Chủ Nhật, 30 tháng 8, 2015
Thảo Trường - Trong Hang
“Bị can” nguyên là chánh án toà thượng thẩm đại hình. Ông chánh án già của Miền Nam đã từng ngồi xử không biết bao nhiêu vụ án trong suốt mấy chục năm ở khắp ba miền và đã hưu. Ông cũng bị cộng sản đưa đi tù ngoài Việt Bắc xa xôi. Ông già quá rồi nên cai tù cho ông nằm nhà không được đi lao động. Trong phòng giam xảy ra vụ mất cắp mấy tán đường. Nạn nhân bị mất của là anh tù Cu Tý nằm cạnh ông chánh án. Anh ta bị bắt ngày 30 tháng 4 lúc mới mười bảy tuổi về tội vũ trang chống phá cách mạng. Tội này cũng phải đưa đi cải tạo ở Miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Hôm anh tù chính trị bé tí này ôm chiếu tới nằm cạnh ông chánh án, hai người tù bèn hỏi chuyện nhau. Ông chánh án thấy tù nhân là trẻ con bèn thắc mắc:
– Cháu bị tội gì?
Cu con khoái kể tội của
mình lắm, bèn khoe:
– Là sao?
Cu Tý như hăng lên:
– Cháu võ trang súng M.
16 chống chế độ cộng sản, cháu là tiểu đoàn phó Phục Quốc. Ông chánh án ái ngại
nhìn đứa trẻ, nó tinh ranh nháy mắt với ông cụ:
– Ngày 30 tháng tư các
chú sĩ quan phe mình vứt bừa bãi súng ống ở trường học, cháu và lũ bạn nhặt...
chơi.
Ông già như hiểu ra,
lắc đầu ái ngại:
– Có thế mà cũng đi tù.
Có thế mà cũng bị đưa ra ngoài Bắc này?
– Dạ, chú cháu đến Ban
Quân Quản xin bảo lãnh cho cháu về thì bị các đồng chí dọa bỏ tù. Họ nói “anh
không biết dạy cháu để nó đi cầm súng chống cách mạng thì anh cũng có tội nữa,
hãy lo thân anh cho xong còn đòi bảo lãnh cho ai!” Chú cháu sợ quá bỏ cháu
luôn.
Ông cụ cười hiền:
– Không ai bỏ cháu đâu,
chỉ sợ cách mạng tí thôi. Thế ai thăm nuôi cháu? Đồ ăn nhiều lắm mà.
– Mẹ cháu gửi quà cho.
– Thế... bố cháu đâu?
– Bố cháu mất tích
trong tháng di tản chiến thuật từ Miền Trung về. Sau 30 tháng Tư mẹ cháu đi
tìm, hỏi thăm tin tức khắp nơi không thấy. Hỏi cán bộ họ nói “Thế thì chạy theo
đế quốc Mỹ rồi, nếu không chết dấm chết dúi ở xó xỉnh nào đó!”
Ông chánh án tỏ vẻ ái
ngại cho người bạn tù bé nhỏ, nhưng nó tỉnh bơ:
– Sức mấy bố cháu chết
dấm chết dúi. Bố cháu làm thượng sĩ, không chừng bây giờ đang ở bên Mỹ.
Rồi nó tiếp:
– Bố bỏ đi thì còn có
mẹ, nếu chẳng may mẹ bỏ đi nữa thì có dì hàng xóm, ông ạ.
Thằng bé còn giở gói quà mới nhận ra
khoe với ông chánh án, nó cầm một cục đường tán bỏ vào cái ca nhôm, xong nó bọc
mớ đường bằng ba bốn lần bao ni lông, xong nó bỏ gói đường đó vào trong lon gô
đậy nắp lại, xong nó để lon gô vào cái hộp nhựa, xong nó bỏ hộp nhựa vào trong
cái bao cát, xong nó bỏ bao cát vào lại cái rương, xong nó cất cái rương lên
xích đông. Rồi nó ngồi xuống lấy bình nước định rót vào cái ca nhôm có cục
đường mới bỏ vào trong ấy. Nhưng nghĩ sao đó nó lục tìm cái muỗng ở đầu nằm,
dùng muỗng xắn một phần tư cục đường tán đưa cho ông cụ:
– Ông nhấm với cháu tí
đường cho nó ngọt miệng.
Ông chánh án run run
đưa tay cầm mẩu đường thằng bé cho. Đã từ lâu lắm trong cơ thể ông thấy thèm
thèm chất ngọt, thèm đến độ khi nhấm một hạt muối ông cũng cảm thấy nó ngòn
ngọt. Trong khi ông chánh án nhấm nhấm mẩu đường trong miệng thì thằng Cu Tý
chế nước vào cái ca nhôm rồi dùng muỗng quậy cho cục đường tan ra. Nó đưa cái
muỗng không lên miệng mà mút:
– Cháu phải ăn cục
đường kiểu pha nước như thế này cho nó... lâu hết và cho nó thấm dần vào tận
từng tế bào mình.
Ông chánh án nghe thằng
bé nói rất là thấm thía bởi chính trong cơ thể ông hiện cái vị ngọt của mẩu
đường cũng đang lan tràn thấm nhập đến tận hang cùng ngõ ngách qua từng đường
gân thớ thịt mạch máu trí não ông. Suốt một đời ở ngôi cao, ăn sung mặc sướng,
nhưng chưa bao giờ ông chánh án tòa thượng thẩm áo đỏ có được cái vị giác và
cảm giác ngon lành tuyệt hảo như thế. Nhưng mẩu đường trong miệng ông tan nhanh
quá và ông chánh án càng thấy thằng bé lanh lợi và tốt bụng giỏi. Nó pha cục
đường trong nước để nước đường dễ thẩm thấu hơn trong hệ thống tiêu hóa. Và
đường pha trong nước cũng dễ dàng chừng mực sử dụng hơn, mình có thể kéo dài
cái thời gian thưởng thức ra lâu hơn. Bằng cớ là ly nước đường của nó còn
nguyên chưa uống trong khi nó mới chỉ mút cái muỗng vài lần là đã có được cái
cảm giác ngon lành, thú vị, khoẻ khoắn, sung sướng, hạnh phúc! Hai ông cháu trở
nên thân nhau hơn, câu chuyện của họ chuyển sang “luận” về đường. Ông chánh án
hỏi:
– Sao người ta lại gọi là đường tán?
Thằng cháu rành rẽ sự đời:
– Tại vì cục đường được đổ khuôn vuông vắn
trông giống như tán gạch, tán đá, kê dưới gốc cột nhà.
Ông chánh án chợt hiểu
ra, có những điều ông không biết vì không có trong chương trình giáo dục của
trường đại học luật khoa Paris, và ông cũng không biết được vì ông chỉ sống ở
tầng lớp thượng lưu, nơi đó trong các nhà bếp không có đường tán. Chất ngọt của
mẩu đường đã vào trong cơ thể ông dường như đã làm cho ông yêu đời hơn những
ngày chán chường bi thảm bịnh hoạn chờ chết vừa qua. Ông lại muốn học hỏi thêm:
– Thế tại sao lại gọi là
đường thẻ?
Thằng cu bí, nhưng đã
lỡ làm kẻ trí thức hiểu biết nhiều nên nó cũng trả lời phứa phựa:
– Tại nó giống cái thẻ.
Cũng như đường bát ở Miền Trung, đường móng trâu ở Miền Nam, vì đổ khuôn hình
cái bát và khuôn hình móng chân trâu... ngoại có hiểu không?
Nó hăng say lên lớp và
nhất là cu cậu lại còn tiến lên thân mật... ngoại, ngoại, cháu, cháu, nên ông
ngoại cũng cảm thấy mình tiếp thu lời giảng dạy của nó một cách dễ dàng. Ông
chánh án gật đầu:
– Hiểu, nghe cháu giải
thích tôi mới biết.
Cu Tý phân bua:
– Cháu mới học được
những cái đó ở trong tù, gia đình cháu cũng chưa bao giờ ăn đường tán, nay nhờ
cách mạng từ Miền Bắc xã hội chủ nghĩa vào cháu mới biết lắm thứ. Rồi nó còn
khuyến học ông ngoại:
– Chịu khó ở tù một thời gian nữa ngoại sẽ học
được lắm điều hay ho!
Thế rồi một tuần lễ sau
thì anh Cu Tý phát giác ra gói đường mẹ nó mới gửi cho cất trong rương đã bị
mất ba tán. Sự việc đến tai cán bộ nhà nước, cán bộ bèn tập họp cả đội lại ở
vườn sắn chỉ đạo cho ban tự quản tối về phòng giam phải sinh hoạt kiểm điểm,
làm cho rõ, tìm cho ra kẻ gian, đã ăn cắp ba tán đường của một trại viên tuổi
trẻ. Cán bộ còn nói tầm mức quan trọng của “vụ án” là “cực kỳ dã man” và “tội
ác có tính bản chất của giai cấp bóc lột”. Trong khi tuổi trẻ đăng hăng say lao
động sản xuất ngoài đồng thì kẻ xấu chây lười ăn bám đã nỡ tâm lấy đi tài sản
của anh ta. Cho nên đây không phải là việc xấu mà còn là tội ác. Những người bị
tình nghi gồm có những người đã ở nhà trong tuần lễ vừa qua như trực phòng, mấy
anh khai bịnh nghỉ, mấy anh ở nhà làm việc khai báo và ông lão già yếu nằm cạnh
kẻ mất trộm. Sau khi phân tích và loại trừ, những nghi can kia đã được coi như
vô can. Chỉ còn ông chánh án nằm cạnh nạn nhân được coi như bị can, phải đưa ra
xử trước đội. Ban tự quản điều khiển và tổ chức các đêm kiểm thảo in như một
phiên toà vậy. Ba chục tù nhân ngồi xếp bằng trên sạp ngủ hai bên, bị can là
ông chánh án già phải ngồi trên một cái ghế thấp giữa nhà. Anh thư ký đội kê
một cái hộp làm bàn viết, anh ngồi xếp chân bằng bằng, tay cầm viết, mắt mang
kiếng lão. Anh được ưu tiên sử dụng nguyên một ngọn đèn dầu cho đủ ánh sáng
phục vụ sự đầy đủ chính xác của biên bản. Không khí như đọng lại, muỗi bay vo
ve, mùi hôi hám của phòng giam tối mù mù nồng nặc. Đâu đó ngoài cửa sổ trong
bóng tối có ai đứng nhìn vào theo dõi chăng? Vụ án kéo dài đã gần một thế kỷ.
Tất cả mọi người đều phải lần lượt phát biểu, không trừ một ai, gọi là đóng góp
ý kiến xây dựng vì đây là học tập cải tạo. Bị can thì quả quyết mình không bao
giờ làm những việc đê tiện như thế. Người tù trẻ tuổi mất của cũng nói anh ta
không nghi cho ông ngoại và cũng không nghi cho ai. Nói thế anh bị sửa ngay,
thứ nhất là anh phải nghi cho một người nào đó, anh có mất ba tán đường thì
phải có người lấy cắp ba tán đường, nếu anh không nghi cho ai thì chẳng hoá ra
anh không bị mất cắp sao, chuyện bịa sao? Cu Tý nghe nói thế đâm hoảng bèn nói
có nghi nhưng không dám nghi cho ai sợ không đúng mang tội! Thứ hai đây là đang
học tập cải tạo, tất cả đều bình đẳng ở chỗ tất cả đều là những kẻ có tội với
nhân dân với cách mạng, không có ông cháu gì cả mà chỉ có anh anh tôi tôi, thế
là Cu Tý phải gọi bị can là anh và xưng tôi! Anh đội trưởng còn nói cán bộ bảo
“tất cả các anh đều bình đẳng, nghĩa là ngang nhau, bằng tội nhau, chỉ có vấn
đề ai tiến bộ thì sẽ vượt lên để đi đến chỗ cải tạo tốt và được trả tự do về
nhà”. Vì thế có một vài anh em vì khờ dại và mong về quá nên đã “đóng góp” hơi
tận tình tưởng sẽ được coi là tiến bộ. Tình trạng này nó có thể xảy ra từng lúc
nhất là những khi sức khoẻ và tinh thần suy nhược, nhưng khi qua cơn thì sự
phục hồi nghị lực sẽ giúp cho người ta vượt được sự sa ngã đó. Ban đêm, sau mỗi
phiên toà luận tội, đèn đóm đã tắt ngấm, phòng giam âm u, nghe đâu đó những
tiếng thở dài, chép miệng, có cả những tiếng sụt sịt và cả tiếng nấc, về khuya
còn nghe những tiếng ú ớ hay những câu nói mê lảm nhảm gì đó không rõ, đôi khi
còn có cả tiếng thét hay kêu rú lên như heo bị thọc huyết vậy, ghê gớm lắm! Anh
Cu Tý thì buồn lắm, nó lựa lúc không ai để ý để thanh minh với ông chánh án:
– Cháu thề là không thưa kiện gì ngoại cả,
cháu chỉ nói chuyện với mấy anh em trong đội là cháu bị mất ba tán đường, không
hiểu sao đến tai cán bộ thành to chuyện, làm khổ ông ngoại, làm mất danh dự ông
ngoại, cháu buồn lắm.
Ông chánh án cũng xúc
động không nói được gì, ông bậm môi cắn răng kìm hãm cho nỗi đau và nỗi nhục
nhã không bật ra ngoài. Anh Cu Tý chậm rãi nói:
– Trong đội có anh thù
ông ngoại, cũng có anh đố kỵ với chức chánh án của ông ngoại ngày xưa, cũng có
anh dở hơi nói rằng phải vạch mặt chỉ tên ông ngoại để gỡ... danh dự cho tập
thể đội kẻo mang tiếng cả đội ăn cắp! Ôi, cháu không hiểu danh dự là cái gì
trong nhà tù này!
Ông chánh án như hết
chịu nổi, ông xua tay ra dấu cho anh ta ngưng nói. Ông mếu máo:
– Cháu ạ, ta cám ơn cháu đã nói những lời tốt
với ta, ta nghĩ có lẽ cuộc đời làm chánh án của ta có thể đã có những lầm lẫn
gây oan cho người vô tội, nay ta bị báo oán lãnh hậu quả nhãn tiền. Ta cũng còn
nhớ đời mẩu đường tán mà cháu đã mời ta hôm trước.
Anh Cu Tý như chợt nhớ
ra:
– Ấy, cũng vì hôm trước
cháu đưa gói đường cho ngoại xem và mời ngoại một mẩu cho nên có anh trong đội
nói rằng “ngoại là người đã thấy, đã nếm, biết chỗ cất đường, quen mui thấy mùi
ăn mãi” bèn quả quyết chỉ có ngoại là thủ phạm.
Ông chánh án toà thượng
thẩm như bị từng mũi nhọn đâm vào tim mình. Ngày xưa khi xét xử người, có lúc
ông đã có những suy luận như vậy. Suốt một tuần lễ, tối nào cũng “ngồi đồng”
nên cả đội thấm mệt, nhưng vụ án bế tắc vì bị can vẫn khăng khăng quả quyết là
mình vô tội, không chịu tự giác nhìn nhận tôi lỗi, cuối cùng cán bộ quản giáo
đã nói với cả đội:
– Vì muốn cho anh ta nhìn thấy khuyết điểm của
mình mà sửa chữa để thành người tốt nên mới cho tập thể đội sinh hoạt giúp đỡ
anh ta, nhưng anh ta đã ngoan cố ù lì làm mất thời gian của đội. Dù anh ta
không nhận tội thì anh ta cũng vẫn là một kẻ cắp. Trại cũng vẫn có biện pháp và
hình phạt dành cho kẻ cắp. Trước kia anh ta quen xử người thì nay anh ta phải
bị người xử. Nếu anh ta bị oan thì cũng là tốt vì như thế để anh ta thấy rằng
khi xưa anh ta đã bỏ tù oan bao nhiêu là người. Bao nhiêu là người đã khổ vì
anh ta? Bao nhiêu là người đã chết vì anh ta.
Thế là sau đó ông chánh
án toà thượng thẩm bị điệu ra sân nghe đọc quyết định thi hành kỷ luật trước
toàn trại: “Cùm một chân trong nhà kỷ luật mười bốn ngày, hưởng mức ăn C, cắt
thăm gặp gia đình sáu tháng, cán bộ giáo dục và trực trại thi hành quyết định
này”. Đọc xong trật tự còng tay ông chánh án dẫn đi về phiá phòng kiên giam.
Ông cụ lầm lũi cúi đầu thất thểu bước đi.
ª
Phòng kiên giam như cái
hang chuột khoét vào vách núi. Mỗi lỗ một người nằm trên tấm ván, đầu quay vào
trong chân thò ra phía ngoài luồn vào lỗ cùm khóa lại. Đóng cửa, cài then ngang
rồi cũng khóa cửa lại. Muốn thoát phải ngồi dậy. Mở được cùm rút chân ra rồi
khoét núi bằng móng tay mà chui ra. Cai tù khi nhốt người nào vào đó cũng đều
chỉ cách cho biết như thế. Họ tin như vậy. Không ai thoát được. Ấy vậy mà kiểu
hầm giam này ở dãy núi Hoàng Liên Sơn Yên Báy, cũng bị một đại úy tù binh thoát
ra bốn lần, đạt kỷ lục vượt ngục nhiều lần nhất. Mỗi lần thoát ra rừng núi, ông
bị chúng săn đuổi bắt lại được đem về tra khảo và giam vào hầm cũ. Chúng thay
cùm khác, thay cửa khác, thay khóa khác; rồi ngồi rung đùi, uống trà, hút thuốc
lào, kháo nhau: “Phen này thì có... cánh cũng không thóat!” Ông đại úy không có
cánh, và cũng chẳng nói chẳng rằng, mấy đêm sau ông lại biến mất. Sáng ra bọn
cai tù thấy cánh cửa hầm giam vẫn khép nhưng không có khóa, mở ra thì chẳng có
tù nào trong đó cả. Đến lần vượt ngục thứ ba của ông đại úy, bộ nội vụ Hà Nội
phải cử một toán chuyên môn xuống tận nơi xem xét cái hầm giam tối tân nhất của
chúng bị vô hiệu hóa. Toán chuyên môn chụp hình, đo đạc, rồi sờ mó từng ly từng
tý cái hầm giam. Họ bàn bạc nhau, tranh cãi nhau, có anh còn đem cái hiểu biết
kỹ thuật giam người học được từ bên Liên Sô và các nước xã hội chủ nghĩa anh em
ra mà phân tách đánh giá và áp dụng vào thực tế sự vụ. Nhưng khi họ hỏi cung
đại uý thì anh không nói gì cả, chúng bèn đánh anh gẫy chân trái và đập dập các
ngón tay của anh.
– Để xem mày có trốn được lần nữa không!
Chúng lại thay cùm
khác, cửa khác, ổ khóa khác mà lần này nghe nói là khóa nhãn hiệu nước ngoài,
hình như của Nga hay của Tàu gì đó. Cũng thời gian này ông đại úy đã bị bệnh
tiêu ra máu, có lần cai tù đem củ sắn vào cho ông dùng bữa cơm, ông đã quệt mấy
ngón tay vào đít mình rồi giơ ra cho hắn xem cục cứt máu, anh cai tù sợ quá
đóng sầm cửa, khóa lại, rồi ù té chạy, khạc nhổ tùm lum, chửi tục tùm lum, rằng
bọn “ngụy” ăn ở bẩn thỉu không có vệ sinh nếp sống văn minh văn hóa mới! Nhưng
mà trời đất ơi! Không tin xuống xã Việt Hồng mà coi ông đại úy đã thoát ra khỏi
hầm một lần nữa, một lần cuối cùng, ông chỉ mở cửa bò ra tới đường dẫn nước gần
đó rồi nằm gục cho đến lúc trời sáng thì bị chúng ra bắt lôi về. Buổi trưa hôm
đó, chúng khiêng ông đại úy trên một cái “ki” khiêng đất, trên đắp chăn đỏ, hai
chân thõng xuống đong đưa. Chúng nói là chuyển sang trại T7, nhưng đến chân
đèo, chúng đã bắn vào lưng ông rồi giao cho trại T7 chôn, phao lên rằng tù binh
ngoan cố trốn trại bị truy kích bắn chết! Tù binh đại úy, thuộc ngành an ninh
quân đội biệt phái làm việc ở “Ban Liên Hợp Quân Sự 4 Bên”, cùng với “Ủy Ban
Quốc Tế 4 Nước”, phối hợp kiểm soát việc thi hành ngưng bắn theo hiệp định
Paris, một hiệp định hòa bình được đàm phán và soạn thảo bởi hai chính phạm:
Kissinger và Thọ!
(Còn tiếp)
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét