Thứ Hai, 25 tháng 7, 2016
Nhóm phóng viên tường trình từ VN/RFA - Khi ngư dân chuyển nghề
Thuyền của
ngư dân Đồng Hới
Biển chết,
nhiều ngư dân đánh bắt gần bờ chuyển nghề. Đi một đêm trên đất Đồng Hới, Quảng
Bình, có thể bắt gặp rất nhiều người đi hát rong để bán kẹo kéo, những người mẹ
bồng con đi ăn xin, những em bé bán kẹo cao su, vé số, những ông chạy xe ôm, những
người nhanh chân hơn một chút thì trốn sang Trung Quốc làm thuê… Mỗi người mỗi
việc, và công việc nào cũng nghe nằng nặng nỗi buồn và có chút gì đó trống trải,
quạnh quẽ, buồn khó tả.
Tìm đường đi làm thuê
Một người tên
Thủy, sống ở Nhơn Trạch, Quảng Bình, vừa trở về Việt Nam sau hơn một tháng trốn
sang Trung Quốc làm thuê theo sự hướng dẫn của một người quen, chia sẻ: “Giờ
cá chết, như chồng tôi đây cũng không có công ăn việc làm nên phải ở nhà. Giờ
nhà nước cũng có chương trình đưa sang các nước nhưng mà thường thì người ta đi
chui sang Trung Quốc vì không có tiền để đóng (thế thân). Nói chung là làm nhiều
việc lắm, trong đó có làm bánh kẹo, làm phụ việc, giúp việc hoặc làm hải sản.
Làm rành nghề thì cũng được một tháng sáu đến bảy triệu…”
Nhưng không
phải ai cũng đủ may mắn để trốn sang Trung Quốc mà không bị vướng bẫy buôn người.
Chị Thủy cho biết là hầu hết ngư dân khi không còn ra khơi được đều bị bế tắc,
đàn ông không ra khơi được thì đi làm phu bốc vác, vào Nam đi đánh cá thuê cho
các chủ tàu miền Nam hoặc trốn sang Trung Quốc, sang Lào để làm thuê. Thời gian
gần đây, người ta trốn sang Trung Quốc nhiều hơn là Lào. Bởi trên đất Lào đã thừa
người lao động Việt Nam, có nhiều người sang đó cả tháng, tốn kém nhiều thứ mà
vẫn thất nghiệp, làm thuê quờ quạng đắp đổi qua ngày, trở về quê trắng tay.
Chính vì vậy,
lựa chọn trốn sang Trung Quốc để đàn ông thì đi đánh cá thuê, phụ nữ thì làm
các công việc phụ trong ngành hải sản, đàn ông kiếm được từ tám triệu đồng đến
mười triệu đồng, phụ nữ kiếm được từ bốn triệu đồng đến bảy triệu đồng đang là
giải pháp cấp thời của nhiều gia đình ngư dân Quảng Bình sau vụ cá chết.
Cũng theo Thủy,
hiện nay, nhà nước đã có chính sách đào tạo ngư dân trong độ tuổi lao động theo
tiêu chuẩn nước ngoài yêu cầu, nghĩa là độ tuổi từ 18 đến 35, để đưa sang Nhật
Bản, Thái Lan, Hàn Quốc để làm thuê. Nhưng muốn đi sang các nước này, phải tốn
kém một khoản chi phí khá lớn cho dù có nhà nước hỗ trợ. Chính vì vậy, những
người trong độ tuổi này không phải ai cũng có đủ điều kiện kinh tế để đi. Chính
vì vậy, đi làm thuê ở Lào và Trung Quốc theo đường tiểu ngạch, còn gọi là lao động
chui vẫn là lựa chọn của nhiều ngư dân Quảng Bình.
Thuyền của ngư
dân Hà Tĩnh rơi vào cảnh thất nghiệp. Courtesy Zing.
Một thanh
niên tên Hải, vốn là lao động chính, là ngư dân câu mực ngoài khơi, nhưng do ảnh
hưởng gián tiếp của việc chất độc Formosa thải ra biển, hầu hết hải sản đều
không thể tiêu thụ, trong đó, nhu cầu tiêu thụ mực hầu như đứng ở mức zero, cuối
cùng, anh phải bỏ nghề câu mực để lái taxi thuê, Hải chia sẻ: “Khách hàng
trước đây còn đi xa, như mua cua, mực thì mình còn chở đi xa được, chứ giờ
khách không đi đâu cả, ở khách sạn là chủ yếu. Đời sống thì giờ chỉ có đồ rừng,
không có đồ biển. Ảnh hưởng đến hải sản, biển không có nên mình không chở xa được,
chỉ chở đi gần, nên chỉ có 4,900 hoặc 5 ngàn tiền taxi cũng có nhiều…!”
Hiện tại,
công việc lái taxi tại thành phố Đồng Hới, Quảng Bình có thể được xem là công
việc của người lượm ba rơi theo như lời nhận xét của Hải. Bởi năm 2016 là năm
du lịch Quảng Bình, thế mạnh ngành du lịch của tỉnh này phụ thuộc rất lớn vào bờ
biển và quần thể các động Phong Nha, Thiên Đường cũng như một số động mới phát
hiện. Tuy nhiên du lịch biển vẫn có sức hấp dẫn mạnh nhất đối với du khách.
Một tương lai mờ mịt
Khi bờ biển bị
nhiễm độc, lượng khách du lịch đến thành phố Đồng Hới giảm hẳn, kéo theo các dịch
vụ du lịch cũng tổn thất nặng nề. Chỉ riêng vấn đề thu nhập của người lái taxi,
Hải cho biết là chưa bao giờ anh phải nhận tiền cước phí 4,900 đồng cho nửa cây
số đầu tiên nhiều như bây giờ. Nghĩa là khách đi taxi ra biển để chơi, ra được
một đoạn thấy quán xá đìu hiu, lại quay xe trở vào đường chính và xuống xe, trả
cho anh 5000 đồng vì anh không có 100 đồng để thối cho khách. Chuyện này hầu
như người lái taxi nào cũng có thể gặp trong ngày. Và 4,900 đồng thì chỉ có thể
mua được một ổ bánh mì hoặc một gói mì ăn liền chứ không mua được gì khác.
Theo thông
tin của ngành du lịch tỉnh Quảng Bình, mới đây nhất, sở văn hóa, thể thao và du
lịch Quảng Bình đã ra thông báo giảm 30% phí vé tham quan tại động Phong Nha, động
Tiên Sơn và động Thiên Đường cho du khách có lưu trú tại Quảng Bình; các cơ sở
lưu trú trên địa bàn tỉnh đồng loạt đăng ký giảm giá từ 20 - 40% so với giá
niêm yết. Du lịch Quảng Bình cũng đưa vào khai thác mới các tuyến điểm du lịch
hấp dẫn như tuyến du lịch Khám phá hang Va - hang Nước Nứt, những trải nghiệm
khác biệt; điểm du lịch Chùa Hoằng Phúc; tuyến du lịch khám phá động Thiên Đường
7,000m.
Trong tháng 7
này, Quảng Bình đã tổ chức nhiều hoạt động phục vụ khách du lịch như Festival
Bia quốc tế Quảng Bình; Giải đua bơi Quốc tế với sự tham gia của Lào và Thái
Lan; diễu hành thuyền buồm trên sông Nhật Lệ và biển Nhật Lệ. Sở này cũng vừa
thực hiện một buổi giới thiệu quảng bá và xúc tiến du lịch Quảng Bình tại thành
phố Đà Nẵng vào tháng 6 vừa rồi với hy vọng lượng khách du lịch đến tỉnh này có
thể tăng lên.
Chị Lan, bán
hàng rong trong khu vực nhà ga xe lửa Đồng Hới, chia sẻ: “Nói chung thì
không có việc gì để làm, chứ ở nhà lấy gì mà ăn. Họ vào đến tận miền Nam, Vũng
Tàu để làm ăn, vào biển Ninh Chữ để làm thuê, có gì làm thuê được thì làm. Nói
chung đói hơn kì trước, từ hồi cá chết chừ thì đàn bà không có gì để làm. Nhờ
đàn ông đi làm, đàn bà phụ gì được thì phụ. Họ hỗ trợ ít gạo, cho được ba trăm
ngàn đồng, nhưng cho có thôi chứ làm sao đủ, đời sống thiếu lắm!”
Chị Lan cho
biết thêm là hầu hết người làm nghề đánh bắt gần bờ đều phải bỏ nhà đi làm
thuê, bởi ở lại quê nhà, khó có thể làm gì để kiếm được 3 triệu đồng mỗi tháng.
Như chị, đi
bán hàng rong suốt hai tháng nay chẳng dư được đồng nào, hầu hết là đắp đổi qua
ngày. Dường như với người đánh bắt, một khi được gắn với biển cũng giống như
con cá được sống với nước sạch. Ngược lại, khi bỏ lưới lên bờ, chẳng khác nào
con cá phải sống trong môi trường nước đầy độc tố, đụng đâu cũng thấy ngột ngạt
và chẳng biết đâu mà lần.
Nói cho cùng,
với những ngư dân Quảng Bình nói riêng và miền Trung nói chung, một khi biển chết,
dường như một tương lai chết dần chết mòn cũng đang đến với họ. Và sự chết này
đang lan dần sang nhiều nhóm ngành nghề khác.
Nhóm phóng
viên tường trình từ Việt Nam.
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét