Thứ Sáu, 26 tháng 5, 2023

Ngô Nhân Dụng: Indonesia trên lộ trình Dân Chủ

Lễ nhậm chức Tổng thống của Hội đồng tư vấn nhân dân (People’s Consultative Assembly, Majelis Permusyawaratan Rakyat, MPR) tại khu phức hợp Quốc hội Jakarta, 2014. Hình Wikipedia

Tuần trước, mục này đã kể chuyện dân Thái Lan đang hy vọng phục hồi chế độ Dân Chủ. Dân Indonesia còn đáng phục hơn nữa: Chế độ Dân Chủ đang tiến những bước vững vàng.

Người Việt nên học tập gương sáng của Indonesia. Đó là một quốc gia mới thành hình trong thế kỷ 20, sau khi thoát khỏi chế độ thuộc địa Hòa Lan – trong khi Việt Nam vẫn tự hào mấy ngàn năm văn hiến. Trong 274 triệu dân có 1,300 sắc tộc nói 700 thứ ngôn ngữ, rất khó kết hợp với nhau – còn người Việt gần như thuần chủng, nói cùng một thứ tiếng. Đất nước Việt Nam nối liền một giải gần 2,000 km, dân Indonesia sống trên hàng ngàn hòn đảo; từ Papua đến Aceh xa cách nhau hơn 5,000 km.

Cao Tuấn: Chiến tranh Nga–Ukraine sẽ kết thúc thế nào?” (Phần 3)

Phần thứ ba: Ý kiến về một giải pháp hòa bình trường cửu cho Ukraine.


Ngưng chiến không nhất thiết dẫn đến một giải pháp hoà bình trường cửu cho Ukraine. Một giải pháp kết thúc chiến tranh Nga-Ukraine, bảo đảm hoà bình lâu dài cho Ukraine chỉ có thể trở thành sự thật nếu cả ba nước Mỹ, Nga và Ukraine đều muốn giải quyết mâu thuẫn bằng thương thuyết và tương nhượng. Quan trọng nhất là Mỹ và Nga nhưng Mỹ, ở thế mạnh hơn, phải đi bước đầu tiên trên con đường có tên là “chung sống hoà bình” ở lục địa Âu Châu.


“Chung Sống Hoà Bình ở Âu Châu” phải xem là một Sách Lược của nước Mỹ để đối phó với “Trung Quốc Mộng” của Tập Cận Bình


Để đi bước đầu tiên này, trước hết Mỹ phải tự thuyết phục một số điểm căn bản:


Abishur Prakash: ‘Dự trữ Chip Chiến lược’ có thể giảm thiểu rủi ro từ chiến tranh Đài Loan, Nikkei Asia, biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Năm 1975, hai năm sau khi các nhà xuất khẩu Ả Rập áp lệnh cấm vận dầu mỏ đối với Mỹ vì nước này hỗ trợ Israel trong thời chiến, Tổng thống Mỹ khi đó là Gerald Ford đã ký một đạo luật thành lập kho dự trữ dầu mỏ chiến lược, để giảm nguy cơ bị sốc nguồn cung trong tương lai.

Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược (Strategic Petroleum Reserve, SPR) ban đầu được dự định sẽ chứa tới 1 tỷ thùng dầu. Trớ trêu thay, lượng dầu đầu tiên được đưa vào SPR vào năm 1977 lại đến từ Ả Rập Saudi, quốc gia đã đưa ra lệnh cấm vận dầu mỏ.

50 năm sau, người ta bắt đầu lo lắng về một sản phẩm khác mà phương Tây nhập khẩu. Đài Loan, nguồn cung cấp phần lớn vi mạch của thế giới và hơn 90% các loại chip tiên tiến nhất, đang phải đối mặt với mối đe dọa xâm lược hoặc phong tỏa ngày càng tăng từ Trung Quốc.

Thơ Trần Mộng Tú

THẾ GIỚI ĐÃ NÁT TAN ĐỂ LẠI VẾT NỨT TRÊN MÌNH THI SĨ
The world is broken, and a crack is left in the poet's body.
Heinrich Hein 1797-1856.

Chiếc bình thân thể tôi
Sáng nay có một đường nứt
Trên vết nứt đó
Tôi nhặt ra được một câu Thơ

Cứ thế
Thi thoảng vết nứt
Lại cho tôi một câu Thơ

Tôi xếp những câu Thơ
Vào một cái hộp
Cái hộp có hình con Cá
Con Cá nuốt chửng câu Thơ
Không rơi ra ngoài một chữ

Thơ Linh Văn

Nhà thơ Linh Văn sinh năm 1987, nguyên quán Quảng Trị, hiện sống và viết tại Sài Gòn. Bên cạnh việc sáng tác, Linh Văn còn dịch khá nhiều thơ của các nhà thơ mà anh yêu thích. Diễn Đàn Thế Kỷ đã từng giới thiệu Thơ Linh Văn một lần trước đây và Thơ của nhà thơ người Mỹ Billy Collins do Linh Văn dịch

DĐTK


***

Ảo giác


Tôi đã đến đây và chờ đợi
để thấy các mùa hè đi qua trong đời
hiện ra như những lớp ảnh nhiều màu
xếp lên nhau chằng chịt.

Một số chúng, những lớp ảnh gần nhất
đã tan đi rất nhanh
như lớp hơi trên cùng của một cái nồi gang
đang trên đường đạt đến độ sôi cực điểm.

Phùng Gia Thế: Nhìn lại văn xuôi Việt 2022

Bìa một số cuốn sách văn học xuất bản năm 2022.

Văn xuôi 2022 có một năm không quá sôi động song khá nhiều sắc thái. Về sự kiện, có hai cuộc tọa đàm đáng chú ý: “Tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương trong chuyển động của văn học Việt Nam đương đại” (Viện Văn học Việt Nam ngày 18/7) và “Nhà văn Sương Nguyệt Minh và nhà văn Trần Chiến - hai hiện tượng của văn xuôi đương đại” (Hội Nhà văn Hà Nội ngày 10/8). Đối tượng tọa đàm đều là các tác giả nổi tiếng, tên tuổi đã được đóng dấu trong cộng đồng văn học. Việc phát động cuộc thi truyện ngắn Báo Văn nghệ 2022-2024 của Hội Nhà văn Việt Nam là một điểm nhấn nhằm tìm kiếm và tôn vinh các cây bút tài năng. Trên bình diện sáng tác, dấu ấn văn xuôi khá phong phú, và dầu không có những kỳ hoa dị thảo, thì cũng đủ đầy các thanh sắc, nhịp màu.

BAY TRONG GIÓ XANH

Khái lược dòng thi ca Nam Phi, Ngu Yên dịch và giới thiệu

Tóm Tắt Điểm Nhấn Trong Thi Ca Nam Phi

(Bài dịch South Africa Poetry của Penny’s Poetry Wiki.)


Thi ca Nam Phi phong phú, có nguồn gốc từ thời bộ lạc cổ xưa. Giờ đây, đã là một dòng thơ lớn, đặc biệt, về phương diện đấu tranh tự do và kỳ thị chủng tộc. Bao gồm nhiều chủ đề, hình thức và phong cách. Bài viết này thảo luận về bối cảnh xuất thân của các nhà thơ đương đại và xác định các nhà thơ lớn của Nam Phi, các tác phẩm và ảnh hưởng của họ.


Bối cảnh văn học Nam Phi từ thế kỷ 19 đến ngày nay về cơ bản được định hình bởi sự phát triển chính trị và xã hội của đất nước, đặc biệt là quỹ   đạo từ một trạm buôn bán thuộc địa đến một quốc gia phân biệt chủng tộc và cuối cùng hướng tới một nền dân chủ. Các lực lượng chính của sự gia tăng dân số và thay đổi kinh tế đã thúc đẩy sự phát triển đô thị cũng đã tác động đến những chủ đề, hình thức và phong cách văn học và thi ca nói riêng đã xuất hiện từ đất nước này theo thời gian. Nam Phi đã có một lịch sử giàu có về phẩm lượng văn học. Tiểu thuyết và đặc biệt, thơ đã được viết bằng tất cả mười một ngôn ngữ chính thức của Nam Phi.[1]


Truyện ngắn Mạc Ngôn (Giải Nobel Văn học 2012): Chợ Cá, Châu Hải Đường chuyển ngữ

Nhà văn Mạc Ngôn, hình chụp năm 2010.
Tinh mơ, Phượng Châu - bà chủ quán rượu Ngư Hương đẩy cánh cửa sổ mở ra mặt phố, nhìn xem phong cảnh bên ngoài. Đêm qua trời đổ một trận mưa không to cũng chẳng nhỏ, trên con đường lát bằng những phiến đá xanh vẫn còn đọng những vũng nước mưa cùng vẩy cá phát ánh bạc lấp lánh. Những chỗ không có nước đọng cũng sạch bong sáng loáng. Hơi nước trên mặt đường chầm chậm bốc cuộn lên, đợt đậm đợt nhạt, đợt sáng đợt tối. Đoạn phố lát đá xanh ấy là phố Chợ Cá nổi tiếng ở hương Đông Bắc của huyện Cao Mật, mùi cá tanh nồng nặc nhờ hơi nước triều càng bốc lên mạnh hơn. Gió từ bể nam và gió từ bể bắc, cứ kẻ thổi qua người thổi lại, khiến cá từ bể nam và cá từ bể bắc cùng tụ tập cả ở đây. Những phiến đá xanh trên phố đã nhuộm đầy nhớt cá, dịch tôm, và dãi cua.

Nguyễn Tiến Cường: VinFast – Thánh Gióng thời @

Khoảng một tuần lễ nay, truyền thông, báo chí trong nước, mạng xã hội facebook xôn xao chuyện công ty Vinfast của ông tỷ phú Phạm Nhật Vượng chuẩn bị sản xuất một loại ô-tô điện “siêu nhỏ” với giá rẻ như bèo – nghe (đồn) người có thu nhập 5 triệu VNĐ cũng có thể mua được. Nghe mà ham!

Hiện nay chiếc ô-tô điện rẻ nhất trên thế giới là chiếc Wuling Hongguang hai chỗ ngồi của Tàu Cộng, giá chỉ 5.000$ tức khoảng hơn 110 triệu VNĐ, tuy nhiên loại xe này chưa được bán bên ngoài China. (1)

Theo Trang Thông Tin Điện Tử Tổng Hợp Genk (2), trong đại hội cổ đông thường niên tuần trước 17.05. 2023 của VinFast, ông Phạm Nhật Vượng cho biết đến tháng 8.2023, VinFast sẽ trở thành hãng xe điện đầu tiên trên thế giới, sản xuất đủ các loại xe điện trong dải xe từ A đến E. Dải xe từ A đến E là cái gì, như thế nào, ai tò mò muốn biết hoặc có tinh thần học hỏi, dám nghĩ dám làm, dám chơi dám (bỏ) chạy thì...hỏi ông Vượng hoặc ban biên tập Genk.

Chu Hồng Quý: Quay đầu là bờ. Về với Dân, chẳng khi nào là muộn cả.

Đôi lời với Tuyên Giáo, An ninh và đội ngũ Cộng tác viên dư luận xã hội:
"MẮM KHÔNG NGHE MUỐI MẮM ƯƠN".

Trong hàng chục tin nhắn riêng tư cho một nhà báo mới đây và nhiều dư luận viên khác, tôi đã từng nói, những người phản biện kinh tế, xã hội cũng giống như những bác sỹ chẩn đoán bệnh để biết cách phòng tránh, chữa trị cho xã hội khi bệnh còn có khả năng chữa được. Để đến lúc vô phương cứu chữa thì chỉ còn nước bỏ đi.

Người dân tham gia phản biện chính sách với tư cách một công dân đóng thuế nuôi chính phủ và cả nuôi đảng là để đẩy lùi cái xấu, dưỡng mầm điều đẹp, để hoàn thiện luật pháp, để minh bạch chính sách, để đất nước có một môi trường kinh tế, văn hóa, xã hội lành mạnh hơn, xã hội văn minh hơn, và để chính phủ & đảng biết mà sửa sai cho đảng ngày càng vững hơn, mạnh hơn, chính phủ làm việc hiệu quả hơn, xứng đáng với cơm áo Dân nuôi.

Nhất Linh: Giòng sông Thanh Thủy

CHƯƠNG BA MƯƠI HAI

Hai ngày sau, Ngọc đương ngồi trên gác với Thanh thì có một người vào hiệu. Bà Su vì sớm quá nên chưa sang. Thanh phải xuống tiếp khách. Nàng ra phía cầu thang nhìn xuống, hỏi bằng tiếng Tàu:

“Ông xơi cà-phê phin hay cà-phê đen?”

Nàng quay lại nhìn Ngọc nhanh một cái rồi bước xuống cầu thang. Có tiếng guốc của Thanh, rồi tiếng đĩa đặt lên bàn rồi tiếng thìa khoắng đường trong cốc. Ngọc nghĩ thầm:

“Ông Tàu nào mà ít nói vậy.’’

Thứ Ba, 23 tháng 5, 2023

Chính luận Trần Trung Đạo: Một bóng ma đang ám ảnh Việt Nam

Câu “bóng ma chủ nghĩa cộng sản” mà Marx đã viết trong Tuyên ngôn đảng cộng sản để thách thức quyền lực của các nhà nước tư sản giữa thế kỷ 19, đã trở thành bóng ma của quá khứ. Một trăm năm chục năm sau ngày công bố Tuyên ngôn đảng cộng sản, nơi yên nghỉ của Marx tại nghĩa địa High Gates ở ngoại ô London đã nhiều lần được chọn để làm ngoại cảnh cho những cuốn phim ma. Thế nhưng, có một nơi, bóng ma Cộng sản vẫn còn đang ám ảnh trong nhiều lãnh vực của đời sống xã hội. Nơi đó là Việt Nam.

Những sản phẩm của chủ nghĩa cộng sản tại Việt Nam còn đầy dẫy: cơ chế chính trị độc tài, nền kinh tế lạc hậu, xã hội sa đọa, đạo đức suy đồi, sùng bái cá nhân, suy tôn lãnh tụ, lừa dối nhân dân, bưng bít có chủ trương, đổ thừa có hệ thống.

Lấy trường hợp suy tôn Hồ Chí Minh làm ví dụ.

Cao Tuấn: Chiến tranh Nga–Ukraine sẽ kết thúc thế nào? (Phần 2)

Phần thứ hai: Cuộc chiến tại Ukraine nhìn trong chính trị của “thế chân vạc”

Như đã nói ở PHẦN THỨ NHẤT, để hiểu đầy đủ chiến tranh Nga-Ukraine, cần phải đặt nó trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược của 3 đại cường quốc là Mỹ, Tàu, Nga. Vậy, cái bối cảnh ấy gồm những điểm đáng lưu ý nào?


“Siêu” nhưng không “siêu”


Mỹ, Tàu, Nga là 3 cường quốc quân sự hàng đầu thế giới, vượt xa các nước khác.  Mỹ là siêu cường. Tàu là siêu cường. Hai nước mạnh gần như toàn diện. Nga không phải là siêu cường nhưng Nga “siêu” về kho vũ khí nguyên tử lợi hại ; “siêu” về sản xuất và xuất cảng các loại vũ khí chiến tranh; “siêu” về kỹ thuật thám hiểm không gian; “siêu” về lãnh thổ rộng gần gấp đôi toàn thể Âu Châu; “siêu” về năng lượng dầu hoả và khí đốt; “siêu” về tài nguyên thiên nhiên – vàng, bạc, sắt, đồng, chì, kẽm, uranium, than đá, đất, nước; “siêu” vì là đang là quốc gia Âu Châu “hung hăng” nhất trên lục địa này; “siêu” về hào quang là hậu thân của Liên Xô – có đạo lục quân mạnh nhất trong thế chiến 2, đã đánh bại đế quốc Nhật và nhất là đánh bại  Đức Quốc Xã;  “siêu” về vị thế là một trong 5 thành viên thường trực có quyền phủ quyết của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc.


Ngô Nhân Dụng: Tập Cận Bình chưa thấy kinh tế hồi phục

Trong khi Tổng thống Mỹ Joe Biden bay qua Hiroshima, Nhật Bản, dự hội nghị G7 bàn hỗ trợ Ukraine và đối phó với Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình cũng họp giới lãnh đạo 5 nước vùng Trung Á.

Địa điểm cuộc họp ở thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, rất có ý nghĩa. Đó là kinh đô Trường An từ đời Hán, đời Đường. Trong hơn một ngàn năm những vị tướng Trung Hoa như Phó Giới Tử, Mã Viện, Địch Nhân Kiệt từng kéo quân chinh phạt những dân tộc gốc Thổ Nhĩ Kỳ này nhiều lần. Tập Cận Bình hứa hẹn bảo đảm an ninh và viện trợ tài chánh cho các nước thuộc Liên Xô cũ, bây giờ mang tên là Kyrgyzstan, Tajikistan, Kazakhstan, Turkmenistan và Uzbekistan. Các nước này cùng chung mối lo sẽ bị Vladimir Putin xâm lăng, giống như số phận Ukraine hiện nay.

Chính tại Kazakhstan, Tập Cận Bình đã công bố Kế hoạch “Nhất Đới, Nhất Lộ” (Một vòng đai, một con đường) tái lập Con Đường Tơ Lụa cũ, dự định đầu tư $400 tỷ mỹ kim vào 160 quốc gia, vượt xa ngân sách $130 tỷ của Kế hoạch Marshall tái thiết Âu châu sau Đại chiến Thứ hai. Tổng số trao đổi thương mại giữa Trung Quốc và 5 nước trên đã lên mức kỷ lục $70 tỷ đô la trong năm 2022.

Hòa thượng Thích Không Tánh: Thủ đoạn của nhà cầm quyền Việt Nam đối với tôn giáo là: trấn, phân, cô, kéo

Phỏng vấn chuyên đề: “Chính sách đàn áp tôn giáo xuyên suốt bao nhiêu năm của nhà nước cộng sản Việt Nam”

Hòa thượng Thích Không Tánh.


Cuộc phỏng vấn được thực hiện với Hòa thượng Thích Không Tánh, Phó Viện Trưởng Hội Đồng Điều Hành của Tăng Đoàn Giáo Hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất, Đồng Chủ Tịch Hội Đồng Liên Tôn Việt Nam, Đồng Chủ Tịch Hội Đồng Liên Kết Quốc Nội Hải Ngoại Việt Nam, Trụ Trì Chùa Liên Trì ở Quận 2 Sài Gòn (ngày 8/9/2016 Chùa Liên Trì đã bị nhà nước cưỡng chế, san bằng, phá bỏ mà không bồi hoàn thỏa đáng). Bản thân Hòa thượng Thích Không Tánh từ năm 1977 đến nay đã bị nhà nước cộng sản giam cầm 3 lần, tổng cộng 15 năm tù) 


* Thưa Hòa thượng, chúng ta biết nhiều năm nay chỉ số tự do tôn giáo (tức Religious Freedom Index) của Việt Nam luôn luôn nằm ở mức rất thấp trên thế giới, Việt Nam từng 2 lần bị liệt vào danh sách các Quốc Gia Cần Quan Tâm Đặc Biệt (Country of Particular Concern) về Tự do tôn giáo, và ngày 2/12/2022 vừa qua Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ lại đưa Việt Nam vào “Danh sách Theo dõi Đặc biệt” (Special Watch List) vì vi phạm nghiêm trọng tự do tôn giáo… Trong khi nhà nước Việt Nam thì luôn luôn nói rằng đó là cái nhìn thiên lệch, rằng ở Việt Nam có tự do tôn giáo vì nhìn bên ngoài từ Nam ra Bắc chùa được xây mới rất nhiều, trong số đó có những ngôi chùa rất to, số lượng nhà sư tăng, số lượng người đến chùa đông đảo v.v…Thưa Hòa thượng nghĩ sao về điều này? 


Song Thao: Ly Rượu Mừng

Bìa bản nhạc Ly Rượu Mừng. 

Người ta thường nói: “Chán như bánh chưng ngày tết”. Không sai. Bánh chưng có ngon tới đâu đi nữa mà ngày tết ê hề, bánh chưng độc chiếm trên các mặt bàn ăn, chán là phải. Nhưng cũng có thứ mà ngày tết nghe đi nghe lại mà không bao giờ chán, đó là bài “Ly Rượu Mừng” của Phạm Đình Chương. Tết mà không có” Ly Rượu Mừng” chẳng ra tết. Năm này qua năm khác, đã bảy chục năm qua, năm nào cũng “Ly Rượu Mừng”, vậy mà  lòng vẫn cứ mở ra với bài nhạc xuân bất hủ, chẳng biết chán là chi. Ngày nước non còn thanh bình của thập niên 1950, đêm giao thừa, tiếng chuông chùa và chuông nhà thờ đổ hồi báo hiệu xuân đã về, tiếng pháo nổ đì đùng bốn phương tám hướng, trên các đài phát thanh, sau lời chúc tết của vị nguyên thủ quốc gia, thế nào cũng “Ly Rượu Mừng” do ban hợp ca Thăng Long trình bày. Vậy là rộn ràng tết đến.


Trần Yên Hòa: Song Thao, vua Phiếm...

Nhà văn Song Thao.
Photo: Võ Văn Thạnh, Houston 8/2011.
Nguồn: Song Thao
Năm 2011, tôi dự định ra mắt sách truyện dài Đi Mỹ, tác phẩm tôi ấp ủ đã mấy năm. Để cuộc ra mắt sách có màu sắc tôi đã mời các bạn văn nghệ đàn anh mà tôi thân thiết như mời được nhạc sĩ Nhật Ngân và nhà văn Nguyễn Đình Toàn... lên nói về chuyện tác phẩm của tôi...Với Nhật Ngân sẽ lên nói về trường hợp phổ bài thơ Khan Cổ Gọi Tình, Về, và bà xã của Nhật Ngân sẽ lên hát bài này. Mọi chuyện đều suông sẻ, tôi chỉ đợi đến ngày ra mắt sách.

Chủ nhật tuần đó, tôi điện thoại cho nhà thơ Thành Tôn để mời Thành Tôn đi uống cà phê, Thành Tôn cho biết có nhà văn Song Thao từ Canada qua chơi. Tôi nói Thành Tôn mời luôn Song Thao, dù chưa gặp anh lần nào. Đó là lần lần đâu tiên tôi gặp Song Thao tại quán Phở Quang Trung.

Trương Nhân Tuấn: Thượng đỉnh G7 và Việt Nam

Thượng đỉnh G7 (7 đại cường quốc dân chủ phồn thịnh nhứt thế giới gồm Mỹ, Nhật, Anh, Đức, Pháp, Ý, Canada) năm nay hiện đang được tổ chức tại Hiroshima, Nhựt. Việt Nam được mời, cùng như các quốc gia Bresil, Úc, Nam Hàn, Comores, đảo quốc Cook, Ấn độ và Nam dương, với tư cách "khách tham quan". Tổng thống Ukraine Zelzensky cũng được mời tham gia như một khách danh dự.

Bản Thông cáo chung 20-5 cho biết các quốc gia G7 “đoàn kết hơn bao giờ hết, với quyết tâm đối phó trước những thách thức toàn cầu” đồng thời “vạch ra một lộ trình cho tương lai tốt đẹp hơn”. Việc làm của G7 “bắt rễ từ sự tôn trọng Hiến chương Liên Hợp Quốc (LHQ) và quan hệ đối tác quốc tế”.

Về những biện pháp cụ thể mà G7 đã và đang thực hiện, qua bản Thông cáo, trọng tâm của “các thách thức toàn cầu” là "chiến tranh Ukraine".

G7 lên án cuộc chiến tranh xâm lược của Nga:

Trương Huy San: “Năng lượng tái tạo” và tái tạo năng lượng cho đất nước

UBND tỉnh Lâm Đồng vừa có văn bản giao sở Công trương chủ trì việc xử lý 3 doanh nghiệp trong khu công nghiệp (KCN) Lộc Sơn vì đã "đầu tư xây dựng nhà xưởng, cho các doanh nghiệp khác bên ngoài thuê đầu tư và khai thác điện mặt trời". Hướng xử lý mà Ban quản lý KCN đề nghị đang là “rút giấy phép và buộc tháo gỡ hệ thống điện mặt trời” có già trị lên đến hàng ngàn tỷ.

Hệ thống điện trên mái nhà này “đã được thẩm tra kết cấu và thẩm duyệt về phòng cháy chữa cháy” và “Số điện sản xuất được, doanh nghiệp đang sử dụng sản xuất gạch và phần dư bán cho Công ty Điện lực Lâm Đồng”; Nhưng, “Chưa được cấp phép xây dựng và điểu chỉnh bổ sung mục tiêu hệ thống điện trên mái cho ngành nghề đầu tư”.

Thơ Nguyễn Hiền, Sông Hương, Trần Hoàng Phố

MỚI ĐÓ 

buổi sáng đi qua để lại

vô số những hạt nắng nằm chết khô trên những bậc tam cấp

nhiều người đi qua cúi đầu nhìn

hai mắt để tang cho cuộc sống quá ngắn ngủi

chắc lưỡi than mới đó trời đã về chiều

 

mới đó. người ta cũng hay nói về một đời người

mới ngày nào giờ già hết cả đám

mới đó. người ta cũng hay nói về cái chết

chết hồi nào

mới thấy đây mà

mới đó. người ta cũng hay nói về nỗi buồn

khóc đó cười đó

dù là nụ cười méo xệch


Vĩnh Quyền: Tuyết vĩnh cửu trên đỉnh rặng Pyrenees, Trích tiểu thuyết "Trong vô tận"

Bìa cuốn “Trong vô tận”, và bản tiếng Anh “Inside Infinity”

Nhà văn Vĩnh Quyền sinh năm 1951 tại Huế, sống và làm việc tại Đà Nẵng, Việt Nam; đã xuất bản hơn 20 đầu sách. Trong đó có bộ ba tiểu thuyết song ngữ "Mảnh vỡ của mảnh vỡ"/ "Debris of Debris" (Giải tiểu thuyết Hội Nhà văn VN 2011-2015), "Trong vô tận"/ "Inside Infinity" (Giải tiểu thuyết Hội Nhà văn VN 2016-2019 và Southeast Asian Writers Award 2021) và "Thương ngàn"/ "Heart for Forests". Nhân dịp bản Anh ngữ "Inside Infinity" vừa ra mắt bạn đọc tại Ukiyoto Publishing – Canada, DĐTK xin giới thiệu một trích đoạn trong "Trong vô tận".

Tóm tắt tác phẩm:

Truyện Ngắn Olga Tokarczuk: Yente, Ngu Yên chuyển ngữ


Nhà văn Olga Tokarczuk năm 2017. Hình Wikimedia
Olga Tokarczuk (Giải Nobel văn học 2018), Ngu Yên dịch từ bản Anh ngữ của Jennifer Croft

(“Tôi đã tự hỏi mình câu hỏi này rất nhiều lần: Các nhân vật văn học đến từ đâu? Cảm hứng đằng sau các nhân vật là gì? Nhưng đó không phải là một câu hỏi tôi thực sự có thể trả lời. Chúng chắc chắn không xuất hiện từ một tập hợp các quyết định đơn giản, hợp lý và thực dụng. Ít nhất, của tôi thì không. Nó giống như một tập hợp của nhiều yếu tố khác nhau. Đôi khi tôi ghép một nhân vật từ nhiều nhân vật khác mà tôi biết. Nhưng thường thì các nhân vật xuất hiện một cách tự phát và gần như được thành hình đầy đủ, vì vậy, theo nghĩa đó, tôi không thực sự ‘tạo ra’ họ.”

“Đây là cách đã xảy ra với Yente. Bà ấy đã thành hình sẵn sàng. Theo một cách nào đó, bà khá tự chủ trong suốt thời gian qua. Thật tuyệt vời khi được làm việc với một nhân vật như vậy, vì bà tự mình nghĩ ra ý tưởng cho các đoạn hội thoại hoặc văn cảnh. Bà làm tôi nhớ một chút về những nhân vật nữ chính khác trong tiểu thuyết của tôi, những người phụ nữ lớn tuổi vẫn còn rất nhiều điều để nói và không quan tâm đến việc tuân theo các quy tắc, nghĩa là họ vi phạm, khi làm việc riêng của họ.” (Olga Tokarczuk.)

Chủ Nhật, 21 tháng 5, 2023

Trần Mộng Tú: Tháng Năm đọc lại thơ Tô Thùy Yên

Nhà thơ nhà văn Trần Mộng Tú
(Ảnh:Uyên Nguyên)
Tô Thùy Yên (20/10/1938-21/5/2019) tên thật là Đinh Thành Tiên, sinh tại Gò Vấp, Gia Định, là cựu học sinh Petrus Ký và Đại học Văn khoa Sài Gòn. Ông dạy học, làm báo tại Sài Gòn và mang cấp bậc Thiếu tá trong quân đội miền Nam trước 1975. Sau 1975 ông bị nhà cầm quyền cầm tù ba lần, tổng cộng gần 13 năm. Cuối năm 1993 cùng gia đình sang Hoa Kỳ định cư theo diện cựu tù nhân chính trị.

Tô Thuỳ Yên, Mai Thảo, Thanh Tâm Tuyền, cùng với các hoạ sĩ Duy Thanh, Ngọc Dũng, là những người nòng cốt của nhóm Sáng Tạo, một nhóm sáng tác đã từng được biết đến với phong trào khai sinh “Thơ tự do” trên văn đàn miền Nam vào thập niên 60.

Tháng Năm, đọc lại thơ Tô Thùy Yên, thơ của ông có rất nhiều bài được đông đảo người biết, thậm chí thuộc lòng, nhưng cũng có những bài như dưới đây, ít được biết đến hơn…

Nguyễn Viện: Tô Thùy Yên giữa nhân quần thoi thóp

Nhà văn Nguyễn Viện. Photo: Nhạc sĩ Tuấn Khanh.

Nói về thơ Việt Nam hiện đại, theo tôi có ba người đáng kể nhất tính từ sau 1945, đó là Bùi Giáng, Thanh Tâm Tuyền và Tô Thùy Yên. Họ là những thi sĩ đã đặt dấu chấm hết cho thơ văn tiền chiến. Và mở ra một chân trời khác cho thi ca Việt Nam. 

Cũng theo tôi, Việt Nam chỉ có hai thiên tài thi ca là Nguyễn Du và Bùi Giáng. Điều thú vị là họ rất trái ngược nhau. Tiêu biểu cho tính cách thời đại mà họ sống. Một Nguyễn Du trau chuốt trang trọng với số phận con người và một Bùi Giáng buông thả bông phèng giữa thời thế gùn ghè gây cấn của ý thức hệ phân tranh. Cả hai đều phong lưu chữ nghĩa và dồi dào nội lực sáng tạo. 


Từ Thức: Tô Thùy Yên. Kinh Khổ

Nhà văn, nhà báo Từ Thức

Tô Thuỳ Yên ra đi ngày 21 tháng 5/2019.


Những lúc lạc lõng, không biết mình đang ở đâu, đi đâu, nhiều người quay về với thơ phú, với thi sĩ. Nhất là một thi sĩ, ngoài cái ngổn ngang tâm sự riêng, còn chia cái đau chung của đồng bào. Một thi sĩ chứng nhân của một cơn ác mộng, một thời đại khủng khiếp, một thi sĩ mang cái đau của mình để nói lên cái đau chung của  cả một dân tộc. Dùng ngôn ngữ rất riêng tư, cái nhìn rất riêng tư, để nói thay những người đau, nhưng không biết diễn tả cái đau của mình.


Có người nói sách để đọc một vài lần, thơ để đọc cả đời, càng đọc càng thấm, mỗi lần đọc tìm thấy một cảm giác lạ, một xúc động mới. Nhất là khi thơ đã đạt, như thơ Tô Thuỳ Yên (TTY).


Trần Hữu Thục: Thơ Tô Thùy Yên, chênh vênh siêu hình/hiện thực

Từ trái: Chân Phương, Tô Thùy Yên, Nguyễn Trọng Khôi, Trần Doãn Nho

(Hình: TDN, Boston tháng 4/2017)


Tô Thùy Yên (TTY)[1] làm thơ từ hồi còn rất nhỏ. Bài thơ đầu tiên đưa đăng báo được in ở tạp chí Ðời Mới do nhà văn Nguyễn Ðức Quỳnh chủ trương, vào lúc ông 16 tuổi. Theo ông, bài thơ đó, “chắc chắn không phải là một bài thơ hay và ngày nay tôi chẳng còn nhớ nó như thế nào nữa” [2]. Năm 1956, một bài thơ khác in ở trên Sáng Tạo – tạp chí mở ra một thời kỳ mới của văn học nghệ thuật Việt Nam: Cánh đồng, con ngựa, chuyến tàu. Ðó là một bài thơ mà những ai yêu mến văn học nghệ thuật không thể quên. Nó là dấu mốc của một chuyển biến sâu xa trong nền văn học miền Nam mà cũng là trong nền văn học VN. Gần 40 năm sau, tập thơ đầu tay mới ra đời: Thơ Tuyển Tô Thùy Yên, xuất bản ở Hải Ngoại năm 1995, lúc nhà thơ đã …56 tuổi đầu. Thêm chín năm nữa, tháng 8/2004, tập thơ thứ hai ra đời: Thắp Tạ. Bìa trước của tập thơ mới này ghi:


Thứ Sáu, 19 tháng 5, 2023

Chính luận Trần Trung Đạo: Lý Quang Diệu: Chiến tranh Việt Nam giúp nuôi Đông Nam Á

Không ít người đồng ý tuyên truyền tẩy não dưới chế độ Cộng sản thật là khủng khiếp nhưng vẫn nghĩ loại thuốc độc này chỉ có tác dụng trong tầng lớp quần chúng nghèo nàn, ít học còn thành phần có học như luật sư, bác sĩ, kỹ sư thì không. 

Không đúng. Dưới chế độ Cộng sản, mức độ khác nhau, nhưng rất ít người được miễn nhiễm khỏi vi trùng Cộng sản. Ngay cả Mikhail Gorbachev, trong bài phát biểu tại đại học Columbia tháng 3, 2002, cũng thừa nhận rằng chủ nghĩa cộng sản Xô Viết mà ông phục vụ gần cả đời chỉ là "thuần túy tuyên truyền". 


Đỗ Thông Minh : Trích Tuyển Tập Biên Khảo “Sự thật Hồ Chí Minh & những hệ lụy"

Những điều ngộ nhận về Hồ Chí Minh 

Giải Mã 1 Số Nghi Vấn Lịch Sử!


Hồ Chí Minh (HCM) và Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) đã tung ra nhiều tin giả thật lẫn lộn với mục đích tuyên truyền mị dân, lừa gạt. Nhiều lần dù đã biết sai rành rành như vụ “anh hùng” Lê Văn Tám... nhưng cứ coi sai là đúng (vẫn giữ tên trường, công viên “Lê Văn Tám”), gây ra khá nhiều ngộ nhận và nghi vấn!


1- HCM không được sinh ra ngày 19/5, ngày ấy chỉ là ngày thành lập “Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội” (19/5/1941)! Thời đó nhiều gia đình không làm khai sinh con, nên sau hầu hết con cái cũng không biết được sinh ra ngày nào! Giáo sư Tiến sĩ về HCM học Hoàng Chí Bảo trong 1 buổi nói chuyện cũng đã công khai xác nhận điều này.


2- HCM không được sinh ra vào năm 1890, năm này chỉ là 1 trong 5 năm sinh HCM đã khai báo (1890, 1892, 1894, 1895, 1900, 1903...)!


Trần Gia Phụng: Công hay tội?

Hồ Chí Minh trong phòng làm việc ở căn cứ Việt Bắc (Ảnh tư liệu)

Khi tìm hiểu công hay tội của một nhân vật lịch sử, người ta thường xét hoạt động hay công việc của người đó đóng góp như thế nào cho đất nước, dân tộc. Vậy thử áp dụng nguyên tắc nầy để đánh giá Hồ Chí Minh là người có công hay có tội trước lịch sử Việt Nam?

1.- DU NHẬP CHỦ NGHĨA CỘNG SẢN

Hồ Chí Minh (HCM) là đảng viên đảng Cộng Sản Pháp năm 1920, đến Moscow và vào học Trường Đại học Lao động Cộng sản Phương Đông (Communist University of the Toilers of the East) năm 1923. Cuối năm 1924, Liên Xô gởi HCM qua hoạt động ở Quảng Châu (Trung Hoa). Năm 1930, vâng lệnh Liên Xô, HCM thành lập đảng Cộng Sản Việt Nam (CSVN) tại Hồng Kông. Sau vài tháng, do lệnh của Liên Xô, đảng CSVN đểi tên thành đảng Cộng Sản Đông Dương. Năm 1945, HCM cùng đảng CS cướp chính quyền và thành lập nhà nước Cộng sản đầu tiên ở Á Châu.

Ngô Nhân Dụng: Thái Lan hồi phục chế độ Dân Chủ?

Dân Thái Lan sẽ trở về với một chế độ Dân Chủ. Kết quả bất ngờ của cuộc bỏ phiếu ngày 15 tháng Năm vừa qua cho thấy khi được quyền chọn lựa, dân Thái Lan chọn sống tự do.

Hai đảng đối lập chiếm đa số gần 300 trong số 500 ghế ở Quốc hội chứng tỏ dân chúng muốn thoát khỏi “chế độ Prayuth.” Tướng Prayuth Chan-ocha đang làm thủ tướng, với 8 năm cai trị độc tài từ sau cuộc đảo chính năm 2014.

Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Quốc phòngThái Lan Prayut Chan-o-cha,hình chụp năm 2019. Wikipedia

Các cuộc nghiên cứu dư luận trước đây đều tiên đoán đảng Pheu Thai của cựu thủ tướng lưu vong Thaksin Shinawatra sẽ thắng lớn. Nhiều người Thái vẫn còn nhớ các chính sách bảo hiểm y tế toàn diện và cung cấp tín dụng cho nông dân của ông. Ông Thaksin và người em gái từng đắc cử làm thủ tướng đều bị các tướng lãnh lật đổ. Nhưng đảng Pheu Thai, do cô con út Paetongtarn Shinawatra đứng đầu, chỉ chiếm được 141 trong số 500 ghế dân biểu.

Hải Di Nguyễn: Anh Y Phic H’dok và người cha tình nghi bị sát hại

Y Phic

Năm 2016, Y Phic H’dok đang ở Campuchia tổ chức Giáng sinh cho các em nhỏ khi nghe tin cha mất: “mẹ tìm thấy xác ba đang bị treo trên cây”.

Y Phic H’dok (thường dùng tên Jack) sinh năm 1993 và là người Êđê theo đạo Tin lành từ Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk, đồng sáng lập tổ chức Người Thượng vì Công lý cùng Y Quynh Buondap và Y Pher Hdruê. Anh sang Thái Lan tỵ nạn đầu năm 2017 và hiện đang sống tại Hoa Kỳ. 

Ngày 4/5/2023, tôi nghe Y Phic H’dok kể câu chuyện của mình. 

Các bài hát Êđê và lần đầu bị bắt 

Anh Y Phic H’dok cho biết lần đầu bị công an bắt là năm 2012, khi một người chú nhờ tải về nhạc tiếng Êđê, “không biết sao chính quyền biết mà bắt người chú đó, họ hỏi nhạc tiếng mẹ đẻ của mình ở đâu ra”, rồi từ đó bắt anh.  


Cao Tuấn: Chiến tranh Nga–Ukraine sẽ kết thúc thế nào?

Một tòa nhà dân cư ở Zaporizhzhia do Ukraine kiểm soát bị thiệt hại sau cuộc không kích ngày 9 tháng 10 năm 2022. Hình Wikipedia

Khu dân cư đổ nát ở Bakhmut, tháng 3 năm 2023. Hình Wikipedia

Phần thứ nhất: Các Kịch Bản

Cuộc chiến của người Ukraine chống Nga xâm lăng là cuộc chiến tranh vệ quốc có chính nghĩa rất khó phủ nhận. Ngay cả đối với những người muốn bênh vực hay ủng hộ nước Nga của Putin.      


Chính nghĩa tất thắng? 

  • Đúng vậy, theo quan điểm đạo lý.

  • Không hẳn, nếu nhìn vào lịch sử các cuộc chiến tranh hoặc vào “chính trị thực tế”.


Nguyễn Hoàng Văn: Cường quốc… tặng thơ

Nói Việt Nam là “cường quốc thơ” thì chắc chắn sẽ có nhiều người nghi hoặc nhưng chỉ cần chêm thêm vào chữ “tặng” thì con số phản đối sẽ chẳng là bao bởi bằng sở cứ đã ăm ắp, tràn trề. Như thế, như là công dân của “cường quốc tặng thơ”, chúng ta cũng nên xét lại hành trạng của Kiều Nguyệt Nga để phần nào gột rửa những tiếng oan đã trút lên đầu Lục Vân Tiên. 

Hơn một thập niên trước, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – lúc còn là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn – đã khẳng định trên tờ Văn hóa & Thể thao rằng Việt Nam là một cường quốc thơ, không của thế giới thì ít ra cũng là của Châu Á, vấn đề là phải tổ chức dịch thuật để nhân loại biết thế nào là sức sáng tạo Việt Nam. [1] Nghe qua đã thấy mơ hồ về mặt logic bởi nếu Việt Nam đã là cường quốc thơ thì thế giới đã chen chân xin dịch để thưởng thức và học hỏi từ lâu rồi chứ? Mà, chưa kể, hơn mười năm đã trôi qua, nhà thơ đã lên chức chủ tịch, vậy mà cái dự án khẳng định cường quốc thi ca kia vẫn chưa đâu vào đâu khiến giới hoài nghi cứ mang ra chế nhạo, xem cũng từa tựa như cái “cường quốc sắc đẹp” mà những kẻ sống với bề ngoài vẫn thường phởn lên theo các cuộc thi hoa hậu huyên náo, màu mè.


Thơ Quảng Tánh Trần Cầm, Đào Như, Hoàng Xuân Sơn

Bức tranh Sprits of Drowned Women (1921) của Stanislaw Ignacy Witkiewicz (Witkacy) (1885-1939); nguồn: Wikimedia Commons  

VÓI TAY TRÊN SÓNG


đôi khi tôi thấy nàng trôi dạt 

giữa đại dương bao la xám xanh 

nhìn mặt trời treo ngược buổi hừng đông 

và rất lâu tấp vào bãi cát đầy rong biển 

cùng rác rưởi phế thải linh tinh 

chào đón ngày mới trong không gian cũ


Thơ Trần Thị Nguyệt Mai: Vua Phiếm

 Kính quý tặng nhà văn Song Thao

Nhà văn Song Thao.
Nguồn 
Song Thao

Bắt chước ông Luân Hoán

Thử bày giấy, cọ, sơn

“Vẽ” chân dung Vua Phiếm

Xem giống chút nào không?


Ra đời năm 38

Khi cha ở Sơn Tây

Ngặt quê làng Giáp Bát

Muốn về khai sinh đây


Phải chờ thêm vài tháng

Dĩ nhiên giấy tờ sai

Tử vi chẳng thể chấm

Ngẫm lại, thế mà hay


Tạp chí Đọc và Viết. Tam Cá Nguyệt Số Mùa Hè năm 2023

Diễn Đàn Thế Kỷ xin giới thiệu Tạp chí Đọc và Viết. Tam Cá Nguyệt Số Mùa Hè năm 2023.

Tạp chí dịch thuật duy nhất văn học nghệ thuật triết học thế giới do nhà văn Ngu Yên dịch và thực hiện.

MỤC LỤC

  • Thơ Octavio Paz (phần một)

  • Truyện ngắn: Con Bò. Bull của Mạc Ngôn.

  • Tiểu luận: Lý thuyết Biểu Hiện Trong Nghệ Thuật của Noel Carroll. The Philosophy of Art.

  • Điêu khắc: Chủ đề “Lạ”.

  • Thơ. Ngôn Ngữ cho Thế Kỷ mới. Language for a New Century.

  • Tiểu luận: Thi Pháp Nhận Thức. Cognitive Poetics của Chloe HarrisonPeter Stockwell.


Truyện Ngắn Mạc Ngôn: Con Bò (Bull), Ngu Yên chuyển ngữ

Mạc Ngôn (Giải Nobel Văn học 2012). Ngu Yên dịch từ bản Anh ngữ của Howard Goldblatt và giới thiệu.

Mạc Ngôn, (Mo Yan 㥿㿔), tên khai sinh Guan Moye ᄣ䇳Ϯ năm 1955, được trao giải Nobel Văn học năm 2012, sản phẩm phong phú phong cách sáng tạo đã mang lại cho ông gần như mọi giải thưởng quốc gia tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) kể từ khi bắt đầu xuất bản năm 1981. Ông cũng đã giành được danh tiếng quốc tế với kịch bản phim “Cao Lương Đỏ” (Red Sorghum) (㑶指㊅, 1987). Mạc Ngôn đã góp phần định hình dòng tiểu thuyết Trung Quốc bằng cách giới thiệu một phong cách văn học pha trộn giữa hiện thực siêu nhiên, giống như hiện thực hóa ảo của Gabriel García Márquez. Ông công nhận điều này” (Mạc Ngôn 1991: ix), mặc dù đã không đọc cuốn tiểu thuyết này cho đến sau khi viết tác phẩm nổi tiếng nhất của mình, Cao lương đỏ (㑶指㊅ᆊᮣ฀, 1986).