Trùng Dương
Lời Tòa soạn DĐTK: Bài này đã đi vào cuối tuần trước, nhưng vì một vài thiếu sót, chúng tôi xin đăng lại tuần này với một nội dung hoàn chỉnh hơn.
Trong một
buổi mạn đàm với vài người bạn trẻ, tôi được hỏi về kinh nghiệm với tờ Sóng Thần
nói chung và với ông Chu Tử nói riêng. Tôi trả lời phần nói chung như đã trả lời
trên tạp chí Hợp Lưu (*), rằng nhật báo Sóng Thần ra đời vào cuối năm 1971, với
chủ trương chống tham nhũng trong chính quyền và quân đội nhằm làm sạch Miền
Nam để hỗ trợ cho cuộc chiến đấu chống cộng sản bảo vệ phần đất tự do cuối cùng
của Việt Nam. Sóng Thần là tờ báo đầu tiên ở Miền Nam mà tài chính là do các cổ
đông thuộc mọi tầng lớp quan tâm tới vận mệnh đất nước đóng góp. Tờ báo trong
giai đoạn đầu do ông Chu Tử làm chủ biên với sự cộng tác, tiếp tay của nhiều đồng
nghiệp khác, và tôi đứng tên chủ nhiệm chịu trách nhiệm về pháp lý. Tôi cũng
nói sơ về những đóng góp nghề nghiệp của tôi trong thời gian bốn năm, 1971-75,
với tờ báo.
Khi nói
tới kinh nghiệm làm việc với ông Chu Tử, một chi tiết chợt bật ra trong đầu mà
đã từ lâu tôi quên bẵng đi mất. Đó là việc làm “ghost writer” cho người tự nhận
đã bắn ông Chu Tử năm 1966, vào một giai đọan có thể nói là một trong các thời
kỳ chính trị nhiễu nhương nhất của Việt Nam Cộng Hoà. Sở dĩ ký ức tôi không ghi
đậm việc này vì có lẽ tôi không hề coi đó là một công trình gì đáng kể, vì đó
chỉ là một loạt bài viết để câu độc giả, theo đề nghị của ông Chu Tử. Ngoài ra,
việc thực hiện cái “hồi ký” đăng thành nhiều kỳ trên tờ Sóng Thần hoàn toàn đi
ngược lại với quan niệm cầm bút của tôi sau này, khi đã trưởng thành và hiểu biết
hơn. Tôi không phủ nhận việc mình đã làm, vì nhu cầu câu khách và trong một môi
trường hoàn toàn thiếu sót tài liệu, chưa kể bên cạnh đó là sự non tay nghề của
chính mình; nhưng tôi tin rằng nếu có dịp làm lại thì chắc chắn sản phẩm sẽ
khác lắm với loạt bài hiện nằm trên microfilm Sóng Thần hiện được lưu trữ tại Đại
học Cornell.
