Thứ Sáu, 14 tháng 4, 2017
NGÔ THẾ VINH: KINH NGHIỆM LÀM BÁO SINH VIÊN NỬA THẾ KỶ TRƯỚC 1964 - 1967
Đã 42 năm sau cuộc Chiến
tranh Việt Nam, vẫn còn những câu hỏi chưa có lời giải đáp. Chỉ riêng tên tuổi Thích
Trí Quang đã gây ra rất nhiều tranh cãi. (1) Có nhiều nhãn hiệu gán cho ông: với
một số người Việt chống cộng hoặc còn suy tôn ông Diệm thì
cả quyết Thích Trí Quang là cộng sản đội lốt tu hành hoạt động với sự chỉ đạo của
Hà Nội; nhưng ngay với giới chức cộng sản cũng đã từng coi Trí Quang là một loại
CIA chiến lược; còn theo tài liệu giải mật của CIA
thì đánh giá Trí Quang không phải cộng sản, mà là một nhà tu hành đấu tranh cho
hòa bình và muốn sớm chấm dứt chiến tranh. Thêm nguồn tài liệu còn lưu trữ về
những cuộc đàm luận giữa Trí Quang và các giới chức Hoa Kỳ, cho rằng Trí Quang
chống cộng mạnh mẽ và hiểu được sự việc xử dụng quân đội Hoa Kỳ để chống lại Cộng
sản Bắc Việt và Trung cộng. Và trong phần trả lời phỏng vấn của báo Sinh viên
Tình Thương, khi "đề cập tới sự nguy hiểm của Cộng sản, TT Trí Quang đã so
sánh họ với những chiếc lá vàng có đóng đinh, phải cần tới một cơn gió lốc cách
mạng thổi đúng hướng, không phải làm bay những niềm tin mà là bốc sạch đám lá
vàng có đóng đinh là Cộng sản."
Vậy thì đâu
là sự thật?Đâu là con người thật của Thích Trí Quang? Như câu hỏi trong phim
Rashomon, một kiệt tác điện ảnh của Nhật Bản. Người viết sẽ không đưa ra một kết
luận nào về chân dung Thích Trí Quang, nhưng muốn trở lại bối cảnh chính trị xã
hội của thập niên 1960s, khi mà tên tuổi Trí Quang hầu như gắn liền với những
biến động thời bấy giờ. Trong khi thông tin về các phong trào Phật giáo tranh đấu
ngoài miền Trung rất nhiễu loạn, thì tại Sài Gòn, ngoài một cuộc phỏng vấn hiếm
hoi dành cho tuần báo TIME 04.22.1966 với hai ký giả McCulloch và James Wilde; Thích
Trí Quangsau đó trở ra Huế và rất ít khi dành cho báo giới Tây phương những cuộc
tiếp xúc nào khác. Riêng với TÌNH THƯƠNG tuy chỉ là tờ báo của sinh viên Y khoa
nhưng lại rất quan tâm theo dõi thời cuộc, được sự chỉ định của Toà báo, hai
phóng viên Phạm Đình Vy (5) và Ngô Thế Vinh đã bay ra Huế, được gặp và thực
hiện cuộc phỏng vấn Chín mươi sáu
phút với Thượng Toạ Thích Trí Quang buổi chiều ngày 5-5-1966 tại Chùa Từ Đàm Huế.
Và bài phỏng vấn này đã được đăng ngay trên báo Tình Thương số 29, 1966, và
đã được phóng viên của US News & World Report xin dịch sang tiếng Anh nhưng
rồi không rõ lý do, bài báo đã không được phổ biến sau đó.
Thích Trí Quang nay
cũng đã 94 tuổi, ông sinh năm 1923; từ sau 1975 ông sống lặng lẽ những năm
tháng cuối đời trong ngôi chùa Già Lam ở Gò Vấp. Và nay qua bộ báo Tình Thương mà Thư quán Bản Thảo của nhà văn Trần
Hoài Thư (4) mới phục hồi lại được, trong đó có số báo TT 29, với 4 trang
2-3-4-5 đăng trọn vẹn cuộc phỏng vấn đã thực hiện từ
hơn nửa thế kỷ trước. Chúng tôi cho phổ biến bài báo này, không ngoài mục
đích chỉ muốn cung cấp thêm một sử liệu hiếm quý về
một Thích Trí Quang khác tưởng như đã thất lạc tới các bạn trẻ và các sử gia
tương lai. Ngô Thế Vinh
CHÍN MƯƠI
SÁU PHÚT VỚI THƯỢNG TOẠ
THÍCH TRÍ
QUANG [05.05.1966]
NGÔ THẾ
VINH & PHẠM ĐÌNH VY
ĐỘNG CƠ THÚC ĐẨY
Với những rối loạn
chính trị trong tuần lễ vừa qua, có một hiện tượng TRÍ QUANG trên khắp các báo
chương ngoại quốc. Tuần báo Time coi ông như xuất hiện một Machiavel mới, trong
khi báo L'Express gán cho ông là mẫu người đang làm rung động cả Mỹ quốc, đó là
chưa kể tới những bài báo nói về ông đăng trên US News and World Report và Newsweek...
Hiện tượng trên cũng được các báo Việt ngữ toa rập theo, thích thú đem ra phiên
dịch và đăng tải; nhiều người coi đó như một khám phá mới lạ về một nhà tu hành
tài ba, nhiều quyền lực nhưng cũng rất bí ẩn và khó hiểu.
Đã từ lâu chúng tôi vẫn có thành kiến với
các nhà báo ngoại quốc khi họ nhận định về các vấn đề Việt Nam và chúng tôi
thành thật tin tưởng rằng không một người ngoại quốc nào am hiểu vấn đề Việt
Nam bằng chính những người Việt. Cái thái độ dễ dàng tin cậy vào mấy ông nhà
báo ngoại quốc trong công việc tìm hiểu đất nước mình nếu không bắt nguồn từ một
thái độ ỷ lại của báo chí Việt thì cũng đang coi là một hiện tượng quái gở.
Trở lại trường hợp Thích Trí Quang, từ nhận
định bảo ông là cộng sản đến ý nghĩ một tay quốc gia cực đoan, hình như chỉ cần
một chút ngộ nhận. Nghĩ rằng tôn giáo sẽ còn đóng một vai trò quan trọng trong
tương lai chính trị miền Nam, việc tìm hiểu mẫu một nhà tu-hành-dấn-thân đang
có nhiều ảnh hưởng là điều cần thiết, đó là lý do cuộc gặp gỡ Chín mươi sáu
phút với Thượng Toạ Thích Trí Quang buổi chiều ngày 5-5-1966 tại Chùa Từ Đàm Huế.
NHỮNG SAI LẦM CỦA TIME
Hình như có một sự khác biệt rất xa giữa
thực trạng miền Trung và các tin tức thổi phồng trên báo chí. Sau hơn bốn tuần
lễ tranh đấu, Huế đã có một khuôn mặt sinh hoạt bình thường ngoại trừ những biểu
ngữ khẩu hiệu còn treo dán rải rác, các chữ Bãi Khoá Bãi Thị kẻ sơn còn lưu vết
trên nền tường; các cô nữ sinh Quyết tử đã lại tóc thề áo dài trắng tới trường
đi học, súng ống cũng được trả lại cho quân đội, đài phát thanh cho đọc thông cáo
kêu gọi tất cả sinh viên họp đại hội để bàn về bình thường hoá sinh hoạt Đại học.
Nơi bến Toà Khâm, ngay
trước khu Đại học, các tàu Há Mồm của Mỹ đang đổ lên bến chồng chất những thực
phẩm và đạn dược, đám trẻ con xúm quanh đùa rỡn với những anh lính Thuỷ quân Lục
chiến Mỹ. Trước trụ sở Thông tin ngoài các khẩu hiệu đòi bầu cử Quốc hội, chống
chánh phủ Trung ương, còn có khẩu hiệu lên án Việt cộng pháo kích vào Thành nội
sát hại dân chúng...
Dấu vết những ngày máu
lửa chỉ có vậy.
Trên dốc tới Nam Giao, chùa
Từ Đàm vẫn yên tĩnh nằm đó. Ngoài một số đệ tử đi lễ chùa, trong sân không có
chút náo nhiệt của những phút tranh đấu. Nơi nhà Trai, trong bộ đồ rộng trắng,
Thượng toạ Trí Quang đang ngồi bình thản đánh cờ với một cụ già, ngồi cạnh đó
là một nhà sư trẻ Thích Mẫn Giác.
Khi chúng tôi tớiván cờ
đã mãn với phần thắng về phía Thượng Toạ, dĩ nhiên. Tuy chưa giáp mặt ông lần
nào, chúng tôi đã biết mặt Thượng toạ qua hình ảnh báo chí, và đặc điểm đầu
tiên để nhận ra ông là đôi mắt vô cùng sắc sảo. Không với một cử chỉ xa cách
nghiêm trọng, không với cả tia nhìn mãnh liệt như thôi miên, Thượng toạ vui vẻ
tiếp chúng tôi qua những nụ cười dễ gây thiện cảm và những cử chỉ tự nhiên thoải
mái.
Vào đề ngay, chúng tôi
nhắc tới những lời tuyên bố của Thượng toạ trên các báo chí ngoại quốc, đặc biệt
là bài của tuần báo TIME (2). Thượng Toạ cho biết:
--
Họ có tới gặp tôi hỏi ý kiến, tôi cũng có trả lời họ một số những câu hỏi,
nhưng khi bài đăng có cả những ý kiến mà tôi không hề nói, tính tôi không bao
giờ muốn đính chính, bởi vậy trong các bài báo đó có những điều sai lạc.
Chẳng hạn tuần báo TIME gán cho tôi óc
bài ngoại gay gắt và nhất là muốn quay lại thời Hoàng kim của đời nhà Lý là một
điều hoàn toàn bịa đặt.
Không
bao giờ tôi chủ trương như vậy; hơn nữa công thức đời nhà Lý với những thày
chùa hăng hái nắm quyền chính hoàn toàn không còn thích hợp với thời đại bây giờ,
mơ ước điều đó là vô lý. Cũng như khi hỏi tôi về Quốc hội, tôi chỉ nhấn mạnh với
họ ở mấy điểm: số người đi bầu, sự xâm nhập của Việt cộng và cách bầu gián tiếp
người lãnh đạo hành pháp qua một Quốc hội trung gian.
Còn về tiểu sử Thượng
Toạ, ông cho rằng đó chỉ là tài liệu không xác thực của Công an.
Xem ra bài báo TIME đã
mô tả nhiều điều không đúng ý Thượng toạ nhưng chúng tôi không muốn đi sâu vào
thêm.
Từ những nhận định cho
ông có óc bài Mỹ, nhiều người e sợ rằng Quốc hội đầu tiên được thiết lập với ảnh
hưởng của Phật giáo sẽ biểu quyết yêu cầu Mỹ rút lui khỏi Việt Nam để đi tới
thương thuyết và chấm dứt chiến tranh. Thượng Toạ cho rằng:
-- Bây
giờ còn quá sớm để nói tới nên thương thuyết hoặc tiếp tục chiến tranh. Chỉ biết
rằng chính quyền hiện tại chẳng đại diện cho một ai và hậu quả là tình trạng vô
cùng bi thảm về chính trị cũng như quân sự. Nói chiến tranh thì chẳng ra chiến
tranh, nói thương thuyết thì lại càng nhục nhã, chỉ có Mỹ với Hà Nội mà không
ai đếm xỉa tới chính phủ Sài Gòn. Bởi vậy, chúng ta bắt buộc phải có một Quốc hội,
một chính quyền dân cử, tạo một khuôn mặt quốc gia cho đúng nghĩa một Quốc Gia,
việc chiến hay hoà là do nơi Quốc hội. Nếu tiếp tục chiến tranh thì lúc đó mới
đúng nghĩa là một cuộc chiến tranh và nếu thương thuyết thì đó đúng là một cuộc
thương thuyết nghĩa là chúng ta đã có một ưu thế.
Phải ngồi trên chiếc xe lúc đó mới nói tới
chuyện lái tới hoặc lui. Đó là phải cho có một Quốc hội.Và tôi cũng không dại
gì đính chính là không muốn thương thuyết để mang lấy tiếng hiếu chiến.
Khi nhắc đến giải pháp
Trung Lập mà có người nghĩ rằng đó là chủ trương tương lai của Phật giáo, Thượng
toạ Trí Quang nói:
--
Nếu có thương thuyết để tiến tới giải pháp trung lập thì nền trung lập đó phải
như thế nào. Người liều lĩnh nhất cũng không thể chấp nhận một hoàn cảnh như
Lào. Pathet Lào trướcđó là một phe nổi loạn, hiệp ước đình chiến 62 ở Lào là một
công khai chấp nhận cuộc chiến tranh đó, Pathet Lào đương nhiên được hợp thức
hoá và lại tiếp tục chiến đấu và thực sự không có một nền trung lập ở Lào.
Như Việt Nam với tình trạng hiện giờ, một
ký kết như thế là đương nhiên chấp nhận Việt Cộng và chỉ trong sáu tháng là miền
Nam rơi vào tay họ. Bởi vậy tôi vẫn nghĩ phải có chiếc xe cái đã, một Quốc hội
được đa số dân chúng đi bầu, đến lúc đó hãy tính xa hơn. Mọi dự đoán trước theo
tôi là quá sớm.
MỘT QUỐC HỘI KHÓ KHĂN
Khi đề cập tới những khó khăn của một Quốc
hội sắp tới: Cộng sản, Chính quyền hiện tại và người Mỹ; Thượng toạ cho rằng:
--
Hơn ai hết, người dân quê Việt Nam đã có kinh nghiệm Cộng sản là thế nào rồi và
họ biết rõ ai là Cộng sản ai không. Bởi vậy không đáng lo ngại sự xâm nhập của
Việt cộng vào Quốc hội.
Còn
về phía chính quyền, Phật giáo đã giữ đúng lời hứa và để cho chính quyền có cơ
hội thực hiện lời cam kết của mình với dân chúng về vấn đề Quốc hội. Nếu là một
chính quyền thiện chí họ hãy tỏ thiện chí đó trong việc đi tới một Quốc hội. Nếu
chính quyền phản bội thì không những lịch sử sẽ phán xét họ mà chính dân chúng
sẽ có ngay phản ứng. Việc duy trì chính phủ hiện thời cho tới ngày bầu Quốc hội
cũng là một cách để những tướng lãnh phản bội âm mưu phá hoại không có cơ hội lẩn
tránh hèn nhát những trách nhiệm mà họ gây ra trước lịch sử.
Còn người Mỹ thực tâm muốn miền Nam có một
Quốc hội hay họ muốn ngăn cản, điều đó chưa thể đo lường được, nhưng điều quan
trọng là chúng ta phải tin ở mình và không nên có những hành động làm cho người
Mỹ khiếp sợ.
CÁC TƯỚNG LÃNH SAU QUỐC
HỘI
Khi đề cập đến vai trò các tướng lãnh hiện
thời và sau ngày có Quốc hội, Thượng toạ Trí Quang nhận định:
--Nào
là tình trạng chiến tranh, nguy cơ của Cộng sản, các tướng lãnh kêu gọi dân
chúng, tôn giáo, đảng phái phải đoàn kết thì chính họ lại chia rẽ hơn ai hết. Họ
tranh giành quyền hành, thanh toán nhau vì quyền lợi và loại dần những tướng
lãnh có công khác. Nhưng trước sự chống đối của dân chúng, trước hiểm hoạ đe doạ
họ liên kết chặt chẽ hơn ai hết để bảo thủ quyền lợi và lũng đoạn dân chủ. Bởi
vậy mối băn khoăn chính của nhiều người là làm sao trả họ về vị trí thuần tuý
quân sự, gây lại sức mạnh uy tín và kỷ luật quân đội cùng phục hồi danh dự cho
những tướng lãnh có công khác.
Hiện thời người ta phải chứng kiến một trung ương các tướng lãnh chỉ âm mưu thanh toán nhau để tự đi đến chỗ đào thải. Tại các địa phương dân chúng vẫn dành nhiều cảm tình cho các tướng lãnh trong sạch có công với cách mạng tháng 11.Như trung tướng Đính được dân chúng miền Trung chấp nhận cũng ở trong trường hợp đó.
VỚI NGƯỜI MỸ
Cuộc tranh đấu cho Quốc hội vừa qua có pha
mùi Bài Mỹ khiến cho nhiều e ngại và
tự đặt ra nhiều giả thuyết về sự lợi dụng của Cộng sản. Với vai trò của người Mỹ
ở Việt Nam, Thượng toạ Trí Quang cho rằng:
-- Sau
cuộc cách mạng 63, người Mỹ được hưởng ở Việt Nam vô số lợi lộc: gia tăng gấp bội
quân số, chiếm được những căn cứ tốt như Đà Nẵng, Cam Ranh; được thêm cả nước
Thái Lan. Không chắc người Mỹ thực tâm muốn chống cộng tại Việt Nam, họ muốn
duy trì Cộng sản, duy trì cuộc chiến tranh này để thủ lợi. Vì nếu thực tâm người
Mỹ muốn, họ có thể làm khá hơn nhiều cục diện bây giờ bằng cách trợ giúp Việt
Nam vừa chống cộng vừa xây dựng những căn bản dân chủ hơn là nâng đỡ những
chính phủ tay sai. Điển hình là vụ Đà Nẵng vừa qua.
MỘT TRƯỜNG HỢP ĐÀ NẴNG
Theo Thượng toạ thì nhờ phước ông bà mới không xảy ra vụ đổ máu tại Đà Nẵng. Ngoài
trách nhiệm lỗi lầm của ông Kỳ trước lịch sử còn những trách nhiệm lớn lao của Mỹ.
Việc người Mỹ xử dụng những chiếc C130 để chở những tiểu đoàn Thuỷ quân Lục chiến
và xe tăng ra đàn áp phong trào dân chúng đấu tranh tại miền Trung là một lỗi lầm
không thể tha thứ, Thượng toạ nói:
-- Chỉ
cần một chút nữa là xẩy ra đổ máu lớn lao với trách nhiệm nặng nề về phía người
Mỹ. Lịch sử Mỹ Thế kỷ Hai Mươi sẽ có ba vết nhơ: ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản,
đàn áp nền cộng hoà San Domingo và vết nhơ thứ ba là vụ Đà Nẵng.
MỘT CHÍNH PHỦ PHẬT GIÁO
Khi nhắc tới nhận định của Tuần báo
Newsweek cho rằng sở dĩ Thượng toạ Trí Quang đòi bầu cử gấp rút một Quốc hội vì
ông tin rằng tổ chức Phật giáo sẽ thắng thế trong cuộc bầu cử đó và chính phủ
tương lai sẽ là một chính phù Phật giáo với bàn tay chi phối trực tiếp của Chùa
chiền, Thích Trí Quang đã phủ nhận mạnh mẽ ý kiến đó và bày tỏ rằng:
-- Quan
niệm đó không những không có lợi gì mà còn làm mất Danh Dự của Phật giáo. Tôi
hoàn toàn không mong muốn như vậy. Kinh nghiệm cho thấy với những chính phủ tạm
thời dù được hậu thuẫn của tôn giáo này hay tôn giáo khác chỉ cần những cuộc biểu
tình vài trăm người cũng đủ xụp đổ. Như một chính phủ thành lập do hậu thuẫn của
Phật giáo sẽ gặp ngay những khó khăn với các tôn giáo bạn, không làm được việc
gì mà chính Phật giáo lại mang tiếng. Bởi vậy Phật giáo không bao giờ muốn tái
diễn những lỗi lầm của thời ông Diệm.
Tranh đấu cho Quốc hội, Phật giáo chỉ muốn
xây dựng một cái gì thực sự cho quốc gia dân tộc trong đó không phải chỉ có những
Phật tử mà là cả những thành phân Tôn giáo bạn và các tầng lớp dân chúng.
Quốc
hội, Chính phủ sẽ không đại diện cho một ưu thế riêng nào mà là đại diện xứng
đáng của dân chúng.
CHIẾN TRANH TÔN GIÁO
Rối loạn tháng Tám năm
1964 với những vụ thảm sát trong thành phố vẫn là ám ảnh đen tối trong đầu óc
nhiều người. Sự cọ sát giữa hai tôn giáo trong những ngày gần đây làm thức dậy
nỗi ám ảnh đó. Viễn tượng một cuộc chiến tranh tôn giáo đã được một số báo chí
e ngại nhắc tới. Theo ý Thượng toạ sự thật sự đe doạ đó như thế nào. Thích Trí
Quang cho rằng:
-- Sự
e ngại đó quá đáng và không thể nào có. Những đáng tiếc hồi tháng Tám là do âm
mưu của Nguyễn Khánh, hoàn toàn ngoài ý muốn của các vị lãnh tụ Tôn giáo. Khi
phải tiếp xúc cới những vị lãnh đạo tôn giáo bạn, tôi có nói rằng chẳng thà thực
sự có một cuộc chiến tranh tôn giáo vì quyền lợi hai phía; nhưng mâu thuẫn quyền
lợi đó hoàn toàn không có. Bởi vậy không vì lý do gì để xảy ra những điều đáng
tiếc mà nguyên nhân chỉ tại một anh tướng Kaki đứng ở giữa.
TÍN ĐỒ HAY CÔNG DÂN
Việc tiến tới Quốc hội
Lập hiến một cách nhanh chóng là công của Phật giáo, nhiều người nghĩ như vậy.Đó
là điều mà Thượng toạ Trí Quang không muốn. Ông nói:
-- Một
phong trào đấu tranh có màu tôn giáo sẽ gặp nhiều khó khăn, tự nó gây ra những
mặc cảm thắng bại nơi các tôn giáo bạn. Bởi vậy tôi vẫn muốn các phong trào
tranh đấu dân chủ phát xuất tự quần chúng không mang màu sắc tôn giáo, nếu có lợi
cho tổ quốc, Phật giáo sẽ đứng sau hậu thuẫn. Trong cuộc xáo trộn vừa qua, khi
gặp các Đại diện Hội đồng Đô Thành, tôi có nói: quý vị là đại diện cho các tầng
lớp dân chúng, nếu chính quý vị đứng ra tranh đấu cho Quốc hội, Phật giáo sẽ đứng
sau ủng hộ quý vị. Và trong thâm tâm tôi mong muốn như vậy.
Sau khi tỏ ý không tin
tưởng vào thực lực các đảng phái quốc gia, Thượng toạ cho rằng vai trò tranh đấu
cho tự do dân chủ chính là bổn phận của thanh niên sinh viên chứ không phải của
Phật giáo hay một tôn giáo nào. Thượng toạ nói:
-- Tôi
hiểu rằng khi các anh em sinh viên tham dự cuộc tranh đấu chống ông Diệm năm
1963, anh em nhìn các vị Thượng toạ hồi đó khác bây giờ. Tôi muốn được giữ
nguyên cái nhìn lúc trước, bởi vậy tôi muốn Phật giáo cũng như các tôn giáo bạn
được trở về vị trí của mình. Phật giáo bất đắc dĩ phải đứng ra lãnh đạo các cuộc
đấu tranh là một điều tôi thấy rất chướng.
Nguyệt san Tình Thương số 29: 4
trang 2-3-4-5 đăng trọn vẹn
cuộc phỏng vấn Thích Trí Quang ngày 05.05.1966 tại Chùa Từ Đàm Huế
cuộc phỏng vấn Thích Trí Quang ngày 05.05.1966 tại Chùa Từ Đàm Huế
[nguồn: tư liệu của Trần Hoài Thư,
Thư Quán Bản Thảo]
NIỀM TIN TẤT THẮNG
Trái hẳn với triết lý nhà Phật hiểu theo
nghĩa thông thường là xuất thế và yếm thế, Thượng toạ Thích Trí Quang mang
khuôn mặt của một nhà tu hành mới: một Nhà-Sư-Dấn-Thân, dấn thân vào tất cả những
biến động xã hội, dùng tất cả những uy tín và quyền năng sẵn có để lèo lái tới
một cảnh đời thích hợp với sự phát triển của đạo giáo.
Với con mắt nhận xét tinh tế về thời cơ
đúng lúc, với niềm kiêu hãnh cao độ về nhân cách Á Đông của mình cộng thêm với
tinh thần quốc gia cực đoan cố hữu, triết lý hành động kỳ lạ của Thích Trí
Quang ở nơi niềm tin sắt đá về sự tất thắng trong mọi mưu lược tranh đấu. Tên
ông đồng nghĩa với những âm mưu nhưng chính ông muốn đối thủ phải kính trọng cái
nhân cách Á Đông của mình nên mọi hành động của ông đều được báo trước. Thượng
toạ nói:
-- Nhiều
người gán cho tôi mối liên hệ mật thiết với ông Lodge, sự thật không có. Với
ông Lodge hay Taylor (3) cũng vậy, mỗi lần tranh đấu tôi đều gặp, nói cho họ biết
lập trường của Phật giáo thế nào, còn người Mỹ muốn sao tuỳ họ. Tôi hành động đều
có báo trước ít nhất là 24 tiếng. Như vụ tranh đâu gần đây tôi chỉ gặp ông
Lodge có một lần, nói rõ lập trường của Phật giáo về Quốc hội. Ông ta nói Thượng
toạ nên nghĩ lại. Tôi chỉ cười và trả lời đã nghĩ rồi. Có vậy thôi. Còn dư luận
cho rằng ông Kỳ đã gặp tôi trước vụ hạ Trung tướng Thi là hoàn toàn bịa đặt. Tôi
chưa hề gặp ông Nguyễn Cao Kỳ một lần nào.
LÁ VÀNG VÀ GIÓ LỐC
Có lá vàng thì phải có
gió lốc. Đó là câu so sánh của Thượng toạ Trí Quang với hiện tình người Mỹ và Cộng
sản:
-- Lá
vàng đó là Cộng sản, và gió lốc chính là người Mỹ. Muốn chống Cộng thì phải cần tới người Mỹ, thế thôi. Đối
với tôi, những ảnh hưởng ngoại lai chỉ nên dùng như những phương tiện chứ bảo
chấp nhận thì không.
Đề cập tới sự nguy hiểm
của Cộng sản, ông nói họ không phải chỉ là những chiếc lá vàng làm nhớp nhà mà
là những chiếc lá vàng có đóng đinh.
Vì khía cạnh chống Mỹ
trong các phong trào tranh đấu vừa qua của Phật giáo, có báo ngoại quốc cho rằng
Thượng toạ Trí Quang muốn đuổi Mỹ. Thượng toạ nói:
-- Người
Mỹ rất ngờ nghệch, họ không phân biệt được giữa Bài Mỹ và Chống Mỹ. Bài Mỹ là một
thái độ thù ghét đương nhiên, dù người Mỹ có làm hay đến đâu cũng vẫn bị ghét bỏ,
có khi lại còn thù ghét hơn. Trong khi Chống Mỹ là một thái độ phản kháng xây dựng.
Bởi quan niệm hai người cùng ngồi trên một chiếc xe, thấy người kia lái bậy thì
người nọ phải giành lấy mà lái nếu không muốn rớt xuống hố. Các phong trào vừa
qua không mang tính chất bài Mỹ mà là chống Mỹ; chống Mỹ đã ngăn cản việc đi tới
Quốc hội, chống Mỹ đã hậu thuẫn những chính phủ tay sai thối nát, chống Mỹ đã
giúp phương tiện đàn áp Đà Nẵng.
Thì ra thái độ của Thượng
toạ là muốn cảnh giác người Mỹ. Cơn gió lốc phải được thổi đúng hướng, không phải
làm bay những niềm tin mà là bốc sạch đám lá vàng có đóng đinh là Cộng sản.
PHẠM ĐÌNH
VY
NGÔ THẾ
VINH
Huế 05.05.1966
[Trích
Nguyệt san Tình Thương, số 29, 1966]
Ghi chú:
1/
Only Religions Count in Vietnam: Thich
Tri Quang and the Vietnam War. James McAllister;
Department of Political Science, Williams College, Williamstown, MA 01267
2/ A Talk with Thich Trí Quang. McCulloch,
James Wilde. Time Magazine, April 22,
1966 | Vol. 87 No.
3/
Henry Cabot Lodge, Đại sứ Hoa kỳ tại Việt Nam 1963-1964.Maxwell D. Taylor, Đại
sứ Hoa kỳ tại Việt Nam 1964-1965
4/
Hành Trình Tình Thương. Trần Hoài Thư, Thư Quán Bản Thảo, số 74, Tháng 4, 2017
5/
Phạm Đình Vy, nguyên chủ nhiệm Tình Thương 1964-1967, bác sĩ Thuỷ Quân Lục chiến
VNCH, sau tù cải tạo 3 năm vượt biển, sang định cư và hành nghề y khoa tại
Pháp.
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét