Thứ Hai, 26 tháng 10, 2015
Nguyễn Hoài Vân - Vài hàng về Angus Deaton – Giải Nobel kinh tế 2015
 |
| Angus Deaton |
Thói quen tiêu thụ của người nghèo
Ngược lại với những tin
tưởng lúc ban đầu của mình, Deaton khám phá ra rằng khi có một nguồn lợi tức phụ
trội, người nghèo không ưu tiên mua những món hàng mà người ta nghĩ là họ cần, thí
dụ thức ăn trong trường hợp suy dinh dưỡng, mà có khuynh hướng dùng món tiền có
thêm ấy cho những hàng hóa không thực dụng.
Điều này kiểm chứng một
phát biểu nổi tiếng của Oscar Wilde : « Hãy cho tôi những điều
phụ thuộc, tôi sẽ bất cần những thứ cần yếu ».
Hệ quả của khám phá này
là khi giúp đỡ người nghèo, nên trao tặng họ những hiện vật hơn là tiền mặt.
Tăng GDP không gia tăng tình trạng sức khỏe
Nói chung, tình trạng sức
khỏe của người dân, được đo lường bởi những chỉ số chính xác không liên hệ đến sự
tăng trưởng GDP, một yếu tố nằm trong định nghĩa của « phát triển ».
Tại nhiều quốc gia, tình trạng sức khỏe của dân chúng nói chung, gia tăng nhiều
năm trước khi GDP bắt đầu đi lên. Tại những quốc gia khác, người ta ghi nhận những
chỉ số tương đương về tình trạng sức khỏe, mặc dù GDP của các nước này có chênh
lệch một cách đáng kể.
Deaton nhận xét rằng
tình trạng sức khỏe trong dân chúng gia tăng do hai yếu tố :
- sự gia tăng lợi tức của
người nghèo
- và những chính sách y
tế công cộng sáng suốt
Tiến bộ là động cơ của bất công
Tiến bộ trong hiểu biết
hay tăng trưởng phú hữu đều ưu tiên làm lợi cho những người đã có sẵn hiểu biết
và phú hữu. Điều này được nhận thấy trong lãnh vực y tế (một quan tâm của
Deaton), cũng như trong các lãnh vực khác, như giáo dục.
Sự phân phối không đồng
đều này còn làm hại cho các tầng lớp yếu kém khi một phần quá lớn ngân sách bị
đưa vào các chi tiêu như quốc phòng, hay khi quá nhiều ưu đãi được dành cho lợi
tức tư bản tài chính.
Hạnh phúc và Tiền bạc
Tiền
bạc có làm cho người ta hạnh phúc hay không ? Angus Deaton cùng với Daniel
Kahneman (Nobel kinh tế 2002), trả lời là có. Nhưng với một giới hạn, là mức
thu nhập 75 ngàn Đô La một năm!
Đó
là kết quả của một nghiên cứu được công bố ngày 7 tháng 9, 2010, trên « Proceedings of the National Academy of
Sciences », dựa trên một thống kê được thực hiện bởi viện Gallup, qua 450 ngàn
câu trả lời thăm dò mức độ hạnh phúc của 1000 người Mỹ.
Phân
tích kết quả này, các tác giả cho biết là vượt quá mức thu nhập 75 ngàn Đô La một
năm, cảm giác hạnh phúc sẽ không gia tăng. Sự bớt lo lắng hay bớt đau khổ cũng
không suy giảm.
Chúng
ta cần có tiền, nhưng không cần ... giàu có!
Nguyễn Hoài Vân
26/10/2015