.JPG)
Hình trên bên trái, ông Chu Tử Chu Văn Bình, chụp hồi làm chủ nhiệm nhật báo Sống, Saigòn, trước khi bị bắn. (Ảnh Internet) Phải, sau một tuần nằm bệnh viện sau khi bị bắn, ông Chu Tử, tay cầm khăn che miệng đứng sau nhà văn Duyên Anh (ngồi) và giữa nhà văn Nguyễn Thụy Long (áo đen bên trái) và nhà thơ trào phúng Tú Kếu (có râu cằm, bên phải), đến thăm anh chị em biên tập tại toà sọan báo Sống ngày 22 tháng 4, 1966. (Ảnh trích Chu Tử Không Hận Thù, Sống, 1966)
Bối cảnh Miền Nam giữa thập niên 1960
Vào giữa
thập niên 1960, tình hình ở Miền Nam khá đen tối. Quân đội vừa lật đổ chế độ mệnh
danh là “gia đình trị” của ông Ngô Đình Diệm. Một số tướng lãnh thay vì rút về
lo chuyện quân sự thì xoay ra thay phiên nhau cầm quyền, đảo chính chỉnh lý lẫn
nhau, bên cạnh sự tranh chấp ảnh hưởng của các phe nhóm tôn giáo, đặc biệt là
Phật Giáo sau nhiều năm bị đàn áp dưới chế độ của ông Diệm vốn nghiêng về Thiên
Chúa Giáo, và các đảng phái chính trị. Trong khi đó, Mặt trận Giải phóng Miền
Nam, tắt là Việt Cộng, do đấy cũng bận rộn thừa nước đục thả câu nhằm lũng đọan
tình hình bằng những vụ khủng bố phá hoại ám sát, gây hoả mù, hết sức hỗn loạn,
khiến Hoa Kỳ vô cùng quan ngại cho công cuộc chống lại sự bành trướng của chủ
nghĩa cộng sản trong cuộc Chiến Tranh Lạnh dạo ấy. Tôi vẫn nghĩ, khác với nhiều
người cho rằng Mỹ đã có dự mưu từ trước đem quân vào Việt Nam, tình hình bất ổn
tại Miền Nam trong giai đoạn này đúng ra là một trong những nguyên nhân đã thúc
đẩy Hoa Thịnh Đốn phải đưa quân ồ ạt vào Nam Việt Nam. Đây là một quyết định đã
hẳn là vô tình tạo cho cộng sản một “chính nghĩa”, đó là “chống Mỹ cứu nước”.
Là một
người cầm bút thẳng thắn, bộc trực, có sao nói vậy, thấy điều gì chướng tai gai
mắt thì không thể bỏ qua, ông Chu Tử, lúc ấy đang là chủ nhiệm nhật báo Sống,
đã “lùa” không thiếu các nhân vật tai mắt đương thời không phân biệt đảng phái,
ý thức hệ, tôn giáo, giai cấp mà ông cho là bất xứng hay đạo đức giả vào mục
“Ao Thả Vịt” được rất nhiều người đọc và khoái. “Ao Thả Vịt” là một mục gồm
những bài phiếm luận, có tính cách châm biếm, bông lơn, dựa vào những nhận xét
nhiều khi chủ quan của người viết, chỉ nên xem qua rồi bỏ. Nhưng có nhiều nhân
vật bị lùa vào ao không bỏ được. Nhìn lại, tôi phải nhận là mình vừa phục vừa
hãi cho người coi ao vì đã làm một cái việc quá can đảm trong một cái môi trường
hết sức nhố nhăng đầy súng ống, thuốc nổ và đầu óc cực đoan, bên cạnh chiến dịch
thừa nước đục thả câu, thọc gậy bánh xe nhằm tạo hỏa mù của những tay Việt cộng
nằm vùng, của thời buổi ấy.
Do đấy,
bên cạnh những người thích đọc ông, cũng không thiếu người thù ghét ông, vì lý
do này hay động lực khác, chính trị, tôn giáo, kể cả ghen tị cá nhân vì sự
thành công của ông Chu Tử. Thật vậy, có thể nói ông Chu Tử là một trong một số
rất ít người cầm bút, cả bên văn chương lẫn báo chí ở Việt Nam từ trước tới
nay, trong cũng như ngoài nước, đã thành công và được nhiều người biết đến như
vậy.
Chu Tử: nhà văn kiêm nhà báo thành công vượt bực
Xuất
thân là một nhà giáo, ông Chu Tử (1917-1975) bắt đầu viết tiểu thuyết đăng từng
kỳ vào cuối thập niên 1950, và là tác giả của những cuốn tiểu thuyết nổi tiếng
được nhiều người tìm đọc, như Yêu, Sống (tức Loạn), Ghen (tức Nắng), và Tiền.
Trong đó, cuốn Yêu nổi tiếng hơn cả
và đã từng được tái bản, về mối tình giữa thầy giáo Đạt và cô Diễm, con gái của
ông giáo Thức là bạn của Đạt. Yêu sau
được dựng thành phim, do đạo diễn kiêm nhà văn Đỗ Tiến Đức thực hiện vào năm
1973. Rồi ông Chu Tử nhẩy vào làm báo, cũng được nhiều người thích, tìm đọc.
Về văn
nghiệp của Chu Tử, nhà văn Võ Phiến -- tác giả của nhiều sách truyện, tùy bút,
biên khảo trước và sau 1975, và đặc biệt hơn cả là bộ Văn Học Miền Nam Tổng Quan (1986, 1992), về 20 năm văn học Miền
Nam, gồm bẩy cuốn -- đã nhận xét về Chu Tử, như sau: “Chu Tử viết truyện được
nhiều người khoái, mà làm báo cũng khiến lắm người khoái quá trời, bất luận là
cao hay thấp, người ta khoái ông, khoái cái phong cách ông trong cuộc sống cũng
như trong văn chương.”
“Trong
tiểu thuyết của Chu Tử,” ông Võ Phiến viết tiếp, “có những nhân vật hoặc ngang
tàng, bướng bỉnh, hoặc hào sảng, khí phách, hoặc nhiều khi kỳ cục.
“Hiệp tới
nhà ông đốc phủ Thinh xin vệc, đã biết ông ta thân cộng, ông ta không ưa Bắc Kỳ,
lại càng ghét Bắc kỳ di cư; thế mà Hiệp
cứ ngang nhiên xưng là thanh niên mới di cư vào Sài gòn, lại thách thức là
trong vòng sáu tháng sẽ có thể làm cho cô con gái cưng của nhà này phải ăn rau
muống (Loạn). Ông Xương đánh bạc
thua, nổi đóa mắng tới tấp người này vung tay tát chéo người kia, người có quyền
thế có sức mạnh hơn ông nhiều; thế mà rốt cuộc trước cơn giận ‘chính nghĩa’ kẻ
gian phải sợ hãi, chịu khuất (Loạn).
Trang là học trò của Đạt, một cô học trò xinh đẹp; thầy trò gặp nhau ba, bốn
năm sau, Trang rất lễ phép cầm tay Đạt đặt lên mông mình hỏi: ‘Anh có biết cái
gì đây không?’ (Yêu). Huyền là học
trò Thanh, thầy trò yêu thầm nhớ trộm nhau trong bao nhiêu lâu. Về sau Thanh
vào ở trong một ngôi chùa. Một hôm Huyền tìm đến, mân mê bàn thay Thanh và nói
thẳng: ‘Em muốn được làm vợ anh, ngay bây giờ… ngay lúc này…’ Thanh hoảng hốt.
Nhưng Huyền nhất định tiến tới. Và nàng ‘được làm vợ’ tức thì, ngay trong chùa
(Tiền) v.v… Những con người như thế,
giá nghe họ sống đâu đó ở ngoài đời, thiên hạ cũng ầm ầm đổ xô đến để tiếp xúc,
để cho biết. Ngộ quá mà! Người ta ai chẳng tò mò muốn chứng kiến những cái ngộ
nghĩnh, độc đáo? Hiểu con ai hiểu bằng cha mẹ, hiểu nhân vật không ai bằng tác
giả; thì chính Chu Tử ông ta cũng thường nói đến các nhân vật của mình như là
những con người ‘bốc đồng’, ‘bốp chát’, ‘ngổ ngáo’, ‘ngang ngược’, ‘cynique’,
‘tàn bạo’, là những ‘đứa trơ’, ‘trắng trợn’, ‘trâng tráo’ vv…
“Trong
truyện cũng như ngoài đời, khác gì? Cái lạ thường thu hút mạnh.” (**)
Trong
văn chương đã vậy. Bước qua địa hạt báo chí, vì lối viết đơn giản, bộc trực,
nên nhiều chuyện và nhân vật ông Chu Tử thả vào “Ao Thả Vịt” nghe cứ như thật một
trăm phần trăm ấy, độc giả đọc nhiều người khoái tỉ, đem ra bàn tán. Do đấy,
nhiều đối tượng bị ông lùa vô ao đã bất bình. Ân oán giang hồ cũng từ đấy mà
ra.
Kết quả
là tòa soạn báo Sống có lần bị đốt phá. Không ai biết ai chủ mưu đốt phá, nhưng
có tin đồn là tay chân của Thượng tọa Thích Thiện Minh, người mới bị ông Chu Tử
lùa vào ao kỳ cọ. Rồi vào buổi sáng ngày 16 tháng 4, 1966 chủ nhiệm Chu Tử vừa
rời nhà ra xe để đi đến toà báo thì bị một trong hai tên lởn vởn ở đầu ngõ rút
súng Colt 9 bắn bốn phát từ phía sau bên trái xe xuyên qua xe trúng ông, rồi
leo lên xe gắn máy tên kia vẫn giữ máy nổ và tẩu thoát. Chu Tử bị ám sát trong
vòng chưa đầy nửa năm kể từ khi ký giả Từ Chung của nhật báo Chính Luận bị bắn
tử thương ngay trước nhà ông vào trưa ngày 30 tháng 12, 1965 khi ông về nhà ăn
trưa.
Số ông
Chu Tử còn cao, nên dù bị trúng đạn gẫy xương quai hàm, mất mấy cái răng, song
không có viên đạn nào đi vào chỗ phạm. Và ông đã thoát chết nhờ sự chữa trị tận
tâm của các y sĩ và nhân viên tại Bệnh viện Cơ Đốc gần nhà ông ở vùng Phú Nhuận.
Báo chí Miền Nam, chưa dứt cơn bàng hoàng trước cái chết của Từ Chung, lại rơi
vào cơn rúng động khác với vụ Chu Tử bị ám sát hụt.
Trong
khi theo giõi tin tức về bệnh tình của Chu Tử, có thể nói hầu như cả Miền Nam
cùng nhất loạt lên tiếng phản đối hành động man rợ của những kẻ dùng bạo lực
đàn áp mong bịt miệng tự do báo chí và ngôn luận của giới cầm bút, đồng thời
đòi hỏi chính quyền Miền Nam phải có những biện pháp bảo vệ giới trong tay chỉ
có ngọn bút, và đặc biệt là phải ban hành luật báo chí công nhận quyền tự do
ngôn luận. Điều đặc biệt hơn cả là chưa đầy một tuần sau ngày ông Chu Tử bị ám
sát hụt, toàn thể làng báo Miền Nam đồng loạt nghỉ ra báo một ngày, đó là ngày
thứ Năm 21 tháng 4, 1966, tức số báo đề ngày 22-4-66 “để tỏ tình đoàn kết báo
chí trong việc tranh đấu chống đàn áp và kèm chế báo chí” và “nêu cao tinh thần
tranh đấu chung cho tự do dân chủ.” (***)
Tóm lại,
việc Chu Tử bị ám sát không còn là việc một cá nhân người cầm bút bị mưu hại mà
đã trở thành vấn đề quyền tự do báo chí và ngôn luận bị âm mưu triệt tiêu dù bất
cứ do ai, phe nhóm hay cộng sản chủ động. Lần đầu tiên làng báo Miền Nam tỏ
tình đoàn kết chặt chẽ chưa từng thấy trước đó.
Ai bắn Chu Tử?
Hầu như
mọi người đều nghĩ Việt Cộng nằm ở phía sau vụ ám sát Chu Tử, cũng như trong
trường hợp của Từ Chung, người mà trước khi bị hạ sát đã từng công khai lên tiếng
báo động về việc Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam đã nhiều lần đe dọa ông. Ông Chu
Tử lại nghĩ khác, và còn có vẻ quyết
đoán, rằng thì là người bắn ông không thể là Việt Cộng.
Ngay
sau khi hồi phục, ông Chu Tử đã viết một bài dài đăng thành nhiều kỳ trên báo Sống,
sau được ban biên tập Sống gom lại in chung với những bản tin, bài viết, thông
cáo, tuyên ngôn xung quanh vụ Chu Tử bị bắn trong tập sách tựa là Chu Tử Không Hận Thù.(***) Theo ông Chu
Tử thì người bắn ông không thể là Việt Cộng được, vì tên này hành sự “tay non”
không có tính nhà nghề và “nghệ thuật” cao như Cộng sản. “Trong vụ ám sát tôi,
tôi nhận thấy kẻ sát nhân của tôi không những là một tay ‘non’, khờ khạo, chưa
có kinh nghiệm gì, tôi còn nhận diện rõ sát nhân của tôi là một ‘anh em quốc
gia (!)’. Ở điểm hắn còn lúng túng, vương vấn đôi chút lương tâm, nên đi ngang mặt
tôi mà không dám bắn, chỉ đủ can đảm bắn vào sau xe, vào lưng, vào cổ, gáy tôi,
chứ không dám nhìn thẳng vào mặt tôi để bắn.” (Chu Tử Không Hận Thù, tr. 69)
Vậy người
bắn ông là ai, ông không nhất quyết. Nhưng ông nói, rất… Chu Tử và hào sảng, là
ông sẵn sàng tha thứ, mong có dịp gặp người đã bắn ông để … cám ơn, “không phải
một lần mà tới ba lần, vì kẻ sát nhân đã giúp tôi ba điều vô giá, dù có núi tiền
núi bạc, cũng không mua nổi!” Điều thứ nhất là ông cám ơn kẻ sát nhân đã cho
ông ăn bốn viên đạn mà ông vẫn sống để có dịp biết rằng mọi người, kể cả những
nhân vật đã từng bị ông lùa vào “Ao Thả Vịt” cọ rửa kỹ lưỡng trước đây, đã quan
tâm lo lắng cho ông và gửi thư, điện tới chúc ông chóng thoát cơn hiểm nghèo, đồng
thời lên án bọn khủng bố. Và ông cũng tội nghiệp cho ông Từ Chung đã chết liền
tại chỗ, không có dịp nhìn thấy người đời tiếc thương và ưu lo cho mình.
Điều thứ
hai khiến ông biết ơn kẻ sát nhân là “bốn viên đạn của kẻ sát nhân đã tạo cơ hội
để bao nhiêu thù ghét mà ngòi bút oan nghiệt của tôi đã tích lũy từ bao năm
nay, vụt tiêu tan biến thành lòng tha thứ. Tôi vốn là kẻ vô tâm, thương mình,
thương người, nhưng khi tôi cầm bút, hình như có ma lực gì, xui khiến tôi trở
thành tàn ác, ba que, xỏ lá đến cùng cực. Do đó từ mấy năm nay, các bạn cộng
tác với tôi và tôi đã gây ra nhiều thù ghét không đâu.” Và ông Chu Tử hứa để đền
đáp lại sự “đại xá” của kể cả những người thù ghét ông song đã ưu lo cho ông khi
ông bị bắn suýt chết, ông công khai xin lỗi và “tuyên bố từ nay sẽ không bao giờ
còn ‘hỗn’ với ai” nữa.
Và điều
thứ ba khiến ông thấy muốn gặp kẻ sát nhân để cám ơn vì – đây là điểm nói lên bản
chất hồn nhiên lãng mạn của Chu Tử -- nhờ bốn viên đạn đưa ông tới gần cái chết
mà ông có kinh nghiệm của kẻ đã kề cận cái chết, rất hữu ích cho việc… sáng tác
vì ông đã có kinh nghiệm thực, không còn phải nặn óc tưởng tượng ra nữa. (CTKHT, tr. 66-67)
Người tự nhận đã bắn Chu Tử
Và ông
đã… cầu được ước thấy. Kẻ ấy, hay người tự nhận đã bắn ông, cuối cùng tìm tới
ông Chu Tử vào một buổi tối vào đầu thập niên 1970, trong lúc ông đang làm chủ
biên nhật báo Sóng Thần.
Một bữa
nọ, ông Chu Tử ghé bàn làm việc của tôi, nói ông muốn gặp riêng tôi có việc.
Tôi ngước nhìn ông, ngạc nhiên, vì chưa bao giờ ông lại muốn gặp riêng với tôi,
mà bao giờ cũng có vài anh em trong nhóm chủ biên hoặc ban biên tập. Tôi đứng dậy
theo ông lên phòng khách ở lầu ba của toà nhà chúng tôi muớn làm tòa soạn ở số
133 đường Võ Tánh, Sàigòn dạo ấy. Thực ra thì chúng tôi chỉ mướn có tầng trệt
và lầu hai để làm tòa soạn và trị sự (còn in báo thì mang bản kẽm sang nhà in
Nguyễn Bá Tòng sát bên nhà thờ Huyện Sĩ trên đường Bùi Chu, cách tòa báo mấy
khu phố), còn từ lầu ba trở lên là thuộc về gia đình của chủ nhà. Mỗi khi có việc
riêng chúng tôi mượn phòng khách của gia đình chủ nhà để họp.
Ông Chu
Tử tay run run (từ ngày bị bắn tay ông vẫn run như vậy) rút trong túi ra hai
trang giấy viết tay đưa cho tôi, trên đó ông ghi lại cuộc gặp gỡ với tên đã bắn
ông, và đề nghị tôi viết lại cái “hồi ký” của tên sát nhân đăng thành nhiều kỳ
trên báo. Theo ông thì một hồi ký như vậy sẽ rất “ăn khách”, mà tờ báo thì lúc
nào cũng cần những bài nằm “ăn khách” như vậy để giữ độc giả.
Cũng phải
thẳng thắn mà nhận rằng sau mấy tháng đầu sôi nổi và được độc giả chiếu cố khi
tờ báo mới xuất hiện vào cuối năm 1971 với sự hiện diện của ông Chu Tử trong
vai trò chủ biên, tờ Sóng Thần, với chủ trương chống tham nhũng, hơi lao đao, từ
trên 100 ngàn ấn bản mỗi ngày tụt xuống dần còn dăm bẩy chục ngàn, và có triển
vọng tụt xuống nữa. Một phần tờ báo bị chính quyền tịch thu hơi nhiều lần, lúc
thì vì lý do an ninh quốc gia khi thì vì tội xâm phạm thuần phong mỹ tục, hoặc
bị các cá nhân thưa kiện. Điển hình là loạt bài của nữ ký giả Lê thị Bích Vân tố
Tướng Nguyễn Văn Toàn về tội dụ dỗ gái vị thành niên, khiến cả Bích Vân lẫn tôi
cùng phải vác chiếu ra hầu toà mấy lần. Đây là giai đoạn trước khi xẩy ra biến
cố Mùa Hẻ Đỏ Lửa 1972, biến cố đã khiến tờ báo, nhờ sự tiếp tay đắc lực của hai
văn phòng đại diện Quảng Trị và Huế với những tin tức cập nhật sớm hơn nhiều
báo khác, bỗng lại lên như diều gặp gió. Nhất là sau đó Sóng Thần phát động chiến
dịch hốt xác gần 2,000 đồng bào tử nạn trên Đại Lộ Kinh Hoàng (khúc giữa Quảng
Trị và sông Mỹ Chánh) đã được sự tham gia của đông đảo độc giả.
Thú thực
là tôi chưa hề làm “người viết ma” (ghost writer) cho ai bao giờ. Thế nhưng vì
thương tờ báo, công trình đóng góp và kỳ vọng của nhiều người, và sự sống còn của
nó để phục vụ lý tưởng làm sạch xã hội chúng tôi theo đuổi hồi đó, nên tôi
không chút đắn đo nhận lời làm người viết ma cho người bắn ông Chu Tử.
Tôi
không còn nhớ hết nội dung của hai trang giấy ông Chu Tử trao cho tôi. Nhưng đại
khái, theo ghi nhận của Chu Tử, thì người nhận đã bắn ông thú nhận là anh ta là
một Phật tử theo phe Thượng tọa Thích Thiện Minh, người đã bị ông Chu Tử lùa
vào “Ao Thả Vịt”. Và anh ta bất bình về việc thần tượng của mình bị bôi nhọ, chứ
anh ta không có dính dáng gì tới Việt Cộng. Luận điệu này phù hợp với lối suy
luận của Chu Tử trong bài tự truyện “Chu Tử trong những suy nghiệm sinh tử của
bản thân” in lại trong tập CTKHT, như
đã đề cập tới ở trên. Và tôi đã dựng nên một “hồi ký” trong chiều hướng đó, dựa
vào vỏn vẹn có hai trang giấy viết tay ghi lại cuộc gặp gỡ với kẻ tự nhận bắn
mình của ông Chu Tử, với rất nhiều… tưởng tượng.
Viết lại
kinh nghiệm này tôi cũng còn có một mục đích, đó là nếu có ai tình cờ đọc lại
cái “hồi ký” (hình như tựa là) Tôi bắn
Chu Tử trên microfilm báo Sóng Thần thì nên hiểu là đó chỉ là một loạt bài
hoàn toàn do tuởng tượng của một người quen với việc sáng tác văn chương hơn là
làm báo trong thời kỳ đầu thập niên 1970, nhằm câu độc giả, và hoàn toàn không
có một giá trị văn học hay lịch sử nào. Người bắn ông Chu Tử không hẳn là đã có
dụng ý tôn giáo. Và người đến gặp ông Chu Tử có thể có dụng ý nào khác, không
ai biết được. Cũng có thể đây là một đòn của Cộng sản hồi ấy để đào sâu thêm những
xung đột tôn giáo ở Miền Nam, vốn là nghề của họ, bên cạnh các hành động khủng
bố, phá hoại.
Ai mới thực sự là người bắn Chu Tử?
Khi sưu
tầm tài liệu để viết bài về ông Chu Tử, tôi tìm thấy trên Wikipedia.org có đoạn
này: “Vì chính kiến, tòa báo [Sống] bị Lực lượng Tranh thủ Cách mạng của phe Phật
giáo cực đoan tấn công năm 1966.[4] Cũng
vào thời điểm đó ông [Chu Tử] bị mưu sát gần nhà, bị trúng đạn nhưng thoát chết.
Cuộc biệt kích này do Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam chủ trương.[5]”
Tôi tìm
đọc chú thích số 5 bên dưới bài viết rất sơ sài về Chu Tử với một số chi tiết
không chính xác lắm, thì thấy ghi nguồn là “Captured Documents (CDEC): Report
of Viet Cong Plan of Assassination and Terrorist Action in Saigon City (4
pages) 15 May 1967”, nhưng không có đường dẫn (Web link) đến chỗ chứa tài liệu
trên mạng. Tìm một hồitrên Internet không ra bản tường trình này, tôi liên lạc
với chị bạn tại Vietnam Center để nhờ tìm tài liệu trên, chị chuyển tôi qua một
người chuyên về loại tài liệu bắt được của địch
này.
Cuối
cùng tôi có được cái link để tải xuống tài liệu mang số F034600991054 (****),
trong đó có ghi tên đặc công Việt Cộng đã có nhiệm vụ hạ sát hai ký giả Từ
Chung và Chu Tử: Huỳnh Văn Long. Do thành tích này, Long đã được thưởng huân
chương thành tích đệ tam đẳng của Mặt trận Giải phóng Miền Nam. Tôi có hỏi xin
bản sao nguyên tác bằng tiếng Việt nhưng được biết thường sau khi làm tường
trình xong thì các tài liệu nguyên thủy bị hủy bỏ. Vậy xin ghi lại để rộng đường
dư luận.
Một nén hương cho ông Chu Tử
Ngày 30
tháng 4 năm nay cũng là kỷ niệm 38 năm ông Chu Tử bị tử nạn trên đường di tản.
Tôi viết bài này như một nén hương chân thành tưởng niệm một nhà văn và nhà báo
tên tuổi và cũng rất độc đáo của nền văn học Miền Nam, đồng thời điều chỉnh lại
một số chi tiết xung quanh vụ ông Chu Tử bị ám sát hụt vào năm 1966. Tôi không
có ý chống báng suy đoán về người giết mình của ông Chu Tử, có chăng là tôi muốn
nói lên sự thích thú của tôi về tính hồn nhiên cả tin khá lãng mạn của tác giả Yêu -- một cái tật mà chính tôi cũng mắc
phải (và hãnh diện mang cái tật đó).
Cuối
cùng, lẽ ra bài này đã được đăng trong một tập san đặc biệt tưởng niệm và vinh
danh ông Chu Tử, nhưng dự tính của một số thân hữu văn nghệ và tôi đã không
thành. Riêng tôi, đã tự hứa phải có bài này để tưởng nhớ ông, nên viết. [TD,
2013/04]
Chú thích:
(*) Lê
Quỳnh Mai phỏng vấn Trùng Dương: http://www.hopluu.net/D_1-2_2-117_4-355_5-4_6-2_17-15_14-2_10-92_12-1/. Đọc thêm về kinh nghiệm
Sóng Thần của Trùng Dương qua bài tùy bút “Sao Đặc Trời” tại http://www.tienve.org/home/literature/viewLiterature.do;jsessionid=B6288EE8499620DDDEAB8855654C4363?action=viewArtwork&artworkId=8636
(**) Võ
Phiến, “Chu Tử,” Truyện Miền Nam,
1954-1975, tập hai, Nhà Xuất Bản Văn Nghệ, Westminster, Calif., 1993, tr.
10-11.
(***) Chu Tử Không Hận Thù, Nhật báo Sống biên
soạn và xuất bản, 1966, Sàigòn, Viet Nam; Xuân Thu tái bản tại Hoa Kỳ, 1987
(?). Sách dầy 200 trang, gồm bẩy phần: 1) Chu Tử trước mũi súng sát nhân, ghi
nhận các sự kiện xung quanh vụ Chu Tử bị bắn, ; 2) Chu Tử trong cơn phẫn nộ
thương yêu của công luận, ghi nhận phản ứng của đồng bào các giới với vụ khủng
bố; 3) Chu Tử trong những suy nghiệm sinh tử của bản thân, là tập tự truyện của
Chu Tử viết sau khi anh đã đối diện với cái chết, tr. 65-105; 4) Chu Tử trước
ngòi bút thân ái của các văn hữu, gồm những bài viết đặc biệt về Chu Tử; 5) Chu
Tử và anh em Sống; 6) Chu Tử và phản ứng chung của báo giới trong và ngoài nước;
và 7) Chu Tử và vài hình ảnh vụ mưu sát. Sách hiện được lưu trữ tại Thư Viện Quốc
Hội và các thư viện công cộng tại
những vùng có đông người Việt cư ngụ tại Hoa Kỳ. Độc giả có thể nhờ thư viện địa
phương mượn giùm qua chương trình Interlibrary Loan.
(****)
Captured Documents (CDEC): Report of Viet Cong Plan of Assassination and
Terrorist Action in Saigon City, 15 May
1967, Folder 1054, Box 0099, Vietnam Archive Collection, The Vietnam Center and
Archive, Texas Tech University. Web link:
http://www.vietnam.ttu.edu/virtualarchive/items.php?item=F034600991054.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét