Thứ Hai, 30 tháng 3, 2015
Bill Ide - Mỹ có phần chắc không tham gia Ngân hàng AIIB trước hạn chót
 |
| Bộ trưởng Tài chính Trung Quốc Lâu Kế Vỹ (phải) chúc rượu với khách mời tại lễ ký kết thành lập Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Á Châu tại Bắc Kinh, ngày 24/10/2014. |
Trung Quốc ấn định cuối
tháng 3 là thời hạn chót để các nước trở thành hội viên sáng lập của một ngân
hàng đầu tư do Bắc Kinh dẫn đầu. Trong lúc sắp tới thời hạn chót, một số đồng
minh của Mỹ ở Châu Âu và Á Châu đã tham gia. Ngay cả Mỹ, là nước từng bày tỏ
quan tâm về sự quản trị và các tiêu chuẩn của ngân hàng mới, cũng đang nói
nhiều hơn về việc hợp tác. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Bill Ide của đài VOA gởi
về bài tường thuật.
Cộng đồng quốc tế muốn
Trung Quốc nắm giữ một vai trò lớn hơn trong các sự vụ toàn cầu, nhưng Hoa Kỳ
đã tỏ ý nghi ngại khi Bắc Kinh loan báo hồi năm ngoái là họ chuẩn bị thành lập
Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Á Châu (AIIB). Washington hối thúc các nước bàn
thảo chi tiết về những tiêu chuẩn của ngân hàng mới liên quan tới vấn đề bảo vệ
môi trường và xã hội trước khi tham gia ngân hàng này.
Tuy nhiên, khi Anh quốc
quyết định tham gia vào đầu tháng này, những nước khác đã nối gót vì họ cho
rằng cách tốt nhất để giải quyết những mối quan tâm đó là từ bên trong.
Nhà phân tích Á Châu
Alejandro Reyes nói rằng phản ứng đó của Mỹ phát xuất từ lối suy nghĩ lỗi thời
ở Washington.
Ông Reyes cho biết:
"Không tham gia AIIB cũng giống như khi bạn đang ở sân chơi và tất cả
những đứa trẻ khác đang chơi một trò chơi và bạn có mặt ở đó, bạn thật sự cần
tham gia cuộc chơi, nhưng chỉ vì người ta không chơi banh của bạn nên bạn ngồi
yên ở góc sân."
Ông Robert Kahn, một nhà
nghiên cứu cấp cao của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, cho biết Hoa Kỳ quan tâm về
việc AIIB có thể tìm cách thay thế những định chế như Ngân hàng Thế giới và
Ngân hàng Phát triển Á Châu, và điều đó làm cho Washington cảm thấy do dự.
Ông Kahn nói: "Trong
một thế giới với tình hình chính trị tốt hơn Hoa Kỳ sẽ tham gia định chế này,
nhưng bởi vì hoàn cảnh ở Quốc hội Mỹ, Hoa Kỳ không ở vào một vị thế mà họ có
thể tham gia định chế này và được Quốc hội chấp thuận. Thậm chí họ không thể
thực hiện những cải cách cơ bản ở Quỹ Tiền tệ Quốc tế để làm cho những định chế
hiện có trở nên hấp dẫn hơn đối với các cường quốc đang lên."
Trung Quốc và các nước đang
phát triển khác muốn có nhiều quyền hơn trong việc quản trị kinh tế toàn cầu.
Nhưng đề nghị cải cách về quyền biểu quyết tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế nhằm đạt mục
tiêu đó đã gặp bế tắc ở Quốc hội Mỹ từ năm 2010 tới nay. Sự trễ nãi đó làm cho
Trung Quốc và các nước khác tìm kiếm một nơi khác.
Á Châu có nhu cầu vô cùng
to lớn về cơ sở hạ tầng. Ngân hàng Phát triển Á Châu, do Hoa Kỳ và Nhật Bản
lãnh đạo, ước tính khoảng 800 tỉ đô la mỗi năm, và vì ngân hàng này chỉ thỏa
mãn được một phần của những nhu cầu đó, nên AIIB có thể giúp ích rất nhiều.
Các giới chức Quỹ Tiền tệ
Quốc tế, Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Á Châu cho biết họ đã bắt
đầu tìm kiếm những cách thức để hợp tác với AIIB.
Các giới chức Mỹ nói rằng
họ hoan nghênh những định chế mới nào tuân theo các tiêu chuẩn cao mà cộng đồng
quốc tế đã lập ra. Washington cũng khuyến khích AIIB làm việc với Ngân hàng thế
giới và Ngân hàng Phát triển Á Châu để bảo đảm cho sự tuân hành các tiêu chuẩn
cao.
Trung Quốc đã tìm cách giải
tỏa những mối quan tâm. Họ nói rằng ngân hàng mới sẽ tôn trọng các tiêu chuẩn
cao. Nhưng hầu hết những chi tiết về việc vận hành vẫn chưa rõ ràng cho tới khi
các hội viên sáng lập định đoạt những vấn đề này trong những tháng sắp tới.
Theo Tân Hoa Xã, Trung Quốc
đã nói rõ là không giống như quyền phủ quyết các đề nghị ở Ngân hàng Thế giới
mà Mỹ đang có, không hội viên nào của AIIB có được quyền hạn như vậy.
Ông Tom Wright, giám đốc Dự
án Trật tự Quốc tế và Chiến lược của Viện Brookings ở Washington, cho rằng mọi
người nên chờ xem Trung Quốc sẽ hành sử vai trò lãnh đạo mới của họ như thế nào
và phải chăng họ sẽ làm việc với các định chế hiện có hay là sẽ đi theo một
chiều hướng khác.
Ông Wright nói: "Đây
không phải là phần cuối. Thật ra đây chỉ là phần mở đầu, và đặc biệt là phần mở
đầu của một chương mới đối với Trung Quốc. Họ lập ra ngân hàng này. Họ nói rằng
họ sẽ nắm giữ vai trò lãnh đạo, nhưng có những câu hỏi rất lớn về việc họ sẽ
hành xử như thế nào."
Bắc Kinh cho biết AIIB định
bắt đầu hoạt động với số vốn tối thiểu là 100 tỉ đô la, phần lớn là do Trung
Quốc cung cấp.
