Thứ Hai, 8 tháng 9, 2014
Lê Tuấn Huy - Vì sao phá ngục lại là biểu tượng của cách mạng?
Đáp lại
những ý kiến không thuận về án tù giam cho Bùi Thị Minh Hằng, Nguyễn Thị Thúy
Quỳnh và Nguyễn Văn Minh, hệ thống thông tin nhà nước hẳn sẽ cho rằng một vụ án
hình sự đã bị các thế lực thù địch chính trị hóa, dù thực tế, các cấp chỉ đạo
họ thừa biết mức độ chính trị của vụ việc.
Tôi đã
tự hỏi: đưa Bùi Thị Minh Hằng vào án là một cơ hội ngẫu nhiên hay đã được toan
tính từ đầu, mà mồi nhử là sự vụ với Nguyễn Bắc Truyển trước đó? Phải chăng,
theo quan niệm “cảnh giác cách mạng”, một Nguyễn Bắc Truyển nay có gia đình vợ
sống ở vùng có tín đồ Phật giáo Hòa Hảo (và cả các họ đạo Cao Đài) là đã quá
đủ, hiện diện thêm một Bùi Thị Minh Hằng vừa dấn thân và hiệp nghĩa, vừa xông
pha, ứng biến và lợi khẩu…, là sẽ quá thừa những bất ổn tiềm tàng? Bởi, cho dù
chính quyền không hề
sợ Bùi Thị Minh Hằng (hay bất kỳ người hoặc nhóm người nào) thì họ vẫn sợ cái cảm
hứng (nằm xuống để đất nước này) đứng lên mà Bùi Thị Minh Hằng có thể sẽ trực
tiếp truyền sang người dân nơi này.
Dù việc
“xây dựng” án ra sao và mức án như thế nào, thì giới quan tâm thời cuộc cũng đã
quá hiểu sự “bình thường” của công lý ở xứ sở này, nhưng hòn đá mà phiên tòa đó
quăng thêm vào, trên con đường đi tới đã lởm chởm gạch đá của Việt Nam, là điều
khó tránh khỏi trong suy nghĩ.
Không
thể không lo âu trước việc chặn giữ, bắt bớ, hành hung những người muốn đến
phiên tòa “công khai” ấy. Theo dõi thông tin trong ngày xử, cảm giác như có sự
ruồng bố khắp Bắc, Trung, Nam với nhiều thứ “nghiệp vụ”, cốt để những người bị
xử không nhận được sự hậu thuẫn tinh thần và hỗ trợ chứng lý tốt nhất có thể.
Cho dù
ai ủng hộ sự cản trở này, chỉ cần một ít lương tri, cũng biết rằng những việc
đó xâm phạm quyền tự do đi lại và tự do cư trú. Nhưng điều đáng ngẫm là, sâu
hơn thế, sự xâm phạm hiển nhiên này, và mọi thứ chà đạp khác lên quyền con
người, từ lâu đã được khoác chiếc áo chính nghĩa, với biện minh rằng vì sự nghiệp
cách mạng, có thể dùng đến mọi biện pháp cách mạng. Và theo lẽ ấy, không một
“biện pháp nghiệp vụ” nào mà lại không là biện pháp cách mạng. Nó đã trở thành
lý lẽ tự nhiên đến mức hồn nhiên, đánh dân
cũng vì công việc chung. Những năm gần đây, việc truy đuổi, hành
hung, dẫn đến cái chết hoặc gây thương tích cho dân cứ nở rộ lên. Có ai trong
chính quyền đã tự hỏi tình trạng đó phần nào là hiện tượng “đánh bạc quen tay,
ngủ ngày quen mắt” khi công an, an ninh và các loại công cụ sống của họ ở các
địa phương đã quá quen với việc truy bức, đánh đập những người bất đồng chính
kiến và các nhà hoạt động khác, mà không bị xem là phi pháp và xử lý theo pháp
luật?
Với
tinh thần chính nghĩa bất chấp tất cả đó, từ những “nghiệp vụ” nhỏ đến sự xâm
hại lớn chẳng là bao xa, và cũng chẳng dễ dàng thức tỉnh. Hầu như những kẻ sống
bằng quyền lực chuyên chế, đến ngày tàn của chế độ hay khi đứng trước sự phán
xét, vẫn tin vào cái chính nghĩa bất chấp của mình. Chẳng hạn, các biện pháp
tàn bạo của Khmer Đỏ thực chất cũng chỉ là “cưỡng chế” các quyền con người căn
bản: quyền thân thể và sinh mạng, quyền cư trú và đi lại, quyền ngôn luận,
quyền hôn nhân…, nhằm tiến nhanh tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã
hội. Thế mà, trong khi cả loài người đều thấy rõ sự sai trái đó, thì bản thân
họ lại không. Tại những phiên tòa xử các lãnh tụ Khmer Đỏ, kẻ thì dứt khoát
rằng chẳng gây tội gì với nhân dân Campuchea mà là do Việt Nam, kẻ thì nói chỉ
do cấp dưới làm.
Quay
lại phiên tòa Đồng Tháp, sự bất chấp dường như đã ở một nấc mới khi đã triệt
tiêu thành công mọi cố gắng đến gần nơi xử. Đó là nối tiếp thành công của việc
triệt tiêu lần tổng biểu tình thứ hai chống giàn khoan 981, và hẳn sẽ được nhân
rộng “mô hình” cho những sự vụ tương tự lần sau. Cái nguy cơ tiềm tàng của
thành công kiểu này là người dân mất hết cơ hội biểu thị thực tế sự phản đối
của mình một cách hòa bình. Thay vào đó, khả năng biểu thị phi hòa bình sẽ tăng
lên một khi những bất bình xã hội cứ tiếp tục tích tục và dồn nén.
Cơ hội
chuyển đổi hòa bình thì vẫn luôn có, nhưng phiên tòa này đem lại một nỗi lo, là
khả năng đối đầu và hỗn loạn cũng đã tăng lên, tương ứng với sự nâng cấp của ý
chí triệt hạ những tiếng nói và hành động tự do.
Cái ý
chí đấy lắm khi khiến người ta phải tức cười. Như ở bản án này, không kể việc
phải quàng cho được án từ chuyện đi xe hàng ba, tình tiết chỉ đúng một
cái đánh vào tay, không chút trầy xướt, mà bị cáo không thừa nhận, cũng bị quy tội
hành hung công an, khiến tôi phải phì cười mà nghĩ: lực lượng bạo lực sao ngày
càng “mong manh, dễ vỡ” đến thế.
Tôi
liên tưởng ngay đến chuyện vì âu lo người thi hành công vụ bị tổn thương sức
khỏe và tinh thần từ hai cái tát (trong đó một cái vào mũ bảo hiểm) nên người ta
quyết giam sáu tháng (ban đầu là chín tháng) một nữ
sinh có bệnh về thần kinh, bất chấp tương lai học hành của cô bé. Cũng
vì sự tổn thương của những nam nhi có quyền hành mà trong vụ khác, một cô
gái phải ngồi tù hai năm (ban đầu là ba năm) bởi cắn hai vết.
Cùng
lúc, tôi cũng nhớ đến vụ một câu
nói năm năm tù, đến những vụ án mà với vài con
vịt, nhiều người phải ở tù
nhiều năm. Tôi cũng sực nhớ đến một vụ đã lâu (thời Việt Nam chỉ có báo
giấy, chưa có internet), ở một tỉnh miền Trung, dân nghèo vì trộm cáp của đường
dây cao thế mà chịu án tử vì (bị cho là) xâm phạm an ninh quốc gia…
Bất
giác, tôi “khai sáng” cho mình một điều mà từ lâu đã tự đặt sang một bên, không
lý giải. Đó là việc phá ngục Bastille mở đầu cho Đại Cách mạng Pháp 1789. Lần
đầu tiên biết chi tiết này hồi trung học, tôi đã thắc mắc: vì sao giải thoát
tội phạm lại là biểu tượng của cách mạng? Giờ, từ hiện thực tôi hiểu được lịch
sử. Thì ra, trong nhà tù chuyên chế, không chỉ có những kẻ “đúng người đúng
tội”, mà còn là nơi giam cầm chính những sản phẩm-nạn nhân của một xã hội đã
băng hoại mọi giá trị, nơi thi hành những bản án oan ức từ sự lượng tội tắc
trách hay lượng hình độc đoán, nơi nối tiếp tận cùng sự bất công đối với những
người dân bị tước đoạt điền sản bằng quyền lực, nơi hoàn tất những vụ án ngụy
tạo với những ai chỉ muốn thực thi quyền con người vốn có và chống lại sự bạo
ngược của cường quyền…
02-05/09/2014© 2014 Lê Tuấn Huy & pro&contra
02-05/09/2014© 2014 Lê Tuấn Huy & pro&contra
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét