnh viễn. Thôi cũng phải cảm ơn cái iPhone: không có
nó làm sao sống.
Vậy nên hôm nay, ngày Thanksgiving, phải cảm ơn thêm
những thứ vừa kể ở trên, sợ rằng vài ba năm nữa, trí nhớ bỏ đi thì làm sao nhớ
lại được mà … Thanksgiving chúng.
Cảm ơn tất cả. Cảm ơn đời sống (coi vậy mà) rất đáng sống
này./
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét