Thứ Năm, 29 tháng 10, 2015
Bùi Tín - Kinh nghiệm nóng hổi từ Belarus
Tổng
thống Belarus Alexander Lukashenko.
Mấy tháng nay, tình hình
nước Cộng hòa Belarus thu hút sự quan tâm của công luận quốc tế.
Belarus ở phía Tây Bắc châu
Âu, có gần 10 triệu dân, là một trong những nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô
Viết trong Liên bang Xô viết bị giải thể cuối năm 1991. Belarus khôi phục chủ
quyền quốc gia ngày 27/7/1990 , tuyên bố độc lập ngày 25/8/1991.
Từ khi độc lập đến nay
Belarus đã có nhiều thay đổi. Hơn 20 năm nay qua Belarus bị dư luận phương Tây
đánh giá là bảo thủ, còn giữ lại nhiều di sản thời Xô viết cũ, duy trì một khu
vực kinh tế chỉ huy với các cơ sở quốc doanh rộng lớn, nhất là ngành lọc dầu và
chế tạo máy kéo, hạn chế kinh doanh tư nhân, bóp nghẹt giai cấp trung lưu. Hiện
nay Belarus là một chế độ độc đoán, độc tài cá nhân, bóp nghẹt tự do dân chủ, hầu như không có tự do báo chí,
không có báo tư nhân, đàn áp các cuộc biểu tình, bỏ tù khá nhiều công dân đòi
nhân quyền và dân chủ. Chính vì chế độ độc đoán như thế nên Belarus bị lên án
rất mạnh mẽ trên các diễn đàn quốc tế, còn bị trừng phạt về kinh tế - tài
chính, bị nhiều nước tẩy chay, không cho nhập cảnh, kể cả tổng thống và thủ
tướng. Phương Tây đánh giá rất xấu chế độ chính trị của Belarus và gọi Tổng
thống Alexander Lukashenko là «nhà độc tài cuối cùng của châu Âu». Nhờ vào bộ
máy tuyên truyền rộng khắp và bộ máy an ninh rộng lớn, ông Alexander Lukashenko
đã nắm giữ chức tổng thống suốt 20 năm qua.
Hơn một năm nay Tổng thống Lukashenko đã có những đổi mới về chính trị rất
ngoạn mục. Trước những biện pháp trừng phạt nặng nề của phương Tây, ông đã ban
hành những quyết sách rất cơ bản, mạnh dạn, bất ngờ, như thả gần hết tù chính
trị, mở rộng chế độ đa đảng, cho phép các Đảng Mặt trận Nhân dân, Dân chủ Thiên
chúa giáo, Mặt trận Trẻ, Cánh tả Thống nhất, Lao động và Công lý đưa người ra tranh
cử và được tự do vận động, với báo chí truyền đơn, vô tuyến truyền hình và
truyền thanh riêng biệt. Lần này có 4 ứng cử viên tổng thống và ông đã đắc cử
với tỷ lệ cao hơn những lần trước, áp đảo các ứng cử viên khác. Cuộc bầu cử năm
nay được 1.200 nhà quan sát quốc tế của Liên Hiệp Quốc, của Liên Âu và CIS đánh
giá là công bằng, nghiêm chỉnh, không bị nghi ngờ như 4 lần trước.
Vì sao Tổng thống A.
Lukashenko lại được người dân tín nhiệm cao như vậy, tuy bị mang cái tiếng là
«nhà độc tài cuối cùng của châu Âu»?
Trước hết ông Lukashenko có
một tư cách cá nhân khá là đặc biệt. Vốn là đảng viên CS thời Liên Xô cũ, từng
ở trong quân đội Hồng quân, rồi tốt nghiệp ở Học viện Nông nghiệp, làm giám đốc
một nông trường nhỏ. Ông rất say mê học hỏi, hoạt động chính trị rất sớm, trúng
cử đại biểu Quốc hội khi mới hơn 30 tuổi do tính ngay thẳng. Năm 1993 ông được
bầu làm Chủ tịch ủy ban chống tham nhũng của Hạ viện khi tham nhũng lan tràn ở
mọi cấp, mọi nơi. Trên chức vụ đó ông đã cương quyết khui ra các vụ bê bối, hối
lộ ở ngay thượng tầng quyền lực, điều tra, truy tố 70 cán bộ cao cấp, kể cả
nguyên chủ tịch quốc hội và nguyên thủ tướng, không khoan nhượng bất kỳ ai.
Riêng việc này ông được dân quý trọng, tin cậy để được bầu luôn 5 nhiệm kỳ.
Nhân dân Belarus còn quý mến ông Lukashenko về cách phát biểu luôn luôn giản
dị, dễ hiểu và pha trộn hài hước của ông.
Không phải chỉ có vậy, ông
còn tỏ ra có nhãn quan của một chính khách già dặn, mưu lược. Khi cuộc khủng
hoảng Ukraine xảy ra, ông không ngại làm phật lòng ông bạn lớn Nga khi ông lên
án cuộc xâm chiếm bán đảo Crimea, bày tỏ cảm tình với Tổng thống Ukraine
Poroshenko , rồi tuyên bố sẵn sàng đứng trung lập, mời các bên liên quan đến
thủ đô Minsk hội đàm. Với sự kiện này ông nổi lên là một nhà lãnh đạo quốc gia
có thiện chí và viễn kiến. Đến khi Tổng thống Putin can thiệp bằng quân sự vào
vùng Đông Ukraine, ông lên tiếng phản đối, không sợ nguồn cung cấp của Nga cho
các cơ sở lọc dầu của nước mình bị cắt. Ông còn không cho Nga xây dựng một sân
bay quân sự lớn trên đất Belarus như đã hứa hẹn, vì cho rằng ông Putin không
đáng tin.
Vẫn chưa hết, sau những
quyết sách sáng suốt, mạnh dạn như trên, các nước phương Tây đã quyết định dỡ
bỏ phần lớn các biện pháp trừng phạt do vi phạm nhân quyền sau khi phần lớn tù
chính trị được trả tự do, một cuộc bầu cử dân chủ đa đảng nghiêm chỉnh được tổ
chức, và ông Lukashenko tỏ rõ ý muốn xích lại gần với các nước phương Tây, bất
chấp đồng minh cũ là Nga tỏ thái độ đe dọa. Mấy tháng nay ông ra sức cải thiện quan
hệ với các nước láng giềng, còn bày tỏ ý muốn gia nhập khối Liên Âu, như Ba
Lan, Lithuania và Latvia - 3 nước này có hơn 1 nghìn kilômét biên giới chung
với Belarus.
Sự kiện Ukraine và Belarus
thoát ra khỏi vòng kiềm tỏa lâu dài của Nga là 2 thất bại to lớn đối với Tổng
thống Putin, người đang cố tìm cách khôi phục sự khống chế đối với một số nước
Xô Viết cũ, cụ thể là với Ukraine,Belarus, Lithuania, Latvia là 4 nước quan
trọng nhất, ở ngay sườn phía Tây nước Nga. Tuy không nói ra, đây là nỗi đau hơn
hoạn cho người hùng Putin.
Belarus với Việt Nam có
nhiều điểm tương đồng. Cũng là một nước CS chư hầu của Liên Xô cũ, cũng có biên
giới dài với một nước CS lớn luôn có dã tâm bành trướng và thôn tính, cũng đứng trước nạn tham
nhũng lan tràn, mọi cấp, cũng trước ngã ba đường nên theo hướng nào? Chịu ách Bắc thuộc thêm nữa? Hay duy trì
quan hệ bình thường nhưng liên minh toàn diện với các nước dân chủ hùng mạnh
văn minh như Nhật Bản, Ấn Độ, Philippines, Malaysia, Úc, EU và Hoa Kỳ để có thế
chiến lược ưu việt chưa từng có, bảo đảm cho nước VN an bình, phát triển nhanh
và phồn vinh, hạnh phúc cho toàn dân?
Nhóm lãnh đạo và nhóm trí thức nào sẽ vận dụng linh hoạt những kinh nghiệm quý
báu của Belarus vào thực tiễn nước ta, với những quyết sách mạnh bạo, sáng tạo,
độc đáo, có trách nhiệm cao, vì cuộc sống xứng đáng làm người của nhân dân?
Một hướng đi quá dễ khi có
thiện chí, cũng quá khó nếu như còn chủ nghĩa cá nhân, vẫn nhẫn tâm quay lưng
lại với nhân dân, với đồng bào ruột thịt đang khao khát tự do.
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét