Tiếng vó ngựa lộc cộc gõ trên con
đường toàn đá núi lởm chởm vọng vào tai khiến cậu bé Tom nhanh nhẹn ra phía trước
nhà, mở toang cửa chạy ra. Cả gia đình cậu cùng chạy theo.
Bà Mary nhẩy xuống khỏi lưng ngựa,
thò tay vào trong cái túi vải vắt ngang lưng ngựa, lấy ra ba quyển sách nhi đồng
và một tờ tạp chí đưa vào tay cậu. Tom lễ phép:
- Cám ơn bà Mary, bà đã mang sách
và tạp chí tới cho gia đình cháu. Chúng cháu thích lắm.
Tom là cậu bé 10 tuổi, gia đình ở
tận trên núi, biệt lập với xóm làng. Vào những ngày tuyết rơi, bà Mary vẫn một
mình một ngựa mang sách của Thư Viện tới cho gia đình cậu. Đối với cậu những cuốn
sách này ngon như những cái bánh cookies của mẹ làm.
Hạnh phúc biết bao khi phải sống
trong rừng mà được người mang sách tới nhà. Cả gia đình Tom được hưởng cái ân
huệ từ “Bà sách” đáng yêu này.
Bà Mary và khá nhiều phụ nữ khác
từ sáng tinh mơ đã yên đai chặt chẽ chở những túi sách trên lưng ngựa mang đến
từng ngôi nhà trên núi, những ngôi nhà đơn lẻ trong những cộng đồng nhỏ bé cách
biệt với thành phố.
Không phải chỉ mình bà Mary mà là
một đội ngũ Book Women “Các bà của
sách báo”. Họ đóng sách vào những chiếc túi vắt ngang lưng ngựa và khởi hành từ
bình minh, đi dọc theo sườn đồi tuyết, qua những thung lũng đầy bùn với mục
đích giản dị là mang những sách báo tới những cộng đồng Kentucky biệt lập trên
núi.
Thư viện trên lưng ngựa là một
sáng kiến của Tổng Thống Franklin Roosevelt thành lập để giúp nước Mỹ ra khỏi
Cuộc Khủng Khoảng 1933 khi nạn thất nghiệp lên tới 40% ở Appalachia. Thư Viện
trên lưng ngựa không phải là hoàn toàn mới mẻ với Kentucky nhưng đây là một cơ
hội thúc đẩy nâng cao vừa về công việc cho nhân viên vừa về văn hóa.
Bà Mary cũng như các bà của sách
báo (Book Women) này đã cưỡi ngựa từ 100 tới 120 dặm Anh một tuần bằng chính ngựa
hay lừa của họ trên những con đường đã được chỉ định, bất kể thời tiết xấu hay
tốt. Nếu nơi tới quá khó khăn cho ngựa và lừa, họ không ngần ngại, nhẩy xuống
và cuốc bộ. Bà Mary nhớ lại, có khi bà phải kêu gọi sự giúp đỡ của người địa
phương quen thuộc hay cả một tay miền núi không tin cẩn được.
Chiến dịch Thư Viện Trên Lưng Ngựa
là một sáng kiến Hành Chánh Cấp Tiến (Work Progress Administration- WPA) của Tổng
Thống Franklin Roosevelt để đưa nước Mỹ ra khỏi cơn đại suy thoái vào năm 1933,
tỷ lệ thất nghiệp đã lên tới 40%. Thật ra Thư Viện trên lưng ngựa trước đây đã
có rải rác ở Kentucky, nhưng sự thúc đẩy mạnh này giúp bớt được cả nạn thất
nghiệp lẫn nạn mù chữ.
Mang sách tới cho trẻ em. 1940 Kentucky
Cuối năm 1938 có đến 274 Thủ Thư
giao sách trên lưng ngựa qua 29 quận hạt. Tổng cộng có đến gần 1000 nhân viên
thư viện cưỡi ngựa làm việc. Quỹ hết năm 1943, trong cùng năm đó, WPA đã xóa được
nạn thất nghiệp trầm trọngsau thời chiến. Những năm kế tiếp, sách lưu hành ở
khu vực này đã được tái lập, ngày càng được nhiều người yêu thích trên khắp đất
nước.
Ngoài việc cung cấp các tài liệu đọc sách, bà Mary cũng như các bà
Thủ Thư đó, đã có công làm cho các cộng đồng kết hợp chặt chẽ thân thiện với
nhau. Họ đã cố gắng cung cấp thêm
về sách báo thiếu sót. Bà Mary nhớ lại niềm hạnh phúc lớn
nhất của các bà là khi họ dừng lại để đọc những trang sách cho người mù chữ, và cũng chính họ đã giúp nuôi dưỡng niềm tự hào địa phương.
Những người nhận được sách đã cảm kích công việc của những Thủ Thư
trên lưng ngựa này. Có người đã thốt lên: "Những quyển sách mà các bà mang lại cho chúng tôi đã cứu đời sống chúng tôi."
Nhu cầu đọc sách trông thấy rõ rệt.
Thư viện Letcher County được
thành lập. Người dân Mountain Eagle
đã thể hiện sự mang ơn nồng nhiệt, họ nói trong xúc động: "Thư viện nằm trong cộng đồng và quận của
chúng tôi, và ở đây để phục vụ chúng tôi ... Nhiệm vụ của chúng tôi là đến thăm
thư viện và giúp đỡ tối đa, để
chúng tôi có thể giữ nó như một điều tốt đẹp trong cộng đồng của chúng tôi."
Bây giờ không còn Thủ Thư cưỡi ngựa
đi giao sách ở vùng xa, vùng sâu nữa. Bà Mary chắc cũng qua đời rồi, nhưng hình
ảnh những người đàn bà trên lưng ngựa vẫn
có thể tìm thấy trong những trang sách nào đó trong các thư viện trên nước Mỹ.
Đó là một hình ảnh vừa đẹp vừa làm rung động những trái tim người yêu sách.
Thư viện lớn nhỏ đã ở khắp mọi tiểu
bang trên nước Mỹ. Sách được gửi tới nhà, nếu cùng một quận hạt. Người ta tới
Thư Viện không còn là một vấn đề khó khăn.
Câu chuyện Thư Viện lưu động trên
lưng ngựa này từ 1933. Cách đây cả hơn 80 năm đã cho chúng ta một liên tưởng gì
với những ngôi trường bên kia sông ở những vùng xa, vùng sâu như mạn ngược Cao
Bằng, Lào Cai… trên đất nước Việt Nam, ngay trong thời điểm văn minh của nhân
loại ở thế kỷ này. Nơi các em muốn không mù chữ phải bơi qua sông, qua suối tới
trường.
HÌNH-Sách trên lưng- Qua Suối Tới Trường Việt Báo
Chẳng có phương tiện nào khác
giúp đỡ các em. Đất nước các em ở, không
có người đi thuyền mang sách qua sông, không có ai cưỡi ngựa thật hay ngựa sắt
(xe gắn máy) qua suối. Nhất là không có ông đầu tỉnh nào gây quỹ hay kêu gọi
nhà nước mở trường trong vùng quê hẻo lánh, hay thậm chí bắc một cây cầu để trẻ
tới trường xa. Các em phải chính tự mình mang cặp trên lưng đu dây qua sông hay
lội qua suối đi tìm “con chữ”.
Đu Dây Tới Trường
Báo Tuổi Trẻ- VN
Trường học còn thiếu sách, thiếu
bàn ghế cho các em nói chi tới Thư Viện. Một giấc mơ ngoài tầm của những giấc
mơ.
tmt
Tháng 9/19/2017
http://www.atlasobscura.com/articles/librarians-horseback-new-deal-book-delivery-
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét