Thứ Sáu, 27 tháng 5, 2016
FB Phạm Quang Tuấn - Báo Việt Nam bị tố dịch lươn lẹo lời phát biểu tổng thống Obama nhằm né tránh vấn đề nhân quyền
Lại dịch lươn lẹo…
Ngày
24/5/2016 TT Obama đã phát biểu ở Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội trước
2000 người Việt. Bản tiếng Anh của diễn văn được công bố trên trang chính thức
của TT Mỹ (https://www.whitehouse.gov/…/remarks-president-obama-addres…).
Báo Lao Động đã công bố bản dịch mà họ gọi là “Toàn văn bài phát biểu của Tổng
thống Obama trước 2000 người Việt Nam” (http://laodong.com.vn/…/toan-van-bai-phat-bieu-cua-tong-tho…).
Tôi xin so sánh những chỗ sai sót đáng kể (bỏ qua những chỗ kém chính xác có thể
vì người dịch yếu tiếng Anh). Để ý những lời ông Obama nói về nhân quyền, nhân
phẩm, tự do học thuật, tự do tôn giáo, tự do ngôn luận, tự do ứng cử, tự do biểu
tình, đã bị bỏ hoàn toàn. Nói về thầy Thích Nhất Hạnh bị cắt bỏ. “Human
dignity” (phẩm giá con người) trở thành “sự ổn định”! Ngay cả những lời Obama
trích dẫn từ Tuyên Ngôn Độc Lập của Hồ Chí Minh cũng bị lược bỏ, cắt xén khi đụng
tới nhân quyền!
Obama: So I come here mindful of the
past, mindful of our difficult history, but focused on the future — the
prosperity, security and human dignity that we can advance together
Báo Lao Động: Khi đến đây tôi ý thức về
quá khứ, ý thức về một lịch sử khó khăn, nhưng chúng ta hướng về tương lai, sự
thịnh vượng, an ninh và SỰ ỔN ĐỊNH để chúng ta có thể thúc đẩy lẫn nhau.
Dịch đúng: Khi đến đây tôi ý thức về
quá khứ, ý thức về một lịch sử khó khăn, nhưng hướng về tương lai – sự thịnh vượng,
an ninh và PHẨM GIÁ CON NGƯỜI để chúng ta có thể cùng tiến.
Obama: Ho Chi Minh evoked the American
Declaration of Independence. He said, “All people are created equal. The
creator has endowed them with inviolable rights. Among these rights are the
right to life, the right to liberty, and the right to the pursuit of
happiness.”
LĐ: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích tuyên
ngôn độc lập của Mỹ, rằng mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng và được hưởng
các quyền khác nhau trong đó có quyền sống, quyền tự do, mưu cầu hạnh phúc.
Dịch đúng: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
trích tuyên ngôn độc lập của Mỹ, rằng Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền
bình đẳng. TẠO HÓA CHO HỌ NHỮNG QUYỀN KHÔNG AI CÓ THỂ XÂM PHẠM ĐƯỢC; trong những
quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.
Obama: You’re also raising your voices
for causes that you care about, like saving the old trees of Hanoi.
LĐ: [bỏ hẳn một đoạn dài trong đó có
câu này].
Dịch đúng: Các bạn cũng đang nâng cao
tiếng nói cho các vấn đề mà các bạn quan tâm, như cứu sống những cây cổ thụ của
Hà Nội.
Obama: We learned a lesson taught by
the venerable Thich Nhat Hanh, who said, “In true dialogue, both sides are
willing to change.”
LĐ: [bỏ hẳn một đoạn dài trong đó có
câu này].
Dịch đúng: [hai nước] chúng ta đã học
được một bài học được giảng dạy bởi thiền sư Thích Nhất Hạnh, người đã nói,
“Khi đối thoại thực sự, cả hai bên đều sẵn sàng thay đổi.”
Obama: Let’s also not forget that the
reconciliation between our countries was led by our veterans who once faced
each other in battle.
LĐ: Quá trình hòa giải của hai nước
chúng ta không chỉ là liên quan đến các cựu chiến binh.
Dịch đúng: Đừng quên rằng sự hòa giải
giữa hai nước chúng ta đã được dẫn đầu bởi các cựu chiến binh hai bên đã từng
phải đối mặt với nhau trong trận chiến.
Obama: We’ve shown that progress and
human dignity is best advanced by cooperation and not conflict.
LĐ: Với sự tiến bộ, những giá trị tốt đẹp
của con người cần được thúc đẩy chứ không phải là chiến tranh hay xung đột
Dịch đúng: Chúng ta đã cho thấy rằng sự
tiến bộ và PHẨM GIÁ CON NGƯỜI được thúc đẩy tốt nhất bằng sự hợp tác chứ không
phải bằng xung đột.
Obama: . In our global economy,
investment and trade flows to wherever there is rule of law, because no one
wants to pay a bribe to start a business. Nobody wants to sell their goods or
go to school if they don’t know how they’re going to be treated. In
knowledge-based economies, jobs go to where people have the freedom to think
for themselves and exchange ideas and to innovate.
LĐ: Nền kinh tế sẽ phát triển, đặc biệt
ở các nước có pháp quyền và có hành lang pháp lý đúng đắn. Nền kinh tế tri thức
sẽ đổ vào các quốc gia ưu tiên cho giáo dục
Dịch đúng: Trong nền kinh tế toàn cầu,
đầu tư và thương mại chảy vào bất cứ nơi nào có chế độ pháp trị, vì KHÔNG AI MUỐN
TRẢ TIỀN HỐI LỘ ĐỂ KHỞi LẬP MỘT DOANH NGHIỆP. Không ai muốn bán được hàng, đi học
NẾU HỌ KHÔNG BIẾT HỌ SẼ ĐƯỢC ĐỐI XỬ RA SAO. Trong nền kinh tế dựa trên tri thức,
công ăn việc làm sẽ đi đến những nơi mà NGƯỜI DÂN CÓ QUYỀN TỰ DO TỰ SUY NGHĨ VÀ
TRAO ĐỔI Ý KIẾN VÀ ĐỔI MỚI.
Obama: This fall, the new Fulbright
University Vietnam will open in Ho Chi Minh City — this nation’s first
independent, non-profit university — where there will be full academic freedom
and scholarships for those in need.
LĐ: mùa thu năm nay đại học Fullbright
sẽ đi vào hoạt động tại TPHCM. Đại học này phi lợi nhuận, chất lượng cao sẽ
cung cấp nhiều học bổng cho sinh viên Việt Nam và đóng góp cho hợp tác giáo dục
giữa hai nước.
Dịch đúng: mùa thu năm nay Đại học
Fulbright Việt Nam sẽ đi vào hoạt động tại TPHCM – ĐH ĐỘC LẬP, phi lợi nhuận đầu
tiên của VN – NƠI SẼ CÓ TỰ DO HỌC THUẬT HOÀN TOÀN và học bổng cho những người cần.
Obama: [nói về TPP] For the first time
here in Vietnam, the right to form independent labor unions and prohibitions
against forced labor and child labor.
LĐ: Có thể người lao động tổ chức nghiệp
đoàn, thúc đẩy bảo vệ môi trường.
Dịch đúng: [nói về TPP] Lần đầu tiên tại
Việt Nam, QUYỀN THÀNH LẬP CÔNG ĐOÀN ĐỘC LẬP và cấm đối với lao động cưỡng bức
và lao động trẻ em.
Obama: They’re written into the
vietnamese constitution, which states that “citizens have the right to freedom
of speech and freedom of the press, and have the right of access to
information, the right to assembly, the right to association, and the right to
demonstrate.” That’s in the Vietnamese Constitution. (Applause.) So really,
this is an issue about all of us, each country, trying to consistently apply
these principles, making sure that we — those of us in government — are being
true to these ideals.
LĐ: [bỏ hẳn
đoạn này]
Dịch đúng:
NHỮNG [QUYỀN] NÀY ĐÃ GHI VÀO HIẾN PHÁP VIỆT NAM, TRONG ĐÓ NÓI RẰNG “CÔNG DÂN CÓ
QUYỀN TỰ DO NGÔN LUẬN VÀ TỰ DO BÁO CHÍ, VÀ CÓ QUYỀN TIẾP CẬN THÔNG TIN, QUYỀN HỘI
HỌP, QUYỀN LẬP HỘI VÀ QUYỀN BIỂU TÌNH.” HIẾN PHÁP VIỆT NAM NÓI VẬY ĐÓ. (vỗ
tay.) Vì vậy, thực sự, đây là một vấn đề về tất cả chúng ta, mỗi nước, cố gắng
để luôn luôn áp dụng những nguyên tắc này, ĐẢM BẢO RẰNG CHÚNG TA – NHỮNG NGƯỜI
CHÍNH PHỦ – THỰC TÂM VỚI NHỮNG LÝ TƯỞNG ẤY.
Obama: In recent years, Vietnam has
made some progress. Vietnam has committed to bringing its laws in line with its
new constitution and with international norms. Under recently passed laws, the
government will disclose more of its budget and the public will have the right
to access more information. And, as I said, Vietnam has committed to economic
and labor reforms under the TPP. So these are all positive steps.
LĐ: [bỏ hẳn đoạn này]
Dịch đúng: Trong những năm gần đây, Việt
Nam đã đạt được một số tiến bộ. Việt nam đã cam kết sửa đổi luật pháp của mình
cho phù hợp với hiến pháp mới của mình và với tiêu chuẩn quốc tế. Theo luật vừa
được thông qua, chính phủ sẽ tiết lộ nhiều hơn về ngân sách và công chúng sẽ có
quyền truy cập thêm thông tin. Và, như tôi đã nói, Việt Nam đã cam kết cải cách
kinh tế và lao động theo TPP. Đây là những bước tích cực.
Obama: When there is freedom of
expression and freedom of speech, and when people can share ideas and access
the Internet and social media without restriction, that fuels the innovation
economies need to thrive. That’s where new ideas happen. That’s how a Facebook
starts. That’s how some of our greatest companies began — because somebody had
a new idea. It was different. And they were able to share it. When there’s
freedom of the press — when journalists and bloggers are able to shine a light
on injustice or abuse — that holds officials accountable and builds public
confidence that the system works. When candidates can run for office and
campaign freely, and voters can choose their own leaders in free and fair
elections, it makes the countries more stable, because citizens know that their
voices count and that peaceful change is possible. And it brings new people
into the system.
When there
is freedom of religion, it not only allows people to fully express the love and
compassion that are at the heart of all great religions, but it allows faith
groups to serve their communities through schools and hospitals, and care for
the poor and the vulnerable. And when there is freedom of assembly — when
citizens are free to organize in civil society — then countries can better
address challenges that government sometimes cannot solve by itself. So it is
my view that upholding these rights is not a threat to stability, but actually
reinforces stability and is the foundation of progress.
LĐ: [bỏ hẳn
đoạn này]
Dịch đúng: KHI CÓ TỰ DO PHÁT BIỂU VÀ TỰ
DO NGÔN LUẬN, VÀ KHI MỌI NGƯỜI CÓ THỂ CHIA SẺ Ý TƯỞNG VÀ TRUY CẬP INTERNET VÀ
CÁC PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI KHÔNG BỊ HẠN CHẾ, những cái đó sẽ là nhiên
liệu mà nền kinh tế sáng tạo cần để phát triển. Đó là nơi những ý tưởng mới xảy
ra. Đó là cách Facebook bắt đầu. Đó là cách mà một số công ty lớn nhất của
chúng tôi đã bắt đầu – vì ai đó đã có một ý tưởng mới. Nó khác biệt. Và họ có
thể chia sẻ nó. Khi có tự do báo chí – khi các nhà báo và blogger có thể chiếu
sáng những bất công và lạm dụng quyền lực – cái đó sẽ bắt các quan chức phải chịu
trách nhiệm và xây dựng lòng tin của công chúng rằng guồng máy chạy tốt. Khi
các ứng cử viên có thể ứng cử và tranh cử tự do, và cử tri có thể lựa chọn các
nhà lãnh đạo của mình trong các cuộc bầu cử tự do và công bằng, thì sẽ làm cho
nước ổn định hơn, bởi vì người dân biết rằng tiếng nói của họ được tôn trọng và
sự thay đổi hòa bình là có thể. Và nó đem những người mới vào guồng máy [chính
quyền].
Khi có tự
do tôn giáo, không chỉ cho phép mọi người thể hiện đầy đủ tình yêu thương và
lòng từ bi cốt yếu của tất cả các tôn giáo lớn, nhưng còn là CHO PHÉP CÁC NHÓM
TÔN GIÁO PHỤC VỤ CỘNG ĐỒNG CỦA MÌNH QUA CÁC TRƯỜNG HỌC VÀ BỆNH VIỆN, VÀ CHĂM
SÓC CHO NGƯỜI NGHÈO VÀ NGƯỜI YẾU THẾ. VÀ KHI CÓ TỰ DO HỘI HỌP – KHI NGƯỜI DÂN
ĐƯỢC TỰ DO TỔ CHỨC TRONG XÃ HỘI DÂN SỰ – THÌ QUỐC GIA SẼ CÓ THỂ ĐỐI PHÓ TỐT HƠN
NHỮNG THÁCH THỨC MÀ ĐÔI KHI CHÍNH QUYỀN KHÔNG THỂ TỰ MÌNH GIẢI QUYẾT. Vì vậy,
quan điểm của tôi là bảo vệ, khuyến khích các quyền này không đe dọa sự ổn định,
mà lại thực sự củng cố sự ổn định và là nền tảng của sự tiến bộ.
