Như mọi người Việt khác, tôi có thói quen nghe Nhạc Xuân vào ngày Tết. Không mai vàng, không pháo nổ, không bà con hàng xóm láng giềng thì đón xuân bằng nhạc. Thường thì sau Giáng Sinh, cỡ đầu tháng Chạp ta, các con tôi đã bắt đầu lo "sưu tập" Nhạc Xuân. Thì cũng chừng ấy bài, chừng ấy giọng ca. Lâu lắm mới nghe thêm một bài mới. Nhưng có mới mà vẫn không hề nới cũ. Ba mươi năm, bốn mươi mấy năm trước đây ta nghe Nhớ một chiều xuân hay Xuân đã về hay Xuân và tuổi trẻ thì bây giờ vẫn còn tiếp tục nghe Nhớ một chiều xuân, Xuân và tuổi trẻ, Xuân đã về. Đâu có sao. Nhưng cái lạ là năm nào nghe lại vẫn thấy mới.

http://mp3.zing.vn/mp3/nghe-bai-hat/Xuan-Va-Tuoi-Tre-Hop-Ca.IW6ZW6O7.html

Có thể nói Nhạc Xuân là một phần quan trọng của việc đón Xuân. Nhất là đối với những kẻ tha hương. Ngày xưa, Tết đi đôi với mai vàng, pháo nổ, bánh chưng, hạt dưa, đánh bài, xông đất, hái lộc. Từ khi có cassette, rồi vidéo, rồi CD, rồi DVD, thì nhạc - và Nhạc Xuân - đã đi vào từng ngõ ngách của đời sống. Nhạc không còn là thú tiêu khiển trưởng giả mà trở thành đại chúng. Người ta nghe nhạc khi ngủ, khi chạy, khi đi làm, khi tập thể dục, khi chơi. Và nhờ vậy, người ta có thể mang mùa xuân đến bất cứ đâu. Ngoài trời thì tuyết giá mà trong nhà thì nắng ấm, hoa nở, chim hót, người người áo quần xinh đẹp cùng nhau đi chùa, đi thăm bà con xóm giềng. Rồi hạt dưa, bánh chưng bánh tét, mứt, rồi cũng pháo nổ đì đùng, mai vàng nở rộ... Đâu mà có vậy? Dạ thưa, từ các băng Nhạc Xuân.

Nghe Nhạc Xuân không giống như nghe nhạc tình hay nhạc êm dịu. Nhạc Xuân không để nghe một mình. Nhạc Xuân không để ru dỗ giấc ngủ. Nhạc Xuân là cái gì chung, phải mở lớn ra cho mọi người cùng nghe. Đã thế, không phải là ngồi yên lặng mà phải vừa nghe vừa làm một cái gì đó. Chẳng hạn như nhậu, đánh bài, nấu nướng, cúng quảy, trò chuyện râm ran về xuân hoặc dọn dẹp nhà cửa. Nhạc Xuân có tính chất "hâm nóng" thêm không khí Tết. Nó lan tỏa mọi nơi, chan hòa. Nghe Nhạc Xuân, do đó, phải dễ tính. Những ngày xuân mà bạn đòi nghe những là Một cõi đi về hay Lời buồn thánh hay Nhìn những mùa thu đi hay Buồn tàn thu hay Tìm nhau hay Senerata hay các bản concerto của Beethoven chẳng hạn... thì đâm ra lạc điệu. Nghe Nhạc Xuân, phải tưởng tượng như mình đang thậm thò thậm thụt đi nhặt pháo hư nhà hàng xóm hay bỏ “diêm sinh” vào cái "van" xe đạp, lấy cây đinh nhét vào rồi ném xuống mặt đường cho nổ, vân vân. Vui, nhộn, phổ thông, bình dân.

Niềm vui Tết, tự trong bản chất, là niềm vui trẻ thơ, là dấu vết của tháng ngày thơ ấu. Vui xuân là cái vui hồn nhiên và trong sáng, chan hòa. Vui xuân là tin ở cái khởi đầu, tin ở cái kỳ diệu của những ngày đầu tiên trong năm, là tin ở những lời cầu nguyện, là có quyền làm mới lại cuộc sống, là ấp ủ lại những hy vọng và cả... ảo vọng. Vui xuân còn là biết... nghe Nhạc Xuân. Thế mới hay, cái trẻ thơ trong mỗi người thực sự không bao giờ mất. Chúng chỉ tạm ẩn dấu đâu đó, khi có dịp lại bùng lên. Tết có lẽ là dịp để cho chúng phát tiết.
Con nhớ xuân nào thuở trời yên vui
Nghe pháo giao thừa rộn ràng nơi nơi
Bên mái tranh nghèo ngồi quanh bếp hồng
Trông bánh chưng chờ trời sáng
Đỏ hây hây những đôi má đào
(...) Đàn trẻ thơ ngây chờ mong anh trai
Sẽ đem về cho tà áo mới
Ba ngày xuân đi khoe xóm giềng
(Xuân này con không về/Trần Thiện Thanh)

Vào những ngày Tết, phải sống xa nhà, tha hương - dù là lính hay không - đố ai nghe những đoạn nhạc như trên mà không cảm thấy bùi ngùi. Có lẽ ít có cảnh nào đậm chất tuổi thơ hơn hình ảnh "trông bánh chưng chờ trời sáng" hoặc mặc áo mới để "ba ngày xuân đi khoe xóm giềng".
Ngây ngô biết bao, nhưng cũng cảm động biết bao!

Đấy, Nhạc Xuân!

Tôi còn nhớ, thuở nhỏ, cứ mỗi lần xuân đến thì bản nhạc mùa xuân bọn tôi thường cùng nhau hát là Xuân và tuổi trẻ, nhạc của La Hối lời của Thế Lữ. Rồi sau đó là Phiên gác đêm xuân của Nguyễn Văn Đông. Nhạc Xuân hồi đó, đã ít lại chỉ được nghe trong các buổi trình diễn văn nghệ Tết ở trường hoặc nghe qua máy thu thanh (radio). Chúng tôi có xuân nhưng không có nhạc. Giờ thì đầy rẫy. Đủ loại đủ kiểu. Theo tôi biết, chúng ta có đến gần một trăm năm chục bài Nhạc Xuân. Cũ có, mới có. Trong nước có, hải ngoại có. Những ca khúc mừng xuân có thể nhận ra ngay ở tựa đề: Bến xuân, Phiên gác đêm xuân, Cánh thiệp đầu xuân, Đồn vắng chiều xuân, Hoa xuân, Lời tỏ tình mùa xuân, Anh cho em mùa xuân, Nhớ xuân thì, Thì thầm mùa xuân, Hoa cỏ mùa xuân, Mộng chiều xuân, Ô kìa nàng xuân, Phố xuân, Nụ xuân hồng, Về Huế chiều xuân, Xuân đến bên em, Xuân yêu, Dường như mùa xuân, Cảm ơn một đóa hoa xuân... Nếu tựa đề không có chữ xuân thì cũng có chữ tết, chữ năm mới, giao thừa hay đầu năm như: Phút giao thừa lặng lẽ, Câu chuyện đầu năm, Phút giao thừa, Đầu năm đi lễ, Đêm giao thừa, Chúc tết. Ly rượu mừng là một trong rất ít bài có cái tựa đề không mấy xuân nhưng lại... vô cùng xuân!

Hầu hết Nhạc Xuân đều vui tươi, rộn ràng, hớn hở, tràn trề hy vọng. Tiết tấu trong sáng, gọn, nhanh, phơi phới. Ca từ đầy dẫy những hình ảnh đẹp nhất, tươi sáng nhất tượng trưng cho mùa xuân: chim hót, hoa cười, nắng mới, cây cỏ xinh tươi, đầy niềm tin và hy vọng. Nghe hát lên là lòng thấy ấm lại, bao ưu tư phiền muộn tiêu tán và cảm thấy mình bỗng trở lại tuổi thanh xuân.

Hoa lá nở thắm đẹp làn môi hồng
Xuân đến rồi đây nào ai biết không?
Mang những hoài mong đi vào ngày tháng
Bao nhiều mơ ước đến khi mùa Xuân sang
(Cánh thiệp đầu xuân/Minh Kỳ)

hoặc:
Trên đường đi lễ xuân đầu năm
Qua một năm ruột rối tơ tằm
Năm mới nhiều ước vọng chờ mong
May nhiều rủi ít ngóng trông
Vui cùng pháo đỏ rượu hồng
(Đầu năm đi lễ/Trần Thiện Thanh)

Hoặc:
Xuân đã về, xuân đã về
Kìa bao ánh xuân về tràn lan mênh mông
Trên cánh đồng, chim hót mừng
đang thướt tha từng đàn cùng vui say xuân
(Xuân đã về/Minh Kỳ)

http://mp3.zing.vn/mp3/nghe-bai-hat/Xuan-Da-Ve-ATB-Band.IWZAW879.html

Ngay cả cho dù bản Nhạc Xuân là một bản nhạc buồn, ta vẫn cảm thấy không... buồn mấy:
Đón Xuân này tôi nhớ Xuân xưa
Một chiều Xuân em đã hẹn hò
Như ươm tình trong cánh hoa mơ
đưa hương theo làn gió
Em nói rằng em viết thành thơ
(...) Bước sông hồ như đắm như mơ
Trở về đây khi gió sang mùa
Mong ước tìm cô gái Xuân xưa
cho vơi bao niềm nhớ
Có đâu ngờ Xuân vắng người thơ.
(Đón xuân này tôi nhớ xuân xưa/Châu Kỳ)

Mới nghe thì thấy tội nghiệp cho anh chàng vì không gặp được người tình cũ. Thực ra thì anh ta chỉ nhớ cho có nhớ. Vì ai mà đợi được một anh chàng giang hồ "như đắm như mơ"! Cô gái chỉ còn là cái cớ để anh ta nói về mùa xuân. Nhạc Xuân mà!

Trên đây là trích đoạn từ một số bài hát rất phổ thông. Lời lẽ bình dị, dễ hiểu, không có gì cầu kỳ sâu sắc, ai cũng nghe được, hiểu được và dễ nhớ, dễ đi vào lòng người.
Hình ảnh, tuy khá ước lệ, nhưng vẫn làm cho ta cảm thấy gần gũi và hiện thực. Vả lại, dù có thích hay không thích, ta cũng phải nghe, phải nhớ. Cứ mùa xuân đến là có chúng. Điệu nhạc, lời ca lập lại bên tai hàng ngàn lần. Cơ hồ chúng đã trở thành một sinh hoạt "truyền thống" gắn bó với Tết tựa như hái lộc đầu năm, câu đối, đốt pháo hay hạt dưa, mứt, bánh tét, thịt dầm vậy.

Trong số những bản nhạc xuân truyền thống ấy thì Ly rượu mừng của Phạm Đình Chương có lẽ chiếm vị trí hàng đầu. Bản nhạc này, nói không quá, như một loại "quốc ca" trong các băng Nhạc Xuân và chương trình sinh hoạt xuân ở hải ngoại. Thiếu nó, ta có cảm giác như thiếu vắng cái gì. Điệu valse dồn dập, tươi vui, ca từ ăm ắp tình người, tình vật, tình xuân, nồng nàn, tha thiết. Nghe không thôi, cũng đã thấy vui. Nếu nhìn vidéo với hình ảnh của ca sĩ trong những chiếc áo dài đỏ, xanh, vàng hòa cùng hoa và pháo nổ, ta lại càng thấy vui hơn... Tết nữa. Bản nhạc gây nên một hiệu ứng tình cảm đặc biệt. Nghe hát lên là muốn hát theo. Nghe hát lên là lòng tự nhiên thấy phơi phới, chứa chan hy vọng.

http://www.youtube.com/watch?v=5iugsjt-7Sk&feature=related

Mừng xuân nâng chén ta chúc nơi nơi
Mừng anh nông phu vui lúa thơm rơi
Người thương gia hạnh phúc
Người nông dân ấm no
Xóa đi đời gian lao nghèo khó/ A...a...a...a
Nhấp chén đầy vơi, chúc người cười vui...
(...) Rót thêm tràn đây chén quan san
chúc người binh sĩ lên đàng,
chiến đấu công thành...
(...) Rượu hân hoan mừng đôi uyên ương
Xây tổ ấm trên cành yêu đương
Nào cạn ly, mừng người nghệ sĩ
Tiếng thi ca chấm phá tô nên đời mới
Bạn hỡi, vang lên lời ước thiêng liêng
Chúc non sông hòa bình, hòa bình
Ngày máu xương thôi tuôn rơi
Ngày ấy quê hương yên vui
Đợi anh về trong chén tình đầy vơi.

Ca từ đề cập đến đủ hạng người trong xã hội với những lời chúc chân thành, thắm thiết. Bài hát kết thúc với một đoạn nhạc chậm và cao, cao vút lên như những tấm lòng mở rộng ra để chờ đón những ngày tháng mới ngập tràn hạnh phúc: Ước mơ hạnh phúc nơi nơi/Hương thành bình đang phơi... phới...
Vâng, phơi phới! Vô cùng phơi phới. Nghe xong bản nhạc là bất giác cảm thấy mùa xuân đang tràn về, tràn về. Và cảm thấy mùa xuân trong lòng dường như "thiệt" hơn mùa xuân ngoài thiên nhiên.

Nhạc Xuân vui thì cũng có Nhạc Xuân buồn. Đó là mùa xuân và người lính. Có lẽ bản nhạc đầu tiên nói đến hình ảnh người lính trong mùa xuân là bài Phiên gác đêm xuân của Nguyễn Văn Đông:
Đón giao thừa một phiên gác đêm
Chào xuân đến súng xa vang rền
Xác hoa tàn rơi trên báng súng
Ngỡ rằng pháo tung bay/Ngờ đâu hoa lá rơi.

http://www.youtube.com/watch?v=aYSV4ntxfgI&feature=related
http://www.nhaccuatui.com/nghe?M=MDPdg3monL (Chế Linh & Thanh Tuyền)