Chủ Nhật, 23 tháng 8, 2015
Thanh Trúc/RFA - "We Are Here" - Tự truyện của thế hệ người Việt thứ hai
Nguyễn Cát Thảo và tự truyện We Are
Here ra mắt tại Úc năm 2015
Nguyễn Cát Thảo, luật sư trẻ
Australia gốc Việt, ra đời trong trại tị nạn Sikiew ở Thái Lan sau khi ba
mẹ cô vượt đường bộ từ Việt Nam sang Kampuchia rồi đến được Thái Lan năm 1979.
Ba tháng sau khi cô chào đời, gia
đình Nguyễn Cát Thảo được Australia nhận cho định cư. Năm 2004, khi đang còn
học Trung Học, Nguyễn Cát Thảo là người đầu tiên gốc tị nạn được chọn làm đại
diện giới trẻ Australia đến diễn đàn Liên Hiệp Quốc ở New York.
Năm 2015, kỷ niệm 40 năm người Việt
bỏ xứ đi tị nạn, Nguyễn Cát Thảo ra mắt cuốn tự truyện We Are Here mà cô ấp ủ
bao năm:
Đó là giọng đọc của Nguyễn Cát Thảo
với đoạn văn mở đầu mà cô nghĩ có thể nói lên lý do thôi thúc cô phải viết tập
truyện We Are Here bằng Anh ngữ này:
Gia đình Thảo định cư ở Sydney, tiểu
bang New South Wales. Hiện Thảo là một luật sư. Từ nhỏ tới lớn Thảo đã
chứng kiến sự hy sinh của cha mẹ. Những khó khăn không phải thuộc về gia
đình Thảo thôi nhưng mà thuộc về rất nhiều gia đình Việt Nam ở bên Úc và
cả cộng đồng Việt Nam mình ở khắp nơi trên thế giới.
Thảo đã chứng kiến sự đau khổ của
những người phải rời khỏi quê hương mình và đến một xứ lạ mà mình không biết
ngôn ngữ. Thảo thấy cha mẹ lớn tuổi mà phải nhờ một đứa trẻ 6 tuổi như Thảo
phải dịch cho cha mẹ phải làm đầy đủ cho cha mẹ, và sự khó khăn là mình
phải hòa nhập vào xã hội của một nước khác.
Lúc Thảo lớn lên rồi, tốt nghiệp cử
nhân luật và cử nhân thương mại thì Thảo không biết bây giờ phải trả ơn cha mẹ
như thế nào. Thế hệ sau này sinh ra lớn lên ở Úc thì cách nào để duy trì
lại câu chuyện của cha mẹ và câu chuyện cộng đồng Việt Nam của mình, cái sức
sống và sự can đảm của dân tộc mình? Thảo viết cuốn sách We Are Here,
dịch ra tiếng Việt là Chúng Ta Đã Đến, để giữ lại cho thế hệ sau.
Thanh Trúc: Thảo có thể nói rõ hơn không, vì
Thanh Trúc nhận thấy sau chương đầu trở đi hình như Thảo chú trọng khá
nhiều đến tâm trạng của người trẻ lớn lên giữa nền văn hóa Việt trong gia
đình và văn hóa Úc ở học đường cũng như xã hội?
Nguyễn Cát Thảo: Chương đầu tiên kể lại hành trình
của cha mẹ Thảo đi vượt biên khỏi Việt Nam. Nhưng mà chủ để chính của cuốn sách
We Are Here là về một thế hệ sau này chính là thế hệ của Thảo. Lớn lên ở Úc,
ngôn ngữ Việt không rành bằng tiếng Anh, cái khó khăn cho thế hệ này là những
giây phút cô đơn, là mình thấy tuy rằng mình đang lớn lên ở một môi trường rất
tây phương nhưng mà những sự mâu thuẫn về văn hóa, những đòi hỏi bởi xã hội bởi
gia đình, những giây phút mình không biết bản thân mình như thế nào. Thảo muốn
chia sẻ với độc giả sự khó khăn của một đứa em là Thảo và lớn lên trong môi
trường như vậy là như thế nào. Thảo hy vọng cuốn sách We Are Here có thể chia
sẻ và là nguồn thảo luận thêm với gia đình mình.
Thanh Trúc: Năm 2007 Nguyễn Cát Thảo khởi sự
cuốn tự truyện We Are Here, mãi đến 2014 mới hoàn tất, có thể cho biết vì sao
phải mất những 7 năm như thế?
Nguyễn Cát Thảo: Tại vì thứ nhất viết lại tất cả,
nói chung là những khó khăn của một gia đình, là có nhiều ký ức mà cha mẹ Thảo
đã bỏ quên, đã không muốn nhớ, vì nó quá đau khổ. Cho nên, để tìm những ký ức
đó, Thảo phải đi hỏi không những cha mẹ không nhưng cũng hỏi bà con, ông ngoại,
bà nội và những người còn sống. Cái đó cũng mất rất nhiều thời gian.
Hình ảnh của cha mẹ, lúc mẹ may đồ
đến 3 giờ sáng, những cái kim đâm vào ngón tay mẹ, mẹ ngủ gục tại máy may vì
làm quá sức. Ba thì về từ nhà máy lúc 2, 3 giờ sáng, thì cũng rất khó
khăn cho Thảo để sống lại những hình ảnh đó trong quá trình viết cuốn sách này.
Nếu mà những ký ức đó đơn giản thì
Thảo nghĩ Thảo có thể viết trong một thời gian ngắn, nhưng vì phải sống
lại là quá đau khổ đi nên nó mới kéo dài bảy năm trời.
Thanh Trúc: Trong cuốn We Are Here, viết lại
cuộc sống của những người Việt Nam đến định cư bên Australia có khó như là đào
bới trong ký ức của gia đình mình hay không?
Nguyễn Cát Thảo: Thảo nghĩ kinh nghiệm của gia đình
Thảo cũng là kinh nghiệm của rất nhiều gia đình Việt Nam ở Úc nói riêng và cộng
đồng Việt hải ngoại nói chung. Tuy rằng có nhiều khó khăn, như vậy mà ba mẹ
Thảo và những gia đình Việt Nam lúc nào cũng giữ tư cách, tự trọng và minh
bạch. Thảo thấy những quan điểm sống về trách nhiệm bản thân, gia đình và
xã hội, hành động của mình là đại diện cho dân tộc của mình, thì Thảo
thấy phải ghi lại. Thảo viết cuốn sách Chúng Ta Đã Đến là chúng ta đã đến nơi
có tự do và mình có thể được yên bình.
Nguyễn Cát Thảo và tự truyện We Are
Here
Thanh Trúc: Trong lúc viết tập tự truyện này,
như Thảo nói, Thảo cũng phải nghiên cứu tìm tòi số liệu phải không?
Nguyễn Cát Thảo: Xem lại thống kê của những người
được sống sau hành trình vượt biên là không có nhiều, nhất là những người đi
đường bộ. Sau khi nghiên cứu Thảo biết người đi vượt biên bằng thuyền cỡ 50% sống,
vượt biên bằng đường bộ như cha mẹ Thảo là 10% sống, vậy là 90% đã chết,
Thảo mới thấy 10% sống này mới là phép lạ, cái phép lạ là chúng ta
đã đến nơi này.
Thanh Trúc: Cuốn sách We Are Here, Chúng Ta
Đã Đến, được nhà xuất bản nào ở Australia phát hành cho Thảo?
Nguyễn Cát Thảo: Nhà xuất bản ALLEN&UNWIN,
cũng là nhà xuất bản rất uy tín đã xuất bản cuốn sách Harry Potter rất
nổi tiếng. ALLEN&UNWIN hợp tác với Thảo vì họ nhận xét câu chuyện này
đáng để kể và chia sẻ.
Thanh Trúc: Tập truyện Anh ngữ về đời
tị nạn và hội nhập của thế hệ thứ nhất, dưới ngòi bút của người thuộc thế hệ
thứ hai như Thảo, được những bạn đồng trang lứa đón nhận ra sao?
Nguyễn Cát Thảo: Rất là nhiệt tình, Thảo thấy rất
xúc động là những người thế hệ thứ nhì, thế hệ như Thảo, đã đọc đã viết email
cho Thảo. Những email đầy cảm xúc nói với Thảo là sự khó khăn về ngôn ngữ đã
tạo ra một bức tường giữa cha mẹ và con cái, và mối quan hệ giữa cha mẹ với con
cái trở thành một quan hệ về giao dịch, không có chiều sâu. Ví dụ “ăn cơm
chưa”, “đi học thế nào” vậy thôi. Họ cũng chẳng hỏi cha mẹ về cái lai
lịch của mình, về câu chuyện của mình ở Việt Nam, hồi thời trẻ cha mẹ mình
như thế nào như là Thảo kể trong cuốn sách We Are Here.
Thanh Trúc: Vậy là We Are Here đã đóng góp
phần nào trong việc đưa hai thế hệ thứ nhất và thứ nhì lại gần nhau, hiểu nhau
hơn, phải không?
Nguyễn Cát Thảo: Thì sự đóng góp nhỏ của Thảo thông
qua cuốn sách này là mới là đầy ý nghĩa và Thảo cũng rất là xúc động. Ở Úc thì
Thảo đã nhận được rất nhiều email từ những người trẻ, sinh ra và lớn lên
ở Úc, nói với Thảo rằng cuốn sách của Thảo thúc đẩy họ mong muốn, thúc
đẩy họ tìm hiểu chính cái lịch sử của gia đình họ, tạo cách có thể gần gũi và
hiểu cha mẹ của họ hơn.
Thanh Trúc: Thảo sinh ra trong trại tị nạn
Thái Lan, lớn lên rồi đi học ở Úc, làm cách nào mà Thảo nói tiếng Việt giỏi như
vậy?
Nguyễn Cát Thảo: Thứ nhất Thảo vô cùng cám ơn ba mẹ
vì ba mẹ giáo dục Thảo là Uống Nước Nhớ Nguồn, tuy rằng sống ở hải ngoại mà
luôn luôn mình phải nhớ nguồn của mình ở đâu. Mình là người Việt Nam nhưng cũng
phải biết là mình đang sống ở Úc. Thảo là người Úc nhưng Thảo cũng là người
Việt Nam, ba mẹ đã hướng dẫn cho Thảo biết những cái tốt đẹp của văn hóa Việt
Nam như thế nào để mình luôn luôn tự hào về dân tộc Việt Nam của mình. Thảo giữ
được ngôn ngữ và phong tục Việt Nam vì cha mẹ của Thảo.
Thanh Trúc: Hãy kể lại một chút về chuyện
Nguyễn Cát Thảo từng đại diện giới trẻ Australia đến Diễn Đàn Liên Hiệp Quốc ở
New York 11 năm về trước, khi đó Thanh Trúc đã phỏng vấn em rồi, nhớ không?
Nguyễn Cát Thảo: Năm 2004 Thảo được chọn là người
đại diện cho tuổi trẻ người Úc ở diễn đàn Liên Hiệp Quốc tại New York. Năm đó
Thảo là người đầu tiên gốc tị nạn và người Việt Nam đầu tiên được bổ nhiệm vào
vị trí này. Đó cũng là cơ hội rất đặc biệt và Thảo đã học hỏi được rất
nhiều lúc làm việc cho Liên Hiệp Quốc ở New York.
Thanh Trúc: Bây giờ Thảo là luật sư, Thảo có
nghĩ mình đã thành công trong cuộc sống hay chưa, những chuyện gì Thảo sẽ làm
trong những ngày tới?
Nguyễn Cát Thảo: Hiện tại Thảo cũng là thành viên tư
vấn hoặc là giám đốc vài tổ chức từ thiện hoặc tổ chức phát triển cộng đồng.
Nhưng cái điều ba mẹ dạy cho Thảo và Thảo muốn nhấn mạnh rằng một cuộc sống ý
nghĩa và sự thành công là một cuộc sống mình có thể đóng góp cho xã hội.
Thảo nghĩ Thảo có tham vọng làm
những chuyện lớn nhưng mà thật ra những việc Thảo muốn thực tập hàng ngày là
phải luôn luôn có một tư tưởng giúp người khác, đóng góp cho xã hội và sống
không phải cho riêng mình. Có thể một chuyện rất nhỏ nhưng mình phải thường
xuyên làm, giống như cái consciousness (ý thức) cái practice (tập luyện) hàng
ngày. Điều quan trọng là cách sống hàng ngày có trách nhiệm cho bản thân,
cho cộng đồng, cho xã hội hay không.
Thanh Trúc: Cảm ơn Nguyễn Cát Thảo về bài
phỏng vấn nhân đề cập đến tập truyện We Are Here Chúng Ta Đã Đến mà Thảo mất 7
năm để viết xong.
